Shëndeti

​Pesë zakone që dëmtojnë kujtesën e njeriut

Mungesa e gjumit një ndër to.

Published

on

Dëmtimi i kujtesës është një nga pasojat kryesore të demencës digjitale – një sëmundje e re e kohës sonë.

Me këtë term, mjekët nënkuptojnë përkeqësimin e aftësive mendore të një personi për shkak të përdorimit të përditshëm të pajisjes, i cili shoqërohet me vështirësi në perceptimin e informacionit dhe mungesë të të menduarit kritik.

“Pajisjet elektronike e shpëtojnë një person nga aktiviteti i tepruar mendor. Sigurisht, kjo e thjeshton shumë jetën tonë, por si reagon truri, i cili është përgjegjës për funksionin mendor të trupit, ndaj një ‘ndihme’ të tillë? Mungesa e punës së këtij organi të rëndësishëm çon në shkatërrimin gradual të lidhjeve nervore, e cila nga ana tjetër ngadalëson ndjeshëm proceset që ndodhin në tru”, tha neuroshkencëtari gjerman, psikiatër pranë Fakultetit të Mjekësisë dhe Shkencave të Natyrës në Ulm, profesori Manfred Spitzer.

Përveç ndikimit të pajisjes, në punën e trurit dhe të kujtesës ndikojnë negativisht edhe shumë zakone të tjera që njerëzit sot i hasin përditë.

Mungesa e gjumit

Gjatë gjumit rikthehet puna e trurit, zhvillohet aftësia e tij për të mësuar, kujtimet negative neutralizohen dhe gjendja emocionale stabilizohet. Përveç kësaj, ekspertët besojnë se gjumi është shumë i rëndësishëm për ruajtjen e kujtesës, pasi në mungesë të tij, rrathët e kujtesës mbingarkohen dhe aftësia e trurit për të perceptuar dhe asimiluar informacionin përkeqësohet.

Shumë informacion

Çdo ditë marrim shumë mesazhe nga burime të ndryshme dhe ndalojmë së dalluari informacionet e rëndësishme nga ato të panevojshme. Përmbajtja e tepërt është një stres serioz për trurin, i cili çon në shfaqjen e të menduarit të fragmentuar, pa kritika. Përveç kësaj, mbingarkesa e informacionit mund të shkaktojë probleme me kujtesën, përqendrimin dhe vendimmarrjen.

Dieta jo e duhur

Është vërtetuar se konsumimi i shpeshtë i ushqimeve të shpejta dhe i pasur me yndyra të ngopura, sheqerna dhe kripëra shkakton dëmtime të caktuara njohëse te një person, si dhe përkeqësim të kujtesës afatshkurtër. Kjo për shkak se zakonet e të ngrënit ndikojnë në funksionimin e hipokampusit, zonës së trurit përgjegjëse për kujtesën. Mjekët rekomandojnë një qasje të përgjegjshme ndaj kësaj teme pasi në të kundërtën rriten ndjeshëm rreziqet e zhvillimit të demencës, diabetit dhe obezitetit.

Mënyra e jetesës pasive

Qëndrimi i gjatë në të njëjtin pozicion redukton rrjedhjen e gjakut në tru dhe kufizon furnizimin me oksigjen dhe lëndë ushqyese të nevojshme për funksionimin normal të trurit. Mungesa e aktivitetit fizik dëmton kujtesën afatshkurtër të një personi, dhe gjithashtu mund të çojë në sëmundjen e Alzheimerit.

Kryerja e shumë punëve në të njëjtën kohë

Shumë prej nesh jetojnë në një mënyrë – bëjnë gjithçka. Jemi mësuar të bëjmë disa gjëra në të njëjtën kohë dhe të zgjidhim shumë probleme. Megjithatë, në shumicën e rasteve, kjo mënyrë e të menduarit dëmton vetëm shëndetin tonë, sepse na detyron të kalojmë nga një detyrë në tjetrën, gjë që na e mpin aftësinë për të menduar në mënyrë krijuese dhe për të menduar jashtë “kutisë”. Përveç kësaj, stresi i vazhdueshëm pas një numri të madh detyrash ndikon negativisht në punën e sistemit kardiovaskular dhe gjendjen emocionale.

Ju mund të përmirësoni zakonet kërcënuese për kujtesën vetëm kur ri-mendoni stilin tuaj të jetesës. Rregulloni dietën tuaj, futni aktivitetin e rregullt fizik në rutinën tuaj të përditshme dhe lejoni trupin tuaj të relaksohet plotësisht.

Përveç kësaj, detoksifikimi digjital do të ndihmojë në ruajtjen e kujtesës. Refuzimi i përkohshëm i përdorimit të pajisjeve do të ndihmojë në rivendosjen e funksionit të plotë të trurit dhe aktivizimin e proceseve të rëndësishme të të menduarit. Nëse është e pamundur të largoheni plotësisht nga telefoni inteligjent, përpiquni të reduktoni të paktën pak kohën që kaloni para ekranit.

Shëndeti

​Kardiokirurgjia shënon numër rekord të operimeve në zemër të hapur

Published

on

By

Shërbimi Klinik i Kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 ka shënuar numër rekord të ndërhyrjeve në zemër të hapur. E falë rinovimeve që kanë ndodhur po në këtë njësi janë krijuar mundësitë që të rritet edhe numri i operacioneve më të komplikuara për pacientët.

Përmirësimet infrastrukturore që kanë ndodhur vitin e kaluar kanë rritur numrin e shtretërve në njësinë intensive, por edhe në gjithë klinikën, thotë drejtori i Shërbimit klinik të Kardiokirurgjisë, Shpejtim Shurdhiqi.

“Ka qenë një vit jashtëzakonisht i suksesshëm për shërbimin klinik të kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 kemi arritur që të bëhet një rinovim i klinikës në tërësi e cila ka krijuar një hapësirë të mirë për të gjithë stafin, e posaçërisht për pacientët. Ajo që është me rëndësi është arritur që të rritet numri i shtretërve në intensiv, është rritur numri nga 4 në 10 shtretër, ndërsa në repart është rritur numri prej 14 në 17. Kështu që kjo hapësirë e rritur, rinovimet e pjesës së nënkulmit ka bërë që të kemi një aktivitet më të shtuar të ndërhyrjeve kirurgjike në repartin tonë.. kemi arritur që ky numër i operacioneve të rritet ndjeshëm, përderisa më herë janë realizuar 6-7 operacione brenda javës tash kemi arritur që ky numër të arrijë në 10, shto edhe rastet urgjente apo emergjente të cilat kryhen gjatë tërë javës. Kjo ka ndikuar në masë të madhe që të kemi gradualisht edhe zvogëlim të listës së pritjes, e cila mendoj se në të ardhmen, ky numër i listës së pritjes do të reduktohet edhe mëtutje”, thotë Shurdhiqi.

E numër rekord të operimeve kjo njësi ka shënuar vitin e kaluar.

“Vitin e kaluar është një numër rekord i operimeve gjatë historisë së kardiokirurgjisë, deri në fund të dhjetorit kemi arritur që të kryhen 372 intervenime kirurgjike në zemër të hapur. Kjo siç ka thash ka ndikuar që edhe lista e pritjes lehtësisht të arrihet dhe të zvogëlohet”, theksoi kardiokirurgu Shurdhiqi.

Në Kardiokirurgji duke nisur nga viti i kaluar është rritur edhe numri i operimeve të komplikuara në zemër të hapur.

Drejtori i kësaj njësie, Shpejtim Shurdhiqi thotë se planifikojnë që në periudhën dy deri tri vjeçare të realizohen më shumë ndërhyrje me metoda minimale invazive.

“Krahas numrit është rritur edhe numri i operacioneve më të komplikuara çka do të thotë se me një pacientë sot kryhet ndërrimi i dy ose tre valvulave apo tek i njëjti pacienti kryhet edhe ndonjë bajpas. Janë operacione komplekse përderisa më herët kanë qenë shumë më të rralla. Kështu që tash është një formë rutinë e kryerjes së operacioneve të kombinuara duke përfshirë edhe pjesën valvulare edhe pjesën rivaskularizimit të zemrës, po shto këtu edhe intervenimet që kanë të bëjnë me sëmundjet e aortës qofshin ato elektive apo emergjente të cilat kryhen gjatë javës apo viti… Gjatë vitit të kaluar në bashkëpunim me Spitalin e Zyrihut me ndihmën e profesorit, Xhemajli kemi arritur që të kryhen edhe tri raste me metoda minimale invazive e cila në të ardhmen neve na hup rrugën që në periudhë 2-3 vjeçare të fillohen edhe këto procedura të realizohen në kuadër të klinikës”, theksoi Shurdhiqi.

Duke qenë që kryerja e një intervenimi kirurgjik në zemër në institucionet private shëndetësore për pacientët kosovarë ka kosto të lartë e cila prek shifrat deri në 30 mijë euro, ofrimi i këtij shërbimi në QKUK bëhet pa pagesë.

“Operacionet në zemër të hapur tek ne bëhen pa pagesë, kurrfarë pagese nuk kryhet nga ana e pacientit apo familjarëve kështu që është një përparësi e madhe për arsye se çdo intervenim, se zakonisht intervenimet tona kushtojnë shumë mbi 10 mijë, 20 mijë, 30 mijë euro kështu të gjitha kryhen pa kurrfarë pagese apo financimi”, shprehet ai.

Shërbimi i Kardiokirurgjisë po planifikon që përgjatë këtij viti të pasurohet edhe me pajisje të reja.

Continue Reading

Shëndeti

Kosi, ushqim deal për ta luftuar ftohjen

Published

on

Përballja me të ftohurën është e vështirë në çdo stinë. Disa nga aleatët më të mirë të sistemit imunitar janë vitaminat, mineralet dhe probiotikët.

Një nga ushqimet më të pasura me probiotikë është kosi, i cili sipas ekspertëve është ideal për të luftuar të ftohurën.

Studimet thonë se probiotikët ofrojnë përfitime të forta në zbutjen e simptomave dhe shkurtimin e kohëzgjatjes së të ftohurës.

A mjafton kosi për të luftuar të ftohurën?

Te kosi gjenden dy nga llojet më mirëbërëse të baktereve që janë të shëndetshm organizmin, gjë që e bën kosin një aleat të njeriut jo vetëm gjatë të ftohurës. Kosi është padyshim i mirë kundër të ftohurë sepse përmban edhe zink.

Ky mineral jo vetëm që forcon imunitetin por shkurton kohëzgjatjen e simptomave të të ftohurës, sasia e nevojshme e zinkut për të mundur sëmundjen është të paktën 75 miligramë.

Studimet tjera kanë treguar se kur gratë konsumojnë kos çdo ditë për 9 javë, kanë më pak inflamacion në organizëm. E ftohura është një reagim inflamator ndaj bakterit. Kosi është ushqim fantastik për t’u konsumuar gjatë të ftohurës dhe jo vetëm.

Ai përmban vitaminë D dhe kalcium që së bashku me zinkun dhe probiotikët ofrojnë ushqyes të rëndësishëm, e ftohura nuk largohet vetëm duke e ngrënë. Kosi funksionon në kombinim me një regjim të shëndetshëm ushqimor. Kosi është i butë dhe i lëngshëm ndaj mund të konsumohet lehtë në rastet e acarimit të fytit apo bllokimit të hundëve.

Ekspertët nënvizojnë që njerëzit e prekur nga e ftohura s’duhet t’i mbajnë shpresat tek kosi si terapia kryesore kundër sëmundjes. Konsulta me mjekun është kryesorja, bashkë me ushqimin e shëndetshëm. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Problemet me zemrën, çfarë të keni kujdes kur është ftohtë?

Published

on

I ftohti përbën një sfidë të madhe për njerëzit që vuajnë nga sëmundjet e zemrës. Në rastin e sëmundjeve koronare, temperaturat e ftohta mund të nxisin ishemi kardiake, gjë që mund të shkaktojë edhe atak në zemër.

Ndikimi i temperaturave të ulëta te shëndeti i zemrës – Kur trupi gjendet në ambient të ftohtë duhet të përshtatet, të ruajë temperaturën e brendshme. Mënyra si përshtatet ka të bëjë me ndryshime fiziologjike që janë sfiduese për njerëzit. Temperaturat e ftohta shkaktojnë probleme si rritje e rrahjeve të zemrës, rritje të tensionit, sforcim të zemrës, prirje më e lartë ndaj trombozës.

Ekspozim minimal ndaj të ftohti – Kufizoni kohën e kaluar në ambiente të ftohta dhe nëse u duhet të dilni patjetër, vishuni ngrohtë nga koka tek këmbët.

Mos u stërmundoni – Stërmundimi fizik në hapësira të jashtme e në ambient të ftohtë mund të jetë dëmtues për zemrën.

Mos e teproni me nxehtësinë – Nëse visheni trashë dhe kryeni aktivitet fizik do ta stërmundoni zemrën. Enët e gjakut zgjerohen papritur dhe tensioni i gjakut do të ulet. Nëse jeni në ambient të jashtëm dhe vëreni që po djersisni, atëherë kjo është një shenjë rreziku.

Kujdes me gripinI rrezikshëm për njerëzit që vuajnë nga zemra. Para se të merrni medikament, konsultohuni më parë me mjekun.

Mos pini alkool – Ajo zgjeron enët e gjakut në lëkurë, ju bën të ndiheni ngrohtë. Por nga ana tjetër, nxehtësia e nevojshme përthithet nga organet jetësore duke ju vënë në rrezik. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Frutat që forcojnë imunitetin në dimër

Published

on

Dimri është sezoni kur sistemi imunitar ka nevojë për mbështetje të shtuar për t’u mbrojtur nga infeksionet e ftohta dhe gripi. Një mënyrë e shkëlqyer për ta forcuar imunitetin është përmes ushqimit të shëndetshëm, veçanërisht duke konsumuar fruta që janë të pasura me vitamina.

Ja disa fruta që mund t’ju ndihmojnë të mbani imunitetin të fortë gjatë dimrit:

Citruset (portokalli, mandarina, limoni, grejpfruti) – Këto fruta janë burime të pasura me vitaminën C, e cila është e njohur për rolin në forcimin e sistemit imunitar. Vitamina C ndihmon në luftimin e infeksioneve dhe redukton kohën e rikuperimit nga ftohjet.

Kivi – Tjetër burim i shkëlqyer i vitaminës C, dhe përmban fibra dhe antioksidantë që ndihmojnë trupin të luftojë bakteret dhe viruset.

Molla – E pasur me vitamina dhe minerale, sidomos me A dhe C, që janë të rëndësishme për funksionimin e duhur të sistemit imunitar. Ajo përmban fibra që ndihmojnë tretjen.

Pjeshka –Burim i shkëlqyer i vitaminës A, që është esenciale për mbrojtjen e mukozave të trupit e forcimin e mbrojtjes natyrore të trupit.

Mjedra dhe boronica – Këto fruta të kuqe janë të pasura me antioksidantë, veçanërisht me flavonoide, të cilat ndihmojnë në rritjen e përgjigjes imunitare dhe zvogëlojnë inflamacionin.

Konsumimi i këtyre frutave, me dietë të balancuar, rrit aftësinë e trupit për t’u mbrojtur nga sëmundjet dhe do t’ju ndihmojë të kaloni dimrin më të shëndetshëm. Në këtë sezon të ftohtë, kujdesuni për trupin e sigurohuni t’i jepni lëndët ushqyese të nevojshme për të mbajtur imunitetin në nivele të larta! /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara