Shëndeti

​Nivelet e ulëta të vitaminës B9 lidhen me rrezikun e zhvillimit të demencës

Nivelet e ulëta të kësaj vitamine, e njohur më mirë si folat, janë lidhur gjithashtu me vdekjen e parakohshme.

Published

on

Një rrezik më i lartë i zhvillimit të demencës është vërejtur te të moshuarit me nivele të ulëta të vitaminës B9, ka treguar hulumtimi.

Nivelet e ulëta të kësaj vitamine, e njohur më mirë si folat, janë lidhur gjithashtu me vdekjen e parakohshme.

Ekspertët nga ShBA dhe Izraeli thanë se nivelet e folatit te të moshuarit duhet të monitorohen në mënyrë rutinore dhe, nëse është e nevojshme, të kompensohen për mungesën. Folati ndihmon trupin të prodhojë qeliza të shëndetshme të kuqe të gjakut dhe mund të gjendet në disa ushqime.

Studimi, i botuar në revistën “Evidence Based Mental Health”, u krye në Izrael në më shumë se 27.000 njerëz, të moshave 60 deri në 75-vjeç. Asnjë nga grupi i të anketuarve nuk kishte një diagnozë të demencës përpara fillimit të studimit dhe ata dhanë mostra për të përcaktuar nëse kishin mungesë folate.

Gjendja e tyre u monitorua nga janari 2013 deri në tetor 2017 për të përcaktuar nëse do të zhvillonin demencë. Mungesa e folatit u vu re në 3418 subjekte.

Studiuesit kanë zbuluar se mungesa e folatit është e lidhur me një rrezik në rritje të konsiderueshme të demencës dhe vdekjes në përgjithësi. Pak më shumë se 1.5 herë rreziku i zhvillimit të demencës dhe trefishi i rrezikut për të vdekur gjatë periudhës së ndjekjes u vu re te njerëzit me mungesë folate.

“Përqendrimet e folatit mund të funksionojnë si një biomarker për modifikimin e rrezikut të demencës dhe vdekshmërisë në pleqëri. Implikimet për politikën e shëndetit publik përfshijnë monitorimin e niveleve të folatit te të moshuarit, futjen e masave parandaluese si pjesë e një strategjie terapeutike të zbatuar dhe monitorimin e rregullt të rezultateve klinike të pacientëve,” thanë autorët e studimit.

Gratë shtatzëna më parë këshillohen të marrin folate sintetike në formën e acidit folik. Kjo nxit zhvillimin e trurit, kafkës dhe palcës kurrizore të fëmijës për të shmangur defektet e tubit nervor, siç është spina bifida.

Hulumtimet e reja tregojnë se kjo politikë mund të ketë përfitime të tjera. Shumica e të rriturve dhe fëmijëve mund të marrin acid folik, por nuk është për të gjithë. Njerëzit me kushte të caktuara, si ata me kancer, mungesë të vitaminës B12, që i nënshtrohen dializës së veshkave dhe pacientëve me implante stentë, këshillohen të konsultohen me mjekun përpara se të marrin suplemente.

Continue Reading

Shëndeti

Arsyet pse duhet ta filloni mëngjesin me një shëtitje

Published

on

Një shëtitje në mëngjes nuk është vetëm aktivitet fizik, por zakon i fuqishëm që hedh themelet për një ditë të shëndetshme dhe produktive.

Vetëm 20-30 minuta ajër të pastër menjëherë pas zgjimit e ndihmojnë trupin tonë të zgjohet, që trupi të fillojë metabolizmin e tij.

Ky zakon nuk kërkon pajisje, trajnim të shtrenjtë ose shumë kohë, efektet janë të dukshme nëpërmjet një përqendrimi më të mirë, një humori më të ndritshëm, gjumit cilësor dhe një trupi më elastik.

Gjashtë arsye pse një shëtitje në mëngjes është e rëndësishme:

Një shëtitje e shkurtër në mëngjes nxit qarkullimin e gjakut, ju hap për ditën e re dhe siguron një burim energjie afatgjatë – dhe pa kafeinë.

Dalja jashtë rrit rrjedhën e oksigjenit në tru, gjë që përmirëson përqendrimin, kreativitetin dhe kujtesën. Ecja zvogëlon tensionin e ofron ndjesi qetësie që zgjat gjatë ditës. Ekspozimi ndaj dritës së mëngjesit ndihmon trupin, e bën më të lehtë të bjerë në gjumë dhe sjell një gjumë më të thellë dhe më qetësues.

Ecja stimulon qarkullimin e gjakut dhe rrit rezistencën e trupit ndaj infeksioneve. Ecja zvogëlon ndjeshëm numrin e ditëve të sëmura, duke ju bërë më rezistentë ndaj sëmundjeve sezonale. Një shëtitje e lehtë në mëngjes aktivizon muskujt e këmbëve dhe të torsos dhe përmirëson lëvizshmërinë e kyçeve.

Kjo kontribuon në një qëndrim më të mirë dhe gjendje të përgjithshme fizike.

Ecja e rregullt ndihmon në djegien e kalorive, nxit një metabolizëm më aktiv dhe mund të ndihmojë në kontrollin e peshës trupore – të gjitha pa përpjekje dhe pa dieta të rrepta, shpesh joefektive.

 

Continue Reading

Shëndeti

Shtatë ushqime që shkaktojnë akne tek të rriturit

Published

on

Ajo që hamë nuk ndikon vetëm në shëndetin e përgjithshëm, por edhe në lëkurën tonë. Disa ushqime mund të shkaktojnë inflamacion dhe të ndikojnë në hormonet, duke çuar në bllokimin e poreve dhe shpërthime aknesh.

Edhe pse gjenetika dhe stili i jetesës luajnë rol të rëndësishëm në zhvillimin e aknes, disa ushqime përkeqësojnë gjendjen. Nëse po përpiqeni të shmangni shpërthimet e të mbani lëkurën të pastër, dermatologët që folën për “Eat This, Not That!” rekomandojnë të shmangni këto shtatë ushqime:

Qumështi i tërshërës (Oat Milk)

Edhe pse është një zëvendësues i njohur për qumështin e lopës, qumështi i tërshërës mund të shkaktojë akne tek disa persona.

“Oat milk ka përmbajtje të lartë karbohidratesh dhe mund të kontribuojë në shfaqjen e aknes,” thotë Dr. Karan Lal, drejtor i dermatologjisë pediatrike dhe kirurgjisë kozmetike në Scottsdale, Arizona. “E kam parë vetë këtë efekt!”

Proteina e hirrës (Whey Protein)

Përdoret në smoothie apo shake për të shtuar proteina, por çon në probleme me lëkurën. “Proteina e koncentruar e hirrës është njësoj sikur të pije 6 deri në 12 litra qumësht,” thotë dermatologia Emily Wood nga Westlake Dermatology, në Marble Falls, Texas.

Ajo shpjegon: “Arsyeja është sepse proteina e hirrës ndikon në rritjen e një faktori që quhet IGF-1 (Insulin-like Growth Factor 1), i cili rrit nivelet e androgjenëve, estrogjenit dhe proliferimin e qelizave të lëkurës (keratinociteve).”

“Androgjenët janë hormone si testosteroni që rrisin aknen. Proliferimi i keratinociteve ndihmon në formimin e komedoneve (pikat e zeza apo të bardha).”

Ushqimet me indeks të lartë glicemik

Këtu përfshihen biskotat, ëmbëlsirat, pijet me sheqer, orizi i bardhë, buka e bardhë dhe karamelet, të lidhura me përkeqësimin e aknes.

“Këto ushqime rrisin nivelin e sheqerit në gjak, që më pas rrit inflamacionin dhe prodhimin e yndyrës në lëkurë,” thotë Dr. Wood.

Dr. Lal pajtohet dhe shton: “Sheqeri në përgjithësi nxit inflamacionin dhe është ‘ushqim’ për bakteret dhe majat që shkaktojnë akne! Mundohuni të shmangni sheqernat e rafinuara dhe zgjidhni burime më të shëndetshme si frutat.”

Suplemente me vitaminë B6 apo B12

Shumë njerëz marrin suplemente por Dr. Wood thotë se këto mund ta përkeqësojnë aknen. Ajo shpjegon: “Një teori është se këto vitamina ndryshojnë mikrobiomën e lëkurës, veçanërisht ndikojnë sjelljen e bakterit Propionibacterium acnes (P. acnes), i cili është një nga shkaktarët kryesorë të aknes.”

Marrja e tepruar e jodit (Iodine)

Sipas Dr. Wood, marrja e tepruar e jodit përkeqëson aknen. “Jodi gjendet në sasi të larta në algat detare dhe suplementet me kelp. Disa smoothie që pretendojnë se ndihmojnë lëkurën përmbajnë gjithashtu këto përbërës,” shpjegon ajo.

Ajo shton: “Kujdes me ato që pini – mund të jenë duke ju përkeqësuar aknen. Nuk dihet saktësisht pse jodi e përkeqëson aknen, por duket se rrit inflamacionin dhe prodhimin e yndyrës në lëkurë.”

Qumështi pa yndyrë (Skim Milk)

Edhe pse është zgjedhje më e shëndetshme për ata që duan të reduktojnë yndyrën, qumështi pa yndyrë mund të shkaktojë akne, studimet vëzhguese kanë treguar një lidhje mes konsumit të qumështit pa yndyrë e rritjes së aknes tek adoleshentët.

Ka disa teori pse ndodh kjo:

Qumështi përmban hormone si androgjenët dhe IGF-1 që ndikojnë në ndryshimet hormonale në trup;

Disa proteina në qumështin pa yndyrë mund të përkeqësojnë aknet;

Qumështi pa yndyrë mund të rrisë insulinën më shumë se qumështi i plotë;

Një tjetër hipotezë lidhet me përmbajtjen e jodit në qumësht, që ndikon në akne;

Dr. Lal shton: “Studimet kanë treguar se qumështi pa yndyrë lidhet me akne, mendojmë se kjo ndodh për shkak të përmbajtjes më të lartë të sheqerit! Zgjidhni më mirë qumështin e bajames apo qumësht të plotë”.

Continue Reading

Shëndeti

Vetëm 7,000 hapa në ditë ulin rreziqet shëndetësore

Published

on

Ecja e përditshme prej vetëm 7,000 hapash mund të mjaftojë për të përmirësuar funksionin e trurit dhe për të mbrojtur organizmin nga disa sëmundje, sipas një studimi të publikuar në The Lancet Public Health, ka raportuar BBC.

Ky numër hapash konsiderohet më real sesa objektivi i zakonshëm prej 10,000 hapash që është i popullarizuar si synim ditor.

“Kemi krijuar përshtypjen se duhet të bëjmë 10,000 hapa në ditë, por kjo nuk bazohet në prova shkencore”, shpjegoi autorja, doktoresha Melody Ding.

Sipas saj, shifra 10,000 hapash vjen nga fushata marketingu e viteve ’60 në Japoni, kur në prag të Lojërave Olimpike të Tokios u hodh në treg matës hapash me emrin manpo-kei, “matës i 10,000 hapave”. Ky numër është kthyer në standard të pashkruar që përdoret nga pajisjet e aplikacionet për aktivitet fizik.

Në studimin e ri janë analizuar të dhëna nga më shumë se 160,000 të rritur në mbarë botën, duke krahasuar ndikimin e ecjes në shëndet.

Në krahasim me personat që bënin vetëm 2,000 hapa në ditë, ata që ecnin 7,000 hapa ishin më pak të rrezikuar nga këto sëmundje:

-Sëmundjet kardiovaskulare – ulen me 25%

-Kanceri – ulet me 6%

-Demenca – ulet me 38%

-Depresioni – ulet me 22%

Sipas studiuesve disa prej këtyre përqindjeve mund të mos jenë të sakta, pasi janë mbështetur në një numër relativisht të vogël studimesh, por mesazhi është i qartë: edhe një numër modest hapash, si 4,000, është dukshëm më i dobishëm sesa koha e kaluar ulur me vetëm 2,000 hapa në ditë.

Për shumicën e gjendjeve shëndetësore, përfitimet kishin tendencë të stabilizoheshin pas 7,000 hapash, për zemrën përfitimet shtoheshin me rritjen e numrit të hapave. Udhëzimet aktuale për aktivitet fizik, si ato të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, nuk flasin për hapa, por për kohë: të rriturit këshillohen të bëjnë të paktën 150 minuta aktivitet aerobik të moderuar ose 75 minuta aktivitet intensiv në javë.

Ding ka thënë se kjo mënyrë e përllogaritjes mund të jetë e vështirë për t’u kuptuar, numri i hapave është më konkret dhe i lehtë për t’u ndjekur gjatë ditës.

“Ka njerëz që notojnë, që ngasin biçikletën apo kanë aftësi të kufizuara që nuk u lejojnë të ecin shumë, ndaj udhëzimet ekzistuese janë të domosdoshme. Por rekomandimet për numrin e hapave mund të jenë një shtesë që ndihmon njerëzit të mendojnë për aktivitetin fizik gjatë gjithë ditës”, ka thënë doktoresha.

Edhe ekspertë të tjerë e mbështesin këtë qasje.

“Ky studim sfidon mitin se 10,000 hapa janë të domosdoshëm. Për shumë njerëz, qëllimi prej 5,000 deri në 7,000 hapa është më i arritshëm”, tha doktori Daniel Bailey nga Brunel University në Londër.

Doktori Andrew Scott, shton se “më shumë gjithmonë është më mirë”, këshillon që njerëzit të mos shqetësohen nëse nuk e arrijnë një numër të caktuar çdo ditë.    “Nuk ka rëndësi shifra fikse, sidomos në ditët kur aktiviteti është i kufizuar”, ka thënë ai.

Continue Reading

Shëndeti

Kujdes me limonin! Përdorimi i gabuar mund të dëmtojë shëndetin

Published

on

Ja pse duhet të shmangni ngrirjen dhe konsumimin e lëvores së limonit të tërë.

Limoni është në i shëndetshëmhe rekomandohet për forcimin e imunitetit, përmirësimin e tretjes dhe detoksifikimin e organizmit. Ai është i pasur me vitaminë C që cilët ndihmojnë në mbrojtjen e qelizave nga dëmtimet oksidative. Limoni shkakton edhe dëme të mundshme nëse përdoret gabimisht. Një praktikë që përmendet, por nuk rekomandohet nga ekspertët, është ngrirja e të gjithë limonit, më pas grirja e lëvores dhe konsumimi i saj.

Pse ngrirja e limonit mund të jetë e rrezikshme?

Sipas Food Chemistry Journal, arsyeja qëndron se ngrirja rrit përqendrimin e substancave të pranishme natyrshëm në lëvoren e agrumeve, si psoraleni e disa vajra esencialë citrusi. Kur merren në sasi të mëdha, mund të kenë efekte të padëshiruara, si irritim i sistemit tretës ose, ndikim neurotoksik.

Lëvorja e limonit trajtohet me pesticide dhe dyllë për të zgjatur freskinë gjatë transportit. Ngrirja nuk i shkatërron këto mbetje, madje çon në përqendrim më të lartë të tyre nëse konsumohet lëvorja e grirë.

Çfarë duhet të bëni në vend të kësaj?

Në vend që të ngrini të gjithë limonin, shtrydhni lëngun e ruani të ngrirë në kubikë akulli, ose përdorni lëvoren e freskët në sasi të vogla, duke siguruar që limoni të jetë organik dhe i papërpunuar me kimikate. Para përdorimit, është e këshillueshme të lahet lëvorja me ujë të ngrohtë e sodë buke për të larguar mbetjet e mundshme të pesticideve, paralajmëron European Food Safety Authority.

Limonët janë të shëndetshëm, përdorni me kujdes. Shmangni konsumimin e lëvores së grirë nga limoni për të ulur rreziqet e mundshme për shëndetin tuaj.

 

Continue Reading

Të kërkuara