Shëndet

​A e dini se këto ushqime përmbajnë sasinë më të madhe të kripërave të fshehura?

Kripa është thelbësore për jetën.

Published

on

Sot, kur gjithçka është e zgjuar, njerëzit nuk duhet të dorëzohen as në kuzhinë. Duke përdorur një zëvendësues të zgjuar për kripën klasike, shija e ushqimit nuk do të ndryshojë. Përkundrazi, me përdorimin imagjinues të erëzave, do të bëhet edhe më e shijshme, dhe trupi juaj më i shëndetshëm dhe më i lumtur.

Çdo gjë që hidhet në ujë të vluar do të gatuhet, edhe nëse është e kripur, do të jetë e ngrënshme. Këshillat më të shkurtra dhe më të thjeshta të kuzhinës ndonjëherë janë vërtet më të mirat. Kripa është përbërësi më i zakonshëm në kuzhinë, sepse e dimë – pjatat e pakripura janë të pangrënshme si shakatë e padurueshme pa kripë.

Kripa është thelbësore për jetën, ajo është e pranishme në çdo qelizë të trupit tonë dhe na ndihmon të largojmë toksinën nga trupi. Është thelbësore për transportin e lëndëve ushqyese dhe oksigjenit dhe i lejon nervat të transmetojnë mesazhe. Por duke qenë se çdo gjë ju vjen në ndihmë në sasi të vogla, ndaj nuk duhet ta teproni me kripën. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon më pak se pesë gramë kripë në ditë, që korrespondon me sasinë që përshtatet në një lugë çaji.

Fatkeqësisht, pak njerëz i ndjekin këto rekomandime. Marrja e tepërt e kripës shkakton rreth 1.6 milionë vdekje në mbarë botën çdo vit, paralajmëroi një studim australian i vitit 2014, katër nga pesë prej këtyre vdekjeve ndodhin në vendet me të ardhura të ulëta dhe mesatare, dhe gati gjysma e vdekjeve janë nën 70-vjeç. Një studim tjetër zbuloi se 15 për qind e të gjitha vdekjeve nga sulmet në zemër dhe goditjet në tru dhe sëmundje të tjera të lidhura me zemrën ishin për shkak të marrjes së tepërt të kripës. Ka më shumë, nga hipertensioni te gurët në veshka, osteoporoza apo astma bronkiale.

A do të thotë kjo që tani e tutje t’i mbani kripërat larg? Është sigurisht mënyra më e thjeshtë, por për fat të mirë jo e vetmja. Ne ende mund të kriposim pjatat tona të preferuara për t’i bërë ushqimet tona më të shijshme, por me një kusht – të reduktojmë marrjen e natriumit. Kripa është në të vërtetë klorur natriumi (NaCl) dhe përbëhet nga afërsisht 40 për qind natriumi dhe 60 për qind klorur. Natriumi është një mineral thelbësor në kripë dhe vepron si një elektrolit i rëndësishëm në trup. Por marrja e tepërt e kripës/natriumit mund të ndikojë gjithashtu në shëndetin tuaj.

Së fundi, New England Journal of Medicine ka publikuar një studim të gjerë që ndoqi marrëdhënien shkak-pasojë midis shëndetit dhe marrjes së kripës në më shumë se 10.000 të rritur të shëndetshëm. Gjetjet konfirmuan atë që tashmë dihet mirë, sa më i ulët të jetë marrja e kripës, aq më i ulët është rreziku i sëmundjes. Por ky studim sugjeroi gjithashtu se rritja e marrjes së kaliumit lidhej drejtpërdrejt me reduktimin e goditjeve në tru dhe sëmundjeve të zemrës.

Kaliumi në trup ka efektin e kundërt të kripës – mund të ndihmojë në relaksimin e enëve të gjakut dhe uljen e presionit të gjakut. Për më tepër, kripërat e kaliumit në fakt ofrojnë një përfitim të dyfishtë, pasi marrja e ulët e natriumit ul presionin e gjakut dhe marrja shtesë e kaliumit ka të njëjtin efekt, gjë që përfundimisht çon në një shëndet më të mirë të zemrës.

Një zëvendësues i zgjuar i kripës nënkupton zëvendësimin e natriumit me kalium, i cili është i dobishëm për enët e gjakut

Nuk është e vështirë të mendosh për shëndetin, por shumë heqin dorë në fillim të udhëtimit nga frika se do t’u duhet të heqin dorë nga gjithçka që duan më shumë.

E gjithë mençuria përmbahet në faktin se kripërat zëvendësuese zëvendësojnë një pjesë të natriumit me kalium,e cila ka veti të ngjashme. Këta zëvendësues përmbajnë rreth një të katërtën më pak natrium, por kanë një shije të ngjashme me kripën e zakonshme dhe mund të përdoren në të njëjtën mënyrë siç përdorim zakonisht kripën e tryezës ose të detit. Kaliumi dhe ushqimet që përmbajnë kalium, si patatet e ëmbla, patatet, fasulet, panxhari apo drithi, janë aleatë të mëdhenj në uljen e presionit të gjakut dhe ruajtjen e shëndetit të zemrës. Kripa zëvendësuese ka të njëjtin efekt në shëndet.

Raporti matematikisht ideal i natriumit dhe kaliumit në dietë është afërsisht 1 me 1.2. Ju nuk keni nevojë për një kalkulator për ta mbajtur atë. Do të jetë e mjaftueshme për të reduktuar marrjen e ushqimeve të ndryshme jo të shëndetshme në trup, kështu që ju do të jeni në gjendje të shtoni kripë në një pjatë me një majë kripë të pasuruar me kalium. Dhe duke qenë se nuk përmban gluten apo laktozë dhe ka zero kalori, është gjithashtu i përshtatshëm për vegjetarianët dhe veganët dhe të gjithë ata që duan të ngushtojnë linjën e tyre dhe të ruajnë shëndetin. Dhe kjo është një situatë e pastër fituese.

Shëndet

Rreziqet e gjumit përmbys, ja pse duhet ta shmangni

Published

on

Shumë njerëz nuk i kushtojnë rëndësi mënyrës se si flenë, por disa pozicione mund të shkaktojnë probleme serioze shëndetësore.

Sipas Benden Health, shumica preferojnë të flenë në anën e djathtë, por pozicioni më i mirë është të flesh në anën e majtë. Ekspertët rekomandojnë të përdoret një jastëk nën gjunjë kur flini përmbys, ndërsa paralajmërojnë se shtrirja përmbys pa mbështetje mund të jetë e dëmshme.

Doktoresha Cheryl Lythgoe shpjegon se të flesh përmbys dëmton shtyllën kurrizore, nyjet dhe nervat, duke çuar në dhimbje kronike të qafës dhe shpinës.

Ky pozicion gjithashtu mund të rrisë rrezikun e problemeve të frymëmarrjes për shkak të presionit shtesë mbi mushkëri dhe organet e tjera të frymëmarrjes.

“Pozicionet e gjumit që ushtrojnë presion të tepërt mbi shpinë, si shtrirja përmbys ose pozicioni i fetusit shumë i përkulur, mund të përkeqësojnë shqetësimet fizike. Ato shpesh çojnë në pozicionim jo të duhur të shtyllës kurrizore dhe rritje të presionit në qafë dhe pjesën e poshtme të shpinës, duke rezultuar në dhimbje kronike dhe çrregullime të gjumit”, shpjegon ajo.

Të flesh në anën e majtë konsiderohet më i shëndetshëm, pasi ndihmon tretjen dhe përmirëson qarkullimin e gjakut. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ushqimi që ndalon plakjen, ja vitaminat që i japin lëkurës shkëlqim

Published

on

Përveçse na jep energji, ushqimi është aleati më i mirë i bukurisë. Vitaminat e duhura ndihmojnë në ngadalësimin e plakjes dhe ruajtjen e shkëlqimit natyral të lëkurës.

Ja lista me ushqimet e nevojshme që duhet t’i konsumoni.

 Vitamina C – Ndihmon në prodhimin e kolagjenit dhe mbron nga dielli, ajo gjendet te specat, brokoli, agrumet, luleshtrydhet.

Vitamina E – Lufton radikalet e lira dhe ruan elasticitetin e lëkurës e cila gjendet te avokadot, bajamet, farat e lulediellit, embrioni i grurit.

Beta-karoteni – Transformohet në vitaminë A, ndihmon në rigjenerimin e qelizave, e gjejmë te karotat, kungulli, spinaqi, pjepri.

Omega-3 – Yndyra e mirë që ushqen lëkurën dhe ruan elasticitetin, e hasim te peshku i yndyrshëm te farat e linit e po ashtu te arrat.

Mos harroni të kombinoni çdo ditë fruta, perime dhe yndyra të shëndetshme — bukuria fillon nga brenda. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Si ndikon ndryshimi i orës në shëndet? Studimet paralajmërojnë rreziqe serioze

Published

on

Ora e kursimit të ditës u prezantua për herë të parë në Britaninë e Madhe në vitin 1916, gjatë Luftës së Parë Botërore, me qëllim kursimin e energjisë dhe shfrytëzimin më të mirë të dritës natyrore.

Sot, kjo praktikë zbatohet në rreth 70 vende, por studimet tregojnë se ndryshimi ka pasoja negative për shëndetin, veçanërisht gjatë pranverës, kur humbim një orë gjumë. Një studim amerikan i vitit 2014 zbuloi se numri i shtrimeve në spital për atak në zemër rritet menjëherë pas ndryshimit të orës.

Rezultate të ngjashme janë vërtetuar edhe nga kërkime në Suedi, Kroaci, Gjermani dhe vende të tjera.

Një meta-analizë e studimeve ekzistuese tregoi se rreziku për atak në zemër rritet me rreth 4% në këtë periudhë, raporton BBC.

Kkërkimet tjera kanë lidhur ndryshimin e orës në pranverë me rritje të goditjeve në tru, si dhe me përkeqësim të çrregullimeve të humorit, depresionit, ankthit dhe abuzimit me substanca. Edhe aksidentet fatale në trafik janë më të shpeshta pas kalimit në orën verore. Një studim në SHBA vlerësoi se rreziku për aksidente vdekjeprurëse rritet me 6%, për shkak të mungesës kolektive të gjumit.

Por pse ky ndryshim ka një ndikim kaq të madh?

Ekspertët shpjegojnë se arsyeja qëndron te prishja e ritmit biologjik, “ora e brendshme” që përcakton kur flemë dhe kur zgjohemi. Në mbrëmje, errësira nxit prodhimin e melatoninës, hormonit të gjumit, ndërsa drita e mëngjesit e ndalon këtë proces dhe stimulon kortizolin, hormonin që na zgjon.

Kur ora ndryshon në pranverë, drita e zgjatur e mbrëmjes vonon prodhimin e melatoninës, mëngjeset më të errëta i detyrojnë njerëzit të zgjohen më herët se trupi i tyre të jetë gati. Kjo “humbje” e një ore gjumë mund të ndikojë negativisht në përqendrim, energji dhe gjendje shpirtërore gjatë gjithë javës.

Nga ana tjetër, ndryshimi i orës në vjeshtë është lidhur me një rritje të rasteve të depresionit. Një studim danez zbuloi se frekuenca e episodeve depresive u rrit me 11% në dhjetë javët pas kalimit në orën dimërore.

Më 2019, Parlamenti Evropian votoi për heqjen e ndryshimit sezonal të orës, por vendimi ende nuk është zbatuar, pasi shtetet anëtare nuk kanë arritur marrëveshje nëse duhet të mbajnë orën verore apo dimërore. Sipas shumicës së biologëve, koha standarde dimërore do të ishte më e shëndetshme për organizmin, pasi përputhet më mirë me ritmet natyrore të trupit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Lajmet nga UBT

UBT organizon Konferencën e 14-të Ndërkombëtare mbi Shkencat Farmaceutike dhe Natyrore

Published

on

Në kuadër të edicionit të 14-të të Konferencës Ndërkombëtare Shkencore të UBT-së, Fakulteti i Farmacisë organizoi konferencën prestigjioze mbi Shkencat Farmaceutike dhe Natyrore, e cila këtë vit u zhvillua online, duke mbledhur studiues, profesorë, farmacistë dhe ekspertë të shkencave natyrore nga e gjithë bota.

Konferenca kishte për qëllim shkëmbimin e njohurive ndërdisiplinare në fushën e farmacisë, bioteknologjisë, biologjisë molekulare, kimioterapisë, fitoterapisë dhe shkencave të natyrës, si dhe paraqitjen e risive kërkimore për diagnostikim, trajtim dhe siguri në përdorimin e barnave e substancave natyrore.

Sesioni 1

Chair: Valon Ejupi
Co-Chair: Diellza Tahiri

  • Ibrahim Ilker Ozyigit – The Interdisciplinary Intersections of Molecular Biology with Life Sciences
    (Marmara University, Türkiye)
  • Walaiporn Veyrudit, Kanjana Kunpatee, Suphachai Nuanualsuwan, Sudkate Chaiyo – Polyvinyl Alcohol Enhancement of Electrochemical Stability of Silver Ion on Paper-Based Biosensor for Cyanide Detection
    (Chulalongkorn University, Thailand)
  • Bujar Qazimi, Ivana Cvetkovikj Karanfilova, Marija Karapandzova, Gjoshe Stefkov, Shpend Dragusha, Hyrije Koraqi, Valon Ejupi – Comparison of Volatile Aroma Compounds between Flowers and Leaves of Sambucus nigra from Kosovo
    (UBT – Kosovo & University SS. Cyril and Methodius – North Macedonia)

Sesioni 2

Chair: Shpend Dragusha
Co-Chair: Agon Hoti

  • Kittima Chomthong, Nipapan Ruecha, Mohini M. Sain, Sudkate Chaiyo – Label-Free Electrochemical Lateral Flow Device for Detection of C-Reactive Protein
    (Chulalongkorn University – Thailand & University of Toronto – Canada)
  • Blerina Xhaferaj, Anila Kripa, Sokol Kocia, Lindita Vrushi, Kozeta Vaso, Aurel Nuro – An Overview on Chemical Profile for Oil and Alcoholic Tinctures of Rosmarinus Officinalis Plants
    (University of Tirana & Agricultural University of Tirana – Albania)
  • Erda Aliu, Anjeza Temaj, Yllka Gashi, Driton Selmani, Sefedin Bilalli, Gazmend Temaj, Nexhibe Nuhii – Targeted Therapies and Molecular Advances in Pediatric Acute Lymphoblastic Leukemia: Epidemiology, Genetics, and Future Directions
    (State University of Tetova – North Macedonia & UBT – Kosovo)
  • Valon Ejupi, Bujar Qazimi, Shpend Dragusha, Demush Bajraktari, Diellza Tahiri, Dafina Krasniqi, Agon Hoti – Strengthening Pharmacovigilance for Cardiovascular and Diuretic Agents: Challenges, Trends, and Future Directions
    (UBT – Kosovo)

Sesioni 3

Chair: Belma Nallbani
Co-Chair: Rina Krasniqi

  • Belma Gjergjizi Nallbani, Ali Nallbani, Gentiana Balaj – Effective Control of Hypertension with Single-Pill Combination Antihypertensive Drugs
    (UBT – Kosovo & Regional Hospital Prizren)
  • Yllka Gashi, Anjeza Temaj, Erda Aliu, Sefedin Bilalli, Driton Selmani, Gazmend Temaj, Nexhibe Nuhii – Consanguinity and Rare Genetic Disorders: Epidemiology, Case Studies, and Clinical Implications
    (State University of Tetova & UBT – Kosovo)
  • Eralda Mullabazi, Bujar Qazimi, Shpend Dragusha, Valon Ejupi – The Influence of Solvent Concentration and Extraction Duration for Determination of Total Phenolic and Flavonoid Content in Rosmarinus Officinalis
    (UBT – Kosovo)
  • Mendor Xharra, Yllka Gashi, Anjeza Temaj, Erda Aliu, Sefedin Bilalli, Shefki Xharra, Kumrije Xharra, Gazmend Temaj, Nexhibe Nuhii – Ribosome Biogenesis, Ribosomal Protein Alterations, and Tumor Suppressor p53 in Cancer: Molecular Mechanisms and Therapeutic Opportunities
    (State University of Tetova, UBT & Regional Hospital Prizren)

Sesioni 4

Chair: Demush Bajraktari
Co-Chair: Gentiana Balaj

  • Anjeza Temaj, Yllka Gashi, Erda Aliu, Sefedin Bilalli, Driton Selmani, Gazmend Temaj, Nexhibe Nuhii – Ribosome Biogenesis, Function, and Therapeutic Targeting: From Cancer to Genetic Disease
    (State University of Tetova & UBT – Kosovo)
  • Dafinë Kastrati Bajçinca, Emine Daci-Zejnullahi – Phytotherapeutic Potential of Lawsonia inermis and Juglans regia in Dermatologic Care: Enhancing Patient Adherence and Outcomes through Community Pharmacy Practice
    (University of Zagreb & UBT – Kosovo)
  • Eliza Gerguri, Florinda Bunjaku, Shpend Dragusha, Astrid Ortner, Eda Mehmeti – A New Electrochemical Sensor for Determination of Vitamin B6
    (UBT – Kosovo & University of Graz – Austria)
  • Pelin Telkoparan-Akillilar – The Stress-Biomarker Axis in Atherosclerosis Driven by Organelle, Oxidative and tRNA and miRNA Dynamics
    (Gazi University – Turkey)
  • Flora Doko, Sead Salkoski, Elita Ujseni Hajzeri – Efficacy, Safety and Preference: Patient-Focused Analysis of Natural vs. Synthetic Treatments for Mild Health Conditions
    (Private Health Institutions – Strugë, North Macedonia)

Konferenca u përmbyll me diskutime mbi sfidat e farmacisë moderne, balancimin mes trajtimeve natyrore dhe atyre sintetike, si dhe potencialin e madh të kërkimeve molekulare dhe bioteknologjike në parandalimin e sëmundjeve.

Pjesëmarrësit vlerësuan UBT-në për standardet e larta akademike, bashkëpunimet ndërkombëtare dhe roli që luan në avancimin e kërkimeve shkencore në fushën e farmacisë dhe shkencave natyrore, duke e konsoliduar pozitën e saj si një qendër lidere kërkimore në rajon dhe më gjerë.

Continue Reading

Të kërkuara