Shëndet

​Pse ndryshon presioni i gjakut dhe si ta matim siç duhet?

Published

on

Ruajtja e presionit të gjakut është rruga drejt një zemre të shëndetshme dhe të fortë. Por çfarë është saktësisht presioni i gjakut, llojet e presionit të gjakut dhe si ta mbani presionin e gjakut nën kontroll lexoni më poshtë.

Gjatë udhëtimit për në zemër, gjaku qarkullon nëpër venat, dhe presioni i tij në muret e enëve të gjakut në secilën pjesë të trupit krijon një forcë, ose presion të gjakut. Kur e matni në shtëpi ose te mjeku, ajo që merrni janë dy numra – numri i sipërm i referohet presionit tuaj të gjakut sistolik, i cili përfaqëson presionin e gjakut në arterie kur zemra pompon gjak në të, ose kur zemra ngushtohet, ndërsa numri më i ulët është diastolik – presioni që ndodh midis rrahjeve të zemrës, pra kur zemra relaksohet në mënyrë që të mund të marrë përsëri gjak, raporton Prevention.

Dallimi midis presionit të lartë dhe të ulët të gjakut

Presioni i lartë i gjakut ose hipertensioni është në përgjithësi, një gjendje asimptomatike në të cilën presioni i lartë jonormal i gjakut në arterie rrit rrezikun e problemeve të tilla si goditje, aneurizëm, dështim të zemrës, sulm në zemër dhe dëmtim të veshkave. Presioni i lartë i gjakut quhet gjithashtu i heshtur, sepse zakonisht nuk shkakton simptoma për vite, derisa të shkaktojë dëme në organe të rëndësishme.

Klinika Mayo shprehet se “disa njerëz me presion të lartë të gjakut mund të kenë simptoma të dhimbjes së kokës, gulçim ose gjakderdhje nga hunda, por këto shenja dhe simptoma nuk janë specifike dhe zakonisht nuk ndodhin derisa presioni i lartë i gjakut të arrijë një fazë të rëndë ose të rrezikshme për jetën”.

Presioni i lartë i gjakut konsiderohet të jetë një presion sistolik i gjakut në qetësi prej 140 mm Hg ose më shumë dhe një presion diastolik i gjakut në pushim prej 90 mm Hg ose më shumë, por çdo lexim mbi 120/80 konsiderohet i rrezikshëm dhe duhet të kontrollohet. Për më tepër, ekziston edhe presion i lartë kronik i gjakut, i cili rrit rrezikun e sëmundjes së zemrës dhe me kalimin e kohës mund të rrezikojë aftësinë e gjakut për të arritur trurin, veshkat, sytë dhe zemrën.

Kur bëhet fjalë për presion të ulët të gjakut ose hipotension – nuk është e rrezikshme, përveç kur ndjeheni të trullosur, të përziera, të fikët, dhimbje koke të fortë, konfuzion ose marramendje. Nëse keni ndonjë nga këto simptoma, vizitoni mjekun tuaj për të parë nëse është një problem endokrin, një mungesë lëndësh ushqyese ose një problem ilaçesh. Probleme shtesë mjekësore që mund të shkaktojnë presion të ulët të gjakut përfshijnë shtatzëninë, dehidratimin, humbjen e rëndë të gjakut dhe një infeksion të rëndë ose reaksion të rëndë alergjik.

Klinika Mayo shprehet se hipotensioni ekstrem mund të jetë fatal dhe simptomat e tij janë:

konfuzion, veçanërisht te njerëzit e moshuar

lëkurë e zbehtë

frymëmarrje e shpejtë, e cekët

puls i dobët dhe i shpejtë

Përgatitjet për matje

Presioni i gjakut ndryshon gjatë gjithë ditës. Ai ngadalë fillon të rritet disa orë para se të zgjoheni, duke qenë më e larta pasdite dhe më e ulëta kur jeni në gjumë. Ai do të përshtatet me nevojat tuaja për oksigjen, kështu që kur të ushtroni ose të bëni diçka të rëndë fizikisht, ai do të rritet pak më vete.

Presioni i gjakut është shumë i ndjeshëm, kështu që edhe shpërqendrimet e vogla, të tilla si vrapimi përsëri në apartament, do të krijojnë lexime të pasakta. Është shumë e rëndësishme, para se ta matni, të jeni në qetësi. Pra, nëse do të shkoni të shihni një mjek, sigurohuni që të arrini atje në kohë, në mënyrë që të mos duhet të nxitoni ose edhe pesë minuta më herët, në mënyrë që të mund të rrini të qetë në dhomën e pritjes.

Sapo të filloni të matni presionin tuaj të gjakut, gjithçka ka rëndësi – nuk mund as të flisni, pasi që mund të rrisë presionin tuaj të sipërm, sistolik me 10 deri në 15 mm Hg. Gjithashtu, shikoni sjelljen tuaj. Mbajini këmbët të relaksuara dhe të ulura në dysheme pasi këmbët e kryqëzuara mund të çojnë në një rritje të presionit sistolik. Vendosni dorën tuaj në një sipërfaqe të fortë dhe mbajeni atë në nivel me zemrën tuaj pasi pozicioni i saj mund të ndikojë në presionin diastolik.

Sa i përket përgatitjeve të përgjithshme, do të ishte ideale të tejkaloni kafeinën ditën kur shkoni për një test të presionit të gjakut dhe të shkoni në tualet, pasi që fshikëza e plotë e urinës mund të stimulojë prodhimin e një hormoni të ngjashëm me adrenalinën që shpesh rrit presionin e gjakut.

Presioni i gjakut në përgjithësi duhet të kontrollohet në të dy duart për të përcaktuar nëse ka një ndryshim dhe është e rëndësishme të përdorni një pranga të madhësisë së duhur. Klinika Mayo thekson që ju duhet të kërkoni mjekun tuaj për një shtypje të gjakut të paktën çdo dy vjet duke filluar kur të mbushni 18 vjeç, dhe nëse jeni 40 vjeç ose më i vjetër ose midis 18 dhe 39, por keni një rrezik të presionit të lartë të gjakut të paktën një herë në viti viti shkon për të lexuar presionin e gjakut.

Si të mbani presionin e ulët të gjakut dhe të shëndetshëm

Pavarësisht nëse keni nevojë të ulni presionin tuaj të gjakut ose ta mbani ashtu siç është, zakone të caktuara të jetës mund t’ju ndihmojnë të bëni pikërisht atë.

Dietë e shëndetshme: Përveç faktit të njohur të lënies së duhanit, një dietë e mbushur me perime dhe fruta, drithëra, proteina me pak yndyrë, arra dhe bishtajore mund t’ju ndihmojë në synimin tuaj për të ulur ose mbajtur presionin e gjakut.

Ushtrimi: Përveç dietës, stërvitja është gjithashtu thelbësore. Ajo ul presionin e gjakut duke zvogëluar ngurtësinë e enëve të gjakut, dhe çdo lloj aktiviteti i shkëlqyeshëm është ecja, vrapimi, noti ose trajnimi me forcë janë vetëm disa prej tyre, dhe Klinika Mayo thotë se vetëm 30 minuta ecje në ditë mund të ulë ndjeshëm presionin e gjakut .

Stresi nën kontroll: Nëse vazhdimisht shpërqendroheni dhe stresoheni, hormonet janë gjithashtu vazhdimisht në rrjedhën tuaj të gjakut dhe kjo dëmton arteriet tuaja, por gjithashtu mund të çojë në gjendje të tjera që rrisin rrezikun e sëmundjeve të zemrës, siç janë shtimi i peshës dhe diabeti tip 2.

Shëndet

Ndërrimi i natës rrit rrezikun e kancerit tek gratë

Published

on

Puna gjatë natës ka qenë prej kohësh e lidhur me shëndetin e dobët. Tani një studim i ri sugjeron se për gratë, puna gjatë kësaj kohe mund të rris rrezikun e kancerit.

Hulumtuesit kanë zbuluar se gratë që punojnë në turnin e natës janë pothuajse pesë herë më të rrezikuara nga kanceri në krahasim me gratë që punojnë gjatë ditës.

Në këtë studim ekspertët kanë gjetur se gratë që punonin gjatë natës ishin më shumë të rrezikuara nga kanceri i gjirit, kanceri i lëkurës dhe kanceri i mushkërive, shkruan Medicalnewstoday,

Bashkautori i hulumtimit, Xuelei Ma, nga Qendra Mjekësore e Kinës Perëndimore dhe kolegët e tij kanë publikuar gjetjet e tyre në revistën “Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention”.

Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se puna gjatë ndërrimit të natës mund të pengojë rëndë ritmin tuaj të qarkullimit.

Ky është orari kur rregullohen proceset fiziologjike të trupit gjatë një cikli 24 orësh. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ja lista me ushqime që mbajnë yndyrën në gjak nën kontroll

Published

on

Meqenëse nuk kanë kurrfarë shijeje apo arome, këta dy artikuj mund t’u shtohen ushqimeve më të llojllojshme. Hani pa u shtuar sheqer dhe organizmit tuaj do t’u bëjnë mirë.

Në ditë mjafton të hani një deri në dy lugë të vogël fara chia, ndërkaq nga ajo lugë të vogël do të përfitoni deri në tri herë më shumë hekur sesa nga spinaqi.

Më parë duhet t’i zhytni në ujë, meqë nuk kanë aromë mund t’u shtohet të gjitha gjellëve – supës, perimeve, vezëve e pijeve. Farat e chias janë me omega-3 të thartirave yndyrore, të cilat ndihmojnë në rregullimin e kolesterinës së mirë dhe të kolesterinës së keqe në gjak, ndihmojnë ne shëndetin e zemrës.

Pas eliminoni nga organizmi të të gjithë “armiqtë” e njohur, sheqerit, produkteve të mishit dhe të tjera, në ushqim shtoni farat e tërshërës.

Konsumoni ashtu siç janë, pa shtesa të ëmbla. Kokrrat e tërshërës pastrojnë zorrët nga yndyrat, sepse fibrat e tërshërës të njohura si beta-glukan, yndyrarti thithin, andaj kolesterina as që hyn në gjak dhe në qarkullim të gjakut.

Një filxhan kokrra tërshëre do t’i plotësojë nevojat ditore për beta-glukan, mirëpo fibra të tilla ka edhe në elb dhe në alga.

Në ushqim kohë pas kohe përdorni edhe avokado, e cila, pos që ul kolesterinën LDL, mbron edhe arteriet. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ekspertët paralajmërojnë: Telefonat para moshës 13 vjeç ndikojnë tek zhvillimi emocional i fëmijëve

Published

on

Studimet e fundit tregojnë se fëmijët që marrin telefonin e parë para moshës 13 vjeç mund të përballen me probleme emocionale.

Ata raportojnë nivele më të larta të ankthit, depresion të lehtë, vetëvlerësim të ulët dhe vështirësi në menaxhimin e stresit, duke treguar ndikimin e hershëm të teknologjisë në zhvillimin e tyre emocional.

Ekspertët shpjegojnë se një sërë faktorësh mund të kontribuojnë në këto efekte, përfshirë ekspozimin e hershëm në rrjetet sociale, mungesën e gjumit të mjaftueshëm, presionin online dhe lidhjet më të dobëta familjare.

Përdorimi i smartphone-ve në moshë të vogël krijon një ambient ku fëmijët përballen me sfida që nuk janë të gatshëm t’i menaxhojnë.

Specialistët nënvizojnë rëndësinë e menaxhimit të përdorimit të teknologjisë dhe respektimit të rutinave, përfshirë orët e mjaftueshme të gjumit dhe aktivitetet jashtë ekranit. Bashkëpunimi midis prindërve, shkollës dhe komunitetit mund të ndihmojë në zvogëlimin e stresit dhe ankthit tek fëmijët.

Kujdesi i hershëm ndaj përdorimit të teknologjisë është kyç për zhvillimin emocional dhe shëndetin mendor të fëmijëve, duke krijuar një bazë të fortë për një rritje të shëndetshme dhe të ekuilibruar.

Teknologjia duhet të jetë një mjet për zhvillim, jo një burim stresi, ndërsa mbikëqyrja dhe kufizimi i kohës së kaluar përpara ekranit mund të bëjnë një ndryshim të madh në mirëqenien e fëmijëve. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Si të mbroheni nga alergjitë sezonale?

Published

on

Çdo pranverë apo vjeshtë, sezoni i alergjive vjen me simptomat e zakonshme: hundë të bllokuara, kruajtje, sy të irrituar dhe tështima të pandalshme.

Alergjitë ndodhin kur sistemi imunitar reagon ndaj një substance të padëmshme – si poleni – sikur të ishte një kërcënim real.

Edhe pse simptomat zakonisht nuk janë të rrezikshme, ato mund të jenë shumë shqetësuese. Nëse ende nuk keni gjetur mënyrën më të mirë për t’u mbrojtur, ekzistojnë disa masa që mund të ndihmojnë në lehtësimin e simptomave dhe në mbajtjen e situatës nën kontroll:

1. Mbani dritaret mbyllur

Përpiquni t’i mbani dritaret të mbyllura, në shtëpi, në punë e makinë. Kjo ndihmon të pengoni hyrjen e polenit në ambientet ku kaloni më shumë kohë.

2. Ndërroni rrobat dhe bëni dush para gjumit

Pasi ktheheni në shtëpi, hiqni rrobat që keni veshur jashtë dhe bëni dush për të hequr çdo gjurmë poleni nga flokët dhe lëkura. Kjo do t’ju ndihmojë të flini më mirë dhe të mos e përhapni polenin në shtrat.

3. Pastroni shtratin rregullisht

Ndërroni çarçafët, këllëfët e jastëkëve dhe mbulesat çdo javë dhe lajini me ujë të nxehtë për të eliminuar grimcat e polenit që mund të jenë mbledhur.

4. Përdorni maskë N95 jashtë

Një maskë e tipit N95 është shumë efektive për të bllokuar grimcat e vogla të polenit dhe për të parandaluar që ato të hyjnë në rrugët e frymëmarrjes.

5. Përdorni spërkatës me ujë të kripur për hundën

Një solucion me kripë mund të ndihmojë në pastrimin e rrugëve të hundës, në heqjen e polenit dhe në qetësimin e mukozës së irrituar.

6. Qëndroni të hidratuar

Pini shumë ujë gjatë ditës. Hidrimi i mirë ndihmon trupin të përballojë më lehtë simptomat e alergjisë dhe e mban mukozën e lagësht, duke ulur ndjesinë e tharjes apo irritimit.

7. Përdorni avullin për të lehtësuar frymëmarrjen

Avulli ndihmon në hapjen e rrugëve të frymëmarrjes dhe zbut simptomat. Mund të thithni avull nga një tenxhere me ujë të nxehtë ose të bëni dush me avull. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara