Kulturë

​Petro Marko, lindja e mjeshtrit të madh

Paraqitja e shkrimtarit Petro Marko me dy romanet e tij të parë “Hasta la vista” dhe “Qyteti i fundit” në vitet ’60 është një kthesë e vërtetë.

Published

on

Petro Marko ishte arsimtar, publicist, gazetar, interbrigadist e shkrimtar shqiptar. Ai u lind në Dhërmi më 25 nëntor 1913.

Me të kryer filloren në fshatin e lindjes më 1924, shkoi nxënës në Shkollën Tregtare në Vlorë të cilën e mbaroi më 1932. Në atë shkollë pati, ndër të tjerë, si drejtor arsimtarin e studiuesin Kolë Kamsi dhe si mësues Ernest Koliqin; shkollë në të cilën jepnin mësim dhe shumë mësues italianë, njëri prej të cilëve i prezantoi me “Manifestin” e Marksit.

Pasi kreu shkollën, i takon të sillet gjatë nëpër Tiranën e asaj kohe në kërkim të ndonjë pune, derisa takon një ditë Hil Mosin, asokohe ministër Arsimi, i cili e caktoi mësues në Dhërmi. Më pas transferohet për në Dhuvjan të Dropullit. Qëndron në kontakt të vazhdueshëm me shtypin e majtë, nëpërmjet gazetave greke, të cilat ia jepte Asim Vokshi.

U detyrua të largohej për herë të parë në Greqi. Qëndron në Korfuz, ku bie në kontakt me emigrantët politik të atjeshëm me në krye dr. Omer Nishanin. Pastaj niset për në Athinë, ku kishte të vëllaun Dhimitrin (Mimon).

Kthehet pas vendosjes të qeverisë liberale të Mehdi beut – verë 1935. Në përfundim të Luftës Antifashiste në vitin ’44 kthehet ne Shqipëri duke organizuar edhe ardhjen e gati 300 Shqiptarëve tjerë në kohen kur shqiptarët kishin mbetur pa kurrfarë organizimi. Gjendet në Shkodër në shtëpinë e Nush Topallit, kur Shkodra bastiset nga trupat serbe. Kur kthehet në Shqipërinë e çliruar, ftohet që të qëndrojë në krye të gazetës “Bashkimi” në Tiranë nga 1945-1947, nga një kontroll i befasishëm i gjejnë shkrime jashtë vijës së partisë, (shkruan se Hysni Kapo e shpëton nga pushkatimi) lirohet më 15 maj 1950. 1957 mësues në teknikumin “8 Nëntori”. 1973 i hiqet e drejta për botim.

Më 1975 i fusin në burg të birin, Jamarbërin. Romani “Çuka e shtegtarit” – 1980 si direktivë për autokritikë nga Partia; por s’ia pranuan e nuk u botua. Kjo për të vetmin shkak se nuk mund të pajtohej që në ditët e para të pushtetit me fillimin e diktaturës, e sidomos kur provoi t’i rezistojë diktatit që i vinte Shqipërisë asokohe nga jashtë, kryesisht nga Beogradi.

27 dhjetor 1991 vdes dhe varroset sipas amanetit pa ceremoni. Presidenti i Shqipërisë, Alfred Moisiu, në vitin 2003 dekoroi Petro Markon me Urdhrin “Nderi i Kombit”.

Paraqitja e shkrimtarit Petro Marko me dy romanet e tij të parë “Hasta la vista” dhe “Qyteti i fundit” në vitet ’60 është një kthesë e vërtetë në historikun e shkurtër të romanit shqiptar. Dhe nuk është fjala për rrumbullakësimin e një përvoje krijuese por përkundrazi, për ndërprerje dhe dalje nga një përvojë e shartuar jo natyrshëm në rrjedhat e letrare shqiptare, ishte një synim që rrëfimi romanor, pjesërisht në vitet ’40, ’50, do të çlirohej dhe të hapej si vizion, univers krijues dhe si spektër tematik. Krahas kësaj prirjeje të brendshme që kanë të dy romanet e përmendur përballë veprave të të njëjtit zhanër të deriatëhershëm, këto vepra qëndronin superiore edhe si artikulim artistik.

Dhe pikërisht për natyrën e risive, për natyrën që pretendon ndryshime të vërteta të vlerave letrare. të gjitha veprat e Petro Markos u pëlqyen dhe u kërkuan nga lexuesi. Faqet më të fuqishme të prozës së Petro Markos reflektojnë triumfin e dashurisë dhe të humanizmit njerëzor. Pas tërë atij ferri nëpër të cilin kalon njeriu në rrëfimin e Petro Markos, ai arrin të mbetet i pamposhtur nga mizoritë e botës. Këtë bërthamë të brendshme e rrezatojnë personazhet nga romanet e tij, këtë shkëlqim biblik reflekton Petro Marko njeri dhe Petro Marko shkrimtar në tërë veprat e tij.

Nuk ka shembull në letërsinë shqiptare, ku të jetë gërshetuar dhe njehsuar aq shumë mes vetes njeriu dhe krijuesi – Petro Marko njeri dhe Petro Marko shkrimtar. Me romanet e tij Petro Marko hyri në personalitetet më të shquara të kulturës shqiptare që sollën risi të vërteta në traditën letrare shqiptare.

Tek vepra e tij rrezaton bindja dhe besimi i lindur për dashurinë dhe humanizmin njerëzor, ndonëse sa rrojti ishte ndër personalitetet më të persekutuara dhe më të munduara.

Në vitin 2000, e shoqja Safo me të bijën Amantia, botojnë “Retë dhe gurët – Intervistë me vetveten”, autobiografik ku Petro Marko plak merr në pyetje një version më të ri të vetvetes; libër ky që i kishte mbetur dorëshkrim dhe e kishte dëshirë ta botonte.

Lifestyle

Si ndikon ambienti ynë në qetësinë e mendjes dhe fuqinë e shpirtit?

Published

on

Hapësira që të rrethon: Sekreti i padukshëm i shëndetit mendor

Në një botë ku stresi, ritmet e shpejta dhe mbingarkesa ndjesore janë pjesë e përditshmërisë, hapësirat ku jetojmë nuk janë thjesht sfond — ato janë forca aktive që ndikojnë në shëndetin tonë emocional dhe mendor

Interieri i vëmendshëm është një qasje që vendos në qendër mirëqenien, duke krijuar ambiente që qetësojnë mendjen, ushqejnë shpirtin dhe mbështesin jetesën e ndërgjegjshme.

1. Ndriçimi natyral: Drita që ushqen jetën

Ndriçimi natyral rrit nivelet e energjisë, përmirëson humorin dhe ndihmon në rregullimin e ritmeve të brendshme biologjike. Hapësirat e pajisura me dritare të mëdha, materiale që pasqyrojnë dritën dhe organizim të hapur ndihmojnë që ambienti të ndihet më i freskët, më pozitiv dhe më i gjallë.

Përdorni perde të lehta dhe organizoni mobilet në mënyrë që të lejoni sa më shumë dritë të natyrshme të hyjë në shtëpi.

2. Elementet bimore: Lidhja e gjallë me natyrën

Bimët në ambient nuk janë vetëm dekorative: ato pastrojnë ajrin, rrisin nivelin e oksigjenit dhe reduktojnë stresin.

Edhe një sasi e vogël bimësie në hapësirat e brendshme përmirëson përqendrimin dhe ndihmon në krijimin e një atmosfere më të butë dhe më të përqafueshme.

Zgjidhni bimë të lehta për t’u mirëmbajtur si pothos, sansevieria ose ficusi — dhe krijoni një “kënd jeshil” në shtëpinë tuaj.

3. Materialet organike: Tekstura që prekin ndjesitë tona

Druri natyral, gurët, liri, pambuku organik dhe qeramika e punuar me dorë krijojnë një lidhje të drejtpërdrejtë me natyrën dhe ushqejnë ndjesinë e autenticitetit. Materialet organike, përmes ngjyrave të buta dhe strukturave të papërsosura, sjellin një ndjesi qetësuese dhe një estetikë më të ngrohtë dhe më tokësore.

Përdorni tekstile natyrore për perde, tapete dhe çarçafë; zëvendësoni sipërfaqet sintetike me ato prej druri ose guri.

4. Rendi dhe boshësia funksionale: Hapësirë për mendje të qetë

Një ambient i mbingarkuar vizualisht ngarkon mendjen. Minimalizmi i ndërgjegjshëm nuk do të thotë boshësi ekstreme, por hapësirë për frymëmarrje dhe rrjedhshmëri emocionale.

Çdo objekt duhet të ketë një funksion ose një kuptim të vërtetë për ju, shkruan Class.

Praktikoni një rishikim sezonal të hapësirave, duke larguar sendet që nuk ju shërbejnë më ose nuk ju sjellin gëzim.

Interieri i vëmendshëm është më shumë se stil dizajni: është mënyrë jetese. Një shtëpi e krijuar me kujdes, e ndriçuar nga drita natyrore, e gjallëruar nga bimët dhe e mbështjellë nga materiale organike, është një strehë për mendjen dhe shpirtin.

Në një botë që kërkon gjithmonë më shumë, shtëpia bëhet vendi që na ndihmon të ndalemi, të qetësohemi të rigjejmë veten.

Continue Reading

Magazinë

“Smoke”, serial i bazuar në ngjarje të vërteta

Published

on

Janë publikuar pamjet e para të serialit të zhanrit dramë kriminalistike, “Smoke”, i cili ribashkon ekipin kreativ prapa projektit “Black Bird” dhe në rolin kryesor e sjell aktorin britanik, Taron Egerton. Ai shërben edhe si producent ekzekutiv i serialit.  

Krijuar dhe shkruar nga Dennis Lehane, s dhe i frymëzuar nga ngjarje të vërteta, “Smoke” sjell historinë e një hetuesi zjarrvëniesh, i cili rastësisht bashkohet me një detektiv për të zbuluar rastet e fundit që kanë tronditur qytetin.

Mirëpo, përpjekja e tyre për të ndaluar dy zjarrvënës, shkakton një lojë të rrezikshme sekretesh dhe dyshimesh.

Me Egertonin në rolin kryesor të hetuesit, Dave Gudsen, dhe aktoren e nominuar për çmim “Emmy”, Jurnee Smollett, në rolin e detektives së quajtur Michelle Calderone, kasta e serialit përbëhet edhe nga aktorët, Rafe Spall, Ntare Guma Mbaho Mwine, Hannah Emily Anderson, Anna Chlumsky, Adina Porter, Greg Kinnear dhe John Leguizamo.

“Smoke” e shënon debutimin në platformën “Apple TV+” më 27 qershor.

Continue Reading

Magazinë

Influencuesja e famshme vdes pas një operacioni plastik në Turqi

Published

on

Ana Barbara Bur Buldrini (31), një këngëtare, modele dhe influencuese braziliane, vdiq pas një operacioni në Stamboll, dhe burri i saj pretendon se nuk ishte përgatitur si duhet për procedurat.

Sipas një raporti nga media lokale O Tempo, Ana Barbara dhe burri Elgar Sueia udhëtuan nga Mozambiku për në Stamboll, ku ajo iu nënshtrua liposuksionit, zmadhimit të gjoksit dhe operacionit të hundës të dielën, më 15 qershor.

Sueia pretendon se Buldrini  cila kishte 797,000 ndjekës në Instagram kishte një marrëveshje me Spitalin Tusa për të marrë operacione në këmbim të promovimit të spitalit në mediat sociale.

Burri i saj i tha O Tempo se Buldrini vdiq vetëm disa orë pas procedurës, për shkak të arrestit kardiorespirator.

Ai gjithashtu deklaroi se gruaja e tij nuk ishte përgatitur siç duhet për operacionet.

“Ajo donte t’i nënshtrohej këtyre procedurave për të përmirësuar pamjen fizike. Ishte ëndrra e saj. Ndërhyrja kirurgjikale fillimisht ishte planifikuar për të mërkurën, por për shkak të problemeve me orarin, kirurgu vendosi ta shtynte për të dielën. Ne shkuam në klinikë të dielën vetëm për të parë hapësirën, por mjeku donte ta bënte ndërhyrjen kirurgjikale menjëherë, edhe pse Ana nuk ishte e përgatitur”, tha Sueia për median braziliane.

Sipas G1, ndërhyrja kirurgjikale përfundoi rreth orës 23:00 më 15 qershor. Sueias iu tha se mund ta shihte gruan e tij, e cila ishte ende nën anestezi, por do të zgjohej së shpejti.

“Më thanë të shkoja në dhomë, asistentët po silleshin çuditshëm. Prita një orë e 15 minuta për ta parë. Zbrita poshtë dhe një mjek më tha se zemra e saj po rrihte ngadalë dhe një tjetër se ajo kishte ndërruar jetë.”

 

Sueia ndau hidhërimin e tij për vdekjen e gruas së tij në Instagram.

“Sot flas jo vetëm si një bashkëshort që humbi dashurinë e jetës së tij, Ana Barbara, por edhe si një qenie njerëzore që kërkon të vërtetën, përgjegjësinë dhe drejtësinë”, shkroi në postim, me raport nga stacioni televiziv EKOL TV mbi rastin.

“Më 16 qershor 2025, Ana humbi jetën tragjikisht në një klinikë private në Pendik, Stamboll. Ajo erdhi në këtë vend me shpresë dhe besim. Ky besim u tradhtua nga një sistem që lejoi që kjo të ndodhte pa mbikëqyrje.”

Në një deklaratë për Turkiye Today, Spitali Tusa pretendoi se pacientes iu dha i gjithë informacioni ligjor dhe mjekësor, se një “komplikacion i papritur” ndodhi gjatë shërimit të saj. Gjithashtu tha se u bë përpjekje për ringjallje për 90 minuta.

“Pavarësisht të gjitha përpjekjeve të ekipit të ekspertëve të anesteziologjisë, pacientja nuk mundi të ringjallej”, përfundoi deklarata.

Continue Reading

Magazinë

Denis Villeneuve do të drejtojë filmin e ri të James Bond

Published

on

Continue Reading

Të kërkuara