Në një dhomë me ngjyra që ngjan në ambient shtëpiak, tani e tutje do të dëgjohet zëri i grave e burrave që kërkojnë drejtësi. Nga kjo hapësirë, viktimat e dhunës seksuale të luftës do të dëshmojnë në gjykatë për tmerrin e përjetuar gjatë luftës së fundit në Kosovë, por pa u ballafaquar drejtpërdrejt me dhunuesin. “Dhoma e sigurt” është funksionalizuar të hënën në Prishtinë me mbështetjen e Ambasadës së Mbretërisë së Bashkuar.

Ditë historike për gratë e burrat që kërkojnë drejtësi e konsideron Feride Rushiti, e cila është drejtoreshë e Qendrës Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës (QKRMT).

Ajo tregon se kjo tashmë është funksionale dhe ka qenë e domosdoshme.

“Sot është një ditë historike për të mbijetuarit e dhunës seksuale, në veçanti për ata që ju kanë qasur kërkimit për drejtësi. Për faktin që më herët të mbijetuarit, qofshin gra apo vajza duhet të legjitimoheshin, duhet të hynin në një portë ku hynte edhe i akuzuari edhe viktima, edhe shumë herë edhe në prezencë të mediave për çka për shumicën e viktimave ka paraqitur edhe shqetësim edhe stigmatizim. Prandaj hapja e dhomës së sigurt, e përkrahur nga ambasada britanike, në bashkëpunim të ngushtë me Gjykatën Themelore në Prishtinë mendoj që është hap i rëndësishëm në qasjen sensitive në relacion me dhunimet seksuale që ne si organizatë e kërkojmë por e kërkojnë edhe të mbijetuarit e dhunës seksuale”, tha Rushiti.

Bashkë me viktimat e dhunës seksuale, siç tregon Rushiti për KosovaPress, do të jenë edhe përfaqësues të shërbimeve ligjore dhe psikosociale.

“25 vjet pas luftës me ardh, me dëshmu edhe me e nda rrëfimin tënd para një trupi gjykues është mjaft ritramatizues. Prandaj përmes kësaj dhome, me të cilën kemi gjetur mirëkuptim me Gjykatën Themelore edhe nga sot është funksionale, të mbijetuarit e dhunës seksuale do të kenë mundësi të hyjnë komplet pa u legjitimuar fare, e kanë një qasje shumë të lehtë nuk kanë fare nevojë që të hyjnë përmes qasjes zyrtare. Pastaj e kanë një ambient që është shtëpiak, me një televizor ku e kanë një video ku informohen për të drejtat e tyre dhe se si duket dhoma në gjykatore, për faktin që është një moment ritraumatizimi kur të hyjnë aty. Por edhe për ato gra e burra që nuk kanë fare dëshirë që të ballafaqohen me të akuzuarin, kanë mundësi që në formë elektronike nga kjo dhomë me dhënë intervistën”, tregon ajo.

Në ngjarjen e funksionalizmit të dhomës së sigurt ka marrë pjesë edhe ambasadori i Mbretërisë së Bashkuar, Jonathan Hargreaves.

Kjo hapësirë mund të shfrytëzohet edhe për viktimat tjera të dhunës, qoftë të mitura por edhe persona të rritur.

Edhe kryetarja e Gjykatës Themelore në Prishtinë, Albina Shabani Rama tha se hapja e kësaj dhome për dëshmi, ka rëndësi të madhe për avancimin e të drejtave të viktimave.

“Sot, ne zyrtarisht e hapëm dhomën e dëshmisë apo ‘safe room’ që në fakt nuk është vetëm një çështje simbolike, një hapësirë fizike që është hapur për viktimat por ka një domethënie shumë të madhe për shkak të rëndësisë që ka në avancimin e mbrojtjes së të drejtave të viktimave që përfshin ruajtjen dhe privatësinë, qasjen psikologjike që jepet në hapësirë dhe dëshminë që mund të japin edhe në rastet kur viktimat janë të mbrojtura. Është parë e domosdoshme që nevojitet me qenë një hapësirë ku ato mund të vijnë paraprakisht, të përgatiten por edhe për të dëshmuar për shkak se procedurat gjyqësore janë gjithmonë të rënda edhe për dëshmitarët e tjerë, e sidomos në këto raste që janë më të veçanta”, tha ajo.

Numri i personave të përdhunuar gjatë luftës së fundit në Kosovë nuk dihet, por raportet flasin për rreth 20.000.

Deri tani, vetëm Zoran Vukotiq është dënuar për dhunim seksual gjatë luftës së viteve 1998-1999 në Kosovë

Grupi për Studime Juridike dhe Politike (GLPS), ka dorëzuar padi për shfuqizimin e rregullores për organizimin dhe shfrytëzimin e parkingjeve të Komunës së Prishtinës.

Në një konferencë për media, koordinatori i qendrës për çështje gjyqësore, Liridon Salihu ka deklaruar se presin nga Gjykata Supreme që të vendosë lidhur me ligjshmërinë e rregullores së Prishtina Parkingut.

Pas analizimit të rregullores, GLPS ka arsyetuar se disa dispozita bien në kundërshtim me ligjet në fuqi dhe janë të mangëta në përmbajtje.

“Qendra për raste gjyqësore strategjike, platformë e grupit për studime juridike dhe politike sot ka dorëzuar në Gjykatën Supreme të Kosovës padinë kundër Komunës se Prishtinës. Me këtë padi kemi kërkuar nga Gjykata Supreme që të vendosë lidhur me ligjshmërinë e rregullores së Prishtina Parkingut. Kjo rregullore e cila ka hyrë në fuqi me datën 22 janar 2024, ndërsa me 5 prill, 2024 GLPS pas analizimit të këtij akti nënligjor ka vlerësuar se ka dispozita të tilla që bien në kundërshtim me ligjet në fuqi, e po ashtu rregullorja është e mangët sa i përket përmbajtjes së saj“, tha ai.

GLPS ka kërkuar që Gjykata Supreme të shfuqizojë tërësisht rregulloren dhe më pas të shohim nëse Komuna do të reflektojë për të bërë ndryshimet e nevojshme.

“Në këtë padi i kemi dy pjesë që ne ja kemi ofruar Gjykatës Supreme. E para është se me këtë padi kemi arsyetuar nëntë nene të rregullores te cilat bien në kundërshtim me diku rreth gjashtë ligje të cilat i kemi në fuqi. Përveç këtyre neneve kemi ofruar edhe disa argumente shtesë, se edhe vet miratimi i kësaj rregullore nuk i ka ndjekur procedurat e duhura, dhe përmbajtja është e mangët. Janë nenet të cilat i japin kompetencë Prishtina Parkingut qe të vendosë bllokadat ndaj veturave të cilat vendosen të parkohen në parkingje dhe nuk e kryen pagesën, po ashtu edhe çështja e konfiskimit të këtyre veturave e cila parashihet me rregulloren në fjalë”, shtoi ai.

Salihu po ashtu nënvizoi se para se të hynte në fuqi kjo rregullore Ministria e Drejtësisë kishte kërkuar nga Komuna e Prishtinës që të bëjë rishikimin e rregullores, mirëpo siç tha ai, komuna kishte mbetur e heshtur dhe nuk e kishte marrë parasysh.

Ai tha se padisë ia kanë bashkangjitur edhe raportin e fundit që ka bërë Zyra Kombëtare e Auditimit, raport ky që vë në theks se hartim i kësaj rregullore nuk është bërë sipas një analize të bazuar.