Shëndet
Aklufobia: Shkaqet, simptomat dhe trajtimi i një problemi që mund të shkaktojë parehati
Fobitë mund të shihen si një lloj çrregullimi i ankthit.
Published
3 years agoon
By
UBT newsFrika nga errësira ose aklufobia është një ndjenjë e fortë shqetësimi në hapësirat e errëta dhe një ndjenjë frike kur errësohet. Disa milionë njerëz në botë vuajnë nga aklufobia dhe frika nga errësira nuk është një fenomen i rrallë, veçanërisht te fëmijët dhe të moshuarit.
Fobitë mund të shihen si një lloj çrregullimi i ankthit, sepse, në kundërshtim me mendimin popullor, ato nuk shkaktojnë vetëm frikë dhe shqetësim, por edhe simptoma të konsiderueshme fizike që mund të vështirësojnë jetën e përditshme.
Aklufobia – simptoma
Simptomat e frikës nga errësira mund të ndryshojnë nga të lehta në ato intensive, gjë që mund të shkaktojë probleme të mëdha në jetën e përditshme. Reagimet mund të jenë mendore dhe fizike. Ndër simptomat më të dobëta janë ato që shfaqen më shpesh te fëmijët, përkatësisht të bërtiturat, të qarat dhe të shprehurit e frikës.
Është e rëndësishme të dallojmë frikën nga fobia. Aklufobia do të prodhojë simptoma të forta, të pavullnetshme dhe spontane që janë të vështira për t’u kontrolluar. Frika do të shkaktojë shqetësim dhe tension, por kjo është e gjitha.
Për t’ju ndihmuar t’i dalloni ato, këto janë simptoma të mundshme të alufobisë ose frikës nga errësira:
- marramendje dhe dobësi
- ndjesi të përzier
- rrahje të shpejta të zemrës
- dridhje ose dridhje e trupit
- djersitje e shtuar
- humbje e frymëmarrjes
Njerëzit që përjetojnë një frikë nga errësira mund të shmangin momentet shoqërore që ndodhin në errësirë ose daljen kur e dinë se do të duhet të shkojnë në shtëpi pas errësirës. Njerëzit me aklufobi mund të ndiejnë frikë të madhe çdo ditë kur e dinë se po errësohet, ndërsa në të njëjtën kohë mund të ndihen të turpëruar për të pasur fobinë. Gjithashtu, personat që vuajnë nga aklufobia do të duan të largohen sa më shpejt nga një vend ku është errësirë.
Frika nga errësira mund të shkaktojë simptoma vetëm në mendimin e errësirës. Gjithashtu, njerëzit që vuajnë nga aklufobia mund të bëhen mbrojtës dhe nervozë kur u përmendet ose kur u kërkohet të jenë në errësirë.
Në disa raste, fobia e errësirës nuk do të ndërhyjë në funksionimin normal të përditshëm, por ndonjëherë mund të shkaktojë probleme reale. Nëse kjo ndodh, është koha të kontaktoni mjekun tuaj dhe të përpiqeni ta zgjidhni atë.
Cili është shkaku i aklufobisë?
Aklufobia mund të lindë për shkak të një ngjarjeje specifike traumatike, për shembull te fëmijët që mbeten në errësirë ose që ndihen të vetmuar dhe të pafuqishëm në atë moment. Në këtë rast, frika aktivizon amigdalën, një rajon që regjistron reagime ndaj përvojave, veçanërisht ndaj atyre negative. Kur e njëjta situatë përsëritet, për shembull qëndrimi në errësirë, amigdala kujton përvojën e mëparshme dhe shkakton simptoma fobie.
Trajtimi i frikës nga errësira
Nëse është një frikë e re që po shkakton simptoma, do të ishte mirë të shihni mjekun tuaj dhe të përpiqeni të zbuloni shkakun. Kjo do të ndihmojë në trajtimin e mëtejshëm dhe zgjidhjen e frikës. Ilaçet mund të përdoren për të trajtuar fobitë, por hapi i parë në zgjidhjen e problemit është terapia. Duke pasur parasysh se kjo frikë ndodh më shpesh te fëmijët, komunikimi për të është i nevojshëm për të kapërcyer frikën.
Në trajtimin e fobive te të rriturit dhe fëmijët, përdoret terapi kognitive-sjellëse, përmes së cilës mësohet të njihet një reagim jo i shëndetshëm ndaj një stimuli, në këtë rast errësirës, dhe të krijohet një reagim pozitiv.
Me këtë terapi, njeriu mund të mësojë të ndryshojë mendimet dhe emocionet negative dhe të ndryshojë sjelljen kur shfaqet frika. Qëllimi është të krijoni vetëbesim që ndihmon për të kapërcyer frikën.
Një lloj tjetër i terapisë së fobisë që përdoret është problemi me të cilin përballet. Kjo nuk do të thotë të lini një fëmijë apo person vetëm në errësirë, por të përballeni gradualisht me frikën. Në këtë mënyrë, truri ngadalë mësohet me faktin se ajo nga e cila ka frikë pacienti, në fakt nuk është aq e frikshme apo e rrezikshme. Me kalimin e kohës, kjo krijon strategji për t’u marrë me frikën dhe simptomat e alufobisë, dhe përfundimisht pranimin se frika është thjesht irracionale.
You may like
Shëndet
A ndikojnë tatuazhet në rrezikun për kancer të lëkurës?
Published
43 minutes agoon
December 2, 2025By
UBT News
Një studim nga Universiteti Lund në Suedi tregon se njerëzit me tatuazhe kanë 29% rrezik më të lartë për zhvillimin e melanomës, formës më të rrezikshme të kancerit të lëkurës, që shpesh lidhet me ekspozimin ndaj rrezeve UV.
Megjithatë, tatuazhet nuk duket të ndikojnë tek karcinoma planocelulare, një lloj tjetër i kancerit të lëkurës.
Studimi përdori qasjen “rast-kontroll”, duke krahasuar personat me melanomë ose karcinomë planocelulare me individë pa kancer, dhe analizoi faktorë si madhësia dhe vendndodhja e tatuazhit, ekspozimi ndaj diellit, përdorimi i solarit, tipi i lëkurës dhe stilin e jetës.
Rezultatet treguan se rritja e rrezikut për melanomë ishte më e dukshme tek personat me tatuazhe të bëra mbi dhjetë vjet më parë.
Arsyeja mund të lidhet me faktin që boja e tatuazheve mund të stimulojë inflamacion kronik, i cili teoretikisht rrit rrezikun për kancer.
Megjithatë, studiuesit theksojnë se ende nuk ka prova të qarta për një lidhje shkak-pasojë, dhe nevojiten hulumtime të mëtejshme për të kuptuar mekanizmat biologjikë dhe ndikimin e pigmentëve të ndryshëm ndaj rrezeve UV.
Në përfundim, tatuazhet nuk mbrojnë lëkurën nga dielli dhe mund të jenë të lidhura me rritjen e rrezikut për melanomë, por rezultatet duhet interpretuar me kujdes dhe nuk nënkuptojnë se tatuazhet shkaktojnë direkt kancer. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Mavijosjet në lëkurë pa arsye, pse ndodhin dhe kur duhet të shqetësoheni?
Published
2 hours agoon
December 2, 2025By
UBT News
Nëse keni mavijosje të shpeshta pa ndonjë shkak të dukshëm, kjo zakonisht lidhet me dobësimin e kapilarëve.
Por, çfarë e shkakton këtë dhe cilat janë shkaqet e mundshme sipas mjekëve? Ja disa arsye kryesore:
Diabeti
Mund të ndikojë negativisht në qarkullimin e gjakut, duke e bërë më të lehtë shfaqjen e mavijosjeve. Simptoma tjera përfshijnë etje të shpeshta, plagë që shërohen ngadalë, lodhje, shikim të turbullt dhe njolla të bardha në lëkurë.
Ndryshimet me moshën
Me moshën, sistemi i enëve të gjakut dobësohet dhe indet humbasin elasticitetin, duke bërë mavijosjet më të shpeshta, sidomos në këmbë.
Mosbalancimi hormonal
Mungesa e estrogjenit, e zakonshme gjatë menopauzës, shtatzënisë ose marrjes së ilaçeve hormonale, dobëson kapilarët dhe muret e tyre, duke e bërë më të lehtë shfaqjen e mavijosjeve.
Mungesa e vitaminave dhe elementëve ushqyes
Mungesa e vitaminave B12, C, K dhe P, ose bilanci i hekurit, mund të dobësojë enët e gjakut dhe të çojë në mavijosje. Burime të këtyre vitaminave janë: çaji jeshil, molla, kungulli, hudhra, banane, vezë, djathë dhe peshk yndyror.
Sëmundjet e gjakut dhe të enëve të gjakut
Sëmundje si varikoza, Willebrand, trombocitopenia apo leuçemia mund të shkaktojnë mavijosje. Konsultohuni me mjek nëse keni edhe dhimbje, këmbë të fryra, gjakderdhje nga hundët ose mishrat e dhëmbëve.
Përdorimi i ilaçeve
Disa ilaçe, si aspirina, analgjezikët, medikamentet anti-inflamatore, anti-astmatikët, shkaktojnë mavijosje. Nëse vini re lidhje ndërmjet ilaçeve dhe mavijosjeve, konsultohuni me mjekun tuaj.
Ushtrimi i tepërt fizik
Peshat ose aktiviteti fizik dobëson kapilarët e shkakton mavijosje. Edhe fëmijët mund të kenë mavijosje për shkak të çantave shkollore.
Si të dalloni mavijosjet e zakonshme nga ato të rrezikshme?
Pas një dëmtimi, mavijosjet janë të kuqe e bëhen blu, të purpurta ose të zeza. Brenda 5-10 ditëve bëhen jeshile ose të verdha, dhe brenda 10-14 ditëve marrin ngjyrë kafe dhe pastaj zbehen. Nëse nuk zhduket pas dy javëve ose ka ngjyrë të pazakontë, duhet të vizitoni mjekun.
Kushtoni vëmendje shpeshtësisë dhe intensitetit të mavijosjeve, konsultohuni me një hematolog për të identifikuar shkaqet e mundshme.
Kontrolloni dietën tuaj dhe suplementoni vitaminat e nevojshme vetëm pas konsultimit mjekësor. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Mos vuaj më! Ky kombinim i shtëpisë shëron dhimbjen e fytit shpejt
Published
4 hours agoon
December 2, 2025By
UBT News
Gjatë stinës së ftohtë, dhimbja e fytit është një nga shqetësimet më të zakonshme me të cilat përballet çdo familje.
Përveç trajtimeve të zakonshme mjekësore, shumë njerëz zgjedhin të përdorin edhe receta tradicionale që konsiderohen të dobishme për qetësimin e irritimit dhe freskimin e fytit.
Një prej përzierjeve më të njohura është ajo me limon, mjaltë dhe xhenxhefil, e cila preferohet për aromën e këndshme dhe efektin qetësues.
Për përgatitjen e kësaj përzierjeje kërkohet vetëm një kavanoz qelqi dhe tre përbërës të thjeshtë: limon i prerë në feta, mjaltë natyral dhe xhenxhefil i freskët. Feta limoni vendosen në kavanoz, ndërsa sipër tyre shtohet mjaltë dhe, sipas dëshirës, xhenxhefil i prerë hollë.
Pasi kavanozi mbyllet mirë, përzierja lihet në frigorifer për disa ditë derisa të marrë një formë të ngjashme me xhelatinën.
Kur dëshirohet konsumimi, një lugë e kësaj përzierjeje shtohet në një filxhan dhe përzihet me ujë të nxehtë, duke krijuar një pije aromatike që shumë njerëz zgjedhin ta përdorin për të qetësuar fytin ose për t’u ngrohur gjatë ditëve të ftohta.
Kjo përzierje mund të ruhet në frigorifer deri në 2-3 muaj, nëse mbahet në një enë të pastër dhe të mbyllur mirë.
Edhe pse konsiderohet si një alternativë tradicionale e dobishme, ekspertët këshillojnë që për çdo shqetësim të vazhdueshëm ose të rëndë, të kërkohet këshilla e mjekut, sidomos për fëmijët, të moshuarit dhe personat me alergji. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Hurmat, fruti që ushqen trupin dhe mbron shëndetin
Published
22 hours agoon
December 1, 2025By
UBT News
Hurmat e Arabisë janë një nga frutat më të shëndetshme dhe ushqyese, të cilat dietologët i quajnë “minierë vitaminash”.
Ato përmbajnë kalcium, hekur, magnez, natrium, squfur, klor, si dhe vitamina A, B1, B2 dhe D.
Sheqeri natyral në hurma tretet lehtë dhe nuk është i dëmshëm për shëndetin.
Përfitimet shëndetësore të hurmave përfshijnë:
Forcojnë mëlçinë dhe përmirësojnë funksionin e saj.
Luftojnë stresin nervor dhe rregullojnë punën e gjëndrave tiroide dhe enëve të gjakut.
Zbutin irritimin e fytit dhe largojnë sekrecionet.
Konsumi i tyre esëll ndihmon në eliminimin e parazitëve (askaridet).
Forcojnë muskujt dhe nervat, duke vonuar plakjen.
Freskojnë zorrët dhe i mbrojnë nga infeksionet.
Përmirësojnë funksionet e trurit, lehtësojnë marramendjen dhe luftojnë vëngërinë e syve dhe plogështinë.
Pastrojnë veshkat dhe normalizojnë urinimin.
Hurmat janë të sigurta edhe për fëmijët, pasi sheqeri natyral thithet dhe tretet lehtë, duke mbështetur stomakun dhe zorrët. Lëngu i hurmave i përzier me qumësht ka vlera ushqyese dhe rregulluese për të gjithë moshat.
Gjithashtu, masa e bërë nga hurmat e shtypura dhe mjalti përdoret për trajtimin e dizenterisë tek fëmijët dhe ndihmon në forcimin e mishrave të dhëmbëve gjatë daljes së dhëmbëve, duke lehtësuar procesin. /A.Z/UBT News/
Energjia juaj është pasuria juaj, si ta mbroni nga njerëzit negativë?
Ish-ushtari i UÇK-së që pretendohet se u keqtrajtua: S’kam asgjë me Thaçin e të tjerët
A ndikojnë tatuazhet në rrezikun për kancer të lëkurës?
Samsung prezanton telefonin e parë me palosje të shumëfishtë
Mavijosjet në lëkurë pa arsye, pse ndodhin dhe kur duhet të shqetësoheni?
X prezanton funksionin “Rreth këtij profili” për të luftuar llogaritë false
Moment emocional në Fashion Awards në Londër, Sienna Miller zbulon se është shtatzënë
Ambasada amerikane fton shtetasit e saj në Kosovë për një takim me Prattipatin
Talenti shqiptar befason sërish, Lara Colturi e treta në Kupën e Botës
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
