Shëndet
Pija befasuese që nxit gjumin dhe rregullon orën tuaj të brendshme
Pamundësia për të fjetur ose për të fjetur mirë gjatë natës – mund të shkaktohet nga një sërë faktorësh.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiGjumi gjatë natës mund të jetë i vështirë për disa dhe ndonjëherë kjo mund të jetë afatgjatë.
Megjithatë, ka disa gjëra që mund t’ju ndihmojnë të largoheni, duke përfshirë konsumimin e disa pijeve para gjumit.
Pamundësia për të fjetur ose për të fjetur mirë gjatë natës – mund të shkaktohet nga një sërë faktorësh. NHS thotë se nëse keni pagjumësi për një kohë të shkurtër, më pak se tre muaj, quhet pagjumësi afatshkurtër. Pagjumësia që zgjat tre muaj ose më shumë quhet pagjumësi afatgjatë.
Mungesa e gjumit të mjaftueshëm mund të shkaktojë një sërë problemesh, dhe marrja e mjaftueshme e tij në kohën e duhur mund të ndihmojë në mbrojtjen e shëndetit tuaj mendor, shëndetit fizik dhe cilësisë së jetës.
Për shumicën, problemet e gjumit priren të zgjidhen brenda rreth një muaji, sipas NHS.
Njerëzit me pagjumësi rregullisht do ta kenë të vështirë të flenë, mund të zgjohen disa herë gjatë natës dhe të qëndrojnë zgjuar gjatë natës.
NHS thotë: “Shumica e njerëzve përjetojnë probleme me gjumin në jetën e tyre. Në fakt, mendohet se një e treta e britanikëve do të kenë episode të pagjumësisë në një moment.”
Sipas Sleep Charity, lëngu i qershisë mund t’ju ndihmojë të flini, pasi ajo ka sasi të larta melatonin, hormoni që nxit gjumin dhe rregullon orën tuaj të brendshme.
“Kërkoni për qershitë e tharta, pasi ato kanë sasi veçanërisht të larta të melatoninës dhe largohen nga lëngu i qershisë së supermarketit, i cili është i mbushur me sheqer,” porosit Sleep Charity.
Ndoshta çuditërisht, NHS thotë se duhet të reduktoni kafeinën në çaj, kafe, pije energjike ose kola, veçanërisht në mbrëmje.
Kafeina ndërhyn në procesin e të fjeturit, dhe gjithashtu parandalon gjumin e thellë.
Të heqësh dorë nga kafeina nuk është aq e thjeshtë sa të heqësh qafe kafenë. Kafeina mund të gjendet edhe në burime të tjera. Kjo përfshin:
-Çaj
-Disa pije të gazuara
-Çokollatë
-Pije energjike
-Disa qetësues dhimbjesh.
Njerëzit që pinë duhan gjithashtu priren të marrin më shumë kohë për të fjetur, zgjohen më shpesh dhe shpesh kanë gjumë më të ndërprerë.
Si të flemë mirë: ‘Faza kritike’ në përgatitjen për shtrat
Ritmet cirkadiane janë ndryshime fizike, mendore dhe të sjelljes që pasojnë një cikël 24-orësh.
Ritmi ynë cirkadian është i lidhur ngushtë me gjumin. Ai i përgjigjet dritës gjatë ditës për të na mbajtur zgjuar.
Natën ai sinjalizon trupin tonë të prodhojë melatonin (hormoni që nxit gjumin) për të na ndihmuar të flemë.
Të gjithë kanë nevojë për sasi të ndryshme gjumi. Mesatarisht, të rriturve u duhen shtatë deri në nëntë orë, ndërsa fëmijëve nga nëntë deri në 13 orë.
Fëmijët e vegjël dhe foshnjat kanë nevojë për 12 deri në 17 orë gjumë, çdo ditë. “Ndoshta nuk flini mjaftueshëm nëse jeni vazhdimisht të lodhur gjatë ditës”, thuhet në faqen e internetit të NHS.
“Disa njerëz natyrisht flenë më lehtë ose u duhet më shumë kohë për t’u larguar, ndërsa disa rrethana të jetës mund të bëjnë më shumë gjasa që gjumi juaj të ndërpritet, si ngjarjet stresuese ose lindja e një fëmije të re,” shton NHS.
Nëse gjumi i dobët po ndikon në jetën tuaj të përditshme ose po ju shkakton shqetësim, mund të flisni me mjekun tuaj të përgjithshëm.
Pajisjet elektronike, duke përfshirë kompjuterët, televizorët, telefonat inteligjentë dhe tabletët, të gjitha lëshojnë dritë blu. Kur përdorni këto pajisje, drita blu vërshon trurin tuaj, duke e mashtruar që të mendojë se është ditë. Si rezultat, truri juaj shtyp prodhimin e melatoninës dhe punon për të qëndruar zgjuar.
Shëndet
Kombinim i ri ilaçesh ngadalëson përparimin e kancerit të avancuar të prostatës
Published
22 hours agoon
October 24, 2025By
UBT News
Një studim i ri ndërkombëtar ka treguar se një kombinim ilaçesh mund të ngadalësojë ndjeshëm përparimin e kancerit të avancuar të prostatës te burrat me mutacione të caktuara gjenetike.
Kërkimi, i udhëhequr nga University College London dhe i botuar në Nature Medicine, analizoi efektin e shtimit të ilaçit niraparib, një inhibitor i PARP – në trajtimin standard me abiraterone acetate dhe prednisone.
Në studimin “Phase III AMPLITUDE”, morën pjesë 696 burra nga 32 vende, me moshë mesatare 68 vjeç, të gjithë me kancer të përhapur dhe me mutacione në gjenet përgjegjëse për riparimin e ADN-së (HRR). Më shumë se gjysma kishin mutacione në BRCA1 ose BRCA2.
Sipas prof. Gerhardt Attard nga UCL Cancer Institute, shtimi i niraparibit vonon rikthimin e kancerit e zgjatë jetëgjatësinë e pacientëve me këto mutacione.
Ai theksoi se rezultatet mbështesin testimin gjenetik që në momentin e diagnostikimit, për të identifikuar pacientët që përfitojnë më shumë nga trajtimet e synuara. Trajtimi u tolerua mirë, por u vërejtën më shumë raste të anemisë dhe tensionit të lartë të gjakut te pacientët që morën niraparib.
Autorët theksojnë se rezultatet janë premtuese, por kërkohet më shumë studim për të vlerësuar përfitimet afatgjata dhe ndikimin e metodave të reja të diagnostikimit. Çdo vit, në mbarë botën, rreth 1.5 milionë burra diagnostikohen me kancer të prostatës. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Harroni emra, fikjen e shporetit apo takimet? Mjekët shpjegojnë shkaqet që e ngadalësojnë kujtesën
Published
23 hours agoon
October 24, 2025By
UBT News
Jo çdo harresë është shenjë plakjeje, mjekët shpjegojnë si ndikon stili i jetesës, ushqimi, gjumi dhe barnat në kujtesë.
Me kalimin e viteve, truri pëson ndryshime të natyrshme humbet gradualisht masë, sidomos në korteksin prefrontal, zonën përgjegjëse për vendimmarrje, dhe në hipokampus, që luan rol kyç në ruajtjen e kujtimeve.
Shpesh ndodh të mos kujtohemi menjëherë për ndonjë emër “që e kemi në majë të gjuhës”, apo të dyshojmë nëse kemi fikur shporetin ose kyçur derën.
Ritmi i shpejtë i jetës, stresi dhe mbingarkesa me detyra ditore ndikojnë në trup dhe në funksionet njohëse të trurit. Harresa është diçka normale e nuk përbën arsye për shqetësim. Por, kur vërejmë se dobësimi i kujtesës po ndikon në jetën e përditshme, është e rëndësishme të kërkojmë arsyet.
Mjekët theksojnë se mosha nuk është gjithmonë faktori kryesor.
A është vërtet mosha arsyeja pse harrojmë?
Sipas neuropsikologes dr. Eliz Kakapolo nga Qendra Mjekësore e Universitetit “Columbia”, numri i neuroneve zvogëlohet që nga lindja, është e kuptueshme që me kalimin e moshës mund të na duhet më shumë kohë për të kujtuar emra apo fjalë të caktuara.
Prof. dr. P. Murali Doraiswamy, psikiatër në Fakultetin e Mjekësisë “Duke”, shton se plakja shpesh shoqërohet me dobësim të kujtesës afatshkurtër, pra, vështirësi në mbajtjen mend të sasive të vogla të informacionit për periudha të shkurtra kohe.
Truri plakur humbet masë në korteksin prefrontal dhe hipokampus, përçimi i informacionit midis neuroneve ngadalësohet, dhe rritet rreziku për sëmundje neurodegjenerative. Plakja nuk sjell vetëm humbje.
Inteligjenca emocionale forcohet e përvoja jetësore ndihmon në marrjen e vendimeve më të mençura dhe në përdorimin e strategjive më efikase për kujtesë.
Mjekët theksojnë se faktorë si lodhja e tepërt, infeksionet, stresi kronik, si dhe mungesa e gjumit apo ushqyerja e pabalancuar, mund të ndikojnë dukshëm në funksionet njohëse edhe tek personat e rinj në moshë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Ekspertët shpjegojnë si të reduktohet dhimbja e mesit
Published
1 day agoon
October 24, 2025By
UBT News
Dhimbja e mesit është një problem që çdo i rritur do të përjetojë një herë në jetë, dhe për miliona njerëz në mbarë botën ajo mund të bëhet e vazhdueshme dhe kufizuese.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, mbi 600 milionë të rritur vuajnë nga ndonjë formë dhimbjeje në shpinë, duke e bërë atë shkakun kryesor të paaftësisë në nivel global. Të dhënat e fundit dhe disa ushtrime të thjeshta, të mbështetura shkencërisht, ofrojnë mundësi për menaxhimin dhe parandalimin e dhimbjes, duke përmirësuar lëvizshmërinë dhe forcën e shtyllës kurrizore.
Një kirurg ortoped tregon tre kategori kryesore ushtrimesh që ndihmojnë në reduktimin e dhimbjes së mesit: shtrirjet, forcimi i trungut e aktiviteti aerobik.
Shumica e dhimbjeve të mesit, përveç rasteve të hernieve diskale, shkaktohen nga tensioni në indet e buta. Rreth 8 nga 10 raste lidhen me muskujt e vegjël të shpinës të tendosur ose të irrituar. Në këto situata, pushimi i tepërt nuk ndihmon; lëvizjet e buta janë çelësi i rikuperimit.
Shtrirjet e frymëzuara nga joga, si “maca-lopa” (cat-cow), pozicioni i fëmijës (child’s pose), ulin ngurtësinë e rrisin lëvizshmërinë e shtyllës kurrizore.
Ushtrimet për forcimin e trungut stabilizojnë shtyllën kurrizore dhe zvogëlojnë ngarkesën mbi mesit. Ushtrime si “ura” (bridge) dhe “plank” forcojnë muskujt mbështetës dhe përmirësojnë qëndrimin. Këto ushtrime duhet kryer gradualisht, duke rritur kohëzgjatjen dhe intensitetin në mënyrë të kontrolluar.
Aktivitetet aerobike përmirësojnë qarkullimin e gjakut, forcojnë muskujt mbështetës dhe parandalojnë ngurtësimin. Ecja, noti ose makineritë eliptike janë shembuj të aktivitetit që mbajnë trupin aktiv pa e mbingarkuar.
Studimet tregojnë se aktiviteti aerobik i rregullt ul ndjeshëm rrezikun e dhimbjes kronike të mesit.
Nëse dhimbja vazhdon gjatë, shoqërohet me temperaturë, humbje peshe, fryrje të pazakontë ose përkeqësohet natën, duhet të kërkohet ndihmë mjekësore.
Në raste të rralla, dhimbja e mesit mund të jetë shenjë e sëmundjeve serioze, përfshirë tumoret ose llojet e rralla të kancerit, ndaj vëmendja është thelbësore. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Studimi: Njerëzit inteligjentë vuajnë më shumë nga dhimbjet e kokës!
Published
1 day agoon
October 24, 2025By
UBT News
Sipas studimeve shkencore të kryera nëpërmjet një teknike inovative me rezonancë magnetike të trurit, dhimbja e kokës ndikon vetëm në trurin që është më aktiv, thonë studiuesit e Qendrës së dhimbjes së kokës në Shtetet e Bashkuara.
Migrena e konsideruar si një sëmundje e vërtetë prek vetëm mendjet më aktive dhe më efikase. Në fakt thuhet se shkaktohet nga disa disfunksione të trurit.
Çfarë i shkakton sulmet e tmerrshme që prekin 15% të popullsisë (sidomos gratë në moshën 35-45 vjeç)? A mund të jetë ushqim i rëndë?
Lodhja, uria? A keni parë televizor ose keni lexuar një libër deri vonë?
Hulumtimi më i fundit thotë dhe pohon se dhimbja e kokës ndikon tek njerëzit e kulturuar dhe inteligjentë.
Persona që vuajnë zakonisht janë kreativ, jetësor dhe të zgjuar. Një neurolog në Universitetin e Utah shpjegon se migrena zhvillohet vetëm në trurin e trajnuar plotësisht dhe tepër funksional. Gjithashtu duket se ka një predispozitë gjenetike.
Inteligjentë apo jo, sot ka shumë njerëz që vuajnë prej saj dhe që janë të mbushur me analgjezik për të lehtësuar dhimbjen.
Por, si mund të kurohet një dhimbje koke?
Sipas specialistëve të dhimbjeve të kokës, dhimbja nuk është një ngjarje, por një proces progresiv që zhvillohet gjatë orëve.
Në shumicën e rasteve, rreth një orë pas fillimit të dhimbjes së kokës, pacienti ndjen siklet si dhimbje e vërtetë nëse prek ballin ose kokën.
Në atë pikë, marrja e ilaçeve është e pavlefshme, sipas mjekëve analgjeziku duhet të merret brenda një ore që nga fillimi i dhimbjes.
Është e domosdoshme të shmangni verën, çokollatën, djathin, bananet, arrat dhe domatet. Të jetosh me migrenë nuk është e këndshme, por nga sot jeni të vetëdijshëm se jeni një person jashtëzakonisht inteligjent. /A.Z/UBT News/
Konferenca Ndërkombëtare e Gazetarisë sjell ide, kërkime dhe zbulime që formësojnë të ardhmen e medias
UBT organizon Panairin e Karrierës dhe Inovacionit 2025
Hapet edicioni i 14-të i Konferencës Ndërkombëtare të UBT-së për Biznes, Teknologji dhe Inovacion
UBT gati të mirëpresë nesër studiues nga e gjithë bota në Konferencën e 14-të Ndërkombëtare
UBT organizoi me sukses Konferencën e parë Ndërkombëtare të Mjekësisë Sportive
Apple shënon 20 vjet, iPhone me serinë e re në 2027
Kombinim i ri ilaçesh ngadalëson përparimin e kancerit të avancuar të prostatës
Johnny Depp rikthehet në Hollywood me film të ri
Kusari-Lila: Të dielën seanca e jashtëzakonshme për Qeverinë, ftesa është dërguar tashmë tek të gjithë deputetët
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
