

Shëndet
Pija befasuese që nxit gjumin dhe rregullon orën tuaj të brendshme
Pamundësia për të fjetur ose për të fjetur mirë gjatë natës – mund të shkaktohet nga një sërë faktorësh.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiGjumi gjatë natës mund të jetë i vështirë për disa dhe ndonjëherë kjo mund të jetë afatgjatë.
Megjithatë, ka disa gjëra që mund t’ju ndihmojnë të largoheni, duke përfshirë konsumimin e disa pijeve para gjumit.
Pamundësia për të fjetur ose për të fjetur mirë gjatë natës – mund të shkaktohet nga një sërë faktorësh. NHS thotë se nëse keni pagjumësi për një kohë të shkurtër, më pak se tre muaj, quhet pagjumësi afatshkurtër. Pagjumësia që zgjat tre muaj ose më shumë quhet pagjumësi afatgjatë.
Mungesa e gjumit të mjaftueshëm mund të shkaktojë një sërë problemesh, dhe marrja e mjaftueshme e tij në kohën e duhur mund të ndihmojë në mbrojtjen e shëndetit tuaj mendor, shëndetit fizik dhe cilësisë së jetës.
Për shumicën, problemet e gjumit priren të zgjidhen brenda rreth një muaji, sipas NHS.
Njerëzit me pagjumësi rregullisht do ta kenë të vështirë të flenë, mund të zgjohen disa herë gjatë natës dhe të qëndrojnë zgjuar gjatë natës.
NHS thotë: “Shumica e njerëzve përjetojnë probleme me gjumin në jetën e tyre. Në fakt, mendohet se një e treta e britanikëve do të kenë episode të pagjumësisë në një moment.”
Sipas Sleep Charity, lëngu i qershisë mund t’ju ndihmojë të flini, pasi ajo ka sasi të larta melatonin, hormoni që nxit gjumin dhe rregullon orën tuaj të brendshme.
“Kërkoni për qershitë e tharta, pasi ato kanë sasi veçanërisht të larta të melatoninës dhe largohen nga lëngu i qershisë së supermarketit, i cili është i mbushur me sheqer,” porosit Sleep Charity.
Ndoshta çuditërisht, NHS thotë se duhet të reduktoni kafeinën në çaj, kafe, pije energjike ose kola, veçanërisht në mbrëmje.
Kafeina ndërhyn në procesin e të fjeturit, dhe gjithashtu parandalon gjumin e thellë.
Të heqësh dorë nga kafeina nuk është aq e thjeshtë sa të heqësh qafe kafenë. Kafeina mund të gjendet edhe në burime të tjera. Kjo përfshin:
-Çaj
-Disa pije të gazuara
-Çokollatë
-Pije energjike
-Disa qetësues dhimbjesh.
Njerëzit që pinë duhan gjithashtu priren të marrin më shumë kohë për të fjetur, zgjohen më shpesh dhe shpesh kanë gjumë më të ndërprerë.
Si të flemë mirë: ‘Faza kritike’ në përgatitjen për shtrat
Ritmet cirkadiane janë ndryshime fizike, mendore dhe të sjelljes që pasojnë një cikël 24-orësh.
Ritmi ynë cirkadian është i lidhur ngushtë me gjumin. Ai i përgjigjet dritës gjatë ditës për të na mbajtur zgjuar.
Natën ai sinjalizon trupin tonë të prodhojë melatonin (hormoni që nxit gjumin) për të na ndihmuar të flemë.
Të gjithë kanë nevojë për sasi të ndryshme gjumi. Mesatarisht, të rriturve u duhen shtatë deri në nëntë orë, ndërsa fëmijëve nga nëntë deri në 13 orë.
Fëmijët e vegjël dhe foshnjat kanë nevojë për 12 deri në 17 orë gjumë, çdo ditë. “Ndoshta nuk flini mjaftueshëm nëse jeni vazhdimisht të lodhur gjatë ditës”, thuhet në faqen e internetit të NHS.
“Disa njerëz natyrisht flenë më lehtë ose u duhet më shumë kohë për t’u larguar, ndërsa disa rrethana të jetës mund të bëjnë më shumë gjasa që gjumi juaj të ndërpritet, si ngjarjet stresuese ose lindja e një fëmije të re,” shton NHS.
Nëse gjumi i dobët po ndikon në jetën tuaj të përditshme ose po ju shkakton shqetësim, mund të flisni me mjekun tuaj të përgjithshëm.
Pajisjet elektronike, duke përfshirë kompjuterët, televizorët, telefonat inteligjentë dhe tabletët, të gjitha lëshojnë dritë blu. Kur përdorni këto pajisje, drita blu vërshon trurin tuaj, duke e mashtruar që të mendojë se është ditë. Si rezultat, truri juaj shtyp prodhimin e melatoninës dhe punon për të qëndruar zgjuar.
Shëndet
Farat e linit: Të vogla, por me përfitime të mëdha për shëndetin
Published
21 minutes agoon
October 3, 2025By
UBT News
Farat e linit janë një shtesë e shkëlqyer për dietën tuaj, pasi ofrojnë shumë përfitime për trupin.
Të pasura me fibra
Një lugë gjelle përmban rreth 3 gram fibra, që përbën 11% të vlerës ditore të rekomanduar. Fibrat ndihmojnë tretjen, rregullojnë peshën dhe parandalojnë sëmundjet kronike.
Burim i acideve yndyrore omega-3
Farat e linit përmbajnë acid alfa-linolenik (ALA), i cili zvogëlon inflamacionin dhe ndihmon në mbrojtjen e shëndetit të zemrës.
Përmirësojnë tretjen
Veprojnë si laksativ natyral dhe ndihmojnë në ruajtjen e mikrobiomës së shëndetshme të zorrëve.
Mbështesin menaxhimin e peshës
Fibrat e farave të linit ndihmojnë të ndiheni të ngopur për më gjatë, duke ndihmuar në ruajtjen ose reduktimin e peshës trupore.
Konsumoni farat me masë për të shmangur fryrje, gazra ose dhimbje stomaku. Nëse keni mungesë hekuri ose zinku, kini parasysh se acid fitik në fara mund të ndikojë pak në përthithjen e disa mineraleve.
Shtimi i farave të linit në mëngjes apo në receta është mënyra më e lehtë për të përfituar nga avantazhet e vogla, por të fuqishme. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Akullnajat zvicerane humbin një të katërtën e vëllimit në vetëm 10 vjet
Published
1 hour agoon
October 3, 2025By
UBT News
Akullnajat zvicerane, të prekur rëndë nga ngrohja globale, kanë humbur rreth 25% të vëllimit të tyre gjatë dekadës 2015-2025, sipas një studimi të publikuar nga rrjeti zviceran i monitorimit të akullnajave Glamos.
Kjo tregon një përshpejtim të shkrirjes së tyre krahasuar me dekadat e mëparshme: 17% humbje në vitet 2010-2020, 14% në vitet 2000-2010 dhe 10% në vitet 1990-2000.
Dimri me reshje të ulëta bore e valët e nxehtësisë gjatë gushtit kontribuan në humbjen e 3% të vëllimit të akullnajave vetëm këtë vit.
Matjet u kryen në 20 akullnaja, duke ofruar pasqyrë për të gjitha 1.400 formacionet akullnajore në Zvicër. Matthias Hus, drejtor i Glamos, thekson: “Për rreth 20 vjet, të gjitha akullnajat zvicerane kanë humbur akull dhe shkalla po përshpejtohet.” Akullnajat janë jetike për furnizimin me energji hidroelektrike dhe ujë të pijshëm, ndaj shkrirja e tyre ka pasoja të mëdha mjedisore dhe ekonomike.
Zvicra është e prekur nga ngrohja globale, e cila është dyfish më e lartë se mesatarja globale, sipas Zyrës Federale Zvicerane për Meteorologji dhe Klimatologji. Nëse emetimet e CO₂ vazhdojnë në nivelet aktuale, të gjitha akullnajat zvicerane, që përbëjnë më shumë se gjysmën e vëllimit të mbetur të akullnajave alpine – mund të shkrijnë deri në fund të shekullit.
Që nga fillimi i viteve 1970, më shumë se 1.100 akullnaja zvicerane janë zhdukur. Tërheqja e tyre jo vetëm që zvogëlon furnizimin me ujë të ëmbël për Evropën, por destabilizon malet, duke rritur rrezikun e shembjeve të shkëmbinjve e akullit, siç ndodhi në fshatin Blatten vjet.
Deri në fund të 2025, vëllimi i akullit në akullnajat zvicerane pritet të jetë 45,1 kilometra kub, 30 kilometra kub më pak se në vitin 2000, ndërsa sipërfaqja do të ketë rënë me 30%, duke arritur në 755 kilometra katrorë.
Edhe pse qershori i këtij viti ishte i dyti më i ngrohtë i regjistruar ndonjëherë dhe gushti solli valë tjetër të nxehtësisë, temperaturat më të ulëta në korrik dhe reshjet e borës në lartësitë mbi 2.500 metra ndihmuan që humbja e akullit të mos ishte më e madhe se mesatarja e periudhës 2010-2020. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pse tetori është muaji më i rëndësishëm për sistemin imunitar?
Published
3 hours agoon
October 3, 2025By
UBT News
Sezoni i viruseve respiratore zakonisht rritet në tetor, duke e bërë këtë periudhë kritike për forcimin e imunitetit.
Sipas Dr. Sharon Nachman, MD, shefe e sëmundjeve infektive pediatrike në Spitalin Stony Brook Children’s, “Edhe pse zakonet e shëndetshme janë të rëndësishme gjatë gjithë vitit, tetori është muaji kur rritet rreziku për infeksione respiratore.”
Dr. Michael Richardson, MD, mjek familjar, shton se moti më i ftohtë, tubimet brenda ambienteve dhe udhëtimet për festat e vjeshtës e bëjnë më të lehtë përhapjen e viruseve.
Edhe fëmijët janë më të ekspozuar pasi kthehen në shkolla dhe takojnë më shumë njerëz, thotë Dr. Raj Dasgupta, MD. Vjeshta është koha kur trupi mund të jetë i lodhur nga ndryshimi i stinëve, ndaj sistemi imunitar ka nevojë për mbështetje shtesë për të shmangur ftohjet, gripin apo infeksione më serioze.
Këshilla për të forcuar imunitetin këtë tetor
Merrni vaksinat e rekomanduara: Funksionojnë si stërvitje për sistemin imunitar, duke e përgatitur për të luftuar infeksionet. Dr. Dasgupta sugjeron vaksinën vjetore dhe nëse jeni të kualifikuar, vaksinën kundër COVID-19. Koha më e mirë për të marrë vaksinën e gripit është shtatori ose tetori, për t’u mbrojtur para kulmit të sezonit.
Hani ushqime të plota dhe të shëndetshme: Frutat, perimet, drithërat, proteinat dhe yndyrnat e shëndetshme ofrojnë vitamina e minerale që mbështesin funksionin e qelizave imunitare, si vitamina C, D, zinku dhe antioksidantët. Dieta me stil Mesdhetar është model i shkëlqyer.
Qëndroni të hidratuar: Uji ndihmon qarkullimin e gjakut dhe lëvizjen e faktorëve imunitar. Alkooli dobëson imunitetin, ndaj shmangeni.
Flini mjaftueshëm: Gjumi është i rëndësishëm për prodhimin e hormonave e mediatorëve si citokinat, që ndihmojnë qelizat të luftojnë infeksionet. Largoni telefonat gjatë natës për të përmirësuar cilësinë e gjumit.
Ulni stresin: Ai kronik rrit nivelin e kortizolit dhe dobëson imunitetin. Frymëmarrja e thellë, pushimet e shkurtra dhe teknikat e vëmendjes së plotë ndihmojnë trupin të rikuperohet.
Bëni ushtrime rregullisht: Aktiviteti fizik jo vetëm forcon muskujt, por përmirëson edhe imunitetin e ndihmon trupin të luftojë infeksionet.
Qëndroni në shtëpi kur jeni të sëmurë: Pushimi ndihmon sistemin imunitar të rikuperohet më shpejt dhe mbron të tjerët nga infeksioni.
Në thelb, tetori është muaji kur duhet t’i kushtojmë vëmendje të veçantë ushqimit, gjumit, aktivitetit fizik dhe vaksinave për të mbajtur imunitetin në formë të mirë gjatë sezonit të vjeshtës dhe dimrit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Epoka e re e mjekësisë, shpresa për kurën e tullacisë
Published
5 hours agoon
October 3, 2025By
UBT News
Shkencëtarët amerikanë kanë bërë përparime të rëndësishme drejt zhvillimit të trajtimeve të reja kundër tullacisë dhe alopecisë, duke tejkaluar opsionet aktuale që vetëm ngadalësojnë humbjen e flokëve.
Në Universitetin e Kalifornisë, Irvine (UCI), është zbuluar një molekulë e quajtur SCUBE3, e cila arrin të aktivizojë qelizat staminale të folikulave të flokëve, duke nxitur rritjen e tyre.
Testimet e para janë kryer si tek minjtë, ashtu edhe në lëkurë njerëzore të transplantuar, duke dhënë rezultate premtuese.
Një vit më vonë, studiues nga Universiteti i Kalifornisë në Los Anxhelos (UCLA) prezantuan një tjetër molekulë inovatore, të quajtur PP405.
Kjo substancë ka treguar aftësinë për të “zgjuar” folikulat e flokëve brenda vetëm një jave, përmes aplikimit topik në lëkurë njerëzore.
Sipas “News-Medical”, risia e këtyre zbulimeve qëndron në faktin se ato nuk kufizohen vetëm në ngadalësimin e rënies së flokëve, por riaktivizojnë ciklin biologjik të rritjes së tyre – një qasje krejtësisht e re në këtë fushë.
Ekspertët paralajmërojnë se trajtimet duhet të kalojnë përmes provave të gjera klinike përpara se të bëhen të disponueshme për publikun.
Nëse këto teste rezultojnë të suksesshme, mjekësia mund të jetë pranë një epoke të re në luftën kundër tullacisë. /A.Z/UBT News/

Farat e linit: Të vogla, por me përfitime të mëdha për shëndetin

Rubin: Haga duhet të bëjë gjënë e duhur, t’i shpallë të pafajshëm ish-krerët e UÇK-së

Inspektorati i Tregut në Gjakovë bllokon disa bluza me mbishkrime në gjuhën serbe

India dhe Kina do të rifillojnë fluturimet direkte pas një ndalimi pesëvjeçar

Google Maps prezanton butonin që të gjithë e kemi pritur

Osmani: Kosova iu bashkua Francës, Italisë dhe partnerëve të tjerë evropianë në themelimin e ECAD

Ozkan Ulutash merr zyrtarisht detyrën si komandant i KFOR-it

Operacion ndërkombëtar në Shqipëri, arrestohen 8 shtetas

Akullnajat zvicerane humbin një të katërtën e vëllimit në vetëm 10 vjet
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën