Shëndet

​Bëhuni aktiv, jetoni më gjatë

Këshillat që duhet t’i ndiqni.

Published

on

Stërvitja është sekreti i shëndetit të mirë. Studiuesit në Institutin Kombëtar të Kancerit dhe Institutin Kombëtar për Plakjen analizuan të dhënat për më shumë se 270 mijë të rritur në ShBA në të 60-at dhe 70-at e tyre. Krahasuar me njerëzit që nuk ushtroheshin fare, ata që ushtroheshin 7.5 deri në 15 orë në javë ulnin shanset e tyre për të vdekur me 31 për qind gjatë periudhës së ndjekjes, mesatarisht 12 vjet.

Po por nuk duhet të jesh atlet. Luajtja e sporteve me raketë kryesonte listën e ndjekur nga vrapimi. Megjithatë, ecja e shpejtë ishte aktiviteti tjetër më i dobishëm. Golfi, noti dhe çiklizmi gjithashtu ndihmuan në uljen e rrezikut të vdekjes. Siç mund ta prisni, sa më shumë të ushtroheshin, aq më mirë ia dilnin. Por ulja më e madhe në rrezikun e vdekjes erdhi nga arritja e kufirit prej 7.5 orësh. Të bësh më shumë ndihmoi, por jo aq shumë.

Më pak llogaritet. Hulumtimi i mëparshëm nga një ekip tjetër arriti në përfundimin se njerëzit që ecnin për më pak se dy orë në javë kishin më pak gjasa të vdisnin gjatë një periudhe 13-vjeçare sesa ata që nuk ushtroheshin. Ecja e shpejtë të paktën 150 minuta në javë ul rrezikun e vdekshmërisë me 20 për qind. Ecja mund t’ju ndihmojë të shmangni artritin, depresionin dhe gripin dhe ftohjet. Ritmi juaj është një masë e shëndetit tuaj të përgjithshëm. Të moshuarit që mund të ecnin më shpejt se 1.8 milje në orë u ulën në gjysmën e sipërme të grafikut të jetëgjatësisë në një studim, ndërsa një tjetër zbuloi se njerëzit që mund të ecnin 2.7 milje në një orë ishin veçanërisht jetëgjatë.

Nëse keni nevojë t’i jepni trurit tuaj pushim, lidhni ushtrimet me relaksimin. Blini disa pesha në shtëpi ose një biçikletë të palëvizshme dhe stërvituni ndërsa jeni duke parë shfaqjet tuaja të preferuara televizive “vegging” ose duke dëgjuar muzikë ose podkaste argëtuese.

Hiqni dorë nga qëndrimi gjithçka ose asgjë. Mund të shtoni ecjen, një klasë kërcimi një herë në javë dhe një lojë tenisi çdo javë.

Ji i sjellshëm me veten. Ju nuk do t’i vini në dukje një shoku se ajo është më e trashë dhe më e ngadaltë se sa ishte pesë vjet më parë. Ju gjithashtu nuk do t’i thoni asaj se është më e rëndësishme të kujdeset për të gjithë të tjerët ose të kontrollojë Twitter-in.

Filloni përsëri. Nëse bie nga rutina juaj, lëreni të kaluarën të jetë e kaluar dhe filloni përsëri.

Mos e lidhni ushtrimin me humbjen e peshës. Ju mund të mos humbni peshë, por do të jeni më të shëndetshëm dhe do të dukeni më në formë. Disa njerëz ndalojnë kur nuk shohin mjaftueshëm një rënie në peshore.

Sigurohuni që të kënaqeni. Mund të ketë disa shqetësime ose siklet në fillim, por stërvitja në fund do t’ju bëjë të ndiheni mirë. Gjeni aktivitetet që ju pëlqejnë dhe një qëndrim dhe rutinë që e bën ushtrimin një gëzim.

Shëndet

Harroni emra, fikjen e shporetit apo takimet? Mjekët shpjegojnë shkaqet që e ngadalësojnë kujtesën

Published

on

Jo çdo harresë është shenjë plakjeje, mjekët shpjegojnë si ndikon stili i jetesës, ushqimi, gjumi dhe barnat në kujtesë.

Me kalimin e viteve, truri pëson ndryshime të natyrshme humbet gradualisht masë, sidomos në korteksin prefrontal, zonën përgjegjëse për vendimmarrje, dhe në hipokampus, që luan rol kyç në ruajtjen e kujtimeve.

Shpesh ndodh të mos kujtohemi menjëherë për ndonjë emër “që e kemi në majë të gjuhës”, apo të dyshojmë nëse kemi fikur shporetin ose kyçur derën.

Ritmi i shpejtë i jetës, stresi dhe mbingarkesa me detyra ditore ndikojnë në trup dhe në funksionet njohëse të trurit. Harresa është diçka normale e nuk përbën arsye për shqetësim. Por, kur vërejmë se dobësimi i kujtesës po ndikon në jetën e përditshme, është e rëndësishme të kërkojmë arsyet.

Mjekët theksojnë se mosha nuk është gjithmonë faktori kryesor.

A është vërtet mosha arsyeja pse harrojmë?

Sipas neuropsikologes dr. Eliz Kakapolo nga Qendra Mjekësore e Universitetit “Columbia”, numri i neuroneve zvogëlohet që nga lindja, është e kuptueshme që me kalimin e moshës mund të na duhet më shumë kohë për të kujtuar emra apo fjalë të caktuara.

Prof. dr. P. Murali Doraiswamy, psikiatër në Fakultetin e Mjekësisë “Duke”, shton se plakja shpesh shoqërohet me dobësim të kujtesës afatshkurtër, pra, vështirësi në mbajtjen mend të sasive të vogla të informacionit për periudha të shkurtra kohe.

Truri plakur humbet masë në korteksin prefrontal dhe hipokampus, përçimi i informacionit midis neuroneve ngadalësohet, dhe rritet rreziku për sëmundje neurodegjenerative. Plakja nuk sjell vetëm humbje.

Inteligjenca emocionale forcohet e përvoja jetësore ndihmon në marrjen e vendimeve më të mençura dhe në përdorimin e strategjive më efikase për kujtesë.

Mjekët theksojnë se faktorë si lodhja e tepërt, infeksionet, stresi kronik, si dhe mungesa e gjumit apo ushqyerja e pabalancuar, mund të ndikojnë dukshëm në funksionet njohëse edhe tek personat e rinj në moshë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ekspertët shpjegojnë si të reduktohet dhimbja e mesit

Published

on

Dhimbja e mesit është një problem që çdo i rritur do të përjetojë një herë në jetë, dhe për miliona njerëz në mbarë botën ajo mund të bëhet e vazhdueshme dhe kufizuese.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, mbi 600 milionë të rritur vuajnë nga ndonjë formë dhimbjeje në shpinë, duke e bërë atë shkakun kryesor të paaftësisë në nivel global. Të dhënat e fundit dhe disa ushtrime të thjeshta, të mbështetura shkencërisht, ofrojnë mundësi për menaxhimin dhe parandalimin e dhimbjes, duke përmirësuar lëvizshmërinë dhe forcën e shtyllës kurrizore.

Një kirurg ortoped tregon tre kategori kryesore ushtrimesh që ndihmojnë në reduktimin e dhimbjes së mesit: shtrirjet, forcimi i trungut e aktiviteti aerobik.

Shumica e dhimbjeve të mesit, përveç rasteve të hernieve diskale, shkaktohen nga tensioni në indet e buta. Rreth 8 nga 10 raste lidhen me muskujt e vegjël të shpinës të tendosur ose të irrituar. Në këto situata, pushimi i tepërt nuk ndihmon; lëvizjet e buta janë çelësi i rikuperimit.

Shtrirjet e frymëzuara nga joga, si “maca-lopa” (cat-cow), pozicioni i fëmijës (child’s pose), ulin ngurtësinë e rrisin lëvizshmërinë e shtyllës kurrizore.

Ushtrimet për forcimin e trungut stabilizojnë shtyllën kurrizore dhe zvogëlojnë ngarkesën mbi mesit. Ushtrime si “ura” (bridge) dhe “plank” forcojnë muskujt mbështetës dhe përmirësojnë qëndrimin. Këto ushtrime duhet kryer gradualisht, duke rritur kohëzgjatjen dhe intensitetin në mënyrë të kontrolluar.

Aktivitetet aerobike përmirësojnë qarkullimin e gjakut, forcojnë muskujt mbështetës dhe parandalojnë ngurtësimin. Ecja, noti ose makineritë eliptike janë shembuj të aktivitetit që mbajnë trupin aktiv pa e mbingarkuar.

Studimet tregojnë se aktiviteti aerobik i rregullt ul ndjeshëm rrezikun e dhimbjes kronike të mesit.

Nëse dhimbja vazhdon gjatë, shoqërohet me temperaturë, humbje peshe, fryrje të pazakontë ose përkeqësohet natën, duhet të kërkohet ndihmë mjekësore.

Në raste të rralla, dhimbja e mesit mund të jetë shenjë e sëmundjeve serioze, përfshirë tumoret ose llojet e rralla të kancerit, ndaj vëmendja është thelbësore. /A.Z/UBT News/

 

 

 

Continue Reading

Shëndet

Studimi: Njerëzit inteligjentë vuajnë më shumë nga dhimbjet e kokës!

Published

on

Sipas studimeve shkencore të kryera nëpërmjet një teknike inovative me rezonancë magnetike të trurit, dhimbja e kokës ndikon vetëm në trurin që është më aktiv, thonë studiuesit e Qendrës së dhimbjes së kokës në Shtetet e Bashkuara.

Migrena e konsideruar si një sëmundje e vërtetë prek vetëm mendjet më aktive dhe më efikase. Në fakt thuhet se shkaktohet nga disa disfunksione të trurit.

Çfarë i shkakton sulmet e tmerrshme që prekin 15% të popullsisë (sidomos gratë në moshën 35-45 vjeç)? A mund të jetë ushqim i rëndë?

Lodhja, uria? A keni parë televizor ose keni lexuar një libër deri vonë?

Hulumtimi më i fundit thotë dhe pohon se dhimbja e kokës ndikon tek njerëzit e kulturuar dhe inteligjentë.

Persona që vuajnë zakonisht janë kreativ, jetësor dhe të zgjuar. Një neurolog në Universitetin e Utah shpjegon se migrena zhvillohet vetëm në trurin e trajnuar plotësisht dhe tepër funksional. Gjithashtu duket se ka një predispozitë gjenetike.

Inteligjentë apo jo, sot ka shumë njerëz që vuajnë prej saj dhe që janë të mbushur me analgjezik për të lehtësuar dhimbjen.

Por, si mund të kurohet një dhimbje koke?

Sipas specialistëve të dhimbjeve të kokës, dhimbja nuk është një ngjarje, por një proces progresiv që zhvillohet gjatë orëve.

Në shumicën e rasteve, rreth një orë pas fillimit të dhimbjes së kokës, pacienti ndjen siklet si dhimbje e vërtetë nëse prek ballin ose kokën.

Në atë pikë, marrja e ilaçeve është e pavlefshme, sipas mjekëve analgjeziku duhet të merret brenda një ore që nga fillimi i dhimbjes.

Është e domosdoshme të shmangni verën, çokollatën, djathin, bananet, arrat dhe domatet. Të jetosh me migrenë nuk është e këndshme, por nga sot jeni të vetëdijshëm se jeni një person jashtëzakonisht inteligjent. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Shëndeti në filxhan, çaj nga lëkura e mandarinës

Published

on

Mandarinat janë ndër frutat më të shijshme të kësaj stine. Lëkura e tyre portokalli shkëlqen dhe dallon për ngjyrën e ndezur, më intensive se agrumet e tjera.

Tuli i mandarinës ndahet lehtësisht në thela të barabarta, të cilat mund të shkëputen pa mundim.

Çdo thelë është plot me lëng, aromë dhe shije, duke e bërë këtë frut jo vetëm të shijshëm, por edhe të ushqyeshëm.

Mandarina është burim i pasur i vitaminës C. Një mandarinë mesatare siguron 31% të dozës ditore të rekomanduar të kësaj vitamine të rëndësishme, që forcon sistemin imunitar dhe ndihmon në mbajtjen e trupit të shëndetshëm.

Pse nuk duhet të hedhim lëkurat e mandarinave?

Shumë prej nesh kanë zakoni të hedhin lëkurat e mandarinave, por ato kanë vlera të mëdha shëndetësore.

Sipas të dhënave, lëkura e mandarinës ndihmon në uljen e kolesterolit, një efekt që është konfirmuar edhe nga Departamenti Amerikan i Bujqësisë dhe nga studime të ndryshme shkencore.

Përveç që është e shijshme, ajo ofron përfitime të rëndësishme për shëndetin, lëkura nuk duhet të nënvlerësohet. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara