Shëndet
Merrni dozën tuaj ditore të ujit
Në tru, uji ndihmon proteinat, enzimat dhe lëndët ushqyese të arrijnë destinacionin e tyre.
Published
3 years agoon
By
UBT.NewsUji jep disa kontribute të rëndësishme për trupin. Pothuajse çdo qelizë ka nevojë për ujë për të funksionuar siç duhet, ashtu si pothuajse çdo proces metabolik.
Ndërmjet 55 për qind dhe 75 për qind e trupit të njeriut përbëhet nga uji, dhe duke pasur parasysh që humbim rreth tre gota ujë në ditë përmes frymëmarrjes, djersitjes dhe urinimit, është e rëndësishme që kjo humbje të kompensohet.
Trupi juaj djersitet në përpjekje për t’u ftohur. Zëvendësimi i lëngjeve të humbura është jetik. Mos u mbështetni në ndjenjën e etjes, sepse atëherë tashmë jeni pak të dehidratuar. Shmangni pijet që përmbajnë kafeinë ose alkool, pasi ato dehidratojnë më tej trupin tuaj.
Nëse nuk e mbani mend atë që shkruhej në hyrje të këtij artikulli, truri juaj mund të jetë i etur. Meqenëse rreth 80 për qind e indeve të trurit përbëhet nga uji, është e rëndësishme që truri juaj të jetë i hidratuar. Studimet klinike kanë treguar se dehidrimi redukton kujtesën dhe përqendrimin afatshkurtër.
Në tru, uji ndihmon proteinat, enzimat dhe lëndët ushqyese të arrijnë destinacionin e tyre. Kur trupi është i dehidratuar, lëngjet lëvizin më ngadalë. Uji gjithashtu pastron trurin nga radikalet e lira që dëmtojnë qelizat.
Artriti, kanceri dhe sëmundjet e zemrës janë sëmundje serioze që prekin miliona njerëz, por ju mund të shmangni përfshirjen në këto statistika nëse pini mjaftueshëm ujë. Lëngu i kyçeve lejon që skajet e kërcit të kockave të rrëshqasin në zgavrën e kyçit. Kur ka ujë të mjaftueshëm, ka më pak fërkime rreth kyçeve, dhe kështu më pak gjasa për artrit.
Po kështu, kur ka ujë të mjaftueshëm, trupi pastrohet nga toksina. Duke reduktuar sasinë e kohës që këto toksina kalojnë në kontakt me zorrën e trashë dhe fshikëzën tonë, ne mund të zvogëlojmë shanset për të zhvilluar kancer. Uji gjithashtu pastron trupin nga kripa e tepërt. Disa studime kanë lidhur nivelet e larta të kripës, presionin e lartë të gjakut dhe çrregullime të shumta të zemrës.
Provoni ta mbushni stomakun me një gotë ujë. Nuk përmban kalori apo yndyrë dhe një gotë ujë mund të përshpejtojë metabolizmin tuaj. Duke marrë parasysh se pothuajse çdo proces që ndodh në trup kërkon ujë, është e lehtë të kuptohet se si çdo gjë ngadalësohet kur trupi ka etje.
Hulumtimet kanë treguar se pasi të keni pirë dy gota ujë, metabolizmi fillon të funksionojë nga 10 minuta deri në 40 minuta. Një studim vlerëson se rritja e konsumit të ujit me gjashtë gota në ditë rezulton në një humbje mesatare prej 5.3 kilogramësh yndyrë gjatë një viti.
Prishja e dhëmbëve rezulton nga akumulimi i acidit, i cili ndikon në smaltin e dhëmbëve, por pështyma e neutralizon acidin. Gjithashtu përmban minerale të veçanta që ndihmojnë dhëmbët e shëndetshëm. Për sa kohë që trupi është i hidratuar, do të keni mjaft pështymë për të mbajtur dhëmbë të shëndetshëm.
Është e rëndësishme të merrni dozën tuaj ditore të ujit, por nuk ka nevojë ta teproni. Një person humbet rreth dy deri në tre gota ujë përmes frymëmarrjes dhe djersitjes.
Mbidoza ndodh kur pini shumë më tepër ujë sesa i nevojitet trupit tuaj. Kur kjo ndodh, nivelet e natriumit në trup bëhen të çekuilibruara, gjë që mund të çojë në probleme të tretjes, konvulsione dhe madje edhe koma.
Shëndet
Dy filxhanë kafe në ditë mund të ulin rrezikun e Parkinsonit
Published
17 minutes agoon
October 30, 2025By
UBT News
Deri më sot janë kryer të paktën 19 studime që kanë hetuar rolin e kafesë në sëmundjen e Parkinsonit. Rezultatet tregojnë se konsumimi i rregullt i kafesë mund të ulë rrezikun për zhvillimin e Parkinsonit me rreth një të tretën.
Përbërësi që bën ndryshimin është kafeina. Kjo shpjegon pse edhe çaji, që përmban kafeinë, ka efekte mbrojtëse, ndërsa kafeja pa kafeinë nuk ka treguar të njëjtat përfitime.
Ashtu si fitoushqyesit që gjenden në frutat e pyllit, edhe kafeina ka veti neuro-mbrojtëse. Ajo ndihmon në mbrojtjen e qelizave nervore nga dëmtimet që shkaktohen nga pesticidet dhe neurotoksinat e tjera.
Si ndikon kafeja te pacientët me Parkinson?
Në një studim, pacientëve me Parkinson iu dha kafeinë në sasi të barabartë me dy filxhanë kafe në ditë (ose 4 filxhanë çaji të zi a 8 filxhanë çaji jeshil).
Pas vetëm tre javësh, u vunë re përmirësime të dukshme në gjendjen e tyre. Duke qenë se një filxhan kafeje është i lirë dhe i lehtë për t’u konsumuar, kompanitë farmaceutike kanë tentuar ta shndërrojnë kafeinën në ilaçe eksperimentale, si preladenanti dhe istradefilina.
Megjithatë, këto barna nuk kanë dhënë rezultate më të mira se vetë kafeja, e cila mbetet zgjidhje më natyrale, më e lirë dhe më e sigurt. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Roli dhe rëndësia e vitaminës F në trup
Published
20 hours agoon
October 29, 2025By
UBT News
Vitamina F nuk është vitaminë në kuptimin klasik, por përfshin dy acide yndyrore thelbësore.
Acidi alfa-linolenik (ALA) – nga familja omega-3
Acidi linoleik (LA) – nga familja omega-6
Këto yndyrna janë jetike për funksionimin e trupit, veçanërisht për shëndetin e trurit, zemrës dhe qelizave. Trupi nuk i prodhon vetë, ndaj duhen marrë përmes ushqimit si vajra vegjetalë, fara dhe arra.
Funksionet kryesore:
Sigurojnë energji (9 kalori për gram).
Mbrojnë qelizat duke formuar shtresën e tyre të jashtme.
Ndihmojnë në rritje dhe zhvillim, veçanërisht të trurit dhe shikimit.
Shndërrohen në yndyrna të tjera të nevojshme.
Marrin pjesë në rregullimin e presionit të gjakut, mpiksjen dhe funksionin imunitar.
Mungesa:
E rrallë, por mund të shkaktojë tharje të lëkurës, rënie flokësh, shërim të ngadaltë të plagëve dhe probleme të zhvillimit.
Acidi alfa-linolenik (ALA):
Ul inflamacionin.
Përmirëson shëndetin e zemrës.
Mbështet zhvillimin e fetusit.
Mund të ndihmojë në shëndetin mendor (depresion, ankth).
Acidi linoleik (LA):
Ul rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe diabetit tip 2.
Përmirëson kontrollin e sheqerit në gjak.
Vitamina F është thelbësore për trupin, por duhet konsumuar në ekuilibër mes omega-3 dhe omega-6 për të ruajtur shëndetin optimal. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si të zgjidhni mandarinat më të ëmbla dhe më të lëngshme?
Published
22 hours agoon
October 29, 2025By
UBT News
Mandarinat janë një nga frutat më të dashura të stinës së vjeshtës, por zgjedhja e atyre që janë vërtet të ëmbla dhe të shijshme nuk është gjithmonë e lehtë.
Për të mos gabuar, mjafton t’i kushtoni vëmendje disa shenjave të thjeshta që tregojnë cilësinë dhe pjekurinë e frutit.
Së pari, ngjyra e lëvores është treguesi i parë i rëndësishëm. Një ngjyrë portokalli e thellë dhe e njëtrajtshme tregon se mandarina është e pjekur dhe me shije të ëmbël, ndërsa nuancat e gjelbra nënkuptojnë se fruti nuk ka arritur ende pjekurinë e plotë ose është më pak i lëngshëm.
Pesha në raport me madhësinë është një tjetër tregues. Mandarinat që duken më të rënda për masën e tyre zakonisht janë më të mbushura me lëng, ndërsa ato më të lehta priren të jenë më të thata dhe me më shumë fibra.
Edhe tekstura e lëvores jep informacione të vlefshme. Një lëvozhgë e lëmuar, me shkëlqim dhe që ndahet lehtë tregon një frut të pjekur e të lëngshëm. Një lëvozhgë e rrudhosur ose shumë e thatë mund të sinjalizojë se mandarina është e tejpjekur ose e tharë. Lëvozhga duhet të jetë e butë dhe elastike, por jo ngjitëse, pasi kjo tregon mungesë lëngu.
Mos harroni as aromën. Një erë e ëmbël, e freskët dhe intensive është shenjë e një mandarine të pjekur dhe të shijshme. Nëse fruti nuk ka aromë të fortë, gjasat janë që të mos ketë arritur ende pjekurinë e duhur dhe shija të jetë më e zbehtë.
Edhe forma dhe madhësia luajnë rol. Mandarinat pak të rrafshuara ose ovale priren të kenë më shumë tul dhe lëng, ndërsa ato shumë të rrumbullakëta shpesh janë më pak të lëngshme. Nëse i kushtoni vëmendje këtyre detajeve, do të mund të zgjidhni gjithmonë mandarina të freskëta, të ëmbla dhe plot aromë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Mjekët: Matja e qafës mund të zbulojë rrezikun për sëmundje të zemrës dhe trurit
Published
1 day agoon
October 29, 2025By
UBT News
Ekspertët britanikë po u bëjnë thirrje mjekëve që të fillojnë të matin perimetrin e qafës së pacientëve, pasi kjo mund të ofrojë një tregues më të saktë të rrezikut për sëmundje të zemrës, trurit dhe diabetit, krahasuar me metodat tradicionale si indeksi i masës trupore (BMI) apo raporti bel–vithe.
Sipas profesorëve Ahmed Elbediwy, biokimist, dhe Nadine Wehida, eksperte në gjenetikë dhe mikrobiologji nga Universiteti Kingston në Mbretërinë e Bashkuar, një qafë më e trashë mund të sinjalizojë probleme serioze shëndetësore, përfshirë:
tension të lartë të gjakut
ritëm të çrregullt të zemrës (fibrilacion atrial)
nivele të larta të sheqerit gjatë shtatzënisë
diabet të tipit 2
Këto gjendje lidhen drejtpërdrejt me rritjen e rrezikut për sulm në zemër, në tru apo dështim të zemrës.
Lidhja mes trashësisë së qafës dhe sëmundjeve të zemrës
Një qafë e gjerë lidhet edhe me apne të gjumit, çrregullim i rrezikshëm ku frymëmarrja ndalon për disa sekonda gjatë gjumit, duke ulur nivelin e oksigjenit në trup dhe duke shtuar rrezikun për sëmundje kardiake.
Ekspertët sugjerojnë kufijtë e mëposhtëm si tregues të rrezikut:
Për meshkujt, mbi 43 cm (17 inç)
Për femrat, mbi 35.5 cm (14 inç)
Matja është e thjeshtë dhe zgjat vetëm disa sekonda:
“Vendosni metrin rreth pjesës më të ngushtë të qafës, duke u siguruar që të jetë i ngjitur, por jo i ngushtë,” shpjegojnë profesorët. Ata shtojnë se një rezultat mbi këto vlera nuk duhet të shkaktojë panik, por të merret si sinjal paralajmërues për kujdes më të madh ndaj shëndetit.
Pse qafa ka rëndësi?
Sipas kërkuesve, qafa pasqyron shpërndarjen e dhjamit në pjesën e sipërme të trupit, i cili ndikon në metabolizmin e kolesterolit dhe të sheqerit në gjak.
Kjo zonë lidhet ngushtë me dhjamin visceral, dhjami i brendshëm që grumbullohet rreth organeve vitale rrit ndjeshëm rrezikun për sëmundje të rënda apo vdekje të parakohshme. Një studim i vitit 2019 tregoi se personat me qafë më të trashë kishin përqindje më të lartë të presionit të lartë të gjakut dhe fibrilacionit atrial – gjendje që mund të çojnë në mpiksje gjaku, goditje në tru dhe dështim të zemrës.
Si mund të përmirësoni gjendjen?
Profesorët theksojnë se rreziku ulet përmes ndryshimeve në stilin e jetesës: Aktivitet fizik: vrap, not, çiklizëm ose ushtrime për forcimin e pjesës së sipërme të trupit. Gjumë cilësor: ndihmon në ruajtjen e funksioneve të zemrës. Ushqyerje e shëndetshme: e pasur me perime e fruta duke shmangur kaloritë e tepërta.
Një sinjal për shëndetin publik
Në Mbretërinë e Bashkuar, rastet e sëmundjeve të zemrës janë në rritje të ndjeshme. Sipas Fondacionit Britanik të Zemrës, numri i vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare është rritur me 18% në pesë vitet e fundit, ndërsa rastet e dështimit të zemrës janë shtuar me 21% që nga viti 2020.
Shkaktarët përfshijnë jetesën sedentare, stresin pas pandemisë, problemet e sistemit shëndetësor dhe efektet afatgjata të COVID-19, që dëmtojë sistemin kardiovaskular. Ekspertët përfundojnë se një matje e thjeshtë e qafës mund të bëhet një mjet i vlefshëm parandalues, pa pasur nevojë për analiza të ndërlikuara apo pajisje të shtrenjta – mjafton pak kujdes dhe disa sekonda vëmendje për trupin tuaj. /A.Z/UBT News/
Mblidhet Kryesia e re e Kuvendit të Kosovës
Takimi me Muratin, DHTIK: Nuk është marrë asnjë vendim rreth nivelit të pagës minimale
Dy filxhanë kafe në ditë mund të ulin rrezikun e Parkinsonit
Aksident në autostradën “Ibrahim Rugova”, lëndohet një person
Si të zhbllokoni lavamanin me sodë buke dhe uthull?
Kurti në panelin “Paqeruajtja në një udhëkryq: E ardhmja e misioneve të OKB-së dhe përgjegjësia globale”
Vendimi i arbitrazhit ndërkombëtar në Gjenevë, KEDS dhe KESCO detyrohen të paguajnë KEK-ut rreth 8.3 milionë euro
Dove Cameron dhe Damiano David zyrtarizojnë dashurinë me fejesë
Flamuri i Kosovës valon në mesin e mbi 190 shteteve në ceremoninë e hapjes së First Global Challenge 2025 në Panama
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Aktualitet7 days agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
