

Shëndeti
Çfarë e shkakton ankthin?
Makthet nuk janë vetëm të frikshme dhe traumatike, ato mund të kenë edhe pasoja shëndetësore.
Published
3 years agoon
By
UBT newsTë kesh disa makthe në vit është krejtësisht normale, por kur ato bëhen të shpeshta, ato mund të dëmtojnë cilësinë e gjumit, e në këtë mënyrë edhe shëndetin.
Makthet nuk janë vetëm të frikshme dhe traumatike, ato mund të kenë edhe pasoja shëndetësore.
Sipas WebMD, ankthet ndodhin gjatë gjumit REM dhe janë të ndryshëm nga ëndrrat e këqija. Domethënë, për shkak të ëndrrave të këqija, nuk do të zgjohemi në mes të natës, por për shkak të makthit, do të ndërpresim gjumin dhe do të zgjohemi papritur nga frika ose paniku.
Edhe pse është normale të keni ankthe herë pas here, ankthet e shpeshta mund të ndikojnë në cilësinë e gjumit tuaj dhe rrjedhimisht në shëndetin tuaj.
Fondacioni Sleep shpjegon se si ankthet e shpeshta mund të ndikojnë në disponimin tonë gjatë ditës, si dhe në aftësitë tona njohëse. Ata gjithashtu mund të ndryshojnë zakonet e gjumit nëse personi ka frikë të shkojë të flejë në mënyrë që të mos rijetojë ngjarjet traumatike në ëndërr. Mungesa e gjumit është lidhur me dëmtimin e shëndetit kardiovaskular dhe shëndetin e përgjithshëm të organizmit përmes studimeve të shumta.
Ëndrrat dhe ankthet janë ende një mister për shkencëtarët, por ka disa faktorë që mund të rrisin shpeshtësinë e maktheve dhe të dëmtojnë cilësinë e gjumit:
Ankthi dhe stresi – Stresi i përditshëm mund të ndikojë në gjumin dhe shfaqjen e maktheve, veçanërisht nëse jemi të shqetësuar për punën ose shkollën. Ato gjithashtu ndodhin më shpesh nëse kemi disa ngjarje të mëdha përpara nesh, si një prezantim i rëndësishëm në punë ose një procedurë mjekësore.
Trauma – Nuk është e pazakontë që të keni makthe pas një ngjarjeje traumatike si dhuna apo humbja e një personi të dashur. Ato janë veçanërisht të zakonshme tek njerëzit me çrregullim të stresit post-traumatik (PTSD) dhe mund të intensifikojnë simptomat e çrregullimit edhe gjatë ditës.
Problemet e shëndetit mendor – Nëse një person vuan nga çrregullimi bipolar, depresioni ose skizofrenia, ka më shumë gjasa të përjetojë makthe. Në raste të tilla, është mirë që ëndrrat e këqija t’ia përmendni mjekut tuaj në mënyrë që të mos bëhen problem serioz.
Medikamentet – Disa ilaçe mund të shkaktojnë makthe, duke përfshirë: antidepresivë, antimikrobikë, beta bllokues, medikamente për presionin e gjakut, medikamente të Parkinsonit dhe stimulues me bazë amfetamine që përdoren për trajtimin e ADHD.
Mungesa e gjumit – Përpos që dëmtojnë cilësinë e gjumit, ankthet mund të shkaktohen edhe nga mungesa e gjumit. Ndryshimet e papritura në modelet e gjumit ose pagjumësia mund të shkaktojnë makthe më të shpeshta.
Ushqimi para gjumit – Ushqimi që hamë para gjumit përshpejton metabolizmin tonë, si dhe aktivitetin e trurit. Nëse ekziston dyshimi se ushqimi po shkakton pagjumësi, një zgjidhje e thjeshtë është të mos hani disa orë para se të shkoni në shtrat.
Filma ose libra të frikshëm – Nuk është një mit, filmat e frikshëm si dhe librat mund të shkaktojnë vërtet makthe. E mira është se nuk keni pse të ndaloni së shikuari, lexoni apo luani lojëra nëse ju japin ankthe, thjesht duhet të zgjidhni një pjesë të ndryshme të ditës për të, jo mbrëmjen.
Si të shmangni ankthet dhe kur të shkoni te mjeku?
Disa ankthe në vit nuk janë për t’u shqetësuar, por nëse ankthet bëhen më të shpeshta, ka mënyra për t’i reduktuar ato. Gjëja më e rëndësishme është të keni një orar të mirë të gjumit, domethënë të shkoni në shtrat në të njëjtën orë çdo natë. Do të ndihmojë gjithashtu nëse eliminojmë alkoolin, kafeinën dhe cigaren dhe shtojmë ushtrime të lehta në programin tonë. Para se të shkojmë në shtrat, duhet të relaksohemi dhe të mos shikojmë filma apo seriale të frikshme dhe të lexojmë libra horror.
Nëse asnjë nga këto nuk ndihmon, ankthet po bëhen më të shpeshta dhe ndodhin të paktën një herë në javë, duhet patjetër të kontaktojmë një mjek për ndihmë. Ekspertët do të ndihmojnë në zbulimin e shkakut të maktheve dhe kështu do të përpiqen t’i heqin qafe ato.
Shëndeti
Kravatat pengojnë qarkullimin e gjakut në tru
Published
2 hours agoon
September 8, 2025By
UBT News
Kravatat janë një dukje standard për meshkujt që punojnë në zyrë, duke filluar nga qendrat e thirrjeve e deri tek bankat.
Megjithatë një studim i ri ka paralajmëruar se ky aksesor mund të pengojë performancën tuaj duke ushtruar presion mbi venat që janë qenësore për qarkullimin e gjakut në tru.
Studimi i përmasave të vogla me 30 meshkuj të rinj nga Gjermania ka gjetur statistikisht një ulje të funksionimit të trurit tek meshkujt që kishin të vendosura kravata gjatë skanimit MRI, me një qarkullim të gjakut më të ulët për 7.5%.
Përderisa një ulje e qarkullimit të gjakut në këtë nivel nuk nxitë ndonjë simptomë, ekspertët kanë paralajmëruar se është e mjaftueshme për të ndikuar në funksionet kognitive.
Aktualitet
Kirurgu vaskular Krasniqi rekomandon personat pas moshës 55 vjeçare: Bëni një ultrazë për arteriet, mund t’ju shpëtojnë jetën
Published
16 hours agoon
September 7, 2025By
Driton Iseni
Kirurgu vaskular, Halil Krasniqi ka dhënë një këshillë të rëndësishme për të gjithë personat mbi moshën 55-vjeçare gjatë podcastit “Shëndeti në rend të parë”, i cili mbështetet nga United Hospital.
Sipas tij, kontrolli i arterieve përmes ultrazërit është jetik në këtë grupmoshë, pasi mund të zbulojë në kohë ndryshime të rrezikshme që nëse nuk trajtohen mund të çojnë në pasoja fatale.
“Është e rëndësishme që mbi moshën 55-vjeçare të bëhet një ultrazë. Me ultrazë nuk shkaktohet dhimbje, janë vetëm 5 minuta kohë që mund të shohësh nëse është apo jo e zgjeruar (arteria). Pastaj vijnë ekzaminimet tjera”, Krasniqi.
Ai shtoi se përmes këtij ekzaminimi, mjekët mund të identifikojnë herët proceset patologjike dhe të vendosin për trajtimin e duhur.
“Pacienti duhet të shikohet me ultrazë që nga koka, sepse truri, koka dhe zemra janë më të rëndësishmet. Bëhet një ultrazë nga lart deri poshtë dhe bëjmë një ultrazë të qafës. Në qafë shihet arteria e cila furnizon trurin me gjak, këtu shihen edhe gjëndrat tiroide, limfatike, ndryshimet tjera morfologjike”, ka thënë Krasniqi.
Sipas studimeve të fundit siç tha Krasniqi kontrolli me ultrazë e ul me mbi 50 për qind vdekshmërinë tek kjo kategori e popullatës.
Në rastet kur zbulohet zgjerim i arterieve mbi 5 cm, trajtimi mund të bëhet me procedurë minimale invazive – pa ndërhyrje kirurgjikale klasike.
“Nëse kalon mbi 5 cm, fillon trajtimi me stentim, pa operacion. Bëhen vetëm dy shpuarje në ije dhe vendoset stenti – dhe njeriu mbijeton”, shpjegoi kirurgu vaskular, Halil Krasniqi.
Për më shumë shikoni të plotë podcastin “Shëndeti në rend të parë”:
Aktualitet
Ushqimi i pashëndetshëm dhe ndikimi në shëndetin vaskular, kirurgu Halil Krasniqi tregon se çfarë duhet të dimë
Published
24 hours agoon
September 7, 2025By
Driton Iseni
Në episodin e 43-të të podcastit “Shëndeti në rend të parë”, i përkrahur nga United Hospital, i ftuar ishte kirurgu vaskular, Halil Krasniqi, i cili ndau me publikun njohuri dhe këshilla të vlefshme për shëndetin e enëve të gjakut dhe parandalimin e sëmundjeve vaskulare.
Gjatë bisedës, Krasniqi foli për shenjat e hershme të bllokimit të arterieve, si dhimbjet në këmbë gjatë ecjes, ftohja e gjymtyrëve dhe plagët që shërohen ngadalë.
Ai theksoi se pirja e duhanit është faktori më i madh i rrezikut për sëmundjet vaskulare, duke e cilësuar si një nga arsyet kryesore pse pacientët përfundojnë në operacione të rënda.
Një pjesë e rëndësishme e diskutimit iu kushtua variçeve (venave), të cilat shpesh keqkuptohen si problem estetik, ndërsa në fakt janë shenjë e çrregullimeve të qarkullimit të gjakut.
Po ashtu, Krasniqi solli në vëmendje ndikimin e ushqimit të pashëndetshëm në enët e gjakut dhe vlerën e ecjes së përditshme si “ilaçi më i lirë dhe më i fuqishëm” për mirëmbajtjen e shëndetit vaskular.
Kirurgu vaskular tregoi edhe se cilat janë simptomat alarmante kur një person duhet të drejtohet menjëherë te mjeku si: mpirja, dhimbja e papritur dhe ndryshimi i ngjyrës së gjymtyrëve.
Ai sqaroi gjithashtu se jo çdo pacient ka nevojë për operacion, pasi në shumë raste ndryshimi i stilit të jetesës sjell përmirësime të ndjeshme. /Telegrafi/
Shëndeti
Doni një mëlçi më të shëndetshme? Kjo perime bën mrekulli
Published
2 days agoon
September 6, 2025By
UBT News
Sëmundjet e mëlçisë prekin miliona njerëz dhe mund ta pengojnë organin të funksionojë normalisht. Pasojat mund të jenë shumë serioze, duke përfshirë infeksione, kancer të mëlçisë dhe madje edhe vdekje, prandaj mjekët theksojnë rëndësinë e kujdesit për shëndetin e mëlçisë.
Mëlçia është organi më i madh e thelbësore për tretjen e ushqimit, ruajtjen e energjisë dhe largimin e toksinave. Kur nuk funksionon siç duhet, mund të shfaqen simptomat si ënjtja e këmbëve, zverdhja e lëkurës dhe syve dhe tendenca për t’u mavijosur lehtë.
Shëndeti i mëlçisë ndikohet nga shumë faktorë – nga viruset, alkooli dhe drogat deri te gjenetika. Por, edhe dieta luan një rol të rëndësishëm. “Dieta është shumë e rëndësishme për shëndetin e mëlçisë”, thotë hepatologia Dr. Ana Kardashian për Parade.
Ajo dhe mjekë të tjerë theksojnë se një dietë e ekuilibruar mund ta zvogëlojë ndjeshëm rrezikun dhe ata nxjerrin në pah një perime në veçanti: brokolin.
“Brokoli ka veti antioksiduese, që do të thotë se mund të ndihmojë në parandalimin e inflamacionit të mëlçisë”, shpjegon Dr. Kardashian. Kolegu i saj, hepatologu Dr. Anthony Martinez, shton se brokoli përmban glukorafaninë dhe sulforafan, përbërës që zvogëlojnë akumulimin e yndyrës, inflamacionin dhe stresin oksidativ në mëlçi.
“Sulforafani aktivizon enzimat e detoksifikimit dhe ndihmon mëlçinë të neutralizojë toksinat në mënyrë më efektive”, thotë ai, duke theksuar përmbajtjen e lartë të fibrave, të cilat mbështesin shëndetin e zorrëve dhe kështu përfitojnë indirekt mëlçinë, shkruan Index.hr.
Edhe pse nuk ka sasi të saktë brokoli që duhet të konsumohet, udhëzimet rekomandojnë 200 deri në 600 gramë të kësaj perimeje në ditë.
Brokoli nuk duhet të jetë e vetmja perime në pjatën tuaj, por pjesë e një diete të larmishme të pasur me antioksidantë dhe lëndë ushqyese.
Përveç brokolit, hepatologët rekomandojnë gjithashtu spinaq, lakër jeshile, hudhër dhe perime rrënjë si panxhari dhe karrota.

Trump: Gati për fazën e dytë të sanksioneve ndaj Rusisë

Një i vrarë e tre të plagosur, bilanci nga të shtënat me armë zjarri në Shkodër

Rahovec: Personi i lënduar më 31 gusht nuk i mbijetoi plagëve

Apple nesër lanson telefonin e ri: Gjithçka që dihet për modelin e veçantë!

Policia raporton: Dhunë në familje, lëndime trupore dhe kontrabandë në Kosovë

Çmimi i MTV VMA 2025: A paguhen artistët për fitoren apo për performancën?

Trump njofton bisedime të reja me Putinin dhe takime me udhëheqësit evropianë

Pamjet spektakolare të “Hënës së Gjakut”

Orlando Bloom flet pas ndarjes nga Katy Perry
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Aktualitet2 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës