

Shëndeti
Pse njerëzit bërtasin dhe si reagojnë të tjerët ndaj tyre?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiGëzimi dhe kënaqësia janë vetëm dy nga gjashtë situata të ndryshme kur njerëzit bërtasin.
Hulumtimi i ri nga Universiteti i Cyrihut tregon se njerëzit kanë evoluar me një aftësi unike për të përdorur britma pozitive, jo SOS për të “sinjalizuar rëndësinë afektive të ngjarjeve” për të tjerët. Këto gjetje të rishikuara nga kolegët u botuan në revistën PLOS Biology.
Hulumtuesit zviceranë kryen një sërë eksperimentesh laboratorike mbi njerëzit dhe identifikuan ekzistencën e të paktën gjashtë thirrjeve të ndryshme karakteristike psiko-akustike të bërtitura që janë ose “alarmante” ose “jo alarmante”.
Të bërtasësh për kënaqësi dhe gëzim janë unike për speciet njerëzore
“Në vend të thirrjeve bërtitëse të një natyre akustike dhe komunikuese të njëtrajtshme, të shoqëruara me kërcënime të bazuara në frikë dhe sinjalizim alarmi, ne zbuluam disa kategori karakteristike të ulërimave të një natyre alarmante, jo alarmante dhe madje pozitive,” shpjegojnë autorët.
“Njerëzit ndajnë me speciet e tjera potencialin për të sinjalizuar rrezikun duke ulëritur, por duket se vetëm njerëzit bërtasin për të sinjalizuar emocione pozitive të tilla si gëzimi dhe kënaqësia ekstreme”, tha autori i parë i studimit, Sasa Fruholc, në një deklaratë për shtyp.
“Duket se sinjalizimi dhe perceptimi i emocioneve pozitive duke ulëritur te njerëzit i është dhënë përparësi ndaj sinjalizimit të alarmeve. Ky ndryshim i përparësisë mund të jetë pasojë e kërkesave të një konteksti shoqëror të zhvilluar dhe kompleks te njerëzit”, delklaroi ai.
Llojet e njohura të britmave:
– Zemërimi – ulërima alarmante negative
– Frika – ulërima alarmante negative
– Dhimbje – ulërima negative alarmante
– Gëzim – ulërima pozitive jo alarmante
– Kënaqësi – ulërima pozitive jo alarmante
– Trishtimi – një britmë dëshpëruese jo alarmante
Interesante, studiuesit zbuluan se kur dëgjuesit dëgjuan secilën prej gjashtë llojeve të ndryshme të ulërimave brenda fMRI, neuro-regjistrimi tregoi se ata “u përgjigjën më shpejt dhe më saktë dhe me ndjeshmëri më të madhe neuronale ndaj thirrjeve pa alarm dhe britma pozitive sesa ndaj atyre që ishin alarmante”.
“Ndërsa një ulërimë alarmante si ajo e dhimbjes, zemërimit ose frikës shkaktoi më së shumti aktivitet nervor më të ulët në shumë rajone inferiore të përparme dhe të larta dëgjimore të korteksit, një ulërimë jo alarmante si ajo e kënaqësisë, trishtimit ose gëzimit, krahasuar me zërat neutralë , tregoi aktivizime më të mëdha dhe të zgjatura të dëgjimit të korteksit, veçanërisht në hemisferën e djathtë në korteksin dëgjimor të niveleve të ulëta dhe të larta”, shpjegojnë autorët.
Hulumtimi i fundit që merret me britmat tregon se natyra komunikuese e ulërimave njerëzore është më e larmishme nga sa mendohej më parë.
“Rezultatet e studimit tonë janë befasuese në kuptimin që studiuesit zakonisht supozojnë se primatët dhe sistemi njohës i njeriut janë akorduar posaçërisht për të zbuluar sinjalet e rrezikut dhe kërcënimeve në mjedis si një mekanizëm mbijetese”, përfundon Fruholz.
You may like
Shëndeti
Anemia, rrezik i fshehtë për shëndetin! Simptomat që nuk duhet t’i injoroni
Published
22 minutes agoon
May 12, 2025
Anemia është gjendje shëndetësore ku trupi nuk prodhon mjaftueshëm qeliza të kuqe të gjakut ose kur ato nuk funksionojnë si duhet.
Kjo nënkupton një mungesë të hemoglobinës, substancës që bart oksigjenin në trup dhe ndihmon në largimin e dioksidit të karbonit.
Nëse këto procese ndërpriten, organizmi mund të rrezikohet nga helmimi me dioksid karboni.
Shkaqet e anemisë janë të shumta dhe shpesh simptoma e saj ngatërrohet me lodhjen e zakonshme.
Megjithatë, nëse vëreni disa nga shenjat e mëposhtme, është e këshillueshme të konsultoheni me mjekun:
– Zbehje e lëkurës: Një shenjë klasike e anemisë është ndryshimi i ngjyrës së lëkurës. Përveç fytyrës, zbehja vihet re edhe në duar, qepallë dhe gjuhë.
– Rrahje të parregullta: Kur mungon hemoglobina, zemra punon më shumë për të shpërndarë oksigjenin, duke shkaktuar ritëm të parregullt të rrahjeve.
– Lodhje e vazhdueshme: Pa oksigjen të mjaftueshëm, trupi shpenzon më shumë energji për të funksionuar normalisht, gjë që çon në ndjesi të fortë lodhjeje.
– Probleme me përqendrimin: Ashtu si çdo organ tjetër, truri vuan nga mungesa e oksigjenit, duke bërë të vështirësohet përqendrimi dhe mendimi i qartë
– Hollim i thonjve: Thonjtë që dobësohen ose krijojnë formë të lugës mund të jenë një tregues i anemisë.
– Çarje në këndet e buzëve: Ndryshe nga tharja e zakonshme, anemia shkakton çarje të theksuara, veçanërisht në cepat e buzëve.
Nëse keni vërejtur ndonjërën prej këtyre shenjave, është e rëndësishme të kërkoni këshillë mjekësore për të diagnostikuar dhe trajtuar në kohë aneminë.
Shëndeti
Studim: Vrapi ose ecja e shpejtë, faktorë kyç që garantojnë jetëgjatësinë e njeriut!
Published
1 hour agoon
May 12, 2025
Njerëzit që vrapojnë janë 25-40 përqind më pak të rrezikuar nga vdekshmëria e hershme dhe jetojnë të paktën 3 vjet më shumë se njerëzit që nuk vrapojnë.
Një studim i publikuar në revistën Progress in Cardiovascular Diseases, thekson se vrapi ose ecja e shpejtë “është një faktor kyç që garanton jetëgjatësinë.”
Lajmi më i mirë që vjen nga ky studim 15 vjeçar, është që përfitimet janë të njëjta, si në rastet e një vrapi të ngadaltë e të lehtë për pak minuta ashtu edhe në rastet e një vrapi të shpejtë dhe kohëgjatë.
Kjo do të thotë që njerëzit mundet të jenë modestë në këtë aktivitet fizik dhe sërish, të korrin përfitime maksimale.
Ekspertët shpresojnë që ky studim do t’i motivojë njerëzit të kryejnë aktivitet fizik për shkak të përfitimeve që vijnë prej tij.
Studimi ka analizuar edhe aspekte të tjera të këtij aktiviteti fizik. Duke mbajtur në konsideratë faktorë të tjerë të stilit të jetesës, shkencëtarët sugjerojnë që vrapi të shton minimalisht 3 vite jetë.
Por përfitimet janë më të mëdha se kaq, sidomos në e nisni këtë aktivitet më vonë gjatë jetës.
Autorët e studimit saktësojnë se, çdo orë që shpenzoni duke vrapuar ju jep 7 orë shtesë jetë. Këto të dhëna vlejnë për sasi të vogla kohore të shpenzuara çdo ditë për vrap. Gjatë vlerësimit të rolit të vrapit në shëndetin e njeriut, shkencëtarët morrën për bazë të ashtuquajturat “fraksione të popullsisë” dhe faktorët që shkaktojnë vdekje të parakohshme. Në studim u përfshinë 55,000 njerëz.
Shkencëtarët thanë se nëse duhanpirësit ndalonin së piri duhan menjëherë, atëherë me këtë veprim do të shmangej 11% e vdekjeve të parakohshme.
Nëse të gjithë njerëzit mbipeshë do të ulnin Indeksin e Masës Trupore, atëherë do të shmangnin 8% të vdekjeve të parakohshme.
Tensioni i lartë i gjakut ishte një tjetër kontribues në nivelin e vdekjeve të parakohshme, me 15%. Mungesa e vrapit apo aktivitetit fizik, ishte faktori më i lartë i rrezikut me 16 përqind.
A është vrapi forma më e mirë e ushtrimit fizik? Vrapi është i volitshëm dhe më energjik në krahasim me format tjera të stërvitjes. Nuk është habi që vrapuesit aktivë renditen të parët. Përfitimi në jetëgjatësi i njerëzve që nuk vrapojnë, por që janë aktivë është 12%, ndërsa i njerëzve që vrapojnë, por jo në mënyrë aktive është 30%. Ky krahasim nxjerr faktin se vrapi është tregues më i fortë i shëndetit se çdo formë tjetër, edhe nëse ky aktivitet zgjat shumë pak.
Ekspertët nuk deklarojnë që vrapi është dyfish më i mirë se ushtrimet tjera fizike, theksojnë se vrapimi është një aktivitet shumë inkurajues për shëndetin.

Dhimbjet e barkut, gazrat dhe fryrja e stomakut janë simptoma të një tretjeje problematike por edhe pasoja të ushqyerjes së keqe.
Ka ushqime të caktuara që shkaktojnë fryrje artificiale të stomakut por edhe gazra të vazhdueshme dhe një ndjesi parehatie të madhe.
Në shumë raste, fryrja e stomakut mund të eliminohet falë konsumit të ushqimeve dhe pijeve të caktuara të shëndetshme për tretjen.
Cilat janë ushqimet që eliminojnë fryrjen e stomakut?
Kivi – Një frut i pasur me fibër. Ekspertët thonë se ngrënia e dy frutave në ditë për katër javë me rradhë eliminon konstipacionin dhe fryrjet e stomakut.
Çaji i nenexhikut – Ky çaj është përdorur prej shekujsh për të përmirësuar tretjen e zgjidhur problemet e stomakut. Ky çaj ose suplementët e nenexhikut mund të konsumohen rregullisht për katër javë. Në këtë mënyrë përgjysmojnë simptomat e problemeve me tretjen dhe do të shfryjnë stomakun.
Bananja – Ky frut është një burim i pasur i fibrës e cila ushqen bakteret e mira në stomak dhe përmirëson tretjen. Gratë që hanë dy banana në ditë për 2 muaj me rradhë kanë një bark më të sheshtë.
Kefiri – Përmban enzimë të rëndësishme që shpërbën laktozën, një sheqernë tek qumështi që shkakton probleme me stomakun. Pirja e kefirit zgjidh problemet me tretjen dhe eliminon fryrjen dhe gazrat me të paktën 70%.
Xhenxhefili – Xhenxheri është përdorur prej mijëra vitesh për të qetësuar stomakun e përmirësuar tretjen. Ai qetëson muskujt e lejon trupin të nxjerrë gazrat më me lehtësi. Xhinxheri, një prej përbërësve kryesorë të këtij zhardhoku, ofron përfitime të shkëlqyera për stomakun dhe tretjen.
Pjepri – Ka aftësi çliruese edhe madje ndihmon në eliminimin e ujrave të tepërt nga organizmi. Ai shfryn stomakun por edhe shërben si zëvendësues natyral i elektroliteve sepse është shumë i pasur me kalium. /UBT News/
Shëndeti
Qëndrimi ulur për periudha të gjata rrit rrezikun për sëmundje kronike
Published
4 days agoon
May 8, 2025
Qëndrimi ulur për më shumë se 6 orë në ditë lidhet me rritjen e rrezikut për diabet, obezitet dhe sëmundje të zemrës, paralajmërojnë ekspertët e shëndetit.
Rekomandohet ngritja dhe lëvizja çdo 30–60 minuta.
Kur trupi është në gjendje pasive për periudha të gjata, metabolizmi ngadalësohet, muskujt e këmbëve dobësohen dhe qarkullimi i gjakut ngadalësohet, duke rritur rrezikun për mpiksje gjaku dhe tension të lartë.
Zgjidhja praktike është përdorimi i tavolinave të ngritura, pushimet aktive ose ecjet e shkurtra gjatë ditës së punës.
Edhe lëvizje të vogla, si shtrirja apo ushtrime të lehta, bëjnë ndryshim të madh në afatgjatë.

Anemia, rrezik i fshehtë për shëndetin! Simptomat që nuk duhet t’i injoroni

Zuckerberg thotë se Inteligjenca Artificiale së shpejti mund të bëjë punën e disa inxhinierëve në Meta

Studim: Vrapi ose ecja e shpejtë, faktorë kyç që garantojnë jetëgjatësinë e njeriut!

Ish-partnerja e Liam Payne, Cheryl, trashëgon pasurinë e tij me vlerë 32.3 milionë dollarë

Ushqimet më të mira kundër fryrjes së stomakut

Kosova me Donjeta Sadikun dhe vëllezërit Bajoku në Kupën Botërore

LDK dorëzon kallëzime penale për anëtarët e Qeverisë në detyrë

Qëndrimi ulur për periudha të gjata rrit rrezikun për sëmundje kronike

Trump habit me veprimin: Punësoi yllin e reality show-t në muzeun e Holokaustit
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet1 month ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim