Kulturë
10 gjëra që mësuam për Muhammad Ali nga dokumentari epik i Ken Burns
Fillimisht Muhammed nuk pranoi të ndizte flakën Olimpike në Atlanta ’96
Published
3 years agoon
By
Betim GashiËshtë një regjisor i guximshëm që vendos të bëjë një dokumentar për Muhamed Ali. Në fund të fundit, çfarë mbetet për të thënë?
Një nga titanët e kulturës popullore të shekullit të 20-të, “Më i madhi” nuk ishte një lule muri dhe jeta e tij, e dokumentuar mirë ka mbështetur biografët, historianët dhe kineastët për dekada të tëra. Një Çmim Akademie është fituar për profilizimin e një ndeshje të vetme; tipari i fundit “Një natë në Miami” ngjalli një tregim të tërë nga një fusnotë në histori; Dokumentari i Marcus A. Clarke “Blood Brothers: Malcolm X & Muhammad Ali” mbërriti në Netflix vetëm një javë më parë.
Përfundimi është se nuk është e lehtë të hedhësh dritë mbi një personazh i cili u hodh kaq flaktë në qendër të vëmendjes, dhe u përzie, u fut dhe u zhyt për të siguruar që ai të qëndrojë në të.
Siç demonstrohet nga “Lufta e Vietnamit” e tij e madhe dhe mjeshtërore nga viti 2017, Burns nuk është ai që thjesht duhet të pranojë, por të shijojë në kontekst. Mund të duhet kohë për të marrë fotografinë e plotë, por portreti është më i pasur për të.
Tani ai i është drejtuar Aliut. Duke zgjatur tetë orë (e ndarë në katër episode), “Muhammad Ali” zgjati shtatë vjet për të përfunduar dhe përmban intervista me miq të ngushtë, familje, ekspertë dhe figura të kulturës, përzgjedhje nga mbi 15,000 fotografi dhe pamje intime që as vajza e Aliut, Rasheda nuk i kishte parë më parë.Pra, po, mund ta quani gjithëpërfshirëse. Por prapë pyetja: Pse?
“Ai është atleti më i madh i shekullit të 20 -të,” tha Burns për CNN. “Unë do të isha i lumtur të ulesha në një tavolinë dhe të argumentoja se ai është atleti më i madh i të gjitha kohërave, me pikë të plotë.
“Jeta e tij dhe jeta e tij profesionale u ndërthur me të gjitha çështjet kryesore të gjysmës së dytë të shekullit të 20 -të, që ka të bëjë qartë me sportin dhe rolin e sportit në shoqëri, si dhe racën, politikën, besimin, Islamin dhe luftën … Ai është figura më bindëse në të gjitha sportet “.
Regjizori tregon se ai ka një shenjë neoni në kostumin e tij të redaktimit që thotë, “është e komplikuar”. E njëjta gjë vlen edhe për jetën e Aliut. Krahas heroikave të njohura, Burns jep anën e shëmtuar të Aliut ngacmimin, shthurjen – hapësirë të bollshme. “Nuk ka asnjë mesazh” për dokumentarin, këmbëngul ai, “ne jemi në biznesin e historisë”.
“E gjithë jeta njerëzore është e ndërlikuar dhe kontradiktore dhe ndonjëherë e diskutueshme, por ka një madhështi në këtë jetë të veçantë, dhe unë nuk mendoj se kam takuar një amerikan aq të mbushur me shpirtin dhe ndjenjën e qëllimit si (Ali), “thotë Burns.
Ecja nëpër jetën e Ali është një rrugë e shkelur mirë për adhuruesit e boksit, por nga vëllimi i materialit që Burns duhej të jepte, ka ende disa surpriza. Këtu janë disa gjëra më pak të njohura nga seriali.
Frika e Muhammed Ali për të fluturuar ishte aq ekstreme saqë dikur mbante një parashutë
Kur një i ri Cassius Clay udhëtoi nga Louisville në San Francisko për provat olimpike, aq i frikësuar nga fluturimi ishte boksieri amator sa bleu një parashutë ushtarake dhe e veshi atë gjatë fluturimit. Kur fitoi konkursin, ai mbajti peng një nga çmimet e tij, një orë, për të paguar për një biletë treni për në shtëpi.
Këndi i Aliut një herë i vendosi kubat e akullit poshtë pantallonave të shkurtra të tij në mes të ndeshjes
Duke luftuar Henry Cooper në Mbretërinë e Bashkuar në qershor 1963, Clay-i i famshëm mori një goditje të madhe majtas disa sekonda para përfundimit të raundit të katërt. Këmbana mbërriti në kohën e duhur për amerikanin, këndi i të cilit bëri gjithçka që mundi për ta zgjuar atë për raundin tjetër. Kjo do të thoshte se nuhatja e kripës i dilte nën hundë dhe kube akulli poshtë pantallonave të shkurtra. Kjo gjë funksionoi – ai u kthye i lëkundur dhe fitoi në të pestën kur gjyqtari vendosi që Cooper ishte shumë i prerë dhe i gjakosur për të vazhduar.
Para rivalitetit të tyre të hidhur, Ali dhe Joe Frazier u takuan së pari si miq
Racistët një herë i dërguan boksierit një qen të ngordhur me postë
Mosmarrëveshja juridike e Muhammed mbi refuzimin e tij për të luftuar në Luftën e Vietnamit është përshkruar mirë në dokumentarin e Burns, duke përfshirë trillimin e tmerrshëm racist me të cilin boksieri u përball si rezultat.
Kur Muhammed Ali humbi ndaj Frazier, Muammar Gaddafi shpalli një ditë zie
Kur Frazier fitoi “Ndeshjen e Shekullit” më 8 Mars 1971, fansat e Ali ishin të shqetësuar. Ndeshja ishte transmetuar në të gjithë botën dhe audienca u tërhoq nga ndeshja prej 5 milion dollarësh. Hunter S. Thompson e përshkroi rezultatin si “një përvojë shumë e dhimbshme në çdo mënyrë”, dhe presidenti libian Gaddafi shpalli një ditë zie, raporton Burns. (Diktatori më vonë do të vendoste se sporti ishte shumë i dhunshëm dhe do ta ndalonte atë në vendin e tij.)
Atij dikur iu dhurua një mantel boksi nga Elvis Presley
Xhaketa e Elvis Presely. Muhammed Ali e veshi xhaketën për ndeshjen e tij të marsit 1973 kundër ish-marinsit Ken Norton. E bardhë dhe e mbuluar me xhevahire dhe me shkronja blu në anën e pasme që lexon “Zgjedhja e Popullit”, dhurata nuk provoi një fat të mirë, me Norton që shkaktoi humbjen e dytë profesionale të Aliut.
Mobutu Sese Seko i Zaire konfiskoi pasaportën e George Foreman në krye të “Rumble in the Jungle”
Pasi shpenzoi të gjitha ato para për financimin e “Rumble in the Jungle”, mega-ndeshjen e vitit 1974 midis Ali dhe Foreman në Zaire (sot, Republika Demokratike e Kongos), udhëheqësi diktatorial Mobutu nuk do të linte asgjë që ta ndalonte atë. Ali dhe Foreman të dy u stërvitën në Zaire në kampe të veçanta përpara ndeshjes. Kur Foreman u pre mbi syrin e djathtë në një seancë sparring, mjeku i tij tha se do të duheshin javë për tu shëruar dhe bëri thirrje për një shtyrje. Boksieri donte të fluturonte në Francë ose Belgjikë për një mendim të dytë, por Mobutu tha jo – ai thuhet se kishte konfiskuar pasaportën e tij. Ndeshja u shty për pak më shumë se një muaj dhe të dy boksierët qëndruan në vend.
Gjatë fundit të karrierëss, Muhammed filloi të lyente flokët
Fillimisht Muhammed nuk pranoi të ndizte flakën Olimpike në Atlanta ’96
Nga mesi i viteve ’90 Muhammed Ali kishte bërë një hap prapa nga qendra e vëmendjes, megjithëse udhëtonte shpesh për punë humanitare. Kur Lojërat në Atlanta e pyetën në fshehtësi nëse do të ndizte flakën Olimpike, ai tha jo në fillim, duke përmendur dobësitë që erdhën me përparimin e diagnozës së tij të Parkinsonit. Por shoku i tij, fotografi dhe biografi Howard Bingham, e bindi atë, duke thënë: “Bota po thotë faleminderit për gjithçka që keni bërë gjatë jetës tuaj. Do të ketë një miliard njerëz që do ta shikojnë”. Pamja e papritur e Muhameed Ali mbetet një nga imazhet përcaktuese të çdo Lojëre Olimpike.
Marrë nga: CNN
©LAPSI.AL
You may like
Kulturë
111 vjet nga dorëheqja e Ismail Qemalit si kryeministri i parë i Shqipërisë
Published
32 minutes agoon
January 22, 2025By
UBT NEWS111 vjet më parë, më 22 janar 1914, Ismail Qemali, kryeministri i parë i Shqipërisë, dha dorëheqjen nga posti, duke lënë pas një periudhë të pasigurt dhe turbulente për vendin. Ky akt shënonte një moment kyç në historinë e shtetit shqiptar, i cili kishte shpallur pavarësinë vetëm disa vjet më parë.
Studiuesi Evarist Beqiri, autor i librit “Themeluesi, Lidershipi i Ismail Qemalit”, sjell një pasqyrë të detajuar të këtij akti, duke përshkruar letrën që Ismail Qemali i dërgoi prefektit të Elbasanit, Aqif Pashës, në fillim të vitit 1914, vetëm pak ditë para dorëheqjes së tij. Në këtë letër, Qemali analizonte me qartësi situatën politike të Shqipërisë dhe theksonte sfidat e mëdha që ndodhnin brenda vendit, duke theksuar: “Shqipërinë e shpëtuam, por nuk e durojmë dot njëri-tjetrin.”
Dorëheqja e Ismail Qemalit krijoi një boshllëk të thellë, pasi administrata e Komisionit Ndërkombëtar të Kontrollit nuk arriti ta mbushte atë, duke shkaktuar pasiguri të mëtejshme. Pas këtij akti, Qemali dhe familja e tij u larguan nga Vlora dhe shkuan fillimisht në Itali dhe më pas në Francë. Edhe pse në një situatë dramatike, Ismail Qemali nuk humbi shpresën dhe e shihte largimin si një periudhë të përkohshme. Ai u dha këshilla njerëzve të tij për të vazhduar bashkëpunimin, duke thënë se një ditë “do të vinte ora e bardhë e fatit të Shqipërisë.”
Studiuesi Beqiri paraqet edhe procesverbalin e dorëheqjes së Qemalit, ku thuhet se, për të shpëtuar Shqipërinë nga përçarjet dhe anarkia, Ismail Qemali kërkoi që Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit të merrte pushtetin, duke e deleguar atë për të administruar vendin. Ky akt u pranuar me respekt nga Komisioni, dhe u shënua si një hap për të stabilizuar Shqipërinë në atë periudhë kaotike.
Aqif Pasha, një nga bashkëpunëtorët më të afërt të Ismail Qemalit, i dërgoi një telegram ku e vlerësonte lartë aktin atdhetar të Qemalit dhe shërbimin e tij të çmuar për Shqipërinë.
Pas dorëheqjes, Ismail Qemali kaloi një periudhë pushimi në Nicë, përpara se të kthehej në Shqipëri në maj 1914. Pavarësisht zhgënjimit të tij nga zgjedhjet e Fuqive të Mëdha për një sovran anonim, Qemali e mbështeti këtë vendim, duke shpresuar që ai do të çonte në një stabilizim të vendit. 111 vjet pas këtij momenti historik, dorëheqja e Ismail Qemalit mbetet një ngjarje kyçe në rrugën e mundimshme të krijimit të shtetit shqiptar të pavarur./UBTNews/
Kulturë
Elena Gjika, shqiptarja e shquar e shekullit të 19-të
Published
4 hours agoon
January 22, 2025By
UBT NEWSMë 22 janar të vitit 1828, në Bukuresht, erdhi në jetë një nga figurat më të shquara të kulturës dhe letërsisë shqiptare dhe evropiane të shekullit të 19-të, Elena Gjika, e njohur më gjerësisht me emrin e saj letrar Dora D’Istria. Ndonëse lindur në kryeqytetin rumun, rrënjët e saj shqiptare, pasioni për atdhenë dhe angazhimi për çështjet kombëtare, gjithmonë do të mbeteshin një pjesë e pandashme e veprës dhe jetës së saj.
Elena Gjika u rrit në një familje të shquar dhe të kultivuar, që ishte një burim i pasur frymëzimi intelektual. Ajo ishte e bija e Mihal Gjikës, një njeri i njohur për kontributin e tij në kulturën rumune, themelues i muzeut të parë kombëtar në Rumani, dhe e Katarina Gjikës, një grua e shquar për përkthimet dhe veprat letrare. Ky ambient, që bashkonte pasionin për dijen dhe trashëgiminë kulturore, i dha Elenës mundësinë të zhvillohej si një mendimtare e fuqishme, me një horizont të gjerë dhe të pasur.
Studimet e thelluara në universitetet më të njohura të Evropës, në Austri, Itali dhe Gjermani, do t’i mundësonin asaj një formim të jashtëzakonshëm, duke e bërë një figurë të njohur të letërsisë dhe filozofisë evropiane. Pas përfundimit të studimeve, në vitin 1849, Elena Gjika u kthye në Bukuresht dhe, pas disa viteve, u martua me dukën rus Aleksandër Kolstov-Massalski. Kjo periudhë e jetës së saj e kaloi në Rusi, ku, pas humbjes së bashkëshortit, ajo vazhdoi të shkruante dhe të kontribuonte në fushën e studimeve dhe publicistikës, duke realizuar një sërë udhëtimesh që e çuan në vende të ndryshme të Evropës.
Vepra e saj e parë, “Jeta monastike në Kishën Lindore” (1855), e shfaqte Elenën si një mendimtare që kundërshtonte shtypjen e grave dhe të minoriteteve fetarë, duke apeluar për një reformë të thellë të urdhrave të manastirit. Tematika e barazisë gjinore ishte gjithashtu një nga pikat kyçe të veprës së saj. Në librat “Gratë në Orient” (1859) dhe “Rreth grave, nga një grua” (1869), ajo trajtonte tema të rëndësishme si emancipimi i grave në Lindjen e Mesme dhe diferencat mes Evropës Jugore dhe Gjermanisë në trajtimin e gruas. Ajo ishte një zë i fuqishëm për të drejtat e grave, duke denoncuar padrejtësitë dhe duke kërkuar një shoqëri më të barabartë.
Elena Gjika e kaloi pjesën më të madhe të jetës nëpër udhëtime dhe studime, por gjithmonë Shqipëria mbeti në qendër të mendimeve dhe pasionit të saj. Ajo ishte një personalitet që, përmes veprave të saj, e mbajti të gjallë lidhjen me atdhenë, duke e paraqitur atë në dritën e kulturës dhe historisë evropiane.
Elena Gjika vdiq në Firence më 17 nëntor 1888, në moshën 60-vjeçare, duke lënë pas një trashëgimi të vyer intelektuale dhe kulturore, e cila do të frymëzonte breza të tërë për të ardhmen. Ajo mbetet një nga emrat më të ndritur të letërsisë shqiptare dhe një ndër figurat më të shquara të shekullit të 19-të, që la një shenjë të pashlyer në historinë e mendimit evropian dhe shqiptar./UBTNews/
Kulturë
Vdes John Sykes, kitaristi që formoi tingujt e Whitesnake dhe rock-ut të vitëve ’80
Published
1 day agoon
January 21, 2025By
UBT NEWSKitaristi britanik i rock-ut, John Sykes, ka ndërruar jetë në moshën 65-vjeçare, pas një beteje të vështirë me kancerin, raporton BBC. Lajmi i trishtë u njoftua përmes një deklarate në faqen e tij të internetit, ku thuhej se ai “u nda nga jeta pas një periudhe të vështirë shëndetësore”.
Në njoftim theksohej se Sykes ishte një “burrë i kujdesshëm, i sjellshëm dhe karizmatik”, dhe gjatë ditëve të tij të fundit ai shprehu një dashuri dhe mirënjohje të sinqertë për fansat e tij, të cilët e mbështetën gjatë gjithë karrierës së tij.
John Sykes është një nga emrat më të njohur të muzikës rock, dhe ishte pjesë e dy albumeve të njohura të grupit Whitesnake, ku ai bashkë-shkroi disa nga këngët më të famshme të grupit, përfshirë hitet “Still Of The Night” dhe “Is This Love”. Kontributi i tij në muzikën rock është i paharrueshëm, dhe ndikimi i tij është ndjerë nga shumë artistë dhe fansa gjithandej botës.
Sykes e filloi karrierën e tij muzikore në vitin 1980 me grupin heavy metal Tygers Of Pan Tang, ku ai regjistroi dy albume përpara se të bashkohej me Thin Lizzy në vitin 1982. Megjithatë, kulmi i karrierës së tij erdhi në vitin 1984, kur ai u bashkua me Whitesnake me ftesë të themeluesit dhe frontmanit David Coverdale. Kontributi i tij në albumet e grupit ishte i jashtëzakonshëm, veçanërisht në albumin Slide It In dhe albumin e titulluar thjesht 1987, i cili u bë një sukses kritik dhe komercial, duke siguruar një vend të qëndrueshëm në historinë e rock-ut.
Lajmi i vdekjes së John Sykes ka trishtuar shumë fansa të muzikës rock dhe kolegë të tij. Kitaristi i Guns N’ Roses, Slash, ndau një foto të Sykes duke performuar dhe thjesht shkroi: “RIP”.
Karriera e John Sykes do të mbahet mend për ndikimin e tij të fuqishëm në skenën muzikore dhe për krijimin e disa nga këngët më të dashura të muzikës rock./UBTNews/
Kulturë
100-vjetori i shpalljes së Republikës parlamentare të Shqipërisë
Published
1 day agoon
January 21, 2025By
UBT NEWSShqipëria u shpall për herë të parë Republikë parlamentare më 21 janar të vitit 1925, një ngjarje e rëndësishme në historinë e shtetit shqiptar, që shënonte kalimin nga një sistem monarkik në një sistem qeverisjeje demokratike, edhe pse i kufizuar nga koha dhe mundësitë e momentit.
Forma e re e qeverisjes u bë e mundur pas miratimit të Statutit të Republikës Shqiptare nga Asambleja Kushtetuese, e cila u mblodh në mars të vitit 1925, pesë vjet pas Kongresit të Lushnjës (21 janar 1920), një ngjarje e rëndësishme që kishte vendosur themelet e pavarësisë së Shqipërisë. Shpallja e Republikës Parlamentare ishte një hap i madh përpara në konsolidimin e shtetit shqiptar dhe përpjekjet për krijimin e një rendi të brendshëm të qëndrueshëm.
Këtë vit, kujtohet figura e Ahmet Zogut, i cili u zgjodh për të ushtruar detyrën e kreut të shtetit, një pozicion që i dha mundësinë të drejtonte politikën dhe administratën e shtetit. Një ndër vendimet më të rëndësishme të këtij periudhe ishte shfuqizimi i Këshillit të Lartë, një organ që kishte pasur ndikim në administratën shtetërore, dhe në vend të tij, formimi i institucioneve të tjera, sipas frymës së Kushtetutës.
Në këtë periudhë, Statuti i Republikës Shqiptare sanksionoi konsolidimin e pavarësisë së vendit dhe ndihmoi në jetësimin e parimeve demokratike kushtetuese, të cilat ishin thelbësore për një shtet të ri dhe të paqëndrueshëm si Shqipëria. Në këtë dokument ligjor, u miratuan dhe u ligjëruan parimet themelore të sistemit demokratik, duke përfshirë ndarjen e pushteteve, liritë dhe të drejtat e njeriut, që ishin hap pas hapi për krijimin e një shoqërie të drejtë dhe të barabartë.
Një ndër arritjet më të mëdha të kohës ishte miratimi i Kodit Penal, një instrument i rëndësishëm për rregullimin e jetës shoqërore dhe për parandalimin e veprave kriminale. Ky kod i dha shtetit shqiptar mjetet ligjore për të ndëshkuar veprimet që e kërcënonin rendin e brendshëm dhe stabilitetin e tij.
Mandati i presidentit të Republikës ishte i përcaktuar për 7 vjet, një periudhë që synonte krijimin e stabilitetit dhe zhvillimin e institucioneve shtetërore. Sidoqoftë, ky sistem republikan i qeverisjes do të kishte jetëshkurtër, pasi në shtator të vitit 1928, Ahmet Zogu shpalli veten si mbret të shqiptarëve, duke i dhënë fund kësaj forme qeverisjeje dhe duke e zëvendësuar me një monarki.
Në këtë 100-vjetor të shpalljes së Republikës parlamentare të Shqipërisë, është e rëndësishme të vlerësojmë përpjekjet e atij periudhe për ndërtimin e institucioneve shtetërore dhe konsolidimin e pavarësisë, të cilat i dhanë shtetit shqiptar mundësinë të përballej me sfidat e kohës./UBTNews/
Huamarrja në Mbretërinë e Bashkuar arrin nivelin më të lartë në katër vjet
Scholz dhe Macron takohen pas kthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë
Haradinaj takon Serwer: Kosova të rikthehet në partneritetin strategjik me aleatë
111 vjet nga dorëheqja e Ismail Qemalit si kryeministri i parë i Shqipërisë
Iraku miraton ligjin që mund të lejojë martesat e të miturve
Kurti në takim me ministrin e Jashtëm norvegjez
Nxënësit e UBT International Smart Schools dhe studentët e psikologjisë organizojnë aktivitete edukative dhe kreative për fëmijët e kopshtit “Borëbardha”
“Ka vetëm dy gjini”- DASH mbyll faqen ku përzgjidhej gjinia “X” në pasaportë
Trump kërcënon BE-në dhe Kinën me tarifa nga 1 shkurti
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota2 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!