Teknologji

​Nëse dyshoni se dikush tjetër po përdor kartën tuaj bankare, duhet ta dini këtë

Published

on

Si rrjedh informacioni i kartës së kreditit? A mund të zbuloni nëse kjo ka ndodhur për të mbajtur dëmin në minimum dhe për të mbrojtur të dhënat tuaja të ndjeshme? Shihni atë që duhet të dini.

Rrjedhjet e të dhënave zakonisht ndodhin pas depërtimit në sistemin kompjuterik të bankave dhe institucioneve të tjera financiare, gjatë të cilave sulmuesit arrijnë të kenë qasje në bazat e të dhënave ku ruhen të dhënat e përdoruesve, përfshirë tuajat.

Të dhëna të tilla mund të shiten në tregun e zi në internet, kjo është arsyeja pse një numër i madh i kriminelëve në internet përpiqen të depërtojnë në mekanizmat e vendosur të mbrojtjes në baza ditore.

Këtu janë disa mënyra të zakonshme për ta bërë këtë:

Mashtrime me email

Ky lloj sulmi përdor email -in për të mashtruar marrësin që t’i mashtrojë ata në klikimin e lidhjeve të rreme, duke futur informacione të ndjeshme si emrat e përdoruesve dhe fjalëkalimet, ose shkarkimin e bashkëngjitjeve me malware. Email-a të tillë shpesh duken autentikë dhe madje të njohur.

Rrjetet publike Wi-Fi

Sulmuesit kanë tendencë të abuzojnë me faktin se ne na pëlqen të mbështetemi në rrjetet Wi-Fi falas të disponueshme për publikun në kafene, restorante, aeroporte dhe vende të ngjashme. Prandaj, nuk është e mençur t’i përdorësh ato për transaksionet bankare dhe çdo veprim tjetër që përfshin dërgimin ose marrjen e të dhënave të ndjeshme. Nëse ende duhet ose doni ta bëni këtë, instaloni një rrjet privat virtual (VPN) në pajisjen tuaj.

Skimming

Edhe pse keqpërdoret kryesisht për kartat më të vjetra të shiritave magnetikë, skremimi mund të jetë shkaku i një numri problemesh. Sulmuesit vjedhin numrin e kartës tuaj të kreditit gjatë kryerjes së një transaksioni dhe më pas e përdorin atë për të krijuar një kartë ose transaksion të rremë në internet. Ndonjëherë ata do ta bëjnë këtë duke përdorur një pajisje të vendosur me mjeshtëri në një ATM të mbrojtur dobët ose terminal të ngjashëm të futjes së të dhënave. Kalimi në kartat e reja të kreditit duhet të jetë i mjaftueshëm për të zvogëluar në mënyrë drastike, nëse jo eliminuar, rrezikun e skimming.

Vjedhje të mëdha të të dhënave

Të dhënat tuaja gjithashtu mund të rrjedhin nëse sulmuesit arrijnë të hyjnë në sistemin kompjuterik të zinxhirëve të mëdhenj të shitjes me pakicë dhe organizatave të tjera që i ruajnë ato. Ndërhyrjet më të mëdha të këtij lloji deri më tani përfshinin të dhëna nga dhjetëra- miliona konsumatorë.

Sulmet nga brenda

Një sulm nga brenda ndodh kur dikush brenda organizatës abuzon duke pasur qasje të privilegjuar në të dhëna për t’i vjedhur ato. Për shembull, një administrator i sistemit kompjuterik ose një punonjës i pakënaqur. Sigurisht, ka masa që merren për të bërë të pamundura situata të tilla. Por ka edhe mënyra për t’i kapërcyer ato.

Dobësitë e sigurisë në aplikacione

Ndonjëherë mund të ndodhë që zhvilluesi të bëjë një gabim, kështu që të dhënat e përdoruesit përfundojnë në pjesë të sistemit që janë shumë më pak të mbrojtura seç duhet. Nëse sulmuesit zbulojnë me kohë, të dhënat tuaja mund të përfundojnë si një mall në tregun e zi.

Plaçkitje

Formjacking është një mënyrë për të mbledhur informacionin e kartës së kreditit para se të jetë në një mjedis të sigurt dhe të sigurt (për shembull, gjatë futjes së tij kur regjistroheni).

Si mund të zbuloni nëse informacioni i kartës suaj të kreditit ka rrjedhur?

Nëse vëreni ndonjë nga këto shenja paralajmëruese, është e mundur që informacioni i kartës tuaj të kreditit të jetë komprometuar.

Blerje të pazakonta

Nëse ka shpenzime në llogarinë tuaj bankare për të cilat nuk jeni të sigurt se si kanë ardhur, është krejt e mundur që një kriminel kibernetik të shpenzojë paratë tuaja në emrin tuaj.

Shpenzime të vogla të papritura

Shumica e kriminelëve kibernetikë nuk do ta zbrazin menjëherë llogarinë tuaj bankare, por do të zbresin shuma më të vogla nga ajo që janë më të vështira për t’u dalluar. Pse? Epo, sepse mund të zgjasë një kohë të gjatë dhe me llogari të shumta në të njëjtën kohë. Prandaj kontrolloni të paktën një herë në muaj për koston e artikujve që nuk duhet të jenë atje.

Kompanitë e panjohura në raportin e bankës

Nëse një shpenzim shfaqet në deklaratën tuaj bankare me një kompani për të cilën nuk e njihni, kontaktoni organizatën që ka lëshuar kartën tuaj dhe kontrolloni për çfarë bëhet fjalë dhe kundërshtoni koston sa më shpejt të jetë e mundur nëse nuk është e juaja.

Si të mbroheni nga rrjedhjet e kartës së kreditit?

Përdorni vetëm ueb faqe të sigurta

Gjithmonë duhet t’i kushtoni vëmendje nëse faqja e internetit që përdorni për transaksione financiare është e mbrojtur. Sigurohuni që ka një ikonë të vogël të çelësit pranë adresës dhe përdor protokollin HTTPS.

Mos ndani informacione të ndjeshme përmes telefonit

Asnjëherë mos i jepni kartën tuaj bankare ose numrin e llogarisë dikujt që ju thirri nëse nuk jeni plotësisht të sigurt se është vërtet punonjës i institucionit me të cilin keni të bëni. Është më mirë nëse nuk jepni asnjëherë informacion të ndjeshëm gjatë një bisede telefonike.

Kontrolloni rregullisht raportet tuaja bankare

Një kontroll javor ose mujor mund të zbulojë kostot e dyshimta në kohën e duhur dhe t’ju paralajmërojë për një problem të mundshëm. Nëse gjeni diçka të tillë, njoftoni menjëherë bankën tuaj ose institucionin tjetër.

Mbani syrin te kartela bankare gjatë pagesës

Gjithmonë përpiquni të shihni se çfarë ndodh me kartën tuaj kur bëni një pagesë. Asnjëherë nuk e dini se ku do të përfundojë gjithçka dhe për çfarë mund të përdoret.

Jini aktiv, zvogëloni dëmet

Nëse kartela tashmë është komprometuar, mos prisni, por veproni shpejt dhe ngrini atë në mënyrë që dëmi të jetë sa më i vogël, shkruan Make Use Of.

Teknologji

Mira Murati krijon kompaninë e Inteligjencës Artificiale, rekruton emra të njohur

Published

on

By

Jonathan Lachman, ish-kreu i projekteve speciale në OpenAI, ka vendosur të largohet nga kompania dhe t’i bashkohet një laboratori kërkimor të inteligjencës artificiale të themeluar nga ish-shefja e OpenAI, shqiptarja Mira Murati.

Ky është punësimi më i lartë që Murati ka bërë që nga largimi i saj nga OpenAI në shtator të vitit të kaluar, kur ajo filloi një sipërmarrje të re, e fokusuar në eksplorimin e Inteligjencës së Përgjithshme Artificiale (AGI).

Murati ka rekrutuar deri tani rreth 10 studiues dhe inxhinierë nga kompani të njohura si OpenAI, Character AI dhe Google DeepMind. Megjithatë, startupi i saj është ende në fazat e hershme dhe ende nuk ka një emër ose produkt të qartë, sipas burimeve të njohura me këtë kompani.

Përveç kësaj, një zëdhënës i OpenAI konfirmoi largimin e Lachman, por as Murati dhe as Lachman nuk kanë bërë komentet publike në lidhje me këtë zhvillim.

Kjo lëvizje vjen pas një periudhe të trazuar për OpenAI, që kulmoi me shkarkimin e papritur të CEO-s Sam Altman nga bordi i drejtorëve në fund të vitit 2023. Në atë periudhë, Murati ishte emëruar përkohësisht si CEO dhe më pas, pas një periudhe të pasigurisë, Altman u rikthye në krye të kompanisë.

Kur Murati vendosi të largohej nga OpenAI, ajo e shoqëroi vendimin me një letër lamtumire, duke falenderuar Altman për mbështetjen dhe duke shpjeguar se po largohej për të nisur eksperiencën e saj personale.

Pas largimit nga OpenAI, Murati filloi të punojë për një startup të ri që ka mbledhur deri tani mbi 100 milionë dollarë financime.

Continue Reading

Teknologji

Pse shitjet e automjeteve elektrike “mund të shkojnë në qiell” gjatë vitit 2025?

Published

on

Më shumë vende po i bashkohen “pikës së kthesës” kur bëhet fjalë për shitjen e automjeteve elektrike. Një “pikë kthese” ndodh kur teknologjia e re fiton vrull të mjaftueshëm për të zhvendosur paraardhësin e saj, shkruajnë mediat e huaja.

Dhe për këtë theksohet se ka disa arsye: Në nëntor, India uli taksën për EV në 5 për qind, nga 12 për qind. Arabia Saudite, njoftoi mandat që kërkon që 5 për qind e hapësirave të parkimit të caktohen për automjetet elektrike.

Në Norvegji, gati 90 për qind e automjeteve të shitura më 2024 ishin EV. Pakistani u zotua të kalojë në 30 për qind të automjeteve elektrike deri në vitin 2030. Në Turqi, ndërsa shitjet totale të automjeteve u rritën vetëm 0,5 për qind, shitjet e automjeteve elektrike u rritën me 45,9 për qind në vitin 2024, ekuivalente me më shumë se 105,000 njësi, sipas ODMD.

Në SHBA, shitjet e automjeteve elektrike u rritën 12 për qind në tremujorin e katërt 2024, duke e çuar totalin vjetor në 1.3 milion njësi, ose 8 për qind nga 15.9 milionë shitjet totale të automjeteve për vitin, sipas Cox Automotive. Shitjet e automjeteve elektrike në Tajlandë arritën 14 për qind të tregut të makinave. Filipinet kanë zgjatur tarifat zero për automjetet elektrike deri më 2028.

Të paktën 31 vende kanë arritur pragun prej 5 për qind për shitjet vjetore të automjeteve elektrike. Sipas Nasdaq, më 2025, shitjet e automjeteve elektrike janë vendosur të “rriten në qiell”. Nasdaq parashikon që pjesa totale e EV në shitjet e automjeteve të lehta në mbarë botën do të arrijë në 22.6 për qind.

Ndërkohë, deri më 2030, Bloomberg parashikon që automjetet elektrike mund të përbëjnë mbi 50 për qind të shitjeve globale të makinave, falë kostove të baterive dhe shtytësve të politikave. Firma sheh që pjesa e tregut për EV-të të rritet në 69.5 për qind në 2035.

Në këtë drejtim, përmenden disa faktorë. Kostoja vazhdon të bie. Të dhënat e Bloomberg tregojnë se çmimi mesatar i baterive litium-jon është ulur me 89 për qind që nga viti 2010, shkruajnë mediat e huaja, raporton Telegrafi.

Ajo arriti në 132 dollarë për kilovat-orë në 2023 e ra në 112 dollarë/kWh në 2024, sipas Statista. Deri më 2026, çmimet mesatare të paketave të baterive parashikohen të bien në 82 dollarë për kWh – nga 250 dollarë për kWh në 2016 – një rënie prej 67 për qind në çmim.

Qeveritë në mbarë botën po ndihmojnë në përshpejtimin e tranzicionit drejt EV. Vende si Norvegjia, ku 90 për qind e shitjeve të makinave të reja janë elektrike, kanë udhëhequr me stimuj agresivë, duke përfshirë uljen e taksave dhe tarifimin publik falas.

BE-ja është zotuar të heqë gradualisht shitjen e automjeteve ICE deri në vitin 2035, ndërsa Akti i Zvogëlimit të Inflacionit në SHBA (IRA) ofron kredi tatimore 7,500 dollarë për EV-të kualifikuese. Veç këtyre, BloombergNEF thekson se Kina, prodhuesi më i madh në botë i EV dhe tregu i makinave, po vendos standardet me dominimin e prodhimit vendas, politikat (subvencionet) dhe zgjerimin e infrastrukturës.

Sfidat mbeten duke përfshirë infrastrukturën, burimet e mineraleve të baterive e pranimin nga konsumatorët. Sidoqoftë, me një ndërthurje të inovacionit, ekonomisë së favorshme dhe politikave mbështetëse, EV-të thuhet se janë gati të dominojnë tregjet globale të makinave.

Continue Reading

Teknologji

TikTok përgatitet për mbyllje në SHBA nga e diela

Published

on

TikToku  po përgatitet për mbylljen e aplikacionit të tij për përdoruesit amerikanë nga e diela kur një ndalim federal për këtë rrjet social pritet të hyjë në fuqi, vetëm nëse Gjykata e Lartë vendos që të ndryshojë vendim, kanë thënë burimet për Reutersin të mërkurën.

Mbyllja e shërbimeve të tilla nuk kërkon planifikim më të gjatë, kanë thënë burimet, duke vënë në dukje se shumica e operacioneve kanë vazhduar si zakonisht që nga kjo javë.

Nëse mbyllja anulohet, TikToku është në gjendje të rivendosë shërbimin për përdoruesit amerikanë në kohë të shkurtër. ByteDance, kompania amë e TikTokut, ka më shumë se 7000 punonjës në Shtetet e Bashkuara.

Presidenti Joe Biden prillin e kaluar nënshkroi një ligj që kërkon që ByteDance të shesë asetet në SHBA deri më 19 janar 2025, ose do të përballet me ndalim mbarëkombëtar. Javën e kaluar, Gjykata e Lartë e SHBA-së dukej e prirur të mbështeste ligjin, pavarësisht thirrjeve nga presidenti i sapozgjedhur Donald Trump dhe ligjvënësit për të zgjatur afatin.

 

Continue Reading

Bota

Rusia gjobit kompaninë Google me 78 milionë dollarë

Published

on

Një gjykatë ruse ka gjobitur kompaninë Google me mbi 8 miliardë rubla (afër 78 milionë dollarë) për mos përputhje me dënimet e mëparshme ndaj korporatës së teknologjisë me bazë në SHBA.

Sipas një njoftimi nga shërbimi për media i gjykatave në Moskë, një gjykatës nga rrethi Nagorny shpalli kompaninë Google fajtore për shmangien e zbatimit të një dënimi administrativ. Njoftimi i lëshuar në rrjetin social Telegram tha se Google u gjobit me pak më shumë se 8 miliardë rubla për shkeljen, por nuk specifikoi dënimin administrativ që kompania amerikane kishte shmangur.

Në muajin dhjetor, presidenti rus Vladimir Putin akuzoi kompanitë Google dhe YouTube, të dyja në pronësi të Alphabet Inc., për përdorimin e burimeve në internet për të “promovuar qëllimet politike të qeverive të tyre”. Ky akt ka shtuar tensionet midis Rusisë dhe kompanive të mëdha teknologjike ndërkombëtare, të cilat janë nën një presion gjithnjë e më të madh për të përmbushur kërkesat e autoriteteve ruse./UBTNews/

 

Continue Reading

Të kërkuara