

Bota
Gripi spanjoll: Si dukej bota pas pandemisë së vitit 1918
Published
5 years agoon
By
Esad DujakaNëse nuk keni dëgjuar për pandeminë e gripit spanjoll, kriza e koronavirusit ndoshta ka tërhequr vëmendjen tuaj për faktin se ky virus vdekjeprurës u përhap në të gjithë botën në fillim të shekullit 20.
Shpesh referuar si “nëna e të gjitha pandemive”, ajo shkaktoi vdekje midis 40 dhe 50 milionë brenda dy vjetësh, midis 1918 dhe 1920 – sipas Organizatës Botërore të Shëndetit dhe Qendrave për Kontrollin e Sëmundjeve (CDC).
Shkencëtarët dhe historianët besojnë se një e treta e popullsisë së botës, e cila në atë kohë numëronte rreth 1.8 miliardë njerëz, ishte e infektuar.
Dhe gripi shkaktoi gjithsej më shumë vdekje sesa vetë Lufta e Parë Botërore, e cila u dha fund në një kohë kur sëmundja kishte filluar të përhapet.
Ndërsa e gjithë bota reagon ndaj krizës COVID-19, le të shohim nga afër pandeminë e fundit që e varrosi botën në vend – dhe si dukej kur përfundoi më në fund?
Në vitin 1918, mjekësia dhe shkenca ishin shumë më të kufizuara në luftën kundër sëmundjeve sesa sot.
Mjekët e dinin që kishte mikroorganizma prapa gripit spanjoll dhe se sëmundja mund të transmetohej nga personi në person, por ata ende menduan se ajo ishte shkaktuar nga bakteret dhe jo nga viruset.
Trajtimi ishte gjithashtu i kufizuar – antibiotiku i parë në botë, për shembull, nuk u zbulua deri në vitin 1928.
Vaksina e parë e gripit u bë e disponueshme për publikun në vitet 1940. Është e rëndësishme të përmendet se atë kohë nuk kishte sistem shëndetësor për të gjithë njerëzit. Edhe në vendet e pasura, sistemi i kanalizimeve publike ishte ende një luks.
“Në vendet e industrializuara, shumica e mjekëve ose kanë punuar vetë ose janë financuar nga bamirësitë ose institucione fetare, dhe shumë njerëz nuk kanë qasje në to,” tha Laura Spini, një gazetare e shkencës dhe autore e “The Pale Rider: The Spanish Flu”.
Për t’i bërë gjërat edhe më keq, gripi spanjoll sulmoi në një mënyrë që nuk ishte parë më parë në pandemitë e gripit, të tilla si ajo në 1889-90, e cila vrau më shumë se një milion njerëz në të gjithë botën.
Shumica e viktimave ishin midis moshës 20 dhe 40-vjeç, dhe burrat u prekën në mënyrë disproporcionale – ndoshta pasi pandemia mendohet të ketë filluar në kampe ushtarake të mbipopulluara në Frontin Perëndimor dhe të përhapet ndërsa trupat u kthyen në shtëpi pas Luftës së Parë Botërore.
Një studim i vitit 2020 i udhëhequr nga studiuesi i Harvardit Robert Barrot vlerësoi se megjithëse rreth 0.5 për qind e popullsisë së atëhershme amerikane vdiqën nga gripi spanjoll (rreth 550,000 njerëz), 5.2 për qind e popullsisë në Indi u prek, ose rreth 17 milionë vdekje.
Pasojat për ekonominë ishin të mëdha. Barrot dhe ekipi i tij vlerësuan se pandemia çoi në një rënie mesatare prej 6 për qind të produktit të brendshëm bruto në të gjitha vendet.
“Viktimat e Luftës së Parë Botërore dhe gripit spanjoll çuan në një katastrofë të vërtetë ekonomike”, thotë shkrimtarja Katarina Arnold, autore e librit ‘Pandemic 1918’.
You may like
Bota
Trump cakton takim mes Putin dhe Zelenskyt, bisedimet brenda dy javësh
Published
18 minutes agoon
August 19, 2025By
UBT News
Presidenti rus Vladimir Putin ka rënë dakord të zhvillojë bisedime ballë për ballë me presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy për të diskutuar një marrëveshje paqeje në Ukrainë, sipas Donald Trump dhe udhëheqësve evropianë.
Zhvillimi i mundshëm erdhi pas një dite diplomacie të tensionuar në Shtëpinë e Bardhë, në të cilën Trump përjashtoi një armëpushim, ndërsa Zelenskyy dhe aleatët e tij shtynë përpara garancitë e sigurisë të mbështetura nga SHBA-të si pjesë e çdo marrëveshjeje afatgjatë.
Ndonëse Moska ende nuk e ka konfirmuar takimin, presidenti ukrainas tha se pas bisedimeve, garancitë e sigurisë për Kievin do të formalizoheshin brenda 10 ditëve.
Kryeministri britanik Keir Starmer dhe kancelari gjerman Friedrich Merz u shfaqën për të konfirmuar takimin.
Merz u tha gazetarëve: “Presidenti amerikan foli me presidentin rus në telefon dhe ranë dakord që do të ketë një takim midis presidentit rus dhe presidentit ukrainas brenda dy javëve të ardhshme.”

Ish- presidenti i SHBA-së, Bill Clinton sot feston ditëlindjen e 79-të. Bill Clinton (William Jefferson Clinton) lindi më 19 gusht të vitit 1946 në Hope, Arkansas, SHBA. Bill Clintoni është një politikan amerikan i cili shërbeu si President 42-të i Shteteve të Bashkuara nga viti 1993 deri në vitin 2001.
Si fëmijë i vogël Billi jetoi më të ëmën, Virginia Cassidy Blythe, dhe me prindërit e sajë në Hope. Kur Billi mbushi një vjeç e ëma e tij shkoi në New Orleans për t’u shkolluar për infermiere-anesteziologe dhe dy vitet në vijim për Billin u kujdesën prindërit e së ëmës.
Kur ishte nxënës i shkollës së mesme, Billi më në fund u pajtua me njerkun e tij, i cili vdiq nga kanceri në vitin 1967. Clintoni vijoi dy vite në shkollën katolike para se të regjistrohej në shkollën publike në Hot Springs. Ai ishte nxënës tërheqës dhe i suksesshëm.
Në vitin 1963 pas vitit të parë të shkollës së mesme, Clintoni u zgjodh si njëri nga dy përfaqësuesit nga Arkansasi në programin e qeverisë për student në Boys Nation.
Clinton përfundoi gjimnazin në vitin 1964 dhe u regjistrua në Universitetin Georgetown në Washington, ku zgjoi interesin për marrëdhëniet ndërkombëtare. Gjatë viteve të shkollës ai u angazhua të ndihmojë në punët e komitetit të Senatit për punët e jashtme të cilat i udhëhiqte senatori William Fulbright, demokrat nga Arkanzasi.
Clinton ishte admirues i tij sepse kritikonte rreptë përzierjen amerikane në luftën e Vietnamit. Clintoni gjithashtu ishte simpatizues i lëvizjes së zezakëve të viteve 1960-të.
Pas vrasjes në vitin 1968 të Martin Luther King (disa ditë para se ta kryente shkollimin), që shkaktoi kryengritjen e zezakëve në disa qytete amerikane, Clintoni ishte vullnetar për të ndihmuar me ushqim dhe veshmbathje për njerëzit që kishin mbetur pa shtëpi.
Gjatë vitit të dytë të studimeve Clintoni fitoi bursën e Rhod dhe shkoi në Universitetin e Oxfordit në Angli ku kaloi dy vite. Në vitin 1970, Clintoni u regjistrua në Fakultetin Juridik në universitetin e Yale. Shkollimin e pagoi duke punuar në punë të ndryshme. Këtu takoi Hillary Diane Rodham nga Chicagoja. Clintoni u diplomua për Juridik në vitin 1973 dhe shkon në Fayetteville në Arkansas për të dhënë mësim në Fakultetin Juridik të Arkanzasit. Ai dhe Hillari u martuan më 19 nëntor 1975.
Ata kanë vetëm një vajzë, Chelsea Victoria Clinton.
Ai ka shërbyer më parë si Guvernator i Arkansas nga viti 1979 deri në vitin 1981 dhe nga 1983 deri në vitin 1992, dhe si Prokurori i Përgjithshëm i shtetit Arkansas nga viti 1977 deri më 1979.
Klinton është anëtar i Partisë Demokratike. Ideologjikisht ai i përkiste demokratëve të rinj, dhe shumë prej politikave të tij reflektonin një filozofi të rrugës të tretë centriste të qeverisjes.
Bill Clintoni gjatë kohës së mandatit të tij si president i shtetit më të fortë në botë ndikoi në miratimin dhe realizimin e vendimeve të OKB-s për ndërhyrjen e NATO-s në Luftën e Kosovës në vitin 1999.
Bota
Zelensky thotë se me Trump diskutuan garancitë e sigurisë së Ukrainës
Published
48 minutes agoon
August 19, 2025By
UBT News
Zelensky thotë se ata kanë pasur biseda shumë të mira rreth çështjeve të ndjeshme, duke përfshirë garancitë e sigurisë, shkruan BBC.
Trump thotë se SHBA-të do të ofrojnë garanci sigurie për Ukrainën si pjesë e çdo marrëveshjeje paqeje dhe ai pretendon se Rusia do t’i pranojë ato.
Po ashtu, Trump thotë se një armëpushim nuk është i nevojshëm për të negociuar përfundimin e konfliktit, por Presidenti Emmanuel Macron i Francës dhe Kancelari gjerman Friedrich Merz kërkojnë një armëpushim.
Bota
Dronët rus godasin Kharkivin, 4 viktima dhe dhjetëra të plagosur
Published
18 hours agoon
August 18, 2025By
UBT News
Katër persona humbën jetën dhe 17 të tjerë u plagosën nga sulmet ruse me dron në qytetin lindor të Ukrainës, në Kharkiv edhe pas takimit Trump-Putin.
Sulmi vjen disa orë para takimit të paralajmëruar mes presidentit të SHBA Donald Trump dhe presidentit Ukrainas Volodymir Zelenksy në Uashington.
Edhe më herët Kharkiv ishte goditur me raketa balistike duke lënë të plagosur 11 persona.

Asistent mjekësor me AI për astronautët: Projekti i ri i NASA-s dhe Google

Specialja rifillon punën, sot konferenca për rastin e ish-krerëve të UÇK-së

I propozoi martesë partnerit, Bella Thorne ballafaqohet me kritika të ashpra

Trump cakton takim mes Putin dhe Zelenskyt, bisedimet brenda dy javësh

Gjysmë ore pritje në pikat kufitare për dalje nga Kosova

Lamine Yamal imiton LeBron James, teksa i vendos vetes tri sfida për ta fituar Topin e Artë

Bill Clinton sot feston 79-vjetorin

Zelensky thotë se me Trump diskutuan garancitë e sigurisë së Ukrainës

OEK me padi ndaj ZRRE-së në Supreme, 450 biznese që janë shkyçur nga rrjeti energjetik
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit