

Lajmet
Si ta ulni faturën e energjisë me të paktën 20%?
Mbajtja nën kontroll e asaj që quhet ‘energjia vampire’ mund t’ju ndihmojë të kurseni para.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiFilloi me pandeminë, vazhdoi me luftën në Ukrainë dhe u thellua edhe më tej me krizën e naftës – energjia është kthyer në një problem serioz kudo. Dhe në një kohë kur çmimet e energjisë po rriten në të gjithë botën, mbajtja nën kontroll e asaj që quhet ‘energjia vampire’ mund t’ju ndihmojë të kurseni para, por edhe të luftoni ngrohjen globale.
Sipas një studimi të fundit në ShBA, ‘pajisjet e përgjumura’ janë të përgjegjshme për rreth 1/4 e faturës suaj të energjisë. Nga aspekti mjedisor, pajisjet shtëpiake prodhojnë rreth 60 kg emetime të CO2, çdo vit – një sasi karboni për të cilën duhen 3 pemë për ta absorbuar gjatë të njëjtës periudhë.
Kthimi në burime energjie të rinovueshme është një nga lëvizjet themelore të shekullit të 21, dhe ndërkohë që heqja nga priza e sendeve shtëpiake mund të duket si diçka e vogël, ndikimi afatgjatë i saj është i jashtëzakonshëm. Ja dhe pse ka marrë emrin: ‘energjia vampire’, pasi përshkruan pajisjet që thithin energji edhe kur janë të fikura apo në standby.
Cili është ndikimi mbi faturën elektrike?
“Energjia fantazmë’ përbën rreth 23% të konsumit të elektricitetit të një shtëpie, sipas studimit të Këshillit të Mbrojtjes së Resurseve Natyrore, në SHBA. Një raport i fundit i bërë nga një kompani britanike, e bën të përgjegjshme këtë energji fantazmë për rreth 16% të faturës elektrike të britanikëve.
1 në 5 persona ishin të ndërgjegjshëm për këtë fenomen – i cili i kushton Britanisë rreth €1.9 miliardë euro në vit – sipas një tjetër studimi nga kompania Centrica.
Si ta mposhtim ‘energjinë vampire’?
Të gjithë e dimë sa e thjeshtë është të harrojmë jo vetëm t’i fikim pajisjet tona, por edhe t’i heqim ato nga priza. Por, me gjithë këto shqetësime klimaterike dhe financiare ndërmend, krijimi i një rutine dhe zakoni të ri nuk do të ishte aq i vështirë.
Mikrovala, televizionet, kompjuterët, konsolat e lojërave, satelitorët dhe rauterat e internetit janë ndër pajisjet më të ‘etura’ për energji. Printerët dhe ushqyesit e celularëve gjithashtu nuk duhen lënë në prizë.
Një zgjatues do të ishte zgjidhja perfekte, në rastin kur nis të bëhet e vështirë të hiqet dhe rivendoset çdo prizë e panevojshme, kur mjafton të fiket çelësi dhe pajisjet ndalojnë të ‘ushqehen’.
Por, diçka është e sigurt, ‘energjia vampire’ nuk ka pse të vazhdojë të rëndojë as faturën tonë elektrike dhe as ndërgjegjen e ambientalistëve më të paepur!
Rregulloni sjelljet tuaja të përditshme
Për të reduktuar konsumin e energjisë në shtëpinë tuaj dhe për të rritur kursimet tuaja të energjisë, nuk keni nevojë domosdoshmërisht të dilni dhe të blini produkte me efikasitet të lartë. Ruajtja e energjisë mund të jetë aq e thjeshtë sa fikja e dritave ose pajisjeve kur nuk ju nevojiten.
Ju gjithashtu mund të përdorni më pak pajisje me energji intensive duke kryer me dorë detyrat e shtëpisë, të tilla si varja-tharja e rrobave tuaja në vend që t’i vendosni në tharëse ose larja e enëve me dorë në vend të lavastoviljes. Rregullimet e sjelljes që kanë potencialin më të lartë për kursimet e shërbimeve janë ulja e nxehtësisë në termostatin apo temperaturës së kondicionerit tuaj në dimër dhe përdorimi më pak i kondicionerit tuaj në verë.
Kostot e ngrohjes dhe ftohjes përbëjnë gati gjysmën e faturave mesatare të shërbimeve të një shtëpie, kështu që këto reduktime në intensitetin dhe shpeshtësinë e ngrohjes dhe ftohjes ofrojnë kursimet më të mëdha. Ka mjete që mund t’i përdorni për të kuptuar se ku shkon pjesa më e madhe e energjisë elektrike në shtëpinë tuaj dhe cilat pajisje përdorin më shumë energji elektrike në baza ditore.
Zëvendësoni llambat tuaja
Llambat tradicionale inkandeshente konsumojnë një sasi të tepërt të energjisë elektrike dhe duhet të ndërrohen më shpesh sesa alternativat e tyre efikase në energji. Llambat inkandeshente halogjene, dritat fluoreshente kompakte (CFL) dhe llambat me diodë që lëshojnë dritë (LED) përdorin diku nga 25-80 % më pak energji elektrike dhe zgjasin 3 deri në 25 herë më shumë se llambat tradicionale. Megjithëse llambat me efikasitet të energjisë janë më të shtrenjta jashtë raftit, përdorimi i tyre efikas i energjisë dhe jetëgjatësia më e gjatë do të thotë që ato kushtojnë më pak në planin afatgjatë.
Përdorni adapterë inteligjentë
“Ngarkesat fantazmë”, ose energjia elektrike e përdorur nga elektronika kur ato janë të fikur ose në gjendje gatishmërie, janë një burim kryesor i humbjes së energjisë. Në fakt, vlerësohet se 75% e energjisë së përdorur për të karikuar pajisjet shtëpiake konsumohet kur ato janë të fikura, gjë që mund t’ju kushtojë deri në 200 dollarë më shumë në vit. Ndaj përdorni adaptor në mënyrë që të fikni me çelës pajisjet kur nuk doni t’i përdorni.
Instaloni një termostat të programueshëm ose inteligjent
Një termostat i programueshëm mund të vendoset për të fikur automatikisht ose për të zvogëluar ngrohjen dhe ftohjen gjatë kohës kur jeni në gjumë ose larg. Kur instaloni një termostat të programueshëm, ju eliminoni përdorimin e kotë të energjisë nga ngrohja dhe ftohja pa përmirësuar sistemin tuaj HVAC.
Mesatarisht, një termostat i programueshëm mund t’ju kursejë 180 dollarë në vit. Termostatët e programueshëm vijnë në modele të ndryshme që mund të vendosen për t’iu përshtatur orarit tuaj javor. Karakteristikat shtesë të termostateve të programueshëm mund të përfshijnë tregues se kur duhet të zëvendësohen filtrat e ajrit ose problemet e sistemit HVAC, të cilat përmirësojnë gjithashtu efikasitetin e sistemit tuaj të ngrohjes dhe ftohjes.
Blini pajisje me efikasitet të energjisë
Mesatarisht, pajisjet janë përgjegjëse për afërsisht 13% të përdorimit total të energjisë shtëpiake. Kur blini një pajisje, duhet t’i kushtoni vëmendje dy numrave: çmimit fillestar të blerjes dhe kostos vjetore të funksionimit. Megjithëse pajisjet me efikasitet energjetik mund të kenë çmime më të larta blerjeje, kostot e tyre të funksionimit janë shpesh 9-25% më të ulëta se modelet konvencionale.
Aktualitet
UBT përgatit liderët e ardhshëm të fushës paramjekësore
Published
6 hours agoon
August 16, 2025By
Driton Iseni
UBT ka hapur regjistrimet për programin Master në Shkenca Paramjekësore, i cili synon të përgatisë profesionistë të domosdoshëm për sektorin shëndetësor, të aftë për të kontribuar në diagnostikim, trajtim dhe parandalim të sëmundjeve, duke vepruar në vijën e parë të kujdesit për jetën.
Ky program është ndërtuar mbi një kurrikulë multidisiplinare, të harmonizuar me modelet më të mira evropiane dhe amerikane, që ndërthur mësimin teorik me përgatitjen praktike. Studentët përfitojnë trajnim të avancuar në fushat e kujdesit emergjent, laboratorëve mjekësorë dhe diagnostikës klinike, duke përdorur pajisje bashkëkohore mjekësore dhe laboratorike.
Përgatitje gjithëpërfshirëse dhe praktike
Gjatë studimeve, studentët do të aftësohen në pesë kategori kyçe të fushës së paramedikëve:
- Parandalimi i vdekjes së njerëzve
- Rritja e cilësisë së jetës
- Ndihma në rikuperimin nga sëmundjet apo dëmtimet
- Menaxhimi i pranimeve dhe ri-pranimeve urgjente
- Kujdesi për rastet kronike të ndjeshme (astma, diabeti, epilepsia etj.)
Programi përfshin gjithashtu përdorimin e tele-shëndetit dhe kujdesit tele-komunikues, duke u mundësuar studentëve të ofrojnë kujdes efikas dhe inovativ, sidomos për zonat e largëta apo për pacientët me nevoja të veçanta.
Misioni dhe vizioni
Misioni i Masterit në Shkenca Paramjekësore është të kontribuojë në arsimin e lartë përmes:
- Kurrikulave bashkëkohore, të bazuara në praktikat më të mira ndërkombëtare
- Hulumtimit shkencor në bashkëpunim me partnerë vendas e ndërkombëtarë
Programi synon të ofrojë një mjedis mësimor mbështetës, ku studentët zhvillojnë aftësitë klinike, kërkimore dhe menaxheriale që kërkohen në tregun e punës.
Përfshirje aktive në kërkim dhe shërbim
Studentët dhe stafi i programit marrin pjesë në:
- Projekte kërkimore kombëtare dhe ndërkombëtare
- Simpoziume dhe forume shkencore
- Konsulencë dhe asistencë teknike për institucione shëndetësore publike e private
- Hartimin e politikave shëndetësore në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë
Aftësitë e të diplomuarve
Pas përfundimit të programit, të diplomuarit do të jenë të aftë:
- Të ofrojnë kujdes shëndetësor holistik në komunitetet urbane, rurale dhe industriale
- Të marrin vendime komplekse në situata emergjente dhe të udhëheqin ekipe paramjekësore
- Të zbatojnë standarde të larta ligjore, etike dhe profesionale në praktikë
- Të përdorin metoda kërkimore për të përmirësuar rezultatet shëndetësore
- Të integrojnë njohuritë ndërdisiplinore në menaxhimin e shërbimeve shëndetësore
Masteri në Shkenca Paramjekësore në UBT është më shumë sesa një diplomë – është një përgatitje për jetë, duke formuar profesionistë që jo vetëm reagojnë ndaj emergjencave, por punojnë për t’i parandaluar ato, duke i dhënë shoqërisë ekspertë të gatshëm për të mbrojtur dhe përmirësuar jetën.
Aktualitet
A janë sëmundjet e zemrës trashëgimore dhe si ndikon diabeti? Flet kardiologu Edis Demiri
Published
7 hours agoon
August 16, 2025By
Driton Iseni
Historia familjare dhe diabeti janë faktorët më të fortë rreziku për sëmundjet kardiovaskulare. Kështu thekson kardiologu invaziv nga United Hospital, Edis Demiri në episodin e podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi, ku flet si për shkaqet kryesore ashtu edhe për një rast të pazakontë klinik që i shpëtoi jetën një pacienti.
“Faktori më i rëndësishëm është historia familjare për sëmundjet e zemrës”, thotë Demiri, duke shtuar se nëse prindërit ose vëllezërit/motrat kanë pësuar infarkt apo ndërhyrje kardiake në moshë të re, “edhe ai person është i rrezikuar”.
Sipas tij, “diabeti është pothuajse po aq i rëndësishëm sa historia familjare”, ndërsa më pas vijnë faktorë të tjerë si duhani, hipertensioni dhe yndyrnat e larta në gjak.
Mesazhi i mjekut është i qartë: kontrolloni rregullisht shëndetin e zemrës, veçanërisht nëse keni histori familjare apo diabet; ndaloni duhanin, mbani tensionin dhe lipidet nën kontroll dhe kërkoni ndihmë mjekësore urgjentisht në shenja si dhimbje gjoksi, djersitje të ftohta, marramendje ose vështirësi në frymëmarrje.
Për bisedën e plotë me këshilla praktike dhe sqarime të mëtejshme, ndiqni episodin e ri të podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi.
Lajmet
Sa ka ndryshuar pas 25 vitesh lokacioni ku u xhirua seriali ikonik “Teletubbies”?
Published
23 hours agoon
August 15, 2025By
UBT News
Seti i njohur i serialit “Teletubbies” duket i panjohur 24 vjet pas përfundimit të shfaqjes, pasi pronari i tokës ka bërë ndryshim të madh.
Seriali popullor për fëmijë u transmetua fillimisht në BBC Two nga viti 1997 deri në 2001. Gjatë kësaj periudhe, xhirimet për serinë u realizuan në Wimpstone, Warwickshire.
Më shumë se dy dekada më vonë, vendi duket shumë ndryshe që nga hera e fundit kur u xhirua “Teletubbies” atje, shkruan The Sun.
Një video e shpërndarë në Instagram tregoi se deri në vitin 2007 – gjashtë vjet pas përfundimit të shfaqjes – pronari i tokës kishte krijuar një pellg gjigant për të parandaluar hyrjen e të huajve.
Deri më 2025, toka mbetet e zbrazët, edhe pse pronarët menaxhojnë një fermë dhe dyqan me produkte ujore pranë saj. Një fans shkroi: “Trishtim. Ishte shumë e rëndësishme në atë kohë. Mund të kishte qenë një destinacion turistik. Shumë fëmijë, tani të rritur, janë rritur me të”.
Një tjetër komentoi: “Fakti që gjithçka u xhirua në atë copë të vogël toke është e pabesueshme”.
Një i tretë shtoi: “Njerëzit nuk e kuptojnë që ata janë fermerë dhe nuk u intereson paratë që mund të fitonin duke shitur bileta për vizitorët nostalgjikë – ata thjesht duan paqe”.
Një i katërt: “Imagjino dikë që e donte “Teletubbies” të kishte blerë atë tokë, të shkarkonte pellgun dhe të ringjallte të gjithë setin, duke e kthyer në muze?”.
Vitin e kaluar, një nga yjet e shfaqjes u shfaq në emisionin “This Morning” me fëmijën e saj.
Jess Smith, tani 30, është e njohur për rolin si bebi në diell në shfaqjen për fëmijë. Ajo me kolegët Nikki Smedley (Laa-Laa) e John Simmit (Dispy), rikujtuan kohën e tyre në “Teletubbies”. Jess u shoqërua nga vajza, Poppy, që atëherë ishte pesë muajshe, u pyet nëse i tregon miqve për famën e saj gjatë fëmijërisë.
Jess tha: “Nuk ua them unë, por të gjithë që janë me mua e dinë, kështu që të tjerët ua tregojnë gjithkujt. Partneri im Ricky ua thotë të gjithëve, po ashtu familja e tij, edhe familja ime. Të gjithë ua tregojnë të gjithëve, kështu që nuk ka rëndësi ku shkoj, të gjithë e dinë”.
Bota
Zelensky dhe Macron bien dakord të takohen pas samitit Trump-Putin
Published
1 day agoon
August 15, 2025By
UBTnews
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe presidenti francez Emmanuel Macron folën sot, sipas Pallatit Élysée.
Të dy udhëheqësit ranë dakord të takohen “në momentin kur do të jetë më i dobishëm dhe efektiv” pas takimit të presidentit të SHBA-së Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin, thuhet në deklaratë.
Zelensky u takua këtë javë në Berlin me kancelarin gjerman Friedrich Merz dhe në Londër me kryeministrin britanik Keir Starmer.

Studimi: Bakteret e zorrëve mund të lidhen me pagjumësi

Studim: Chip i trurit deshifron mendimet me saktësi deri në 74%

E dini kur është koha ideale për të pirë kafe?

Në konferencën e parë te Milani, Jashari: Rrënjët shqiptare më japin forcë, Xhaka mbetet shembull i madh për mua

Shëndeti mendor, praktikat që ndihmojnë në luftën kundër ankthit dhe stresit

Johnny Depp në bisedime për rikthim në filmin “Piratët e Karaibeve”

UBT përgatit liderët e ardhshëm të fushës paramjekësore

Këshilla si të kërkoni rritje page

A janë sëmundjet e zemrës trashëgimore dhe si ndikon diabeti? Flet kardiologu Edis Demiri
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit