Lajmet

​Zbulohet se disa planetë kanë fuqi të veçantë: A mund ta ngadalësojnë plakjen e yjeve të tyre?

Nuk është e lehtë për shkencëtarët të studiojnë se çfarë ndikimi kanë ekzoplanetët në rrotullimin e yjeve të tyre.

Published

on

Astronomët zbuluan se prania e një planeti të madhësisë së duhur që rrotullohet mjaft shpejt rreth Diellit të tij, ngadalëson procesin e plakjes së yllit.

Në mënyrë të veçantë, një gjigant gazi në orbitë të ngushtë mund t’i japë një vrull këndor rrotullimit të yllit, duke kundërshtuar humbjen graduale të rrotullimit të shkaktuar nga fusha magnetike e yllit.

Me këtë proces, ai ngadalëson disi plakjen e Diellit të tij. Përkatësisht, shpejtësia e rrotullimit të një ylli varet nga mosha e tij, gjegjësisht ngadalësojnë rrotullimin e tyre rreth boshtit të tyre me kalimin e kohës, shkruan Science Alert.

Nuk është e lehtë për shkencëtarët të studiojnë se çfarë ndikimi kanë ekzoplanetët në rrotullimin e yjeve të tyre. Domethënë, nëse vëzhgoni vetëm një yll dhe një planet, nuk keni vërtet informacion të mjaftueshëm për të ditur nëse ai ekzoplanet ka ndikuar fare në shkallën e rrotullimit.

Për fat të mirë, shumë yje në univers gjenden në sisteme me shumë yje. Yjet binare janë zakonisht binjakë; lindur në të njëjtën mjegullnajë, nga i njëjti grumbull pluhuri dhe gazi. Për shkak të kësaj, ata shpesh kanë veti të ngjashme – ngjyra, madhësia, shkëlqimi dhe, po, rrotullimi i ngjashëm.

Për të parë më nga afër ndikimin e planetëve në rrotullimin dhe aktivitetin e yjeve, shkencëtarja planetare Nikoleta Ilic nga Instituti Leibniz për Astrofizikën Potsdam (AIP) në Gjermani dhe kolegët e saj hodhën një vështrim në yjet binare në univers.

Ata po kërkonin sisteme yjesh binar në të cilat një yll ka ekzoplanetë në orbitë dhe tjetri jo. Më pas ata përdorën një yll pa planet si një lloj grupi kontrolli për të përcaktuar se çfarë ndryshimesh në rrotullim mund të shkaktohen nga planetët.

Një sistem i vetëm yjor nuk do të mjaftonte vetëm për të krijuar një model; prandaj, ekspertët analizuan me kujdes 34 prej tyre. Meqenëse yjet me rrotullim më të shpejtë kanë më shumë aktivitet me rreze X se ato me rrotullim më të ngadaltë, ata ishin në gjendje të gjenin një ndryshim të qartë në shpejtësinë e rrotullimit midis dy yjeve në çiftet e tyre binare.

Jupiteri i nxehtë

Jupiterët e nxehtë janë një racë e çuditshme planeti. Këta janë gjigantë gazi si Jupiteri, por që orbitojnë tepër afër yjeve të tyre; me periudha orbitale që zgjasin disa ditë apo edhe orë.

Shkencëtarët kanë vënë re se yjet me Jupiterë të nxehtë rrotullohen më shpejt. Meqenëse rrotullimi i yjeve në boshtin e tyre ngadalësohet gradualisht me kalimin e kohës, yjet e rinj priren të rrotullohen më shpejt se yjet më të vjetër. Prandaj, Jupiterët e nxehtë veprojnë si një lloj kremi kundër rrudhave. Ndërveprimi midis yllit dhe ekzoplanetit rezulton në transferimin e rrotullimit nga ekzoplaneti në yll, gjë që rrit rrotullimin e tij.

Hulumtimi “Ndërveprimi yll-planet baticë dhe ndikimi i tij”, i vëzhguar në aktivitetin yjor në sistemet e gjera binare që strehojnë planetin, u botua në revistën “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”.

Lajmet

UBT nënshkruan një marrëveshje të rëndësishme me Nova University

Published

on

Edhe një lajm i shkëlqyer nga Lisbona. UBT ka nënshkruar një marrëveshje të rëndësishme me Nova University, respektivisht kampusin më të madh të teknologjisë në Portugali!

Marrëveshja u nënshkrua në hapësirat e UNINOVA e para në renditjen e menaxhimit të fondeve për projektet H2025 të Kërkimit dhe Zhvillimit.

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi dhe Dekani i NOVA School of Science and Technology, Prof. Dr. Jose Julio Alferes dhe në prani të Drejtorit të Depertamentit për Marrëdhënie me Jashtë, Prof. Dr. Ricardo Jardim-Gonçalves, firmosën marrëveshjen e bashkëpunimit që përqendrohet në fusha të rëndësishme si kërkimi shkencor, zhvillimi teknik, trajnimi i avancuar dhe partneritetit për qasje në fondet e BE-së për arsimin e lartë, me theks projektet Smart4Health dhe Digital Health.

Kjo marrëveshje bashkepunimi do të hapë mundësi të reja për studentët tanë dhe do të forcojë edhe më tutje lidhjet tona ndërkombëtare.

Jemi të emocionuar për këtë hap përpara në rrugën drejt ekselencës dhe inovacionit. Rektori Hajrizi uron të gjithë stafin akademik dhe studentët e UBT për këtë arritje.

Continue Reading

Lajmet

​Yildiz: Nuk më pëlqen të krahasohem me Del Pieron

Published

on

Sulmuesi turk, Kenan Yildiz është gati për përballjen e madhe të Ligës së Kampionëve mes Real Madridit dhe Juventusit.

Yildiz që mban fanellën me numrin 10 te bardhezinjtë, foli për emocionet e tij në një intervistë për faqen zyrtare të UEFA-s, ku pranoi se është i motivuar nga pritshmëritë që ka publiku, por shtoi se nuk i pëlqejnë krahasimet.

“Jam vetvetja. Nuk dua të krahasohem me askënd.”, tha Yildiz.

Lidhur me ndeshjen në stadiumin Santiago Bernabeu, ai u shpreh:

“Është fantastike. Çdo fëmijë ëndërron të luajë në atë stadium. Tani kjo ëndërr është bërë realitet. Shpresoj të zhvillojmë një ndeshje të madhe.”/S.K/KP/

 

Continue Reading

Lajmet

​Deco: Nuk sjellim lojtar të rinj në janar

Published

on

Shefi i Barcelonës, Deco, thotë se nuk ka gjasa të shtojë lojtarë në skuadrën e tyre në janar dhe këmbëngul se ata do ta blejnë vetëm nëse detyrohen të shesin një lojtar gjatë merkatos së dimrit.

“Nuk e shoh nevojën për afatin kalimtar të janarit për momentin. Asnjë lojtar nuk ka kërkuar të largohet.”, ka thënë Deco.

Deco komentoi gjithashtu edhe për figurën e Lamine Yamal.

“Shpesh kemi tendencë të përqendrohemi te individualizmi, por është skuadra që fiton. Po flasim për një lojtar shumë të pjekur, një lloj tjetër lojtari që mund të përcaktojë një epokë. Duhet ta lëmë të qetë”, tha ai.

“Konteksti i tij ishte i ndryshëm; ai iu bashkua një ekipi që tashmë ishte fitues, me lojtarë të moshës 25 dhe 26 vjeç, dhe rritja e tij ka qenë më normale dhe progresive”, shtoi ai./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Drejtori i policisë ndan 19 vetura për policët e lagjes

Published

on

By

Me synim për rritjen e efikasitetit në punën e policëve të lagjes, Drejtori i Përgjithshëm i Policisë, Gazmend Hoxha ka ndarë 19 vetura të reja Hybride, për mbulimin e zonave sektoriale, në të gjitha drejtoritë rajonale.

Lajmin e ka bërë të ditur Policia e Kosovës përmes një komunikate zyrtare.

“Përmbushja e objektivave të Strategjisë së Policimit të drejtuar nga Inteligjenca dhe Policimit në Bashkësi, si dhe forcimi i qasjes proaktive ndaj kërkesave të qytetarëve tashmë mundësohet më lehtë dhe më shpejt, falë pajisjes me automjete zyrtare”.

“Kjo edhe një herë dëshmon përkushtimin e menaxhmentit të Policisë për një qasje gjithnjë e më proaktive ndaj komunitetit, për forcimin e bashkëpunimit dhe komunikimit me qytetarët, si dhe për rritjen e mëtejme të besueshmërisë dhe transparencës institucionale”, shkruhet tutje në komunikatë./EO

Continue Reading

Të kërkuara