Shëndeti
Çka është ortoreksia?
Ky term vjen nga gjuha greke dhe fjalë për fjalë do të thotë “oreks i mirë”.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiKonsumimi i ushqimit nuk është thjesht një marrje e lëndëve ushqyese, por edhe një veprim që krijon një ndjenjë rehatie, por ka edhe nga ata që për shkak të parimeve të tyre shmangin të gjitha “kënaqësitë” e ëmbla dhe yndyrore.
Dieta e tyre përbëhet ekskluzivisht nga ushqime të “shëndetshme”. Zakone të tilla të të ngrënit janë një shenjë e orthorexia nervosa ose më thjesht – ortoreksia, një çrregullim i të ngrënit që lidhet me një obsesion jo të shëndetshëm me ushqimin e “shëndetshëm” dhe të duhur.
Ky term vjen nga gjuha greke dhe fjalë për fjalë do të thotë “oreks i mirë”, megjithëse një përkthim më i saktë do të ishte “ushqimi i duhur”. ‘Nervosa’ është një fjalë latine që tregon se është një çrregullim mendor, siç është rasti me anoreksi nervoze dhe bulimia nervoze.
“Zakonet e të ngrënit të ortoreksikëve janë kompulsive, të rregulluara dhe të planifikuara deri në detajin e fundit”, tha dietologia Elke Binder.
Dëshira për të fituar apo humbur peshë nuk është domosdo ajo që i motivon ata. Njerëzit që refuzojnë sistematikisht ushqimet që ata besojnë se janë të dëmshme, më së shpeshti e bëjnë këtë për të parandaluar sëmundjet.
“Femrat janë shumë më të ndjeshme ndaj ortoreksisë sesa meshkujt, veçanërisht femrat e reja”, tha Johannes Geor Wechlser, president i Shoqatës Federale të Nutricionistëve Gjermanë (BDEM).
Ai thotë se kjo mund të jetë nxitur nga ideali i bukurisë femërore në shoqërinë moderne perëndimore që përhapet në mediat sociale dhe reklamat, me theks në një figurë të hollë dhe të stërvitur. Sjellje të tilla zakonisht zhvillohen gradualisht.
“Shpesh fillon me prezantimin e planeve të rrepta të dietës që zbatohen duke ekzekutuar fjalë për fjalë aplikacionin për ju”, thotë Binder.
Një ortoreksik që thyen rregullat e tij duke ngrënë për shembull gjysmë copë tortë, shpesh do të ndihet fajtor dhe gabimisht do të mendojë se ka dëmtuar trupin e tij.
Ortoreksia mund të ketë një sërë pasojash serioze. Megjithëse fokusi është në mbajtjen e një diete të shëndetshme, eliminimi i plotë i disa llojeve të ushqimit mund ta bëjë dietën të çekuilibruar dhe të çojë në kequshqyerje.
Kjo sjellje aktualisht nuk njihet zyrtarisht si një çrregullim i të ngrënit.
“Ekspertët po debatojnë nëse ortoreksia është klinikisht e rëndësishme”, tha Wechsler, i cili shtoi se nuk ishte as një çrregullim i të ngrënit dhe as një varësi, por një formë e moderuar e kësaj sjelljeje mund të kalojë si një “modë”.
Në këto raste, dikush që ka një qëndrim më të qetë ndaj ushqimit mund të ndihmojë.
“Mund të jetë partneri i tyre ose një mjek i mirë i përgjithshëm, dikush që mund t’i ndihmojë ata të lehtësojnë rregullat e tyre të rrepta”, tha Wechsler.
Megjithatë, është tjetër çështje kur një sjellje e tillë shkakton vuajtje ose bëhet një obsesion i vërtetë. Në këtë rast, duhet të konsultoheni me një psikolog ose psikoterapist të specializuar në sjelljen obsesive-kompulsive.
“Sa më shpejt që ata që vuajnë nga ortoreksia e rëndë të marrin ndihmë, aq më mirë do të jetë për trupin e tyre”, tha Binder.
Shëndeti
Ju dridhen shpesh duart? Ja kur është koha për vizitë tek mjeku!
Published
3 days agoon
November 19, 2024Mund ta vëreni shpesh që ju ndodhë si fenomen dhe nuk është aspak e këndshme. Në artikullin e mëposhtëm do t’i diskutojmë arsyet se pse mund të keni kohë pas kohe dridhje të duarve qoft në mëngjes, kur po pini kafe apo edhe kur shkruani mesazhe në telefon. Mos u shqetësoni sepse si fillim nuk jeni të vetmit, kjo dridhje e njohur ndryshe si tremor është një nga çrregullimet më të zakonshme të lëvizjes, ku shfaqet tek duart.
Çka e shkakton dridhjen? Duke filluar nga teprimi me kafeinën deri te sëmundjet si Parkinsoni, dridhja e duarve vjen si pasojë e një sërë shkaqesh të fshehta.
Çfarë ndodhë nëse ju dridhen duart?
Një “destabilizim” në duar është normale, e këtë e shkakton tremori fiziologjik dhe këto dridhje normale mund të shkaktohen, por edhe të çrregullohen si pasojë e konsumimit të madh të kafesë, apo kur jeni ekspozuar stresit kronik. Shmangia e shujtave dhe marrja e disa ilaçeve të caktuara mund ta shkaktojë këtë dridhje.
Rreth gjysma e nejçëve në botë së paku kanë nga një anëtar që kohë pas kohe ka ‘sulme’ të tilla, ilaçet mund të ndihmojnë, por një numër i madh i njerëzve nuk i përdorin dhe ndihen mirë edhe pa to. Në raste të rralla, dridhja mund të jetë shenjë e hershme për sëmundje të Parkinson-it apo sklerozë multiple. /UBT News/
Shëndeti
Dalin rezultatet/Sa orë duhet të qëndrojmë në telefon?
Published
4 days agoon
November 18, 2024Në një botë gjithnjë e më të digjitalizuar, shumica kalojnë orë të tëra para ekraneve të telefonave, kompjuterëve dhe pajisjeve tjera. Por, sa është shumë? Mjekët dhe ekspertët e shëndetit të syve ngrejnë alarm se përdorimi i tepërt i këtyre pajisjeve mund të ketë pasoja serioze për shëndetin tonë fizik dhe mendor.
Rekomandimet për përdorimin e pajisjeve digjitale
Një nga këshillat kryesore është të bëjmë pauza të shkurtra pas çdo periudhe 20 minutash përdorimi të një ekrani. Ky është njohur si rregulli i “20-20-20”, sugjeron që pas çdo 20 minutash përdorimi të telefonit a kompjuterit, të shikojmë një objekt në distancë prej 20 metra për të paktën 20 sekonda.
Ky veprim ndihmon në reduktimin e lodhjes së syve dhe përmirëson fokusin, specialistët rekomandojnë për të mbajtur balancë të shëndetshme, adoleshentët dhe të rriturit nuk duhet të kalojnë më shumë se 2-3 orë në ditë para ekraneve. Kjo periudhë rritet kur bëhet fjalë për punë të nevojshme për shkollë apo profesion.
Pasojat e shfrytëzimit të tepërt të pjisjeve digjitale
Këto orë të shumta para ekranit mund të shkaktojnë probleme, si lodhje të syve, përkeqësim të vizionit, dhimbje koke dhe probleme të përqendrimit. Qëndrimi i tepërt para ekraneve ndikon negativisht në shëndetin mendor, duke çuar në ankth, stres dhe depresion, sidomos kur përdorimi është i shoqëruar me ngarkesë emocionale si p.sh., rrjetet sociale. Përveç kësaj, mungesa e aktivitetit fizik për shkak të qëndrimit ulur çon në obezitet e probleme me shëndetin kardiovaskular
Si të reduktojmë kohën përpara ekraneve?
Ekspertët sugjerojnë disa mënyra për të reduktuar përdorimin e pajisjeve digjitale dhe për të ruajtur një ekuilibër më të shëndetshëm në jetën tonë:
Vendosni kufizime:Përdorni aplikacione që monitorojnë dhe kufizojnë kohën që kaloni para ekranit.
Pauza aktive: Përdorni pauzat për të bërë aktivitet fizik, si ecje, shtrirje apo ushtrime të thjeshta.
Shpërndarja e kohës: Organizoni ditën me kohë të dedikuar për aktivitete offline, si leximi, kalimi kohë me familjen apo miqtë, dhe ushtrime fizike.
Lidhjet shoqërore jashtë ekranit: Merrni pjesë në aktivitete shoqërore jashtë dhe mundësitë për të marrë frymë fresh. /UBT News/
Tani që jemi në mes të sezonit të ftohtë e të viruseve të ndryshme, duhet të kujdesemi edhe për t’iu shmangur gripit më të keq me të cilin kemi luftuar ndonjëherë, ama situata e pandemisë na ka bërë të frikësohemi nga një teshtimë në publik. Për këtë arsye shpesh mundoheni ta mbani duke mbyllur gojën dhe hundën. Shumica e bëjnë këtë nga mirësjellja dhe respekti. Por, çka nëse vazhdojmë të mbytemi nga teshtitjet tona?
Teshtitja në ambiente të mbyllura me shumë njerëz është arsye e shkëlqyer për t’i mbajtur të gjithë sytë nga ju, por a do të thotë kjo se është mirë ta mbani atë?
Teshtitja është mënyra si sistemi i frymëmarrjes largon irrituesit si poleni, pluhuri ose mikrobet. Sipas Shoqatës Amerikane të Pulmonarëve, dhjetëra mijëra pika kërcejnë nga hunda me shpejtësi deri në 160 km/orë, shumë njerëzve duket se u vjen turp të teshtinin e përmbahen, gjë që mbart rreziqe.
Obstruksioni i rrugëve të frymëmarrjes gjatë teshtitjes mund të rrisë presionin e ushtruar mbi to me 20 herë gjatë teshtitjeve.
Janë disa arsye pse nuk duhet të mbani teshtitjen:
Mbajtja e forcës së teshtitjes çon në ndjenjë të peshës shtesë në gjoks. “Duke shtrydhur diafragmën, muskuli i kraharorit që na ndihmon të marrim frymë ka më shumë gjasa të ndiejë më shumë presion në gjoks dhe madje edhe në brinjë”, tha Jason Abramowitz, një otolaringolog në New Jersey.
Thyerja e daulles është ndërlikim i mundshëm i teshtitjes së moderuar. “Hunda dhe veshët janë të lidhur me tubin Eustachian”, shpjegon doktor Abramowitz, duke shtuar se “rritja e presionit nga mbajtësja e teshtitjes transmetohet në vesh, duke dëmtuar daullen e veshit”.
Mbajtja e teshtitjes drejton përmbajtjen e hundës drejt veshëve, duke rritur shanset për transmetimin e mikrobeve, për rrjedhojë rrezikun e otitit. Rekomandohet që teshtima të mos mbahet. Ndaj kujdesemi të teshtijmë në këndin e brendshëm të bërrylit, përdorni peshqir letre që e hedhim në koshin e plehrave dhe i lajmë duart pas teshtitjes për të shmangur shpërndarjen e pikave. /UBT News/
Shëndeti
Kujdes nga djersitja gjatë natës, trupi po përpiqet të ju paralajmëroj diçka!
Published
4 days agoon
November 18, 2024Përvoja e djersitjes gjatë natës është e njohur për shumë gra, veçanërisht ato që i afrohen menopauzës. Këto rritje të papritura të temperaturës gjatë gjumit shoqërohen me djersitje të bollshme të fytyrës dhe pjesës së sipërme të trupit. Ky fenomen mund të ndikojë seriozisht në cilësinë e gjumit dhe të prishë shëndetin e përgjithshëm.
Çfarë janë djersitjet e natës?
Termi “djersitje natën” i referohet rritjes së papritur të temperaturës së trupit gjatë gjumit, të shoqëruar me djersitje të bollshme të fytyrës dhe të pjesës së sipërme të trupit. Këto djersitje mund të zgjasin nga disa deri 10 minuta e pasohen nga ndjesia e të ftohtit pasi temperatura kthehet në nivele normale.
Shkaqet e mundshme të djersitjeve të natës
Ndryshimet hormonale: Djersitjet e gjumit janë gjatë tranzicionit të menopauzës, pasi ndryshimet hormonale ndikojnë në termorregullimin e trupit.
Mjekimi: Disa medikamente, të tilla si antidepresantët dhe neuroleptikët, mund të shkaktojnë djersitje gjatë natës si efekt anësor.
Faktorët psikologjikë: Ankthi dhe stresi mund të ndikojnë në rregullimin e temperaturës së trupit.
Ndryshimet në gjumë: Ndryshimet e papritura në zakonet e gjumit mund të ndikojnë në shfaqjen e djersitjeve gjatë natës.
Si të menaxhoni djersitjet e natës?
Rregulloni temperaturën e dhomës: Sigurohuni të jetë ideale për të fjetur duke kufizuar numrin e jorganëve në shtrat e zgjedhur rroba të lehta për gjumë.
Shmangni alkoolin dhe ushqimet pikante: Shmangni pirjen e alkoolit para gjumit dhe ushqimet pikante që mund të ndikojnë në termorregullimin e trupit.
Teknikat e relaksimit: Aplikoni teknika si joga ose ushtrime të frymëmarrjes para gjumit për të reduktuar ankthin dhe stresin.
Nëse djersitjet e natës janë të shpeshta ose shkaktojnë shqetësime të rënda, është e rëndësishme të konsultoheni me mjekun, djersitjet e natës mund të ndikojnë seriozisht në cilësinë e jetës tuaj dhe është e rëndësishme të gjeni mënyrën e duhur për t’i menaxhuar ato në mënyrë efektive. /UBT News/
Lukashenka kërcënon me ndalje të internetit në rast të protestave gjatë zgjedhjeve
KFOR, EULEX e Policia e Kosovës mbajnë stërvitjen e përbashkët Golden Sabre 2024
Foda tregon shanset e Kosovës për ta mposhtur Islandën
Shorti i ‘play off’-it, me fat për Kosovën, përballë përfaqësueses nordike!
Zyrtari i lartë ushtarak i Britanisë kërcënon Moskën: ‘Do t’i takojmë në fushëbetejë rusët!’
Kryetarja Sinani uron Ditën e Alfabetit: Frymëzim për bashkim dhe krenari kombëtare!
Supremja lanson udhëzuesin për matjen e dënimit
Alarm në aeroportin e Londrës, evakuohen të gjithë pasagjerët në terminal
UBT dhe kontributi i profesionistëve në konferencën ndërkombëtare për krimet e luftës dhe stabilitetin në Ballkan
Të kërkuara
-
Bota3 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 weeks ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë2 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman