

Kulturë
10 gjëra që mësuam për Muhammad Ali nga dokumentari epik i Ken Burns
Fillimisht Muhammed nuk pranoi të ndizte flakën Olimpike në Atlanta ’96
Published
4 years agoon
By
Betim GashiËshtë një regjisor i guximshëm që vendos të bëjë një dokumentar për Muhamed Ali. Në fund të fundit, çfarë mbetet për të thënë?
Një nga titanët e kulturës popullore të shekullit të 20-të, “Më i madhi” nuk ishte një lule muri dhe jeta e tij, e dokumentuar mirë ka mbështetur biografët, historianët dhe kineastët për dekada të tëra. Një Çmim Akademie është fituar për profilizimin e një ndeshje të vetme; tipari i fundit “Një natë në Miami” ngjalli një tregim të tërë nga një fusnotë në histori; Dokumentari i Marcus A. Clarke “Blood Brothers: Malcolm X & Muhammad Ali” mbërriti në Netflix vetëm një javë më parë.
Përfundimi është se nuk është e lehtë të hedhësh dritë mbi një personazh i cili u hodh kaq flaktë në qendër të vëmendjes, dhe u përzie, u fut dhe u zhyt për të siguruar që ai të qëndrojë në të.
Siç demonstrohet nga “Lufta e Vietnamit” e tij e madhe dhe mjeshtërore nga viti 2017, Burns nuk është ai që thjesht duhet të pranojë, por të shijojë në kontekst. Mund të duhet kohë për të marrë fotografinë e plotë, por portreti është më i pasur për të.
Tani ai i është drejtuar Aliut. Duke zgjatur tetë orë (e ndarë në katër episode), “Muhammad Ali” zgjati shtatë vjet për të përfunduar dhe përmban intervista me miq të ngushtë, familje, ekspertë dhe figura të kulturës, përzgjedhje nga mbi 15,000 fotografi dhe pamje intime që as vajza e Aliut, Rasheda nuk i kishte parë më parë.Pra, po, mund ta quani gjithëpërfshirëse. Por prapë pyetja: Pse?
“Ai është atleti më i madh i shekullit të 20 -të,” tha Burns për CNN. “Unë do të isha i lumtur të ulesha në një tavolinë dhe të argumentoja se ai është atleti më i madh i të gjitha kohërave, me pikë të plotë.
“Jeta e tij dhe jeta e tij profesionale u ndërthur me të gjitha çështjet kryesore të gjysmës së dytë të shekullit të 20 -të, që ka të bëjë qartë me sportin dhe rolin e sportit në shoqëri, si dhe racën, politikën, besimin, Islamin dhe luftën … Ai është figura më bindëse në të gjitha sportet “.
Regjizori tregon se ai ka një shenjë neoni në kostumin e tij të redaktimit që thotë, “është e komplikuar”. E njëjta gjë vlen edhe për jetën e Aliut. Krahas heroikave të njohura, Burns jep anën e shëmtuar të Aliut ngacmimin, shthurjen – hapësirë të bollshme. “Nuk ka asnjë mesazh” për dokumentarin, këmbëngul ai, “ne jemi në biznesin e historisë”.
“E gjithë jeta njerëzore është e ndërlikuar dhe kontradiktore dhe ndonjëherë e diskutueshme, por ka një madhështi në këtë jetë të veçantë, dhe unë nuk mendoj se kam takuar një amerikan aq të mbushur me shpirtin dhe ndjenjën e qëllimit si (Ali), “thotë Burns.
Ecja nëpër jetën e Ali është një rrugë e shkelur mirë për adhuruesit e boksit, por nga vëllimi i materialit që Burns duhej të jepte, ka ende disa surpriza. Këtu janë disa gjëra më pak të njohura nga seriali.
Frika e Muhammed Ali për të fluturuar ishte aq ekstreme saqë dikur mbante një parashutë

Kur një i ri Cassius Clay udhëtoi nga Louisville në San Francisko për provat olimpike, aq i frikësuar nga fluturimi ishte boksieri amator sa bleu një parashutë ushtarake dhe e veshi atë gjatë fluturimit. Kur fitoi konkursin, ai mbajti peng një nga çmimet e tij, një orë, për të paguar për një biletë treni për në shtëpi.
Këndi i Aliut një herë i vendosi kubat e akullit poshtë pantallonave të shkurtra të tij në mes të ndeshjes

Duke luftuar Henry Cooper në Mbretërinë e Bashkuar në qershor 1963, Clay-i i famshëm mori një goditje të madhe majtas disa sekonda para përfundimit të raundit të katërt. Këmbana mbërriti në kohën e duhur për amerikanin, këndi i të cilit bëri gjithçka që mundi për ta zgjuar atë për raundin tjetër. Kjo do të thoshte se nuhatja e kripës i dilte nën hundë dhe kube akulli poshtë pantallonave të shkurtra. Kjo gjë funksionoi – ai u kthye i lëkundur dhe fitoi në të pestën kur gjyqtari vendosi që Cooper ishte shumë i prerë dhe i gjakosur për të vazhduar.
Para rivalitetit të tyre të hidhur, Ali dhe Joe Frazier u takuan së pari si miq

Racistët një herë i dërguan boksierit një qen të ngordhur me postë

Mosmarrëveshja juridike e Muhammed mbi refuzimin e tij për të luftuar në Luftën e Vietnamit është përshkruar mirë në dokumentarin e Burns, duke përfshirë trillimin e tmerrshëm racist me të cilin boksieri u përball si rezultat.
Kur Muhammed Ali humbi ndaj Frazier, Muammar Gaddafi shpalli një ditë zie

Kur Frazier fitoi “Ndeshjen e Shekullit” më 8 Mars 1971, fansat e Ali ishin të shqetësuar. Ndeshja ishte transmetuar në të gjithë botën dhe audienca u tërhoq nga ndeshja prej 5 milion dollarësh. Hunter S. Thompson e përshkroi rezultatin si “një përvojë shumë e dhimbshme në çdo mënyrë”, dhe presidenti libian Gaddafi shpalli një ditë zie, raporton Burns. (Diktatori më vonë do të vendoste se sporti ishte shumë i dhunshëm dhe do ta ndalonte atë në vendin e tij.)
Atij dikur iu dhurua një mantel boksi nga Elvis Presley

Xhaketa e Elvis Presely. Muhammed Ali e veshi xhaketën për ndeshjen e tij të marsit 1973 kundër ish-marinsit Ken Norton. E bardhë dhe e mbuluar me xhevahire dhe me shkronja blu në anën e pasme që lexon “Zgjedhja e Popullit”, dhurata nuk provoi një fat të mirë, me Norton që shkaktoi humbjen e dytë profesionale të Aliut.
Mobutu Sese Seko i Zaire konfiskoi pasaportën e George Foreman në krye të “Rumble in the Jungle”

Pasi shpenzoi të gjitha ato para për financimin e “Rumble in the Jungle”, mega-ndeshjen e vitit 1974 midis Ali dhe Foreman në Zaire (sot, Republika Demokratike e Kongos), udhëheqësi diktatorial Mobutu nuk do të linte asgjë që ta ndalonte atë. Ali dhe Foreman të dy u stërvitën në Zaire në kampe të veçanta përpara ndeshjes. Kur Foreman u pre mbi syrin e djathtë në një seancë sparring, mjeku i tij tha se do të duheshin javë për tu shëruar dhe bëri thirrje për një shtyrje. Boksieri donte të fluturonte në Francë ose Belgjikë për një mendim të dytë, por Mobutu tha jo – ai thuhet se kishte konfiskuar pasaportën e tij. Ndeshja u shty për pak më shumë se një muaj dhe të dy boksierët qëndruan në vend.
Gjatë fundit të karrierëss, Muhammed filloi të lyente flokët

Fillimisht Muhammed nuk pranoi të ndizte flakën Olimpike në Atlanta ’96

Nga mesi i viteve ’90 Muhammed Ali kishte bërë një hap prapa nga qendra e vëmendjes, megjithëse udhëtonte shpesh për punë humanitare. Kur Lojërat në Atlanta e pyetën në fshehtësi nëse do të ndizte flakën Olimpike, ai tha jo në fillim, duke përmendur dobësitë që erdhën me përparimin e diagnozës së tij të Parkinsonit. Por shoku i tij, fotografi dhe biografi Howard Bingham, e bindi atë, duke thënë: “Bota po thotë faleminderit për gjithçka që keni bërë gjatë jetës tuaj. Do të ketë një miliard njerëz që do ta shikojnë”. Pamja e papritur e Muhameed Ali mbetet një nga imazhet përcaktuese të çdo Lojëre Olimpike.
Marrë nga: CNN
©LAPSI.AL
You may like
Magazinë
Më shumë se 70 ish-pjesëmarrës të Eurovisionit kërkojnë përjashtimin e Izraelit nga gara e sivjetme
Published
1 hour agoon
May 7, 2025
Më shumë se 70 artistë dhe muzikantë, që dikur kanë përfaqësuar vendet e tyre në Eurovision, kanë nënshkruar një letër ku kërkojnë përjashtimin e Izraelit dhe transmetuesit të tij kombëtar, KAN, nga edicioni i këtij viti i Eurovision Song Contest, që pritet të mbahet javën e ardhshme.
Pjesëmarrja e Izraelit në Eurovision ka qenë temë e debatit që nga viti i kaluar, për shkak të konfliktit të vazhdueshëm në Lindjen e Mesme. Tani, një letër e drejtuar Unionit Evropian të Transmetuesve është nënshkruar nga 72 muzikantë dhe performues të lidhur me këtë festival.
Organizatorëve u bëhet thirrje ta përjashtojnë Izraelin dhe transmetuesin e tij publik për shkak të, siç thuhet “gjenocidit kundër palestinezëve në Gaza dhe regjimit shumëvjeçar të aparteidit dhe pushtimit ushtarak ndaj të gjithë popullit palestinez”.
Ndër nënshkruesit e letrës janë edhe fitues të mëhershëm të Eurovision-it si Charlie McGettigan, Salvador Sobral dhe Fernando Tordo, si dhe këngëtarja britanike Mae Muller, këngëtarja franceze La Zarra, përfaqësuesja e dikurshme e Turqisë Hadise Açıkgöz, dhe konkurrentët e vitit të kaluar Ásdís María dhe GÅTE, të cilët morën pjesë në atë që letra e përshkruan si “edicioni më i politizuar, më kaotik dhe më i pakëndshëm në historinë e Eurovision-it”.
Eurovision 2024 është shoqëruar nga polemika të shumta për shkak të përfshirjes së Izraelit në garë, në një kohë kur konflikti në Gaza vazhdon.
Kritikët kanë akuzuar EBU-në për hipokrizi, duke kujtuar përjashtimin e Rusisë më 2022 pas pushtimit të Ukrainës, ndërsa Izraelit iu lejua të garojë pavarësisht situatës. Vitin e kaluar, Izraeli rrezikoi të tërhiqej nga gara pasi këngëtares së tij iu kërkua të ndryshonte tekstin e këngës “October Rain”, për shkak të aludimeve të dyshuara ndaj sulmeve të 7 tetorit. Po ashtu, KAN u kritikua rëndë për sjelljen ndaj konkurrentëve të tjerë, veçanërisht ndaj përfaqësueses së Irlandës, Bambie Thug, e cila e akuzoi rrjetin izraelit për “nxitje dhune” ndaj saj.
Në letrën e sivjetme, thuhet: “[Ne] i bëjmë thirrje të gjithë anëtarëve të Unionit Evropian të Transmetuesve (EBU) që të kërkojnë përjashtimin e KAN, transmetuesit publik izraelit, nga Eurovision Song Contest. KAN është bashkëfajtor në gjenocidin e Izraelit kundër palestinezëve në Gaza dhe regjimin shumëvjeçar të aparteidit dhe pushtimit ushtarak ndaj popullit palestinez”.
“Duke i dhënë vazhdimisht platformë përfaqësimit të shtetit izraelit, EBU po normalizon dhe po i zbardh krimet e tij”, thuhet më tej në letër. “EBU ka treguar se është në gjendje të ndërmarrë masa, siç bëri në vitin 2022 kur përjashtoi Rusinë nga gara. Ne nuk e pranojmë këtë standard të dyfishtë ndaj Izraelit”.
“Si këngëtarë, autorë tekstesh, muzikantë dhe pjesëmarrës të privilegjuar të Eurovision-it, u bëjmë thirrje EBU-së dhe të gjithë transmetuesve anëtarë që të veprojnë menjëherë dhe ta mbrojnë integritetin e festivalit: Izraeli duhet të përjashtohet nga Eurovision-i”.
Një peticion i ngjashëm, me mbi 56,000 nënshkrues, është publikuar duke kërkuar përjashtimin e Izraelit nga gara. Shoqata e Kompozitorëve dhe Autorëve të Islandës, si dhe mbi 1,400 profesionistë të industrisë muzikore në Evropë, janë shprehur kundër përfshirjes së Izraelit në këtë edicion të Eurovision-it.
EBU ka deklaruar më parë: “EBU është një asociacion i transmetuesve publikë, që kanë të drejtë të marrin pjesë çdo vit në Eurovision Song Contest. Ne nuk jemi imunë ndaj zhvillimeve globale, por roli ynë është të sigurojmë që ky festival të mbetet një ngjarje universale që promovon lidhjen, diversitetin dhe përfshirjen përmes muzikës”.
Magazinë
Shkëlqeu në Met Gala, Rihanna konfirmon shtatzëninë e saj të tretë?
Published
1 day agoon
May 6, 2025
Këngëtarja e famshme, 37 vjeç, është në pritje të fëmijës së tretë me partnerin e saj, reperin A$AP Rocky – lajmin e ka konfirmuar një burim për “Page Six”.
Disa minuta më parë, para se të shfaqej në tapetin e kuq të “Met Gala 2025”, Rihanna prezantoi barkun e rrumbullakosur në hotelin Carlyle në New York City. Pavarësisht shiut dhe motit të keq, ajo shkëlqeu me një veshje gri me fund të shkurtër dhe bluzë të kombinuar, çorape deri te gjunjët dhe taka të njëjta gri.
Në disa momente, përpiqej ta mbulonte barkun me një shall të trashë prej peliçeje kafe.
Rihanna dhe A$AP Rocky janë tashmë prindër të dy djemve: RZA, i lindur në maj 2022, dhe Riot Rose, që erdhi në jetë në gusht 2023.
Në dhjetor të vitit të kaluar, Rihanna kishte lënë të kuptohej se dëshironte një tjetër fëmijë, kur gjatë një interviste për “E! News” tha me humor:
Derimë tani kam vetëm djem. Jam në 75 për qind për një tjetër djalë, por po mbajmë gishtat e kryqëzuar.
Që prej vitit 2020, ylli i muzikës dhe sipërmarrësja e suksesshme ka folur hapur për dëshirën e saj për të pasur një familje të madhe, duke i thënë “British Vogue” se e shihte veten me tre apo katër fëmijë – me ose pa partner.

Dy persona janë arrestuar në Rio de Janeiro në lidhje me një kërcënim të dyshuar me bombë në koncertin madhështor të Lady Gaga-s, që u mbajt të shtunën, më 3 maj, në plazhin Copacabana, raportojnë mediat ndërkombëtare.
Sipas “The Guardian”, një burrë dhe një adoleshent u ndaluan pak orë para koncertit të falas, nën dyshimin se po planifikonin një sulm me lëndë shpërthyese kundër komunitetit LGBTQ+ në Brazil.
Në një konferencë për shtyp më 4 maj, Policia Civile e Rio-s sqaroi se të arrestuarit po punonin së bashku për të rekrutuar njerëz në koncert me qëllim sulme të koordinuara me bomba artizanale, duke përdorur kokteje Molotov. Sipas autoriteteve, sulmet synonin drejtpërdrejt publikun LGBTQIA+.
Personi i dyshuar si organizator është arrestuar për mbajtje të paligjshme armësh, ndërsa adoleshenti për posedim të materialeve pornografike me të mitur, pas një bastisjeje në 15 lokacione të ndryshme.
Një koncert historik që përfundoi me sukses, por që prapa skenave fshihte një skenar të rrezikshëm – i parandaluar në kohë nga inteligjenca braziliane.
Lifestyle
Kafe e ftohtë apo e nxehtë, cila është më e shëndetshme dhe pse?
Published
2 days agoon
May 5, 2025
Pirja e kafesë është bërë pjesë e pandashme e përditshmërisë për miliona njerëz, një zakon që nuk ofron vetëm energji, por edhe përfitime të shumta për shëndetin dhe mirëqenien mendore
Kafeja nxit ndjenjat e mirësisë, miqësisë e lumturisë, duke përmirësuar disponimin tuaj. Por përtej aspektit emocional, është një burim i pasur i vitaminave B dhe K, riboflavinës, si dhe përmban rreth një mijë përbërës bimore bioaktivë, shumë prej të cilëve kanë efekte antiinflamatore dhe mbrojtëse për organizmin.
Antioksidantët dhe dallimet mes kafesë së nxehtë dhe të ftohtë
Një studim i publikuar në Scientific Reports zbuloi se kafeja e nxehtë përmban më shumë antioksidantë krahasuar me atë të ftohtën, që e bën më efektive në luftën kundër radikaleve të lira dhe plakjes qelizore. Antioksidantët janë përbërës të rëndësishëm që kontribuojnë në mbrojtjen e zemrës, forcimin e sistemit imunitar dhe përmirësimin e funksioneve kognitive. Kafeja e ftohtë, ka aciditet më të ulët dhe një shije më të butë, duke e bërë të përshtatshme për ata që vuajnë nga ndjeshmëri në stomak ose refluks gastrik.
Pavarësisht temperaturës, vlera e pH-së së të dyja formave është e ngjashme, duke luhatur nga 4.85 në 5.13, por përthithja dhe reagimi i trupit ndryshojnë.
Cilën të zgjedhim? Varet nga trupi, preferenca dhe koha e ditës
▪ Për më shumë përfitime shëndetësore dhe antioksidantë: zgjidhni kafenë e nxehtë.
▪ Për ata me stomak të ndjeshëm ose që duan një alternativë më të butë gjatë ditës së nxehtë: kafe e ftohtë është më e lehtë për tretje.
▪ Në mëngjes, një kafe e nxehtë mund të nxisë qarkullimin dhe të zgjojë sistemin nervor.
▪ Në pasdite, kafeja e ftohtë mund të jetë më freskuese dhe më e lehtë për trupin.
Në fund të ditës, të dyja llojet ofrojnë përfitime të vlefshme, dhe zgjedhja më e mirë është ajo që i përshtatet trupit e mënyrës suaj të jetesës.
Çelësi është gjithmonë: konsumi i moderuar.

Ra në tokë dhe humbi ndjenjat, Oltion Bilalli po vazhdon nën kujdes intensiv në QKUK

Vitaminat e nevojshme për verën

Krasniqi: Letra e Abdixhikut nuk është në frymën multietnike të Kosovës

Limaj: Ka lëvizje, të shohim se si po shkojnë zhvillimet në seancë

Ambasada amerikane në Tiranë mesazh për zgjedhjet e 11 majit

Kuvendi nuk konstituohet as në përpjekjen e 12-të

Kancelari i ri paralajmëron SHBA-në kundër ndërhyrjes në politikën e brendshme të Gjermanisë

Osmani nderohet me urdhrin më të lartë shtetëror në Brunei

Kusari-Lila për propozimin e LDK-së: Nuk është në të mirën e qytetarëve
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet4 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT1 week ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim