Shëndeti

​Pija befasuese që nxit gjumin dhe rregullon orën tuaj të brendshme

Pamundësia për të fjetur ose për të fjetur mirë gjatë natës – mund të shkaktohet nga një sërë faktorësh.

Published

on

Gjumi gjatë natës mund të jetë i vështirë për disa dhe ndonjëherë kjo mund të jetë afatgjatë.

Megjithatë, ka disa gjëra që mund t’ju ndihmojnë të largoheni, duke përfshirë konsumimin e disa pijeve para gjumit.

Pamundësia për të fjetur ose për të fjetur mirë gjatë natës – mund të shkaktohet nga një sërë faktorësh. NHS thotë se nëse keni pagjumësi për një kohë të shkurtër, më pak se tre muaj, quhet pagjumësi afatshkurtër. Pagjumësia që zgjat tre muaj ose më shumë quhet pagjumësi afatgjatë.

Mungesa e gjumit të mjaftueshëm mund të shkaktojë një sërë problemesh, dhe marrja e mjaftueshme e tij në kohën e duhur mund të ndihmojë në mbrojtjen e shëndetit tuaj mendor, shëndetit fizik dhe cilësisë së jetës.

Për shumicën, problemet e gjumit priren të zgjidhen brenda rreth një muaji, sipas NHS.

Njerëzit me pagjumësi rregullisht do ta kenë të vështirë të flenë, mund të zgjohen disa herë gjatë natës dhe të qëndrojnë zgjuar gjatë natës.

NHS thotë: “Shumica e njerëzve përjetojnë probleme me gjumin në jetën e tyre. Në fakt, mendohet se një e treta e britanikëve do të kenë episode të pagjumësisë në një moment.”

Sipas Sleep Charity, lëngu i qershisë mund t’ju ndihmojë të flini, pasi ajo ka sasi të larta melatonin, hormoni që nxit gjumin dhe rregullon orën tuaj të brendshme.

“Kërkoni për qershitë e tharta, pasi ato kanë sasi veçanërisht të larta të melatoninës dhe largohen nga lëngu i qershisë së supermarketit, i cili është i mbushur me sheqer,” porosit Sleep Charity.

Ndoshta çuditërisht, NHS thotë se duhet të reduktoni kafeinën në çaj, kafe, pije energjike ose kola, veçanërisht në mbrëmje.

Kafeina ndërhyn në procesin e të fjeturit, dhe gjithashtu parandalon gjumin e thellë.

Të heqësh dorë nga kafeina nuk është aq e thjeshtë sa të heqësh qafe kafenë. Kafeina mund të gjendet edhe në burime të tjera. Kjo përfshin:

-Çaj

-Disa pije të gazuara

-Çokollatë

-Pije energjike

-Disa qetësues dhimbjesh.

Njerëzit që pinë duhan gjithashtu priren të marrin më shumë kohë për të fjetur, zgjohen më shpesh dhe shpesh kanë gjumë më të ndërprerë.

Si të flemë mirë: ‘Faza kritike’ në përgatitjen për shtrat

Ritmet cirkadiane janë ndryshime fizike, mendore dhe të sjelljes që pasojnë një cikël 24-orësh.

Ritmi ynë cirkadian është i lidhur ngushtë me gjumin. Ai i përgjigjet dritës gjatë ditës për të na mbajtur zgjuar.

Natën ai sinjalizon trupin tonë të prodhojë melatonin (hormoni që nxit gjumin) për të na ndihmuar të flemë.

Të gjithë kanë nevojë për sasi të ndryshme gjumi. Mesatarisht, të rriturve u duhen shtatë deri në nëntë orë, ndërsa fëmijëve nga nëntë deri në 13 orë.

Fëmijët e vegjël dhe foshnjat kanë nevojë për 12 deri në 17 orë gjumë, çdo ditë. “Ndoshta nuk flini mjaftueshëm nëse jeni vazhdimisht të lodhur gjatë ditës”, thuhet në faqen e internetit të NHS.

“Disa njerëz natyrisht flenë më lehtë ose u duhet më shumë kohë për t’u larguar, ndërsa disa rrethana të jetës mund të bëjnë më shumë gjasa që gjumi juaj të ndërpritet, si ngjarjet stresuese ose lindja e një fëmije të re,” shton NHS.

Nëse gjumi i dobët po ndikon në jetën tuaj të përditshme ose po ju shkakton shqetësim, mund të flisni me mjekun tuaj të përgjithshëm.

Pajisjet elektronike, duke përfshirë kompjuterët, televizorët, telefonat inteligjentë dhe tabletët, të gjitha lëshojnë dritë blu. Kur përdorni këto pajisje, drita blu vërshon trurin tuaj, duke e mashtruar që të mendojë se është ditë. Si rezultat, truri juaj shtyp prodhimin e melatoninës dhe punon për të qëndruar zgjuar.

Shëndeti

A e dëmton kondicioneri lëkurën tuaj?

Published

on

Një qëndrim i gjatë në një dhomë të kondicionuar mund të ketë efekte negative në lëkurën tuaj. Kondicionerët punojnë duke larguar lagështinë nga ajri për të ftohur ambientin, por ky proces mund të shkaktojë tharjen dhe dehidratimin e lëkurës, duke e bërë atë më të prirur ndaj plakjes së parakohshme.

Lëkura mund të ndjejë kruajtje, tharje dhe irritim, veçanërisht kur ajri i kondicionuar ul lagështinë e nevojshme për shëndetin e saj.

Shtresa e jashtme e lëkurës, epidermisi, është e para që ndikon nga humbja e lagështisë. Kur kjo shtresë nuk është mjaftueshëm e hidratuar, problemet kalojnë edhe në shtresat më të thella të lëkurës, duke shkaktuar kruarje, skuqje dhe irritim.

Efekti i kondicionerit mund ta përkeqësojë këtë situatë, duke e bërë të rëndësishëm ruajtjen e hidratimit dhe përdorimin e produkteve që ndihmojnë në riparimin dhe ruajtjen e lagështisë natyrale të lëkurës.

Për të parandaluar dëmet që mund të shkaktohen nga ajri i kondicionuar, ndiqni këto këshilla:

Përdorni hidratues: Zgjidhni një hidratues të mirë që mban lagështinë dhe përdorni atë pas çdo pastrimi të lëkurës.

Pini shumë ujë: Hidratojeni lëkurën nga brenda, duke konsumuar sasi të mjaftueshme uji gjatë gjithë ditës.

Përdorni lagështues ajri: Në dhomat e kondicionuara, përdorni lagështues ajri për të rikthyer lagështinë e ruajtur një mjedis të shëndetshëm për lëkurën tuaj.

Kondicionerët ulin temperaturën e ambientit në 18-26°C, gjë që ndikon në uljen e djersitjes, përveç disa zonave si sqetullat, pëllëmbët e shputat. Kjo pengon nxjerrjen natyrale të toksinave përmes djersës dhe mund të shkaktojë grumbullimin e papastërtive në lëkurë.

Ajri i kondicionuar mund të ulë prodhimin e vajit natyral të lëkurës, duke e bërë atë të duket e zbehtë dhe jo e shëndetshme.

Hidratimi është thelbësor për ruajtjen e elasticitetit të lëkurës. Kur kondicioneri largon lagështinë nga ambienti, lëkura humbet hidratimin, duke çuar në tkurrje, zbehje dhe formimin e rrudhave të holla. Me kalimin e kohës, ekspozimi i zgjatur ndaj ajrit shkakton rrudha të parakohshme dhe zbardhje të lëkurës.

Për të mbajtur lëkurën tuaj të shëndetshme. është e rëndësishme të kujdeseni për lagështinë e të përdorni produkte që ofrojnë mbrojtje e riparim të hidratimit natyror.

 

Continue Reading

Shëndeti

A hani çokollatë çdo ditë? Ja si mund të ndikojë në trupin dhe shëndetin tuaj

Published

on

Çokollata është ëmbëlsirë e preferuar për shumë njerëz, por me konsum të rregullt, bëhet pyetja nëse është e mirë apo e keqe për shëndetin. Përgjigja nuk është e qartë sepse efekti i çokollatës në trup varet nga lloji, sasia dhe frekuenca e konsumit.

Çokollata e zezë, me qumësht dhe e bardhë ndryshojnë në përbërje, dhe për këtë arsye në vlerat ushqyese.

Dallimi midis llojeve të çokollatës

Çokollata me qumësht dhe e zezë përmbajnë pluhur kakaoje ndërsa çokollata e bardhë përmban gjalpë kakaoje. Hulumtimi shkencor përqendrohet në çokollatën me qumësht dhe të zezë se është pluhuri i kakaos që përmban përbërës të lidhur me përfitimet shëndetësore – veçanërisht flavonoidet.

Mbështet shëndetin e zemrës

Flavonoidet, antioksidantë natyralë nga bima e kakaos, gjenden në sasi më të larta në çokollatën e zezë sesa në atë me qumësht. Ato mund të kenë efekt pozitiv në shëndetin e zemrës. Studimet kanë treguar se konsumi i rregullt i saj zvogëlon rrezikun e zhvillimit të hipertensionit me 27 përqind dhe rrezikun e tromboembolizmit venoz me 31 përqind.

Lehtëson dhimbjet menstruale

Çokollata e zezë është e pasur me magnez – 50 gramë ofrojnë 27 përqind të marrjes së rekomanduar ditore, ndërsa e njëjta sasi çokollate me qumësht ofron vetëm rreth shtatë përqind. Meqenëse magnezi relakson muskujt, mund të ndihmojë në uljen e dhimbjeve menstruale.

Mbani nivele të shëndetshme të hekurit

Burim i mirë hekuri, me 50 gramë që ofrojnë një të tretën e kërkesës ditore. Nutricionistja Diana Mesa tha: “Çokollata e zezë mund të jetë mënyrë e shijshme për të rritur marrjen e hekurit, për ata që janë në rrezik. Për përthithje më të mirë, kombino me ushqime të pasura me vitaminë C, siç është kivi.”

Përmirëson funksionin njohës dhe humorin

Flavonoidet në çokollatën e zezë përmirësojnë rrjedhën e gjakut në tru, gjë që kontribuon në përqendrim dhe kujtesë më të mirë. Ato zvogëlojnë stresin oksidativ, i cili shoqërohet me rënie. Konsumimi i 85% çokollatës për tre javë uli ndjeshëm humorin negativ tek subjektet, ndërsa çokollata me 70% kakao nuk tregoi të njëjtin efekt, shkruan Index.hr.

Rreziqet e mundshme të konsumit të përditshëm të çokollatës

Rritje e konsumit të yndyrnave të ngopura dhe sheqerit, të gjitha llojet e çokollatës, veçanërisht e bardha dhe e qumështit, përmbajnë sasi të larta të yndyrnave të ngopura e sheqernave të shtuara. Konsumi i tepërt i përbërësve rrit nivelet e kolesterolit dhe rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare.

Prania e metaleve të rënda në çokollatën e zezë

Shumë marka të çokollatës përmbajnë sasi shqetësuese të plumbit e kadmiumit. Nga 28 produktet e testuara, 23 përmbanin nivele që janë të dëmshme nëse konsumohen çdo ditë. Konsumi i tepërt është i lidhur me dëmtimin e veshkave, dëmtimin e sistemit imunitar dhe problemet e zhvillimit tek fëmijët.

Continue Reading

Shëndeti

Si të shmangni tragjeditë në ujë: Paralajmërim dhe këshilla të rëndësishme për pushuesit

Published

on

Gjatë tërë vitit, e sidomos në muajt e nxehtë të verës, qëndrimi pranë ujit sjell kënaqësi e freski, por shpesh bart edhe rreziqe serioze, më i madhi prej tyre është rreziku nga mbytja.

Mbytja është shkaku i tretë kryesor i vdekjeve nga lëndimet në të gjitha grupmoshat. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, mbi 236,000 njerëz humbin jetën çdo vit nga mbytja dhe pasojat e saj, ndërsa besohet se numri real është edhe më i lartë. 90% e rasteve të mbytjeve aksidentale ndodhin në vendet në zhvillim ose me zhvillim të mesëm. Faktorët kryesorë të rrezikut për mbytje janë mosha, gjinia dhe qasja në burimet ujore.

Mbytja është shkaku i vdekjeve te fëmijët nën 5 vjeç e ndër shkaktarët kryesorë të vdekjeve aksidentale te fëmijët e moshave tjera. Fëmijët më të vegjël mbyten në rezervuarë të vegjël artificialë (vaska, pishina), ndërsa fëmijët më të rritur në ujëra të hapura si lumenj, liqene apo dete.

Meshkujt janë më të rrezikuar, me një shkallë vdekshmërie dy herë më të lartë se femrat. Ata kërkojnë trajtim spitalor për pasoja serioze nga mbytjet jo fatale.

Kjo lidhet me ekspozimin më të madh në ujë e sjelljet më të rrezikshme, si notimi jashtë zonave të mbikëqyrura, konsumimi i alkoolit para notit apo vozitjes me barkë. Në rrezik janë edhe ata që punojnë shpesh pranë ujit, si peshkatarët, dhe fëmijët që jetojnë afër burimeve të hapura të ujit – kanale, puse, rezervuarë.

Faktorë shtesë të rrezikut janë përmbytjet, mosha e re, mungesa e mbikëqyrjes, epilepsia, përdorimi i alkoolit, droga, mungesa e njohjes së rreziqeve lokale.

Si ta parandaloni mbytjen?

▪ Vendosni pengesa mbrojtëse për të kufizuar qasjen në ujë (p.sh., mbuloni puset, rrethoni pishinat).
▪ Mësoni fëmijët e vegjël bazat e notit dhe sigurisë në ujë.
▪ Zbatoni ligje dhe politika për sigurinë në ujë (rregulla për lundrim të sigurt, përdorimin e pajisjeve shpëtuese etj.).
▪ Planifikoni menaxhimin e përmbytjeve dhe sistemet e paralajmërimit të hershëm.
▪Zhvilloni strategji kombëtare të sigurisë në ujë për të rritur ndërgjegjësimin.

Çfarë mund të bëjë secili prej nesh?

▪ Mos pini alkool ose substanca që ndryshojnë vetëdijen. Pengojnë gjykimin, koordinimin e rrisin rrezikun e mbytjes.
▪ Mos hyni në ujë menjëherë pas ushqimit. Prisni të paktën 2 orë.
▪ Nëse nuk dini mirë të notoni, mos hyni vetëm dhe përdorni pajisje shpëtuese.

Ndërsa jeni në ujë:

▪ Hyni ngadalë, kontrolloni thellësinë.
▪ Mos kërceni në ujë me thellësi të panjohur.
▪ Mos e teproni me vetëbesimin, notoni me dikë dhe brenda zonave të shënuara.
▪ Mos u largoni nga bregu, notoni paralelisht me të.
▪ Pushoni nëse lodheni, dilni ose qëndroni në zonë të cekët.
▪ Nëse keni vështirësi, qetësohuni, shtrihuni mbi shpinë, ngrini dorën e sinjalizoni ndihmë.

Kujdes i veçantë për ujërat e hapura

Zhytja në liqene, lumenj a det është ndryshe nga notimi në pishinë: njihuni me rrymat, temperaturën e ujit, gjallesat ujore e rreziqet lokale. Nëse ju zë një rrymë, mos u përpiqni të notoni kundër saj! Qëndroni të qetë e notoni anash, diagonalisht drejt bregut.

Rregulla për zhytjen

▪ Zhytuni gjithmonë me dikë tjetë.
▪ Mos e mbani frymën shumë gjatë.
▪ Mos hiperventiloni para zhytjes.

Siguria në barka dhe mjete ujore:

▪ Jeleku shpëtues është i detyrueshëm, duhet të jetë i madhësisë së duhur dhe i vendosur mirë.

▪Alkooli është shkaktar i shumicës së aksidenteve në ujë – mos konsumoni!

Mësoni bazat e notit dhe shpëtimit:

▪ Ushtrohuni të mbani veten mbi ujë, të ktheheni nga shpinë në bark dhe të notoni të paktën 25 metra.
▪ Shikoni rreth vetes dhe ruani vigjilencën, sidomos kur keni fëmijë në ujë.
▪ Mësoni të dalloni dikë që po mbytet, është  proces i qetë, pa britma e pa spërkatje.

Të parandalosh një tragjedi është më e lehtë se të shpëtosh një jetë! Kujdesuni për veten, fëmijët dhe miqtë, që verës t’ia gëzoheni në mënyrë të sigurt!

Continue Reading

Shëndeti

Mos i’a mbuloni karrocën! Po e rrezikoni shëndetin e foshnjës

Published

on

Edhe qëllimi i mirë mund të sjellë pasoja të rënda. Mos e rrezikoni fëmijën duke e mbuluar karrocën në ditët e nxehta të verës.

Çdo vit, me ardhjen e ditëve të ngrohta, pamja është e njëjtë në rrugë: prindërit mbulojnë karrocat e foshnjave me pëlhura, shami, me qëllimin e mirë për t’i mbrojtur nga dielli. Por pa e ditur, me këtë veprim, ata mund t’i vënë fëmijët e tyre në rrezik serioz.

Pse mbulimi i karrocave me materiale të papërshtatshme është i rrezikshëm?

Pediatrja Svante Norgren nga Spitali i Fëmijëve “Astrid Lindgren” në Stokholm shpjegon se edhe pëlhura më e hollë, si gaza pambuku, mund ta rrisë temperaturën brenda karrocës dhe pengon qarkullimin e lirë të ajrit.

Një testim ka treguar se në një ditë të ngrohtë, pas 30 minutash, temperatura në një karrocë të mbuluar ka arritur deri 34°C. Për ta kuptuar më mirë, mendoni këtë krahasim: nëse jashtë janë 25°C, brenda karrocës së mbuluar me një pëlhurë të zakonshme, temperatura mund të arrijë deri në 40°C.

Trupi i foshnjës nuk mund të rregullojë temperaturën përmes djersitjes

Ndryshe nga të rriturit, që e ulin temperaturën e trupit përmes djersitjes, foshnjat nuk kanë këtë aftësi. Temperatura trupore rritet e ndodh mbinxehja, që mund të çojë në goditje nga nxehtësia, dëmtime të sistemit nervor qendror, dëmtime në tru apo madje edhe vdekje.

Këshilla të rëndësishme për ditët e nxehta të verës:

▪ Mos mbuloni karrocën me pëlhura të improvizuara. Përdorni vetëm mbulesa të dedikuara për karroca, të cilat lejojnë qarkullimin e ajrit.

▪ Shmangni daljet në ambiente të hapura nga ora 10:00 deri në 16:00–17:00.

▪ Mos i vendosni kapuç fëmijës në ditët e nxehta, shumica e nxehtësisë largohet për mes kokës.

▪ Vishni fëmijën me rroba të lehta, të çelëta dhe që e lënë lëkurën të marrë frymë.

▪ Mos i vishni çorape – këmbët ndihmojnë në ftohjen e trupit.

▪ Sigurohuni që fëmija të pijë mjaftueshëm lëngje.

Këshilla nga pediatrja dr. Giovanna Armano:

Idealja do të ishte që fëmijët të mos ekspozohen në diell të drejtpërdrejtë nga ora 10 apo 11 deri 17. Ata mund të lahen ose të freskohen disa herë në ditë për ta përballuar më lehtë vapën. Nëse qëndrojnë brenda, hapësirat duhet të jenë të ajrosura mirë dhe, nëse është e mundur, të klimatuara.

Klima nuk është zgjidhja më e mirë, ajrosja natyrale dhe përdorimi i ventilatorëve janë alternativa të dobishme. Kini kujdes që temperatura brenda të mos jetë më e ulët se jashtë, pasi nuk është e shëndetshme. Shfrytëzoni çdo mundësi për ta mbajtur fëmijën jashtë në hije, nën pemë si pishat a kopshte.

 

Continue Reading

Të kërkuara