Kuriozitete
Dita Botërore e Majtakëve: A i keni ditur këto fakte interesante rreth tyre?
Published
3 years agoon
By
Betim GashiSot shënohet Dita Botërore e Majtakëve. Dita e Majtakëve u krijua në Shtetet e Bashkuara në vitin 1976 për të promovuar vetëdijen për vështirësitë me të cilat përballen dhe avantazhet dhe disavantazhet e tyre.
Për shkak të kësaj tipari, shumë specifika i atribuohen njerëzve majtakë, por për shkak të saj hasin edhe vështirësi të shumta në një botë të përshtatur nga ‘e djathta’.
Njerëzit majtakë mendohet se përbëjnë rreth 12 deri në 15 për qind të popullsisë së botës, dhe ekspertët vlerësojnë se numri i njerëzve që përdorin më shumë dorën e majtë është pothuajse katërfishuar në njëqind vitet e fundit – me siguri sepse nuk janë më të detyruar të shkruajnë me dorën e djathtë.
Ka më shumë nga ata që kanë mësuar të përdorin dorën e djathtë po aq të shkathët, sa e majta e tyre, gjë që mundësohet nga struktura dhe fiziologjia e veçantë e trurit.
Te njerëzit me dorën e djathtë, hemisferat cerebrale zhvillohen në mënyrë asimetrike, d.m.th. gjysma e majtë e trurit, e cila kontrollon anën e djathtë të trupit të dorës së djathtë, është më e zhvilluar. Nuk ka asnjë rast të kundërt me të majtët.
Hemisferat cerebrale janë të zhvilluara në mënyrë të barabartë, por majtakët kanë dukshëm më shumë fibra nervore në tru sesa ato të dorës së djathtë, dhe janë këto fije që janë thelbësore për transferimin më të shpejtë të informacionit midis hemisferave cerebrale.
Njerëzit majtakë janë individualistë, krijues, intuitivë, mendojnë në mënyrë strategjike, kanë një kujtesë muzikore jashtëzakonisht të mirë, një sens proporcioni, dhe për këtë arsye janë shumë të përfaqësuar në art dhe arkitekturë.
Shumë të famshëm ishin majtakë – Leonardo da Vinci, Michelangelo, Raphael, Albert Einstein, Napoléon Bonaparte, Fidel Castro, Henry Ford, Kurt Cobain, Jimi Hendrix, Ringo Starr, Greta Garbo…
Sipas një studimi, majtakët jetojnë 9 vjet më pak se ata që shkruajnë me dorë të djathtë.
Sa e çuditshme, e pazakontë dhe e palogjikshme sa tingëllon – majtakët e kanë shumë më të lehtë për t’u përshtatur me shikimin nën ujë.
Hulumtimet kanë treguar një shkallë të lartë të majtakëve në mesin e atletëve kryesorë, veçanërisht në sportet një-në-një si tenisi, boksi dhe skermë.
Kuriozitete
Si të flasimme fëmijët për tragjeditë që ata shohin në media?
Published
8 mins agoon
November 14, 2024Të rriturit janë mësuar aq shumë të shohin lajme për tragjedi të mëdha në televizion, saqë, në një farë mënyre, ne bëhemi imun ndaj tyre. Por a jeni ndalur së menduari për ndikimin që mund të kenë tek fëmijët imazhet e regjistruara pas një sulmi terrorist , një tërmeti, një bombardimi ose një kamp refugjatësh, për të mos përmendur skenat potencialisht më të afërta, të tilla si një aksident trafiku ose një zjarr në një shtëpi?
Uria, dhimbja, frika, mjerimi, vdekja, gjaku, shkatërrimi janë pamje tragjedish të transmetuara nga mediat dhe këto gjëra do të zgjojnë dyshime dhe kuriozitet tek fëmijët, por edhe frikë, madje ankth të mundshëm.
Fëmijët janë të rrethuar nga lajme tragjike
Është interesante të ngremë dyshim të arsyeshëm që nuk mund ta injorojmë. Nëse nuk i lejoni fëmijët të shikojnë filma ku ka dhunë, vdekje, seks apo shkatërrim, pse i lejoni të shikojnë lajmet pa e ditur se çka transmetojnë, duke e ditur se mund të shfaqen imazhe dhe lajme të ndjeshme? Shmangia e kësaj nuk është nën kontrollin tonë dhe, që në një moshë të caktuar, fëmijët fillojnë të dinë çfarë po ndodh sepse e dëgjojnë në rrugë, në shkollë ose në bisedat e të rriturve.
Duhet të sqarohen të gjitha dyshimet që i lindin fëmijës e të jemi të vëmendshëm ndaj reagimit, pasi edhe nëse ai nuk thotë asgjë, pamjet ndikojnë tek ai. Nëse tema nuk trajtohet, fëmija ka frikë dhe ankth. Mijëra ide mund të lindin në kokën tuaj që nëse nuk sqarohen në kohë, mund të jenë të dëmshme për fëmijën.
Ide për t’u shpjeguar fëmijëve tragjeditë që shohin në media
Fëmijët e vegjël nuk kanë aftësinë për të kuptuar atë që shohin në kontekstin e tij, aq më pak e dinë nëse është apo jo burim i besueshëm informacioni. Sa i përket adoleshentëve, megjithëse janë të aftë për të kuptuar ngjarjet, ende përballen me sfida si formimi i mendimit për këtë temë. Pavarësisht sa vjeç është fëmija ndikohet emocionalisht nga lajmi i tragjedisë. Idetë e mëposhtme do t’i ndihmojnë të rriturit që të kenë sa më të lehtë komunikimin.
Ji i sinqertë
Fëmijët duhet të kuptojnë çka po ndodh rreth tyre që të ndihen të sigurt. Nëse janë të vetëdijshëm për atë, duhet ta sqarojnë atë. Në varësi të moshës së tyre, ka gjëra që ata mund t’i kuptojnë dhe të tjera që nuk do t’i kuptojnë. Nuk duhet t’u jepni atyre më shumë informacion sesa duhet, por t’i sqaroni dyshimet. Nuk është e këshillueshme të “rivizatoni” skenën dhe ta ktheni në ngjarje që duket si trillim me qëllimin për t’i mbrojtur ata nga emocionet e tyre negative dhe frika/
Ndihmoni të ndajnë ndjenjat e tyre
Lajmet dhe imazhet nuk prekin të gjithë fëmijët në mënyrë të barabartë. Kjo është arsyeja pse ata duhet të inkurajohen të ndajnë ndjenjat e tyre, të shprehin frikën e të pyesin çdo gjë që ngre dyshime. Nëse fëmija ndikohet emocionalisht, duhet ta lini ta shprehë dhe të përballet me të. Nuk fitojmë asgjë, mundohem ta fsheh ose ta shpërfill, se frika dhe dyshimet mbeten aty. Nëse nuk mund të shmangej më parë, duhet të përballemi me pasojat.
Lërini të jetojnë emocionet e tyre
Ndjenjat negative janë normale. Fëmijët duhet të përballen herët a vonë për të mësuar t’i kapërcejnë ato. Nëse fëmija zemërohet, qan a ndihet i dobët, duhet të ndihmohet të përjetojë ato emocione. Nuk bëhet fjalë për ta lënë atë vetëm, por për ta lejuar të ketë përvojën, duke e ndihmuar ta kuptojë e ta kapërcejë atë. Është koha për t’i mësuar të kanalizojnë emocionet e tyre e të mos i ftojnë t’i shpërfillin ato. Është koha për t’u ofruar atyre një përqafim dhe fjalë të ngrohta.
Jini të vëmendshëm ndaj ndryshimeve në sjellje dhe/ose qëndrim
Nëse jemi të vetëdijshëm se kanë dëgjuar lajmin e një tragjedie ose parë imazhe të saj apo jo, nëse fëmija shfaq ndryshime të papritura në sjellje, frikë natën, qëndrime të dhunshme ose nëse ai duket i trishtuar, merreni parasysh. se mund të jetë për këtë arsye. Duhet të flisni me fëmijën, të përpiqeni ta “mashtroni” pse është i tillë, pa u inatosur me të, pa ndëshkime apo kërcënime. Duke gjetur origjinën e frikës së tij, mund ta ndihmojmë ta kuptojë atë. /UBT News/
Kuriozitete
Alarmante: Mos rrini ulur në banjo më shumë se 10 minuta!
Published
20 hours agoon
November 13, 2024Njerëzit e kanë zakon t’i marrin telefonat në banjo. Një 3-minutësh aty, shpejt mund të kthehet në 15-minutësh duke lexuar, postuar apo shikuar video në telefon. Mund të duket mënyrë e padëmshme për ta kaluar kohën, por ekspertët paralajmërojnë se ulja e zgjatur në guaskën e banjos mund ta dëmtojë shëndetin tuaj.
Madje është lidhur me një rrezik në rritje të hemorroideve dhe dobësimit të muskujve të legenit, ka thënë Lai Xue, kirurg në një qendër mjekësore në Dallas.
Njerëzit duhet të shpenzojnë rreth 5 deri 10 minuta në banjo, sipas Farah Monzur, mjeke në Qendrën për sëmundjet inflamatore të zorrëve në New York, shkroi CNN. Ekspertët kanë shpjeguar se nga ulja e zgjatur ka rrezik të madh që hemorroidet të paraqiten.
Monzur ka thënë se qëndrimi për gjatë po ashtu mund ta rrisë rrezikun e çrregullimit të rektumit. Më pas, muskujt e legenit mund të dobësohen.
Për të shmangur qëndrimin e tepërt në banjo, ekspertët këshillojnë që telefonat, revistat apo librat të mbahen jashtë banjos.
“Bëjeni qëndrimin në banjo sa më jointeresant”, ka thënë Monzur.
Kuriozitete
Gjerdani historik me diamante del sot në ankand, vlerësohet rreth 2.3 milionë dollarë
Published
22 hours agoon
November 13, 2024Një gjerdan i veçantë dhe historik me diamante, i krijuar në shekullin e 18-të dhe që përmban 60 gramë diamante do të dalë në ankand javën e ardhshme nga shtëpia e ankandit “Sotheby’s” në Gjenevë. Vlerësuar rreth 2.3 milionë dollarë, ky gjerdan unik lidhet me një nga skandalet më të famshme të atij shekulli që njihet si “Afera e Gjerdanit me Diamante”.
Në këtë skandal, fisnikja famëkeqe aventuriere franceze Zhen dë la Mot mori gjerdanin në emër të mbretëreshës Mari Antonetë pa e paguar atë, duke e diskredituar atë në sytë e popullit dhe duke e shtuar pakënaqësitë që çuan në Revolucionin Francez.
Pavarësisht se gjykata e gjeti të pafajshme mbretëreshën, ky incident i dha asaj një famë të keqe për luksin e saj të tepruar.
Jessica Wyndham, drejtuesja e shitjeve të stolive të çmuara të “Sotheby’s”, thotë se cilësia dhe mosha e këtyre diamanteve sugjerojnë se disa prej tyre mund të jenë të njëjtat me ato të përdorura në gjerdanin e skandalit. Ankandi do të zhvillohet sot dhe pritet të tërheqë shumë koleksionistë dhe të apasionuar pas historisë së Francës dhe stolive të rralla. /UBT News/
Libri më i vjetër fetar i krishterimit, sipas shtëpisë së ankandit Christie’s, do të dalë në shitje në qershor. Kodiku “Crosby-Schøyen”, i shkruar në papirus në Egjipt, daton midis viteve 250-350 pas Krishtit.
Mendohet të jetë një nga librat më të vjetër që ekziston e madje mund të shitet deri në 3.8 milionë dollarë (3.4 milionë euro). Libri liturgjik është prodhuar në një nga manastiret e para të krishtera dhe përmban tekstet e plota të dy librave të Biblës.
Teksti ka “rëndësi monumentale si dëshmi e përhapjes më të hershme të krishterimit rreth Mesdheut”, tha Eugenio Donadoni, specialist i lartë për libra dhe dorëshkrime në Christies. “Murgjit më të hershëm në Egjiptin e Epërm në manastirin më të hershëm të krishterë po përdornin pikërisht këtë libër për të festuar festat më të hershme të Pashkëve, vetëm disa qindra vjet pas Krishtit dhe vetëm njëqind vjet pas shkrimit të Ungjillit të fundit.”
Libri është pjesë e Papirusit Bodmer, përmbledhje e teksteve që u zbuluan në vitet 1950, përfshin shkrime të krishtera, ekstrakte biblike dhe literaturë pagane.
Libri është një nga tekstet më të vjetra në botë, thotë shtëpia e ankandeve. Ruajtja e tij i është atribuuar klimës së thatë të Egjiptit, tha Donadoni.
Kodiku u ble nga Universiteti i Misisipit ku mbeti deri më 1981 dhe u ble disa herë para se të blihej nga koleksionisti norvegjez i dorëshkrimeve Martin Schoyen në 1988. Schoyen po nxjerr në ankand dorëshkrimin së bashku me pjesë tjera nga koleksioni i tij, që është një nga arkivat më të mëdha të dorëshkrimeve në botë. Kodiku është i ekspozuar në Christie’s New York dhe do të qëndrojë atje deri më 9 prill. Ai do të del në ankand më 11 qershor në Londër. /UBT News/
Si të flasimme fëmijët për tragjeditë që ata shohin në media?
Po përdoret me të madhe, por çka ndodh me trupin kur ndalon përdorimin e Ozempic?
Ukraina zmbraps sulmet e reja ruse
Kosova dhe mirazhi i shtetit të mirëqenies
Në “luftë” për finale: Liga e Kombeve, supersfidat e sotme!
Dështon mbledhja e Komisionit për Ekonomi
Mbetjet plastike, riciklohen vetëm 9% e tyre!
Një milion regjistrime në Bluesky mes largimeve nga X pas zgjedhjeve në SHBA
FBI arreston një të dyshuar për publikimin e të dhënave amerikane për planet e Izraelit për sulm kundër Iranit
Të kërkuara
-
Bota2 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Lajmet3 months ago
Zgjedh Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi në UBT – Ferizaj dhe bëhuni liderët e së ardhmes
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë1 month ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman