Shëndeti

​Grupet më të prira të gjakut ndaj sulmeve në zemër

Njerëzit me grupe gjaku A dhe B mund të kenë më shumë gjasa të zhvillojnë sëmundje të zemrës.

Published

on

Dallimet në grupin e gjakut nuk do të thotë shumë deri në një moment të caktuar kur, nëse jeni në spital, keni nevojë për një transplant gjaku, ose keni nevojë të dhuroni gjak, atëherë duhet të dini se cili është grupi juaj i gjakut.

Njerëzit me grupe gjaku A dhe B mund të kenë më shumë gjasa të zhvillojnë sëmundje të zemrës. Por me gjithnjë e më shumë kërkime mbi grupet e gjakut, duket se ato mund të nënkuptojnë më shumë sesa mendojmë, veçanërisht kur bëhet fjalë për disa probleme shëndetësore, veçanërisht për shëndetin e zemrës.

Këto ndryshime të padukshme në gjak mund të nënkuptojnë se disa njerëz do të kenë ose do të jenë të prirë ndaj problemeve kardiovaskulare.

Çfarë do të thotë grupi i gjakut dhe si ndryshojnë ato?

Shkronjat A, B dhe 0 përfaqësojnë variacione të ndryshme të gjenit ABO, të cilat programohen nga qelizat e gjakut. Për shembull, nëse keni grupin AB, trupi është i programuar të prodhojë antigjene të qelizave të kuqe të gjakut A dhe B, ndërsa një person me grupin e gjakut 0 nuk prodhon antigjene.

Kështu, gjaku mund të jetë pozitiv ose negativ në varësi të faktit nëse ka proteina në qelizat e kuqe të gjakut. Nëse ka proteina, ju jeni Rh pozitiv.

Personat me grupin zero të gjakut konsiderohen si donatorë universalë pikërisht për shkak të mungesës së antigjeneve dhe proteinave, që do të thotë se gjakun tuaj mund ta marrin të gjithë në rast nevoje.

Sipas Shoqatës Amerikane të Zemrës, njerëzit që kanë grupin e gjakut A, B ose AB janë në grupin që ka një shans më të lartë për të përjetuar një atak në zemër ose sëmundje të zemrës.

Ndërsa ky rrezik është i vogël, A dhe B së bashku kanë një shans 8 për qind më të lartë për të pasur një atak në zemër, ndryshimi në mpiksjen e gjakut është pak më i lartë. Gjatë hulumtimit, shkencëtarët zbuluan se ka një shans 51 për qind më të lartë që këto grupe gjaku të zhvillojnë trombozë të thellë venoze dhe 47 për qind më shumë mundësi për të zhvilluar një emboli pulmonare, e cila është një gjendje shumë e rëndë.

Sipas ekspertëve, arsyeja e një rreziku kaq të shtuar mund të jetë pasojë e proceseve inflamatore që ndodhin në këto grupe gjaku. Proteinat e përfshira në to mund të shkaktojnë ndërprerje të qarkullimit të gjakut ose hollim të arterieve dhe venave, gjë që çon në një rrezik të shtuar të mpiksjes së gjakut dhe sëmundjeve të zemrës.

Ata besojnë se kjo mund të shpjegojë zvogëlimin e rrezikut të një forme serioze të sëmundjes COVID tek ata që kanë grupin e gjakut zero dhe ky informacion ishte arsyeja e hulumtimit.

Një formë e rëndë e sëmundjes COVID mund të shkaktojë sëmundje të zemrës, mpiksje dhe probleme të tjera kardiovaskulare.

Çfarë tjetër sjell një grup i caktuar gjaku?

Ata që kanë grupin e gjakut 0 kanë një rrezik më të ulët të zhvillimit të sëmundjeve të zemrës ose mpiksjes së gjakut, por mund të kenë probleme me çrregullime të gjakderdhjes dhe kjo mund të jetë veçanërisht pas lindjes, ku ky grup tregon humbje më të madhe gjaku.

Ata gjithashtu mund të kenë më shumë probleme pas një dëmtimi traumatik për shkak të humbjes më të madhe të gjakut. Probleme me kujtesën, fokusin dhe vendimmarrjen janë vërejtur edhe në grupin e gjakut AB.

A duhet ndryshuar jeta në bazë të grupit të gjakut?

Ndërsa hulumtimet tregojnë se sa grupi i gjakut mund të ndikojë në rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës, faktorë të tillë si dieta, stërvitja dhe ekspozimi ndaj ajrit të ndotur janë gjithashtu të rëndësishëm dhe të gjithë mund të ndikojnë në problemet e mundshme të shëndetit të zemrës.

Hulumtimet e ardhshme mund të përcaktojnë mënyra për të trajtuar pacientët me një grup të caktuar gjaku, kështu që pacientët me grup gjaku A që kanë kolesterol të lartë mund të përfitojnë nga përdorimi i aspirinës në baza ditore, gjë që mund të mos jetë e nevojshme për një person me një grup të caktuar zero.

Në fund, mund të konkludohet se ushqimi i duhur është ende masa më e mirë parandaluese për shëndetin e zemrës, pavarësisht nga grupi i gjakut.

Shëndeti

Si ta përballosh vapën e tmerrshme kur ke ekzemë?

Published

on

Ekzema është një inflamacion kronik i lëkurës që shkakton skuqje, kruarje, tharje dhe shpesh, edhe çarje të lëkurës. Ajo shfaqet zakonisht në pjesën e gishtave dhe gjatë verës, mund të jetë agresive.

Shkaqet e ekzemës janë të ndryshme dhe përfshijnë:

Faktorë gjenetikë
Reagime alergjike ndaj substancave të ndryshme, si sapunë, detergjentë etj
Faktoret mjedisorë
Stresi emocional
Irritues të tjerë – rrezet UV, djersa etj

Simptomat kryesore janë:

Lëkurë e thatë që skuqet
Kruarje
Çarje e lëkurës ose puçrra
Në raste të rënda mund të shkaktojë edhe infeksione
 
Disa këshilla se si mund të kujdesesh për ekzemën në verë:

Hidrato lëkurën
 
Përdor kremra hidratues të lehtë, pa aromë, sidomos pas dushit për të ruajtur lagështinë në lëkurë.
 
Shmang ekspozimin e gjatë në diell

Rrezet UV mund të irritojnë ekzemën. Nëse del nga shtëpia, përdor krem dielli të përshtatshëm për lëkurë (hipoalergjenik dhe pa kimikate të forta).
 
Vish rroba të lehta që lejojnë lëkurën të marrë frymë

Përdor materiale pambuku dhe lino, të cilat nuk e irritojnë lëkurën.
 
Shmang djersitjen e tepërt

Djersa irriton lëkurën me ekzemë, ndaj një dush i mirë dhe hidratimi do të të ndihmojnë.

Përkujdesje ndaj alergjenëve: Gjatë verës, alergjenët (poleni) shkaktojnë acarim. Laj duart dhe fytyrën shpesh dhe shmang kontaktin me objekte të dyshimta. Përdor produkte miqësore për lëkurë. Shmang sapunët me përbërës të fortë që shkaktojnë irritim dhe përdor detergjentë dhe shampo specifike.

Konsultohu me mjekun nëse simptomet përkeqësohen. Jo gjithnjë ChatGPT dhe mendja jote janë mjeku, ndaj konsultohu me ekspertët.

 

 

Continue Reading

Shëndeti

Pesha ideale për gratë 170 cm: Ja sa kilogramë duhet të keni në çdo dekadë

Published

on

Kilogramët e tepërt shtohen më lehtë me kalimin e viteve, por hiqen gjithnjë më vështirë – ja si të ruani linjat sipas moshës.

Është i rëndësishëm indeksi i masës trupore, raporti mes gjatësisë dhe peshës, ashtu si edhe ushqimi i shëndetshëm dhe aktiviteti fizik. Ajo që nutricionistët veçojnë është fakti se të gjithë jemi të ndryshëm, kemi ndërtim të ndryshëm dhe ajo që për dikë është ideale, për dikë tmund të jetë larg asaj që dëshiron.

Kilogramët mund të na tregojnë nëse jemi në formë të mirë apo duhet të kemi më shumë kujdes me ushqimin dhe mënyrën si jetojmë.

Edhe vetë kuptimi i peshës ideale ka ndryshuar me kalimin e kohës, veçanërisht në 20 vitet e fundit, sot pritet që të gjitha të jemi më të hollë se sa dikur ka qenë e dëshirueshme. Kjo vlen për më të moshuarat me kalimin e viteve humbet masa muskulore, duhet të ulet pesha dhe marrja ditore e kalorive.

Peshën e saktë mund ta përcaktojë një specialist, por e përdorim një truk të vogël. Nëse kyçi i dorës është i hollë, pesha duhet të jetë nën vlerën mesatare, nëse kyçi është mesatar, duhet të jetë në mes, nëse kyçi është i gjerë dhe keni trup atletik me shumë masë muskulore, pesha është në kufijtë e sipërm të normales.

18–25 vjeç: 61 kg

Vajzat në të njëzetat kanë metabolizëm të mirë, por nuk është keq të ushtrojnë, tre-katër herë në javë. Ideale janë ushtrimet kardio dhe aerobike, çiklizmi, ecja e shpejtë, noti. Pesha ideale, për ato më të holla në këto vite është 55 kg, për ato me trup mesatar 61 kg, për ato me trup më të plotë 67 kg. Këtë ideal e ruajnë me më shumë peshk e mish, disa produkte qumështi me yndyrë, drithëra integrale, fruta dhe perime. Lejohet edhe çokollata për të ëmbëlsuar veten.

25–40 vjeç: 62,5 kg

Gratë në të tridhjetat ngadalë ndiejnë se metabolizmi u ngadalësohet, kilogramët ngjiten më shpejt, por hiqen lehtë. Pesha ideale për gratë më të holla në këto vite është kur peshojnë 56,5 kg, ato me trup mesatar 62,5, ndërsa më të plota 68,5. Për ta ruajtur këtë linjë, ushqimi duhet të jetë i larmishëm, por duhet ngrënë më me masë dhe të zvogëlohet marrja e ushqimeve kalorike, produkteve të yndyrshme të qumështit dhe ëmbëlsirave.

40–50 vjeç: 64 kg

Kur hyjnë në të pesëdhjetat, gratë ulin marrjen e mishit të yndyrshëm e produkteve të qumështit me shumë yndyrë. Kilogramët ngjiten brenda natës e më vështirë hiqen se në të tridhjetat. Duhet të kenë kujdes me ushqimin që nga mosha 40 vjeç, sepse metabolizmi është i ngadalësuar, ndaj ushqimet ideale janë mishi pa yndyrë, peshku, produktet pa yndyrë të qumështit, fruta e perime të freskëta, ndërsa sa më pak bukë, makarona, patate, oriz. Gratë më të holla duhet të kenë në këto vite 58 kg, ato me trup mesatar 64 kg, ndërsa më të plota 70 kg. Për ta arritur këtë, do t’u ndihmojë joga dhe noti dy deri në tre herë në javë.

50–60 vjeç: 66 kg

Pas moshës 50 vjeç, shumica e grave janë në menopauzë. Hormonet dhe metabolizmi ngadalësohen, ndaj për të ruajtur linjat e dikurshme nevojiten 350 deri në 500 kalori më pak në ditë. Rekomandohen katër deri pesë vakte të vogla çdo ditë, duhet të ulet sasia e mishit dhe peshkut, ndërsa çdo ditë duhet të konsumohen mish pa yndyrë dhe peshk i kaltër. Të preferuara janë produktet e qumështit pa yndyrë, ndërsa buka, makarona, orizi dhe patatet vetëm dy deri tre herë në javë, dhe atë në sasi shumë të vogla. Gjatë ditës duhet ngrënë sasi të vogla frutash dhe perimesh, më së miri në formë sallate.

Ëmbëlsirat dhe çokollata lejohen vetëm për raste të veçanta. Për të ruajtur peshën ideale, gratë më të holla në këtë moshë duhet të kenë 60 kg, ato me trup mesatar 66 kg, ndërsa ato më të plota 72 kg. Për këtë duhet të ecin çdo ditë, të notojnë, të bëjnë joga dhe ushtrime të përshtatura për moshën e tyre.

Me kalimin e viteve humbet masa muskulore, metabolizmi ngadalësohet dhe për këtë arsye duhet të ulet marrja e kalorive.

Sa kilogramë duhet të ketë një grua me gjatësi mesatare?

Gruaja me gjatësi mesatare 170 cm:

▪ nën 53,5 kg – peshë e pamjaftueshme
▪ nga 53,5 deri në 72 kg – peshë normale
▪ nga 72 deri në 86,5 kg – peshë e rritur
▪ mbi 86,5 kg – mbipeshë

 

Continue Reading

Shëndeti

Pesë ushqimet e shëndetshme që nuk duhet t’i mungojnë tavolinës suaj

Published

on

Ushqimi është burimi ynë kryesor i energjisë dhe vitalitetit. Duke shtuar këto 5 ushqime super të shëndetshme në dietën tuaj, do të ndiheni më energjikë dhe më të freskët gjatë gjithë ditës.

Avokado: Të pasura me acide yndyrore të shëndetshme e fibra, avokado është ushqim i shkëlqyeshëm për të mbajtur nivelet e energjisë stabile gjithë ditën.

Perimet e gjelbra të freskëta: Perimet e gjelbra të freskëta janë të pasura me vitamina, minerale dhe antioksidantë që ndihmojnë nërritjen e energjisë dhe mbajtjen e trupit të shëndetshëm.

Arrat: Me përmbajtje të lartë të proteinave dhe yndyrës së shëndetshme, arrat janë një ushqim ideal për të rritur nivelin e energjisë dhe për të mbajtur stomakun e ngopur për një kohë më të gjatë.

Mjalti: Burim i energjisë së shpejtë dhe të qëndrueshme, i cili ofron përfitime të mëdha për shëndetin e zemrës e sistemin imunitar.

Ushqimet e pasura me Omega-3: Salmoni dhe farat e linit, këto ushqime të pasura me acide yndyrore ndihmojnë në mbrojtjen e shëndetit të zemrës dhe në përmirësimin e funksionimit të trurit, duke ndihmuar në ruajtjen e energjisë dhe vitalitetit të trupit.

Nëse integroni këto ushqime të shëndetshme në dietë, do të ndjeni një ndryshim pozitiv të niveleve të energjisë dhe shëndetit tuaj.

Continue Reading

Aktualitet

​Rritet dukshëm numri i operacioneve në vena në Klinikën e Kirurgjisë

Published

on

Në Qendrën Klinike dhe Universitare të Kosovës është rritur dukshëm numri i operacioneve në vena, në kuadër të Klinikës së Kirurgjisë Vaskulare.

Vetëm gjatë gjashtë muajve të parë të këtij viti, janë operuar 244 pacientë që kanë qenë në lista të pritjes, njofton QKUK.

Kjo shifër është dukshëm më e lartë krahasuar me vitet e kaluara, falë edhe investimeve që janë bërë në këtë klinikë.

Gjatë vitit 2024 ishin kryer 225 operacione në vena dhe bazuar në ritmin e punës së gjysmë vitit, por edhe planin e punës së klinikës, pritet që ky numër të rritet edhe më tutje.

Continue Reading

Të kërkuara