Lajmet

​Hani fiq për tretje më të mirë dhe rregullim të presionit të gjakut!

Publikuar

Për mijëvjeçarë, fiqtë kanë qenë pjesë e dietës tipike mesdhetare të shëndetshme. Fiqtë konsiderohen si një ushqim i favorshëm për shëndetin dhe ndihmë e mundshme në parandalimin dhe trajtimin e sëmundjeve të sotme.

Një studim i kohëve të fundit nga shkencëtarët izraelitë në revistën shkencore Journal of Agriculture and Food Chemistry kishte për qëllim të përcaktonte aktivitetin antioksidues të disa llojeve të fiqve. Për të zbuluar përbërës me një efekt potencialisht të dobishëm për shëndetin, shkencëtarët analizuan përbërjen e polifenoleve, antocianinave dhe kapacitetin antioksidues të gjashtë llojeve të fikut komercial që ndryshojnë në ngjyrë (e zezë, e kuqe, e verdhë dhe jeshile).

Ato kanë një efekt të dobishëm në nivelet e kolesterolit në gjak

Ata gjetën një përmbajtje mbresëlënëse të polifenoleve, dhe kështu një aktivitet të fortë antioksidues, dhe sa më e errët dhe më e ndritshme ngjyra, aq më e lartë është proporcioni i molekulave të dobishme dhe fuqia antioksiduese. Për shembull, përmbajtja më e lartë e polifenoleve dhe antocianinave dhe aktiviteti më i fortë antioksidues u regjistruan në speciet e Misionit, të karakterizuara nga një lëvore e zezë-vjollce me mish rozë. Është interesante se shumica e fitokimikateve u gjetën në lëvoren e fikut, dhe sasi më të vogla u matën në mish.

Hulumtimet e mëparshme kanë treguar gjithashtu se fiqtë janë një burim jashtëzakonisht i pasur i polifenoleve. Do të habiteni që fiqtë janë dukshëm më të pasur me polifenole sesa, për shembull, mollët, boronica, rrushi, portokajtë, kumbullat dhe dredhëzat, madje edhe ushqimet që konsiderohen jashtëzakonisht të pasura me polifenole – si vera e kuqe dhe çaji.

Fiqtë përmbajnë gjithashtu sterole bimore, substanca që janë treguar të kenë një efekt të dobishëm në nivelet e kolesterolit në gjak. Sterolet bimore (të tilla si stigmasterol dhe lanosterol të përfshira në fiq) lidhen me molekulat e kolesterolit në zorrë dhe kështu ndërhyjnë në thithjen e tij. Komponimet me aktivitet antikarcinogjen potencial – benzaldehidi dhe kumarinat – u gjetën gjithashtu në fiq. Këto komponime janë testuar në studimet shkencore dhe rezultatet janë premtuese, veçanërisht kur bëhet fjalë për kancerin e prostatës dhe lëkurës dhe qelizat skuamoze.

Llojet e fiqve

Ka mbi 150 lloje fiqsh që ndryshojnë në ngjyrë dhe pak në strukturë. Llojet më të famshme dhe më të përhapura janë Mission (lëkura e zezë-vjollce me mish rozë), Kadota (lëvorja jeshile me mish vjollce), Calimyrna (lëvorja e verdhë e gjelbër me mish qelibar), fiku Adriatik (lëvorja jeshile e lehtë me mish rozë të errët). Fiqtë kanë një sezon shumë të shkurtër në rritje dhe janë jashtëzakonisht të ndjeshëm.

Prandaj, ato janë më të shijshme nëse hahen menjëherë pas marrjes, pas një kohe të shkurtër në frigorifer. Edhe pse fiqtë e freskët janë në dispozicion vetëm disa muaj të vitit, ju mund të shijoni fiq të thatë gjatë gjithë vitit.

Vlera ushqyese

Fiqtë e freskët dhe të thatë janë shumë të pasur me minerale, veçanërisht kalcium, magnez dhe kalium. Ata janë një burim jashtëzakonisht i pasur i fibrave dietike, dhe një pjesë e madhe janë fibra të tretshme në ujë. Ky lloj fibrash ndihmon në uljen e niveleve të glukozës dhe kolesterolit në gjak, dhe gjithashtu ka një efekt të dobishëm në rregullimin e tretjes. Ato janë të pasura me shumë fitokemikale, veçanërisht beta-karoten, polifenole, antocianina dhe sterole bimore.

Përfitimet shëndetësore

Konsumimi i rregullt i fiqve ka një efekt të dobishëm në shëndetin kardiovaskular. Për shembull, pasuria e polifenoleve me aktivitet të fortë antioksidues mbron lipoproteinat LDL nga oksidimi dhe kështu parandalon arteriosklerozën. Përmbajtja e lartë e kaliumit ka një efekt të dobishëm në rregullimin e presionit të gjakut, dhe fibrat e tretshme dhe sterolet bimore në nivelin e kolesterolit në gjak.

Fibrat dietike nga fruta e fikut ndikojnë gjithashtu në nivelet e sheqerit në gjak, dhe gjethet e fikut gjithashtu kanë një efekt antidiabetik. Edhe pse nuk tingëllojnë të ngrënshëm, në disa kultura gjethet e fikut janë me të vërtetë një pjesë integrale e menysë. Për shkak të numrit të molekulave që ato posedojnë, fiqtë gjithashtu kanë një efekt potencial antikancerogjen.

Fiqtë e thatë janë një vakt praktik dhe me vlerë ushqyese për atletët rekreativë dhe profesionistë, dhe në kombinim me arrat mund të shërbejnë si një meze e lehtë ideale.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Si pritet të ndikojnë te duhanpirësit imazhet që do të stampohen në pakot e duhanit?

Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Publikuar

nga

Pas disa muajsh, pakot e duhanit pritet të kenë pamje të tjera. Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Andaj që nga ky muaj pritet që të ndalohet importi apo prodhimi i pakove pa këto fotografi dekurajuese, kurse në tetor të këtij viti në stoqe të ketë vetëm pako me imazhe vetëdijësuese.

Udhëzimi administrativ për vërejtjet e kombinuara ka hyrë në fuqi në shtator të vitit të kaluar. Por sa do të mund të ndikojnë paketimet e reja që të rinjtë të mos e nisin duhanin? Këtë e shpjegon specialistja e psikologjisë klinke dhe psikioterapisë, Fatime Fazliu.

“Tek pjesa e adoleshentëve, këto pamje dhe mbishkrime mund të kenë efekte pozitive për lënien e duhanit dhe mosfillimin e duhanit”, deklaroi ajo.

Megjithatë përqindja e impaktit te duhanpirësit nuk është e madhe.

“Studimet kanë treguar se 70% e personave nuk kanë ndonjë impakt të madh, 30% edhe mund të kenë ndonjë impakt, por jo edhe shumë. Duhanpirësit kronik kanë mekanizma mbrojtës psikologjik të cilët gjithmonë mundohen të arsyetojnë faktin se pse duhani nuk është i dëmshëm sepse nga përvojat klinike ata thonë edhe dikush që nuk e ka pirë duhanin është sëmur me kancer ose nëse e pinë duhanin në një ambient me fëmijë thonë se edhe ju jeni rritë në këso ambienti”, deklaroi ajo.

Sipas Fazliut, ngritja e çmimit të cigareve është mënyra më efektive në zvogëlimin e pirjes së duhanit.

“Unë mendoj që po, por studimet kanë treguar se ka shumë rëndësi edhe mbishkrimi. Kjo është një kampanjë vetëdijësuese, por mendoj se më e rëndësishme është masa strike që duhen të merren për parandalim ose zvogëlimin e duhanit. Dhe sot vendet evropiane kampanjën e bëjmë me ngritjen e çmimit të duhanit. Për vetë faktin se është treguar më efektive”, deklaroi Fazliu.

Kanceri, kryesisht i mushkërive, problemet e frymëmarrjes dhe ato kardiovaskulare janë sëmundjet kryesore që lidhen me pirjen e duhanit./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Mustafa liston arsyet që sipas tij çuan në shkarkimin e Arifit

Publikuar

nga

Qeveria serbe me 18 prill ka shpërndarë Kuvendin e Komunës të Preshevës, duke mos dhënë arsye. Me ç’rast i ka përfunduar mandati kryetarit të deritanishëm të komunës, Shqiprim Arifi.

Këtë shkarkim Arifi përmes një postimi në rrjetin social Facebook e quajti arbitrar. Ndërkohë është krijuar një organ i përkohëshëm deri zgjedhjet e ardhshme lokale, me në krye Ragmi Musaftën.  Ky i fundit në një intervistë për UBTnews thotw se Arifin nuk e shkarkoi qeveria por ai shkarkoi vetëvetën.

“Ka sikronizuar për të derdhur lotë krokodili për t’u viktimizuar, për të bërtitur dhe ankuar nga qeveria në Beograd dhe Presidenti i Serbisë sikur ata e kanë shkarkuar, jo ai ka shkarkuar vetveten sepse ai nuk ka qenë i aftë ta mbajë shumicën, nuk ka qenë i shkathtë të organizojë pushtetin vendor”, deklaroi ai.

E deri te shkarikimi i kryetarit të deritanishëm të Preshevës, ndikim të madh kishte edhe përshirja e ambasadorëve të akredituar në Serbi.

“Pas nëntë muajsh ndodhi sepse u angazhuan ambasadori Hill i SHBA-së, ambasadori i Organizatës së Sigurimeve dhe Bashkëpunimit Evropian me seli në Beograd sepse kanë ditur situatën në Preshevë. Ata komunikojnë vazhdimisht edhe me partitë politike opozitare dhe në këtë rast në sensin e presionit të opozitës serbe në Beograd që zgjedhjet lokale për komuna të bëhën njëkohësisht me zgjedhjet e Beogradit, pra të përsëriten ato të 17 dhjetorit tani me 2 qeshor inkoperuan edhe komunën e Preshevës”, tha ai.

Kjo është hera e tretë që Qeveria e Serbisë emëron Autoritetin e Përkohshëm për të udhëhequr Preshevën në shtatë vjetët e fundit. Gjatë këtyre shtatë vjetëve këto do të jenë zgjedhjet e katërta lokale.

Votimet lokale në Serbi do të mbahen me 2 qershor në më shumë se 80 qytete dhe komuna./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Mbrojtja e Mendimit dhe Krijimtarisë: Shënimi i Ditës Botërore të Pronësisë Intelektuale

Publikuar

nga

Sot, në një përhapje të gjërë ndërkombëtare, çdo cep i globit feston Dita e Pronësisë Intelektuale, një ditë e cila ngre në qendër të vëmendjes të drejtën për pronësi intelektuale dhe nevojën për të mbrojtur këtë pronësi. Aktivitetet e shumta të organizuara në këtë ditë janë të përqendruara në promovimin e ndërgjegjësimit për rëndësinë e pronësisë intelektuale dhe në forcimin e legjislacionit për të garantuar mbrojtjen e saj.

Pronësia intelektuale përfshin fushat e pronësisë industriale dhe të drejtat e autorit, të cilat janë të mbrojtura me ligj dhe janë shprehje e një angazhimi të përbashkët për të krijuar një mjedis të favorshëm për inovacionin dhe kreativitetin.

Që nga viti 2000, në 26 prill të çdo viti, të gjitha vendet anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) shënojnë Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale nën përkujdesjen e Organizatës Botërore të Pronësisë Intelektuale (OBPI). Kjo ditë është një rast për të theksuar rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar për të adresuar sfidat dhe mundësitë që lidhen me pronësinë intelektuale.

Organizata Botërore e Pronësisë Intelektuale (WIPO) ka një rol kyç në promovimin e pronësisë intelektuale në nivel global. Për të shënuar Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale, WIPO zgjedh një slogan që synon të frymëzojë komunitetin global të krijuesve dhe mbrojtësve të pasurisë intelektuale. Kjo është një rast për të theksuar vlerën e bashkëpunimit ndërkombëtar në sigurimin e vijimësisë së krijimtarisë dhe për të adresuar sfidat aktuale në fushën e pronësisë intelektuale./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Mbi 1 mijë e 600 persona mbesin ende në kërkim nga lufta e fundit në Kosovë

Sipas avokatit Naim Qelaj, ky është një fakt shqetësues.

Publikuar

nga

Institucioni i Avokatit të Popullit ka mbajtur një tryezë diskutimi me rastin e shënimit të Ditës Kombëtare të Personave të Pagjetur.

Në fjalën e tij, Avokati i Popullit, Naim Qelaj, tha se edhe pse kanë kaluar 25 vite nga lufta e fundit në Kosovës, ende mbetet i pazbuluar fati i mbi 1 mijë e 600 personave të zhdukur dhe se sipas tij ky është një fakt shqetësues. Ai u bëri thirrje institucioneve vendore dhe komunitetit ndërkombëtar që të bëjnë presion mbi autoritetet përgjegjëse në mënyrë që të zbardhet fati i personave të zhdukur.

Qelaj tha se vendosja e fatit të personave të zhdukur në tavolinën e dialogut politikë Kosovë-Serbi është i papranueshëm dhe nëse nuk vendoset si kërkesë e qartë për palët dhe të imponohet si detyrim dhe parakusht i çdo iniciative tjetër duke e vlerësuar si prioritet që nuk lejohet të kalohet.

“Kur kanë kaluar më shumë se 25 vite nga përfundimi i luftës në Kosovë ende nuk dihet fati i mbi 1 mijë e 600 personave të zhdukur. Ky është fakt shqetësues dhe pa drejtësi për viktimat. Andaj avokati i popullit bën thirrje institucioneve vendore dhe të gjithë komunitetit që pa kompromis të shtroj presion të detyrojnë autoritetet përgjegjëse të ofrojnë të gjithë mbështetjen dhe të dhënat që të çojnë në zbardhjen e fatit të personave të zhdukur. Vendosja ne tavolinën e dialogut politik dhe qëllimi që të arrihet kompromis me fatet e personave të zhdukur është i pa pranueshëm dhe nëse nuk vendoset si kërkesë e qartë për palët dhe të imponohet si detyrim dhe parakusht i çdo iniciative tjetër duke e vlerësuar si prioritet që nuk lejohet të kalohet”, tha Qelaj.

Ndërkaq, Andin Hoti, Kryetar i Komisionit Qeveritar për Persona të Zhdukur në këtë tryezë tha se për vitin 2024 janë gërmuar katër lokacione në territorin e Kosovës, ndërsa në vitin 2000/2001 në varrezat masive në Serbi janë gjetur mbi 900 persona të zhdukur. Ai tha se çështja e personave të zhdukur tashmë është ndërkombëtarizuar.

“Rreth 20 persona apo eshtra të personave që janë të zhdukur ia kanë arrit me i zhvarrosë, kanë arritur me i marrë dhe janë nën procedurat e mëtutjeshme. Shumicën e rezultateve i kemi marr dhe për të tjerat jemi në pritje me ja dërguar familjarëve eshtrat e familjarëve të tyre. Ndërkaq në vitin 2024 deri më tani i kemi gërmuar 4 lokacione me ç’rast i presim edhe 12 lokacione tjera që t’i realizojmë në kuadër të viti 2024. Në numër total janë mbi 2 mijë e 800 lokacione të tjera të gërmuara në Republikën e Kosovës. Kur flasim për territorin e Serbisë është çështje tjetër. U përmend që 950 persona kanë arritur që të gjinden në varrezat masive të Serbisë. 95 për qind nga ta janë gjetur në vitin 2000-2001 në tri varreza masive. Mendoj që Kosovës jo vetëm tashti por edhe në të kaluarën iu ka nevojitur një dokumentim, një hartim i asaj çka ka ndodh nuk nevoja asnjë klasifikim shpikje apo përgënjeshtrim por thjesht një dokumentim i gjithë atyre krimeve një bashkëpunim i tyre krimeve ose një bashkim i atyre dokumenteve në një institucion të vetëm. Kanë punuar pa rreshtuar edhe në forma të ndryshme edhe në kushte të ndryshme megjithatë shteti deri sot nuk është që ka pasur një institucion të qartë se ku dhe si do të ruhen gjitha këto dokumente. Përveç kësaj mendoj jam i bindur plotësisht që delegacioni i Serbisë i ka të gjithë informacionet për Kosovën, thjesht duhet me pas vullnetin, kurajën me i dhënë ato dhe mu përball me drejtësi mandej. Deri sa kjo nuk arrihet natyrisht që kjo do të jetë e vështirë. Natyrisht që ne do të kemi edhe gishtin të drejtuar nga ne sepse është normale përderisa kjo nuk arrihet e kemi shumë të vështirë. Jemi munduar 2 vite, kemi shkuar në Bruksel me ekipin e dialogut dhe kemi futur në kuadër të dialogut personat e zhdukur. E kemi ndërkombëtarizuar çështjen e personave të zhdukur. E kemi ndërkombëtarizuar e kemi ngrit në nivel demokratik në mënyrë që me pas një garancion e ai garancion të jetë BE. Më në fund, më 2 maj kemi arritur ta miratojmë, jo ta nënshkruajmë, deklaratën e personave të zhdukur si rrjedhojë e Aneksit të Ohrit”, tha Hoti.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara