

Teknologji
Nëse dyshoni se dikush tjetër po përdor kartën tuaj bankare, duhet ta dini këtë
Published
4 years agoon
By
Betim GashiSi rrjedh informacioni i kartës së kreditit? A mund të zbuloni nëse kjo ka ndodhur për të mbajtur dëmin në minimum dhe për të mbrojtur të dhënat tuaja të ndjeshme? Shihni atë që duhet të dini.
Rrjedhjet e të dhënave zakonisht ndodhin pas depërtimit në sistemin kompjuterik të bankave dhe institucioneve të tjera financiare, gjatë të cilave sulmuesit arrijnë të kenë qasje në bazat e të dhënave ku ruhen të dhënat e përdoruesve, përfshirë tuajat.
Të dhëna të tilla mund të shiten në tregun e zi në internet, kjo është arsyeja pse një numër i madh i kriminelëve në internet përpiqen të depërtojnë në mekanizmat e vendosur të mbrojtjes në baza ditore.
Këtu janë disa mënyra të zakonshme për ta bërë këtë:
Mashtrime me email
Ky lloj sulmi përdor email -in për të mashtruar marrësin që t’i mashtrojë ata në klikimin e lidhjeve të rreme, duke futur informacione të ndjeshme si emrat e përdoruesve dhe fjalëkalimet, ose shkarkimin e bashkëngjitjeve me malware. Email-a të tillë shpesh duken autentikë dhe madje të njohur.
Rrjetet publike Wi-Fi
Sulmuesit kanë tendencë të abuzojnë me faktin se ne na pëlqen të mbështetemi në rrjetet Wi-Fi falas të disponueshme për publikun në kafene, restorante, aeroporte dhe vende të ngjashme. Prandaj, nuk është e mençur t’i përdorësh ato për transaksionet bankare dhe çdo veprim tjetër që përfshin dërgimin ose marrjen e të dhënave të ndjeshme. Nëse ende duhet ose doni ta bëni këtë, instaloni një rrjet privat virtual (VPN) në pajisjen tuaj.
Skimming
Edhe pse keqpërdoret kryesisht për kartat më të vjetra të shiritave magnetikë, skremimi mund të jetë shkaku i një numri problemesh. Sulmuesit vjedhin numrin e kartës tuaj të kreditit gjatë kryerjes së një transaksioni dhe më pas e përdorin atë për të krijuar një kartë ose transaksion të rremë në internet. Ndonjëherë ata do ta bëjnë këtë duke përdorur një pajisje të vendosur me mjeshtëri në një ATM të mbrojtur dobët ose terminal të ngjashëm të futjes së të dhënave. Kalimi në kartat e reja të kreditit duhet të jetë i mjaftueshëm për të zvogëluar në mënyrë drastike, nëse jo eliminuar, rrezikun e skimming.
Vjedhje të mëdha të të dhënave
Të dhënat tuaja gjithashtu mund të rrjedhin nëse sulmuesit arrijnë të hyjnë në sistemin kompjuterik të zinxhirëve të mëdhenj të shitjes me pakicë dhe organizatave të tjera që i ruajnë ato. Ndërhyrjet më të mëdha të këtij lloji deri më tani përfshinin të dhëna nga dhjetëra- miliona konsumatorë.
Sulmet nga brenda
Një sulm nga brenda ndodh kur dikush brenda organizatës abuzon duke pasur qasje të privilegjuar në të dhëna për t’i vjedhur ato. Për shembull, një administrator i sistemit kompjuterik ose një punonjës i pakënaqur. Sigurisht, ka masa që merren për të bërë të pamundura situata të tilla. Por ka edhe mënyra për t’i kapërcyer ato.
Dobësitë e sigurisë në aplikacione
Ndonjëherë mund të ndodhë që zhvilluesi të bëjë një gabim, kështu që të dhënat e përdoruesit përfundojnë në pjesë të sistemit që janë shumë më pak të mbrojtura seç duhet. Nëse sulmuesit zbulojnë me kohë, të dhënat tuaja mund të përfundojnë si një mall në tregun e zi.
Plaçkitje
Formjacking është një mënyrë për të mbledhur informacionin e kartës së kreditit para se të jetë në një mjedis të sigurt dhe të sigurt (për shembull, gjatë futjes së tij kur regjistroheni).
Si mund të zbuloni nëse informacioni i kartës suaj të kreditit ka rrjedhur?
Nëse vëreni ndonjë nga këto shenja paralajmëruese, është e mundur që informacioni i kartës tuaj të kreditit të jetë komprometuar.
Blerje të pazakonta
Nëse ka shpenzime në llogarinë tuaj bankare për të cilat nuk jeni të sigurt se si kanë ardhur, është krejt e mundur që një kriminel kibernetik të shpenzojë paratë tuaja në emrin tuaj.
Shpenzime të vogla të papritura
Shumica e kriminelëve kibernetikë nuk do ta zbrazin menjëherë llogarinë tuaj bankare, por do të zbresin shuma më të vogla nga ajo që janë më të vështira për t’u dalluar. Pse? Epo, sepse mund të zgjasë një kohë të gjatë dhe me llogari të shumta në të njëjtën kohë. Prandaj kontrolloni të paktën një herë në muaj për koston e artikujve që nuk duhet të jenë atje.
Kompanitë e panjohura në raportin e bankës
Nëse një shpenzim shfaqet në deklaratën tuaj bankare me një kompani për të cilën nuk e njihni, kontaktoni organizatën që ka lëshuar kartën tuaj dhe kontrolloni për çfarë bëhet fjalë dhe kundërshtoni koston sa më shpejt të jetë e mundur nëse nuk është e juaja.
Si të mbroheni nga rrjedhjet e kartës së kreditit?
Përdorni vetëm ueb faqe të sigurta
Gjithmonë duhet t’i kushtoni vëmendje nëse faqja e internetit që përdorni për transaksione financiare është e mbrojtur. Sigurohuni që ka një ikonë të vogël të çelësit pranë adresës dhe përdor protokollin HTTPS.
Mos ndani informacione të ndjeshme përmes telefonit
Asnjëherë mos i jepni kartën tuaj bankare ose numrin e llogarisë dikujt që ju thirri nëse nuk jeni plotësisht të sigurt se është vërtet punonjës i institucionit me të cilin keni të bëni. Është më mirë nëse nuk jepni asnjëherë informacion të ndjeshëm gjatë një bisede telefonike.
Kontrolloni rregullisht raportet tuaja bankare
Një kontroll javor ose mujor mund të zbulojë kostot e dyshimta në kohën e duhur dhe t’ju paralajmërojë për një problem të mundshëm. Nëse gjeni diçka të tillë, njoftoni menjëherë bankën tuaj ose institucionin tjetër.
Mbani syrin te kartela bankare gjatë pagesës
Gjithmonë përpiquni të shihni se çfarë ndodh me kartën tuaj kur bëni një pagesë. Asnjëherë nuk e dini se ku do të përfundojë gjithçka dhe për çfarë mund të përdoret.
Jini aktiv, zvogëloni dëmet
Nëse kartela tashmë është komprometuar, mos prisni, por veproni shpejt dhe ngrini atë në mënyrë që dëmi të jetë sa më i vogël, shkruan Make Use Of.
Teknologji
Meta: WhatsApp fshin mbi 6.8 milionë llogari të lidhura me mashtrime
Published
8 hours agoon
August 6, 2025By
UBT News
WhatsApp ka mbyllur 6.8 milionë llogari të lidhura me mashtrues që synojnë njerëz në mbarë botën në gjysmën e parë të këtij viti, thotë kompania e saj mëmë Meta.
Sipas mediave të huaja, shumë prej tyre ishin të lidhura me qendra mashtrimi të drejtuara nga kriminelë të organizuar në Azinë Juglindore, që përdornin punë të detyruar në operacionet e tyre, sipas gjigantit të mediave sociale.
Meta bëri njoftimin ndërsa WhatsApp nxori masa të reja kundër mashtrimit për të njoftuar përdoruesit për aktivitete të mundshme mashtruese, siç është shtimi i një përdoruesi në bisedë në grup nga dikush që nuk është në listën e kontakteve të tij.
Masa e goditjes synon taktikë më të zakonshme në të cilën kriminelët rrëmbejnë llogaritë e WhatsApp ose shtojnë përdorues në biseda në grup duke promovuar skema të rreme investimesh dhe mashtrime të tjera.
Meta tha se WhatsApp “zbuloi dhe mbylli llogaritë në mënyrë proaktive përpara se qendrat e mashtrimit të ishin në gjendje t’i vinin në funksionim ato”.
Në një rast, WhatsApp punoi me Metan dhe zhvilluesin e ChatGPT, OpenAI, për të “prishur” mashtrimet e lidhura me një grup kriminal kamboxhian që ofronte para për pëlqime në postimet në mediat sociale për të promovuar një skemë piramidale të rreme me qira skuterësh.
Ajo tha se mashtruesit kishin përdorur ChatGPT për të krijuar udhëzimet e lëshuara për viktimat e mundshme, mashtruesit së pari do të kontaktonin objektivat e mundshëm me një mesazh teksti përpara se ta zhvendosnin bisedën në mediat sociale ose aplikacionet e mesazheve private, tha Meta.
Këto mashtrime zakonisht kryheshin në platformat e pagesave ose të kriptomonedhave, shtoi ajo.
Teknologji
Pajisja popullore e Apple tani është “e vjetruar”
Published
12 hours agoon
August 6, 2025By
UBT News
Nga telefonat inteligjentë te kufjet, Apple është e njohur për gamën e saj të gjerë të produkteve, nëse ende përdorni këtë pajisje të njohur, ka ardhur koha për përmirësim.
Apple ka shtuar Apple Watch Series 1 në listën e saj të “produkteve të vjetruara.” Pavarësisht emrit të saj, Apple Watch Series 1 nuk është në fakt ora e parë e zgjuar e Apple. Në të vërtetë, ajo u lansua më 2016 si një model i gjeneratës së dytë, me një çip të përmirësuar brenda.
Ky klasifikim i ri vjen si “e vjetruar”e do të thotë se përdoruesit mbeten pa asnjë lloj mbështetjeje në rast se pajisja dështon.
“Produktet konsiderohen të vjetëruara kur Apple ka ndaluar shitjen e tyre që më shumë se 7 vjet më parë”, ka shpjeguar Apple në faqen e saj.
“Apple ndërpret çdo shërbim harduerik për produktet e vjetruara, dhe ofruesit e shërbimit nuk mund të porosisin pjesë zëvendësuese për to.”
Apple pretendon se produktet janë “të dizajnuara për jetëgjatësi,” por mbështetja tërhiqet rreth pesë vjet pas lansimit. Produkte klasifikohen si “vintage” kur nuk janë shpërndarë më për shitje prej më shumë se 5 por më pak se 7 vjet, kur kalojnë kufirin 7-vjeçar, përfundojnë në listën e “produkteve të vjetruara”.
Apple Watch i parë u lansua më 2015, para se Series 1 dhe Series 2 të dilnin një vit më vonë. Apple e kishte shpallur Series 2 si të vjetruar që në 2024, por tani po e klasifikon Series 1 në këtë listë. Pavarësisht se ajo prezanton pajisje të reja çdo vit, shumë prej tyre përfundojnë në heshtje në “varrezat” e teknologjisë.
Kriza e mbeturinave elektronike
Aktivistët mjedisorë besojnë se një jetëgjatësi më e shkurtër se një dekadë nuk është e pranueshme për pajisje teknologjike që kushton qindra euro. Kompani si Apple janë kritikuar për ushqyerjen e “krizës së mbeturinave elektronike”, ku grumbuj elektronikësh të hedhur përfundojnë nëpër vendgrumbullime.
Kur një pajisje hidhet e ngrohet në mbeturina, lëshohen kimikate toksike, që dëmtojnë atmosferën, mbeturinat elektronike që ndodhen nëpër vende të mbeturinave mund të lëshojnë materiale toksike në nëntokë, duke ndotur ujin nëntokësor dhe duke rrezikuar jetën e bimëve e kafshëve.
“Mbeturinat elektronike janë rrjedha e mbeturinave që po rritet më shpejt në botë e përfaqësojnë një krizë globale,” tha Nathan Proctor, drejtor i lartë i fushatës E drejta për të riparuar nga organizata Public Interest Research Group.
“Kompanitë që përdorin softuer për të parandaluar funksionimin e pjesëve të këmbimit të përshtatshme vetëm sa e përkeqësojnë këtë problem, duke dëmtuar konsumatorët dhe duke minuar punën e serviseve lokale.”
Teknologji
E papritur! Spotify njofton rritje çmimesh
Published
14 hours agoon
August 6, 2025By
UBT News
Abonentët premium të Spotify do të shohin tarifattë rriten në të gjithë globin nga shtatori, njoftoi shërbimi i transmetimit të muzikës.
Pas lajmit, çmimi i aksioneve të kompanisë u rrit me 6% në tregtimin para-marketingut në Wall Street. Kjo rritje e interesit erdhi pas përditësimit zhgënjyes të fitimeve javën e kaluar që ndikoi në çmimin e aksioneve të kompanisë. Kompania parashikoi fitime tremujore më të ulëta se sa pritej në fund të korrikut, shkruan euronews, përcjell Telegrafi.
Kjo ishte për shkak të taksimit të pagave, që arrinte në 116 milionë euro, duke kaluar rritjen e kërkesës për muzikë. Pavarësisht kësaj, çmimet e aksioneve janë rritur me pothuajse 50% që nga fillimi i vitit 2025. Njoftimi vjen ndërsa platforma synon të rrisë marzhet e fitimit e vazhdon të zgjerojë ofertën e produkteve.
Në vitet e fundit, Spotify ka zgjeruar katalogun e librave audio, ka shtuar aftësi videosh të shkurtra dhe ka përmirësuar krijimin e listave të këngëve me Inteligjencë Artificiale dhe përvojën e fansave.
Si do të ndryshojë abonimi në Spotify?
Ndryshimet e çmimeve do të ndikojnë te klientët në planin individual në tregjet e Azisë Jugore, Lindjes së Mesme, Afrikës, Evropës, Amerikës Latine dhe rajonit të Azi-Paqësorit. Abonentët e planit individual në Evropë do të shohin që pagesat e tyre të rriten nga 10.99 euro në muaj në 11.99 euro në muaj.
Klientët do të marrin një email që shpjegon ndryshimet e çmimeve gjatë muajit të ardhshëm, thuhet në një deklaratë të kompanisë.
Aktualisht nuk është e qartë nëse klientët në plane të tjera abonimi do të preken gjithashtu.

Katër astronautë kanë mbërritur në Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor (ISS) pas një udhëtimi 15-orësh në një kapsulë SpaceX, njoftoi NASA.
Misioni komandohet nga astronautja amerikane Zena Cardman. Anëtarët e tjerë të ekuipazhit janë Michael Fincke i SHBA-së, astronautja japoneze Kimiya Yui dhe kozmonauti rus Oleg Platonov.
Tarifat amerikane, goditje për prodhuesit e parfumeve në Francë. Ata u nisën një ditë më parë në bordin e një rakete Falcon 9 të operuar nga kompania hapësinore SpaceX e miliarderit të teknologjisë Elon Musk, nga porti hapësinor Cape Canaveral në Florida.
Ky është misioni i 11-të i rregullt me ekuipazh i SpaceX në ISS. Ekuipazhi do të qëndrojë në bordin e postit orbital, të vendosur afërsisht 400 kilometra mbi Tokë, për disa muaj, duke kryer një sërë eksperimentesh shkencore. Aktualisht në stacion ndodhen 11 astronautë.
Por, të sapoardhurit ndërrohen me katër astronautë të tjerë që kanë qenë atje që nga marsi. Ata janë planifikuar të kthehen në Tokë në ditët e ardhshme.

Meta: WhatsApp fshin mbi 6.8 milionë llogari të lidhura me mashtrime

Al-Hilal shumë afër transferimit të Darwin Nunez

7 këshilla për femrat që duan të bëhen lidere

Nga strategjia te kreativiteti – përfitimet surprizuese të shahut në jetën tuaj

Gjiganti francez në bisedime me Zhegrovën

Brenda vilës luksoze në Ksamil ku po i bënë pushimet Dua Lipa

Kurti: Përgjegjësia për pagat e RTK-së i takon Kuvendit, zgjidhje vetëm ligjore

Policia konfiskon 11 armë gjatë bastisjes te një 70-vjeçar në Ferizaj

Kurti: Është dëm i madh që Kosova nuk ka Kuvend
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit