Shëndeti

​Cilat vajra janë më të shëndetshëm për gatim dhe cilat duhet të shmangen?

Published

on

Shumica e njerëzve përdorin një lloj vaji çdo ditë gjatë përgatitjes së ushqimit, dhe shpesh diskutohet se cili është më i shëndetshmi.

Nuk duhet të harrojmë se vaji nxehet gjatë gatimit, gjë që ndikon edhe në shëndet. Kjo pasi që vajrat e gatimit në një temperaturë të caktuar nuk janë më të njëjtat.

Këto janë llojet më të shëndetshme të vajit që mund të përdorni gjatë gatimit, por edhe llojet që duhet të shmangen, sipas portalit Healthline.

Vaj ulliri

Pika e vlimit për këtë vaj është 176 gradë C, e cila është një temperaturë e zakonshme në të cilën përgatiten shumica e enëve. Vaji i ullirit ka një reputacion të mirë, kryesisht sepse mund të përdoret në shumë mënyra. Për shkak të shijes delikate, mund ta përdorni për pjekje, zierje ose shtresa të ftohta.

Ky vaj është gjithashtu i pasur me vitaminë E, e cila vepron si një antioksidues. Acidi yndyror primar në vajin e ullirit është një yndyrë mono e pangopur e quajtur acid oleik, për të cilin studimet kanë treguar se mund të ketë veti antiinflamatore. Përveç kësaj, ky vaj përmban përbërësit antioksidues oleocantal dhe oleuropein, të cilët gjithashtu kanë veti antiinflamatore.

Kërkimet kanë zbuluar se vaji i ullirit përmban përbërës të shëndetshëm për zemrën dhe mund të ndihmojë në parandalimin e kushteve të tilla si mbipesha dhe diabeti i tipit 2.

Vaj avokado

Pika e vlimit për këtë vaj është 271 gradë Celsius, andaj është i shkëlqyeshëm të përdoret për tiganisje. Ka një aromë të butë avokado dhe mund të përdoret në mënyra të ndryshme, sikurse vaji i ullirit. Ky vaj ka vlera të ngjashme ushqyese si vaji i ullirit, dhe është i pasur me acid oleik, i cili është i shëndetshëm për zemrën.

Disa studime mbi kafshët kanë treguar se përbërësit në vajin e avokados mund të ndihmojnë në uljen e presionit të gjakut, kolesterolit të keq dhe triglicerideve. Përkatësisht, nivelet e larta të triglicerideve mund të rrisin rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës.

Vaji i avokados mund të lehtësojë inflamacionin në nyje, të rrisë aftësinë për të thithur lëndë të tjera ushqyese dhe mund të mbrojë qelizat nga dëmtimet radikale. Përveç kësaj, një studim tregoi se ky vaj ka të njëjtën vlerë ushqyese si në temperatura të larta ashtu edhe në temperatura të ulëta.

Vaj kokosi

Pika e vlimit për këtë vaj është 176 gradë Celsius. Ka disa polemika që lidhen me këtë lloj vaji. Përkatësisht, ky vaj përmban kryesisht yndyra të ngopura, të cilat shoqërohen me një rrezik në rritje të zhvillimit të sëmundjeve të zemrës. Por disa studime të tjera sugjerojnë që vaji i kokosit gjithashtu përmban përbërës të shëndetshëm që ndihmojnë në luftimin e inflamacionit dhe dëmtimit oksidues.

Vaj susami

Pika e vlimit për këtë vaj është 210 gradë Celsius. Përmban antioksidues të shëndetshëm në zemër sesamol dhe sesaminol, të cilat mund të kenë një larmi përfitimesh, përfshirë efektet e mundshme neuro-mbrojtëse kundër sëmundjeve të caktuara siç Parkinsoni.

Vaji i susamit është i shkëlqyeshëm për zierje, pjekje, madje edhe si salcë sallate. Ka një shije të butë me arra, kështu që mund të kombinohet lehtësisht me shumë pjata.

Vaj shafrani

Pika e vlimit për këtë vaj është 265 gradë Celsius. Përmban pak yndyrë të ngopur dhe një përqindje më të lartë të acideve yndyrore të pangopura. Një studim sugjeron që ky vaj mund të lehtësojë inflamacionin, të ndihmojë në kontrollimin e niveleve të sheqerit në gjak dhe kolesterolit. Vaji i shafranit ka një shije neutrale kështu që është i mirë për marinadat, salcat dhe veshjet.

Vajrat për të shmangur

Jo të gjitha llojet e vajit duhet të përdoren për gatim, veçanërisht jo për gatim në temperatura të larta. Sidoqoftë, disa vajra rekomandohen vetëm për aplikime të ftohta.

Vajrat që nuk duhet të përdoren në gatim, në temperatura të larta, janë vaji i peshkut, algave, vaji farës së lirit dhe i palmës. Vaji i palmës është shumë i ngjashëm me atë të kokosit dhe problemi kryesor me përdorimin e tij është etik në natyrë, pasi prodhimi i vajit të palmës shoqërohet me shkatërrimin e pyjeve të shiut.

Shëndeti

Hani çokollatë rregullisht, ja pse

Published

on

Continue Reading

Shëndeti

Ja arsyet pse ju dridhen duart

Published

on

Një neurolog ka zbuluar ilaçet e zakonshme që mund të shkaktojnë dridhje të duarve.

Dr. Baibing Chen, i cili punon në Ann Arbor, Michigan, thotë se sheh shumë pacientë me dridhje të duarve që shqetësohen se mund të kenë një çrregullim serioz të trurit, siç është Parkinsoni.

Para se t’i vlerësojë për gjendje neurologjike, Dr. Chen kontrollon çfarë ilaçesh po marrin. Ai sheh nëse pacientët marrin pseudoefedrinë, e shitur nën emrin tregtar Sudafed, ndër të tjera për bllokim të hundëve ose sinuseve, pasi dridhjet janë efekt anësor i këtij ilaçi pa recetë.

Kjo ndodh se dekongjestionuesi stimulon sistemin nervor qendror e nxit lirimin e norepinefrinës, një neurotransmetues i lidhur me vigjilencën dhe gjallërinë – gjë që çon në efekte anësore si nervozizmi, ankthi dhe dridhjet.

Simptomat shtohen kur ilaçi merret në doza të larta ose nga të ndjeshmit, vlen për amfetaminat që përdoren për trajtimin e ADHD-së, si Adderall. “Këto mund të rrisin aktivitetin e sistemit nervor dhe ndonjëherë të shkaktojnë dridhje ose lëkundje,” thotë Dr. Chen në TikTok.

Më tej, neurologu analizon përdorimin e antidepresivëve, ai thotë se frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës që janë klasë antidepresivësh që rrisin nivelet e serotoninës në tru, mund të shkaktojnë dridhje.

FDA ka miratuar pesë SSRI për trajtimin e depresionit: Citalopram, Escitalopram, Fluoxetine, Paroxetine dhe Sertraline. Disa s’kanë efekte anësore, e shumë efekte zhduken pas javëve të para, përveç dridhjeve, ilaçet shkaktojnë shqetësime, djersitje dhe dhimbje koke.

Dr. Chen thotë se antidepresivi triciklik amitriptilina shkakton të njëjtën reaksion. Antipsikotikët që përdoren për trajtimin e simptomave psikozike si halucinacionet, deluzionet dhe mendimi i çrregullt, shkaktojnë dridhje.

Litiumi, një stabilizues i humorit, është “i njohur për të shkaktuar ose përkeqësuar dridhjet, veçanërisht në nivelet e larta në gjak”.

Dr. David Osser, profesor i asociuar i psikiatrisë në Shkollën Mjekësore të Harvardit, thotë se dridhjet e shkaktuara janë “ të zakonshme dhe të padëshiruara nga pacientët”, dhe ankthi i përkeqëson ato. Për t’i zbutur sugjeron mbajtjen e nivelit të ulët të litiumit dhe reduktimin e ilaçeve tjera që shkaktojnë dridhje, si kafeina. Një tjetër shkaktar, sipas Dr. Chen, janë ilaçet për astmën, ilaçet e përshkruara për pacientët me astmë, si albuterol, salmeterol e arformoterol, shkaktojnë dridhje. Deri në 20% e njerëzve që marrin këto ilaçe zhvillojnë dridhje.

Dr. Chen përmbyll informacionin e tij duke renditur disa ilaçe të tjera që duhen pasur parasysh për shkaktimin e dridhjeve.

Ilaçet kundër krizave epileptike shkaktojnë dridhje se ndërveprojnë me sistemin nervor qendror, ilaçet antiaritmike që përdoren për trajtimin e rrahjeve të çrregullta të zemrës kanë ndikim të ngjashëm. Steroidet janë tjetër grup në listën e Dr. Chen që shkaktojnë dridhje.

Me prednizonin, një nga steroidet më të përshkruara në SHBA, disa nga efektet anësore që ndodhin, nëse përdoret në sasi të mëdha ose për periudha të gjata, përfshijnë ndjesi shpimi gjilpërash në fytyrë dhe gjymtyrë, ngërç të muskujve dhe dridhje të pakontrollueshme të duarve.

Mjeku përmend një shkaktar; Stimulantët. Kafeina, që konsumohet përmes çajit, kafesë, pijeve me gaz, shkakton dridhje të duarve nëse konsumohet në sasi të mëdha, veçanërisht te individët që janë të ndjeshëm ndaj efekteve stimuluese. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Ruani shëndetin e syve: Identifikimi dhe parandalimi i faktorëve të rrezikut

Published

on

Shëndeti i syve është aspekt i rëndësishëm i mirëqenies sonë, por shumë shpesh e injorojmë deri sa të shfaqen probleme.

Ka faktorë rreziku që ndikojnë në shëndetin e syve, përfshirë moshën, gjenetikën, ekspozimin ndaj dritës së diellit dhe përdorimin e dëmshëm të ekraneve për periudha të gjata. Është thelbësore të kuptojmë këta faktorë për të mbrojtur shëndetin vizual.

Mosha e gjenetika janë dy faktorë që ndikojnë në shëndetin e syve, ndryshimet që ndodhin me kalimin e moshës çojnë në sëmundje si katarakti e degjenerimi makular. Një histori familjare e sëmundjeve të syve rrit rrezikun e zhvillimit të këtyre kushteve.

Nëse keni anëtarë të familjes që vuajnë nga sëmundje të tilla, është e rëndësishme të bëni kontrolle të rregullta e të jeni të vetëdijshëm për shenjat e hershme të problemeve vizuale. Ekspozimi ndaj diellit është problem serioz, rrezatimi UV dëmton retinën e rrit mundësinë e zhvillimit të sëmundjeve si katarakti e degjenerimi makular. Përdorimi i syzeve me mbrojtje UV është mënyrë e thjeshtë për të mbrojtur sytë. Kjo veprimtari preventive është e rëndësishme verës, kur jemi në mjedise të hapura.

Përdorimi i ekraneve moderne, si telefonat e kompjuterët ka ndikim negativ. Përdorimi i vazhdueshëm i pajisjeve shkakton lodhje dhe tharje të syve e përkeqësim të shikimit. Ka rregull të njohur, që quhet 20-20-20: çdo 20 minuta, shikoni diçka në distancë 20 metra për 20 sekonda. Ky zakon ndihmon në lehtësimin e lodhjes së syve por si të kujdesemi për sytë?

Kontrolli i rregullt është thelbësor, vizitat te okulisti janë të rëndësishme për parandalim të problemit. Një kontroll i thjeshtë identifikon problemet e mundëson trajtim. Mbrojtja nga dielli është aspekt i rëndësishëm i kujdesit. Përdorni syze që filtrojnë rrezet UV. Jo vetëm që kjo i mbron sytë nga dëmtimi, por parandalon shfaqjen e rrudhave rreth syve.

Një dietë e pasur me vitamina është esenciale për sytë. Ushqimet që janë të pasura me vitaminë A, C dhe E, si karotat dhe domatet ndihmojnë në ruajtjen e syve.  Përveç kësaj, shmangia e duhanit është element thelbësor në ruajtjen e shëndetit të syve.

Pirja e duhanit rrit rrezikun e zhvillimit të degjenerimit makular dhe kataraktit. Nëse jeni duhanpirës, kërkoni ndihmë për të lënë duhanin; shëndeti juaj, duke përfshirë shëndetin e syve tuaj, do të përfitojë ndjeshëm. Përmes kujdesit të duhur dhe këndvështrim të përgjegjshëm ndaj stilit të jetesës, është e mundur të mbani sytë tuaj të shëndetshëm dhe të parandaloni probleme që shfaqen me kalimin e kohës.

Kujdesi për shëndetin e syve është investim në mirëqenien afatgjatë, nuk është kurrë vonë për të filluar të merremi seriozisht me këtë. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Personat me këtë grup gjaku nuk duhet të pinë kafe

Published

on

Ngrënia e disa ushqimeve bazuar në grupin tuaj të gjakut përmirësojë shëndetin dhe të ndihmojë në menaxhimin e peshës.

Koncepti i dietave sipas grupeve të gjakut u prezantua fillimisht nga dr. James L. D’Adamo. Djali i tij, dr. Peter J. D’Adamo, e popullarizoi këtë dietë në librin e tij “Eat Right 4 Your Type”.

Ai pretendon se grupe të ndryshme gjaku kanë evoluar në periudha të ndryshme në historinë tonë gjenetike dhe se grupi juaj i gjakut duhet të përcaktojë se çfarë hani dhe si ushtroheni, shkruan Healthline.

Cilat lëngje duhet të pini cilin grup gjaku?

Dietat e grupeve të gjakut janë sistem ushqimor që i kategorizon ushqimet si të dobishme, neutrale a të dëmshme. Ai bazohet në grupin e gjakut të personit dhe faktorë tjerë. Dieta ofron udhëzime për zgjedhjen e pijeve bazuar në grupin tuaj të gjakut.

Plazma përmban antitrupa anti-A dhe anti-B, por sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut nuk përmban antigjene A ose B. Meqenëse këto antigjene nuk janë të pranishme, një person i çdo grupi gjaku ABO mund ta marrë këtë grup gjaku.

Dietë për grupin e gjakut O

Theksi vihet te ushqimet me shumë proteina, kurse drithërat, bizelet dhe produktet e qumështit janë të kufizuara. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grupin O kanë sistem tretës që përshtatet përproteinat shtazore.

Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen A, dhe plazma ka antitrupa anti-B. Antitrupi anti-B do të sulmonte qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin B. Dieta fokusohet në perime, fruta dhe drithëra, duke minimizuar mishin dhe produktet e qumështit. Ai bazohet në besimin se njerëzit me grupin A kanë sistem imunitar më të ndjeshëm dhe janë më të përshtatshëm për një dietë vegjetariane.

Lëngje frutash alkaline si koncentrati i holluar i lëngut të qershisë së zezë

Tretja e produkteve të qumështit thuhet se është e vështirë për njerëzit me grupin A të gjakut, por disa lloje të produkteve të qumështit mund të jenë të pranueshme, duke përfshirë:

Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen B, plazma ka antitrupa anti-A. Antitrupi anti-A sulmon qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin A. Dieta përfshin bilanc të mishit, perimeve, frutave, drithërave dhe produkteve të qumështit. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grup B kanë sistem të fortë tretës e mund të hanë shumëllojshmëri ushqimesh.

Qelizat e kuqe përmbajnë antigjene A dhe B, plazma s’përmban antitrupa anti-A ose anti-B. Ata me grupin  AB marrin çdo lloj gjaku ABO.

Dieta përfshin një kombinim të ushqimeve nga dietat e grupit të gjakut A dhe B Dieta e grupit të gjakut AB bazohet në besimin se njerëzit me grup gjaku AB mund të përfitojnë nga të dyja dietat, sepse gjaku i tyre është një përzierje e të dy llojeve. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara