Tetraplegjia, e njohur edhe si kuadriplegjia, ose humbja e funksionit motorik në të gjithë trupin nga qafa e poshtë, ndodh kur diçka, zakonisht një dëmtim traumatik, por jo gjithmonë, prish lidhjen midis trurit dhe sistemit nervor. Pa atë lidhje thelbësore me gjymtyrët, truri nuk mund t’u tregojë më gjymtyrëve se si të lëvizin, duke lënë pak ose aspak kontroll mbi atë që trupi bën ose nuk bën në çdo moment të caktuar.
Por studiuesit në Universitetin e Teksasit në Austin kanë zhvilluar një zgjidhje mjaft të pastër. Truri i një personi me tetraplegji mund të mos jetë në gjendje të komunikojë me këmbët e tij për t’i lëvizur ato, por së shpejti ai mund të jetë në gjendje të flasë drejtpërdrejt me karrigen e tij me rrota, raporton IFL Science.
“Karroca me rrota e kontrolluar nga mendja është një zgjidhje intriguese për asistencën e lëvizshmërisë që mund të aplikohet në paralizë të plotë”, thuhet në punimin e shkencëtarit që detajon rezultatet e arritura.
Dhe në një zhvillim të denjë për një blockbuster fantastiko-shkencor, ekipi ka bërë pikërisht këtë.
“Ne demonstruam me ndihmën e tre personave me dëmtim tetraplegjik të palcës kurrizore dhe treguam se ata mund të trajnohen për të përdorur një karrige me rrota joinvazive dhe për të kryer detyra komplekse lundrimi”, shpjegojnë autorët.
Kjo nuk është hera e parë që studiuesit kanë punuar në një ndihmë lëvizshmërie të bazuar në mendime, por ky version i ri ka disa përparësi ndaj paraardhësve të tij.
Shumica e projekteve të mëparshme, për shembull, ishin “të kufizuara në vlerësimin e një sesioni me përdorues të aftë”, theksojnë autorët, me ndërfaqet tru-makinë (BMI) që mbështeteshin në regjistrimin e përgjigjeve të përdoruesve ndaj stimujve.
Në të kundërt, këto karroca të kontrolluara nga mendja në fakt janë testuar nga njerëzit për të cilët janë krijuar. Ky është një avantazh i caktuar kur jeni duke hetuar përshtatshmërinë e një shpikjeje për një qëllim të caktuar dhe kur jeni duke u mbështetur në një kombinim të inteligjencës robotike dhe aktivitetit të trurit specifik për lëvizjen.
Dhe kjo e fundit është e rëndësishme, të paktën nëse doni të bëni ndonjë gjë tjetër ndërsa lëvizni në tele-karrocën tuaj futuriste: kjo do të thotë që përdoruesit mund të mendojnë për gjëra të tjera, ose të flasin, ose të mërziten ose lodhen.
Pra përdoruesit janë të trajnuar për të lëvizur karrigen duke imagjinuar lëvizjen e krahëve dhe këmbëve. Kjo mund të tingëllojë e çuditshme, sepse tetraplegjia në fakt e pengon atë që ta bëjë këtë, por mbani mend, nuk është sepse truri nuk po i dërgon këto mesazhe, është se ato humbasin gjatë rrugës.
Një pajisje që mund të lexonte aktivitetin e trurit, të themi një EEG e veshur si një kapak i pajisur me elektroda, mund t’i marrë ende ato sinjale dhe t’i dërgojë ato për t’u interpretuar si komanda lëvizjeje.
Shtojini kësaj një sërë sensorësh të bashkangjitur në karriget me rrota, plus softuer të shkëlqyeshëm që mund të përkthejë atë që ata shohin në informacion rreth mjedisit, një lloj sigurie kundër karrigeve me rrota që përpiqen të godasin një mur vetëm sepse përdoruesi mendoi “kthehu djathtas”. Ju keni një karrige me rrota plotësisht funksionale të kontrolluar nga mendja.
“Funksionon si të hipësh në kalë”, tha në një deklaratë Jose del R. Milan, një profesor në departamentin e inxhinierisë elektrike dhe kompjuterike që udhëhoqi projektin.
Ai e shpjegon kështu:
“Kalorësi mund t’i thotë kalit të kthehet majtas ose të kalojë nëpër portë. Por kali përfundimisht do të duhet të gjejë mënyrën optimale për të ekzekutuar ato komanda”.
Kur u pyetën nëse karroca të tilla do të dalin së shpejti në treg, shkencëtarët thonë se ka disa arsye për optimizëm.
Së pari, nuk kërkon procedura invazive, vetëm një kapak dhe një manual trajnimi, dhe falë një zhvillimi të fundit nga të njëjtat grupe kërkimore, ai përdor elektroda EEG që janë krijuar posaçërisht për t’u përdorur për një kohë të gjatë pa pasur nevojë të zëvendësohen. Për më tepër, karroca është testuar në një mjedis të rrëmujshëm dhe natyror, kështu që lëvizja në situata të jetës reale nuk duhet të jetë shumë e vështirë.
“Ne kemi treguar se njerëzit që në të vërtetë do të jenë përdoruesit përfundimtarë të këtyre llojeve të pajisjeve mund të lundrojnë në një mjedis natyror me ndihmën e një ndërfaqeje truri-makine”, shtoi Milan, i cili është gjithashtu profesor i neurologjisë në Universitet. të Teksasit në Austin.
Megjithatë, është e vetëkuptueshme se ky ishte një studim shumë i vogël: vetëm tre persona, njëri prej të cilëve nuk arriti të arrijë atë që autorët e quajnë “performancë të lartë lundrimi”. Të tre ishin pacientë me dëmtim të shtyllës kurrizore, gjë që kufizon përgjithësimin e rezultateve për këdo me një profil klinik të ndryshëm.
Rezultatet u publikuan në revistën iScience.
Aktualitet1 month ago
Rajoni2 months ago
Lajmet3 months ago
Rajoni2 months ago