

Shëndeti
Grupet më të prira të gjakut ndaj sulmeve në zemër
Njerëzit me grupe gjaku A dhe B mund të kenë më shumë gjasa të zhvillojnë sëmundje të zemrës.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiDallimet në grupin e gjakut nuk do të thotë shumë deri në një moment të caktuar kur, nëse jeni në spital, keni nevojë për një transplant gjaku, ose keni nevojë të dhuroni gjak, atëherë duhet të dini se cili është grupi juaj i gjakut.
Njerëzit me grupe gjaku A dhe B mund të kenë më shumë gjasa të zhvillojnë sëmundje të zemrës. Por me gjithnjë e më shumë kërkime mbi grupet e gjakut, duket se ato mund të nënkuptojnë më shumë sesa mendojmë, veçanërisht kur bëhet fjalë për disa probleme shëndetësore, veçanërisht për shëndetin e zemrës.
Këto ndryshime të padukshme në gjak mund të nënkuptojnë se disa njerëz do të kenë ose do të jenë të prirë ndaj problemeve kardiovaskulare.
Çfarë do të thotë grupi i gjakut dhe si ndryshojnë ato?
Shkronjat A, B dhe 0 përfaqësojnë variacione të ndryshme të gjenit ABO, të cilat programohen nga qelizat e gjakut. Për shembull, nëse keni grupin AB, trupi është i programuar të prodhojë antigjene të qelizave të kuqe të gjakut A dhe B, ndërsa një person me grupin e gjakut 0 nuk prodhon antigjene.
Kështu, gjaku mund të jetë pozitiv ose negativ në varësi të faktit nëse ka proteina në qelizat e kuqe të gjakut. Nëse ka proteina, ju jeni Rh pozitiv.
Personat me grupin zero të gjakut konsiderohen si donatorë universalë pikërisht për shkak të mungesës së antigjeneve dhe proteinave, që do të thotë se gjakun tuaj mund ta marrin të gjithë në rast nevoje.
Sipas Shoqatës Amerikane të Zemrës, njerëzit që kanë grupin e gjakut A, B ose AB janë në grupin që ka një shans më të lartë për të përjetuar një atak në zemër ose sëmundje të zemrës.
Ndërsa ky rrezik është i vogël, A dhe B së bashku kanë një shans 8 për qind më të lartë për të pasur një atak në zemër, ndryshimi në mpiksjen e gjakut është pak më i lartë. Gjatë hulumtimit, shkencëtarët zbuluan se ka një shans 51 për qind më të lartë që këto grupe gjaku të zhvillojnë trombozë të thellë venoze dhe 47 për qind më shumë mundësi për të zhvilluar një emboli pulmonare, e cila është një gjendje shumë e rëndë.
Sipas ekspertëve, arsyeja e një rreziku kaq të shtuar mund të jetë pasojë e proceseve inflamatore që ndodhin në këto grupe gjaku. Proteinat e përfshira në to mund të shkaktojnë ndërprerje të qarkullimit të gjakut ose hollim të arterieve dhe venave, gjë që çon në një rrezik të shtuar të mpiksjes së gjakut dhe sëmundjeve të zemrës.
Ata besojnë se kjo mund të shpjegojë zvogëlimin e rrezikut të një forme serioze të sëmundjes COVID tek ata që kanë grupin e gjakut zero dhe ky informacion ishte arsyeja e hulumtimit.
Një formë e rëndë e sëmundjes COVID mund të shkaktojë sëmundje të zemrës, mpiksje dhe probleme të tjera kardiovaskulare.
Çfarë tjetër sjell një grup i caktuar gjaku?
Ata që kanë grupin e gjakut 0 kanë një rrezik më të ulët të zhvillimit të sëmundjeve të zemrës ose mpiksjes së gjakut, por mund të kenë probleme me çrregullime të gjakderdhjes dhe kjo mund të jetë veçanërisht pas lindjes, ku ky grup tregon humbje më të madhe gjaku.
Ata gjithashtu mund të kenë më shumë probleme pas një dëmtimi traumatik për shkak të humbjes më të madhe të gjakut. Probleme me kujtesën, fokusin dhe vendimmarrjen janë vërejtur edhe në grupin e gjakut AB.
A duhet ndryshuar jeta në bazë të grupit të gjakut?
Ndërsa hulumtimet tregojnë se sa grupi i gjakut mund të ndikojë në rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës, faktorë të tillë si dieta, stërvitja dhe ekspozimi ndaj ajrit të ndotur janë gjithashtu të rëndësishëm dhe të gjithë mund të ndikojnë në problemet e mundshme të shëndetit të zemrës.
Hulumtimet e ardhshme mund të përcaktojnë mënyra për të trajtuar pacientët me një grup të caktuar gjaku, kështu që pacientët me grup gjaku A që kanë kolesterol të lartë mund të përfitojnë nga përdorimi i aspirinës në baza ditore, gjë që mund të mos jetë e nevojshme për një person me një grup të caktuar zero.
Në fund, mund të konkludohet se ushqimi i duhur është ende masa më e mirë parandaluese për shëndetin e zemrës, pavarësisht nga grupi i gjakut.
Shëndeti
Çka i shkakton nishanet e kuq në trup dhe a trajtohen ato?
Published
1 hour agoon
August 11, 2025By
UBT News
Nishanët e kuq të cilët shfaqen në trup me kalimin e viteve shpesh konsiderohen si të padëmshëm. Por ato nuk shfaqen nga asgjëja, sigurisht që pas shfaqjes së tyre qëndron një komplikacion shëndetësor.
Specialistët e lidhin me çrregullime të vogla të mëlçisë, praninë e toksinave në trup, apo ekspozimin në diell. Shpesh i keni vënë re që të shfaqen në lëkurë afër qafës, gjoksit, shpinës, në ngjyrë të kuqë dhe pak të dala nga lëkura.
Ja çfarë duhet të dini:
Emri shkencor për nishanet e kuqe është Ruby Angioma, janë të padëmshëm, por nëse janë të shumtë në numër dhe në madhësi të konsiderueshme, atëherë bëni mirë t’i drejtoheni mjekut. Është mirë të mbani nën kontroll perimetrin dhe konsistencën e tyre.
Nëse ato janë të parregullta, të rrudhura dhe kanë një gjatësi prej më shumë se 6 milimetra, është mirë të konsultoheni me një dermatolog.
Përveç komplikacioneve të vogla në mëlçi, ato mund të shkaktohen edhe nga një dietë e pabalancuar, ose si rezultat i grumbullimit të tepërt të toksinave në zorrë. Shkaktohen për shkak të rritjes jonormale të enëve të vogla të gjakut.
Nishanet e kuqe në fytyrë, duar dhe pjesë të tjera zakonisht të pambuluara të trupit mund të jenë për shkak të ekspozimit të tepërt në diell.
Në këtë rast, kini kujdes të veçantë me mbrojtjen nga dielli.
Si mund t’i parandaloni?
Ekspertët thonë se për të ndaluar shfaqjen e nishaneve në trup, është mirë të konsumoni pije që largojnë toksinat nga trupi.
Minimalisht duhet të pini dy litra ujë në ditë.
Konsumoni sa më shumë perime të freskëta edhe në formë të lëngët. Veçanërisht karotat, angjinaret dhe selinotë janë të shkëlqyera në këtë rast.
Gjithashtu shtoni sa më shumë avokado në dietën tuaj dhe përdorminin e vajit të ullirit. /UBT News/
Shëndeti
Punoni shumë me kompjuter? Atëherë, ju duhet kjo vitaminë!
Published
3 hours agoon
August 11, 2025By
UBT News
Duke u fokusuar në ekranin e kompjuterit, sytë reagojnë ndaj pikave të ndritshme dhe të errëta. Ndaj ata që punojnë në kompjuter kanë nevojë për vitaminë A. Sytë harxhojnë rodopsinë, pigment fotosensitiv, që është i nevojshëm për të parë sa më mirë.
Vitamina A luan rol të rëndësishëm në prodhimin e rodopsinës.
Njerëzit të cilët duhet ta zvogëlojnë marrjen e yndyrave dhe kolesterolit, mund të hanë ushqim në të cilin ka më shumë beta-karotene.
Ato janë të pranishme në shumicën e perimeve, pastaj në pemët siç janë kumbullat e thata, pjepri, pjeshka dhe mango.
Këshilla për ata që punojnë në kompjuter:
– Ruani pjerrësinë e tastierës, kur lexoni dhe shkruani;
– Për të pasur një qëndrim të mirë, krijoni pjerrësinë në lexim ose shkrim, të ngjashme me bankat e shkollës. Pjerrësia duhet të jetë 20 gradë;
– Sfondi përtej ekranit të mos jetë asnjëherë krejt i errët. Të mos ketë reflekse në ekran kontrasti dhe drita e ekranit të rregullohen në vlera mesatare;
– Ekrani duhet të jetë rreth 50–60 cm larg syve;
– Mundësisht të përdoret filtër për ekranin kundër reflekseve;
– Të rrotullohen sytë në ambientin përreth ose të paktën çdo një orë të bëhet një pushim prej 15 minutash;
– Punoni me dritë natyrale sa më shumë. /UBT News/
Shëndeti
Të përzierat dhe vjellja e mëngjesit: shkaqet dhe kur duhet të shqetësoheni
Published
5 hours agoon
August 11, 2025By
UBT News
Nga ndryshimet hormonale te problemet me tretjen, ja faktorët më të zakonshëm që mund të fshihen pas nauzesë së mëngjesit.
Nëse sapo keni hapur sytë e ndjeni përzierje ose keni nevojë të villni, pa e ditur shkakun, kjo lidhet me disa faktorë shëndetësorë. Mjekët theksojnë se simptomat e mëngjesit janë tregues të një gjendjeje themelore që meriton vëmendje, sidomos nëse përsëriten.
Sipas mjekes dr. Sonal Shah, ndjesia e përzierjes në mëngjes mund të lidhet me mungesën e gjumit, ankthin, ushqyerjen e parregullt apo gjendje tjera.
1. Dehidratimi
Trupi përbëhet nga ujë e çdo mungesë e tij reflektohet në shëndet. Dhimbjet e kokës, lodhja dhe të përzierat gjatë zgjimit janë shpesh sinjale të humbjes së tepërt të lëngjeve. Dietologia Eisling Moran thekson: “Të përzierat dhe të vjellat mund të krijojnë një cikël të mbyllur me dehidratimin, një gjendje që jo vetëm shkaktohet nga humbja e lëngjeve, por edhe e përkeqëson atë”. Një gotë ujë menjëherë pas zgjimit mund të ndihmojë në thyerjen e këtij cikli.
2. Lodhja dhe mungesa e gjumit
Mungesa kronike e gjumit çrregullon ritmet cirkadiane e shkakton rraskapitje, e cila manifestohet me të përziera. Gjumi i pamjaftueshëm ndikon në sistemin nervor, duke rritur irritueshmërinë, ulur përqendrimin dhe ngadalësuar tretjen, një kombinim që e bën më të lehtë shfaqjen e simptomave në mëngjes.
3. Ankthi dhe stresi
Një shkak i zakonshëm i nauzesë së mëngjesit, sidomos kur shoqërohet me ndryshime hormonale. Anxiety UK raporton se rreth 98% e grave përjetojnë ankth gjatë menopauzës, për shkak të luhatjeve të estrogjenit dhe kortizolit. Stresi aktivizon sistemin nervor simpatik, që ngadalëson tretjen e shkaktojë të përziera.
4. Hipoglikemia (sheqeri i ulët në gjak)
Kur niveli i glukozës bie nën normë, trupi nuk ka mjaftueshëm energji për proceset bazë, duke përfshirë funksionin e trurit. Kjo gjendje prek personat me diabet që marrin insulinë, por mund të ndodhë edhe tek të tjerët pas periudhave të agjërimit, konsumit të tepërt të alkoolit ose ushqyerjes së pamjaftueshme në darkë. Simptomat përfshijnë djersitje, dridhje, konfuzion dhe përzierje.
5. Çekuilibri hormonal
Kortizoli, i njohur si “hormoni i stresit”, natyrshëm është më i lartë në mëngjes, por nivelet jonormale shkaktojnë të përziera. Dietologia Claire Barnes shpjegon se çekuilibri i hormoneve ndikon në tretje, oreks dhe gjendjen emocionale. Përveç kortizolit, edhe hormonet e tiroides dhe estrogjeni luajnë rol.
6. Kapsllëku dhe çrregullimet e tretjes
Kapsllëku i zgjatur shkakton grumbullim toksinash, duke ushtruar presion në stomak e rritur gjasat për nauze. Konsumi i tepërt i alkoolit përkeqëson situatën duke irrituar mukozën e stomakut dhe zorrëve. Profesori David Nut thekson se simptomat mund të variojnë nga fryrja e barkut deri tek të vjellat e mëngjesit.
7. Refluksi gastroezofageal (GERD)
Kur acidi i stomakut ngjitet drejt ezofagut, krijon ndjesi djegieje, shije të thartë dhe të përziera. Teoritë më të reja sugjerojnë se shpesh nuk është teprica, por mungesa e acidit në stomak që shkakton këto simptoma. Nivelet e ulëta të acidit mund të dobësojnë tretjen dhe përthithjen e vitaminave e mineraleve si B12, folatet, hekuri, magnezi dhe zinku, duke ndikuar indirekt në ekuilibrin hormonal dhe mirëqenien e përgjithshme.
8. Shtatzënia
Të përzierat e mëngjesit është ndër shenjat më të hershme të shtatzënisë. Rreth 80% e grave përjetojnë të vjella në tremujorin e parë, më shpesh ndër javën e katërt e të nëntë. Edhe pse nuk është e rrezikshme në shumicën e rasteve, nauza e rëndë e shtatzënisë (hyperemesis gravidarum) kërkon vlerësim mjekësor.
Kur duhet të shqetësoheni?
Nëse të përzierat e mëngjesit shoqërohen me humbje peshe të pajustifikuar, dhimbje të forta barku, të vjella me gjak ose marramendje të theksuar, është e rëndësishme të kërkoni ndihmë mjekësore. Shkaqet mund të variojnë nga çrregullime të lehta të tretjes deri tek gjendje serioze që kërkojnë trajtim të shpejtë.
Shëndeti
Studimet: Alzheimeri mund të fillojë jashtë trurit!
Published
3 days agoon
August 8, 2025By
UBT News
Për të gjetur një kurë për sëmundjen e Alzheimerit, shkencëtarët duhet të kuptojnë si dhe ku fillon kjo sëmundje. Një studim i ri i bërë në SHBA dhe Gjermani sugjeron se shkencëtarët deri më tash mund të kenë kërkuar në vendin e gabuar, ka raportuar Science Alert.
Studimi, që është publikuar në revistën shkencore “Neuron”, ka treguar se rreziku gjenetik për Alzheimerin dhe sëmundje tjera të trurit është i lidhur me barrierën gjak-tru, një sistem mbrojtës që përfshin enët e gjakut dhe qelizat imunitare që rrethojnë dhe mbrojnë trurin.
Alzheimeri është shoqëruar me grumbullime të proteinave jonormale që dëmtojnë neuronet në tru, ky studim sugjeron se shkaktari fillestar i sëmundjes mund të vijë nga jashtë, duke kaluar përmes barrierës së dëmtuar të trurit.
“Kur studiojmë sëmundjet e trurit, shumica e kërkimeve janë përqendruar te neuronet. Shpresoj që zbulimet të nxisin interes për qelizat që formojnë kufijtë e trurit, mund të jenë thelbësore në sëmundje si Alzheimeri” tha Andrew Yang, neuroshkencëtar nga Gladstone Institute of Neurological Disease në Kaliforni.
Shkencëtarët përdorën një teknologji të re të quajtur MultiVINE-seq, që analizon qelizat vaskulare dhe imunitare në tru, duke matur aktivitetin e tyre gjenetik dhe qasjen në kromatinën e ADN-së (pra, sa “e hapur” është ADN-ja për t’u përdorur nga qeliza).
Ata kanë studiuar 30 mostra të trurit post-mortem, nga njerëz me e pa sëmundje neurologjike. Shumica e varianteve gjenetike ndodhen jo në vetë gjenet, por në zonat përreth tyre, që kontrollojnë si veprojnë gjenet.
Këto variante ndodhen në qelizat në kufirin e trurit, si: qelizat endoteliale, që kontrollojnë hyrjen në tru dhe qelizat imunitare T, që ndihmojnë në mbrojtje.
Disa variante sugjerojnë se qelizat imunitare inflamatore mund të nxisin ose përshpejtojnë Alzheimerin.
“Deri tani e dinim që këto variante gjenetike rrisnin rrezikun për sëmundjen, por nuk dinim ku dhe si vepronin. Studimi ynë tregon që shumë prej tyre veprojnë pikërisht në enët e gjakut dhe në qelizat imunitare të trurit”, ka thënë Madigan Reid, një tjetër neuroshkencëtare nga Gladstone Institute.
Ky zbulim, ka theksuar rëndësinë e sistemit imunitar dhe enëve të gjakut, jo vetëm të trurit, në zhvillimin e sëmundjeve neurodegjenerative si Alzheimeri.
Studimet e mëparshme kanë sugjeruar që Alzheimeri lidhet me inflamacion në trup, komunikim të dobët mes trupit dhe trurit si dhe çrregullime të sistemit imunitar. Doktorët kanë konstatuar se kanë prova më të forta që mbrojtja e trurit nga “jashtë” mund të jetë po aq e rëndësishme sa ajo që ndodh brenda tij.
Studimi jo vetëm që hap rrugë për ilaçe të reja që synojnë barrierën gjak-tru, por sugjeron që ka ndërhyrje në stilin e jetesës që ndihmojnë në ruajtjen e integritetit të trurit.
“Kjo punë i vendos qelizat vaskulare dhe imunitare të trurit në qendër të vëmendjes. Duke pasur parasysh rolin e tyre unik në lidhjen e trurit me trupin dhe botën e jashtme, puna jonë mund të çojë në mënyra të reja për të mbrojtur trurin, nga jashtë brenda”, ka thënë Andrew Yang.

KKSH denoncon diskriminimin: Shqiptarët përjashtohen nga Administrata Tatimore në Bujanoc

Tre të lënduar nga aksidenti në dalje të Mitrovicës

Media italiane: Ivanka Trump blen ishullin e Sazanit për 1 miliard dollarë

Mijëra qytetarë në Gaza nderojnë gazetarët e vrarë në sulmin izraelit

Njihuni me veturën që e tejkalon shifrën e pabesueshme prej 800 mijë eurosh

38 vatra zjarri të regjistruara sot në Kosovë, 24 ende aktive

Çka i shkakton nishanet e kuq në trup dhe a trajtohen ato?

FFK-ja e mbajti Kuvendin e Jashtëzakonshëm për ndryshimet e nevojshme statutare, miratohen të gjitha pikat

Prishtina drejt qytetit pa barriera, për lehtësim të qarkullimit të personave me nevoja të veçanta
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit