

Shëndet
A e dini se këto ushqime përmbajnë sasinë më të madhe të kripërave të fshehura?
Kripa është thelbësore për jetën.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiSot, kur gjithçka është e zgjuar, njerëzit nuk duhet të dorëzohen as në kuzhinë. Duke përdorur një zëvendësues të zgjuar për kripën klasike, shija e ushqimit nuk do të ndryshojë. Përkundrazi, me përdorimin imagjinues të erëzave, do të bëhet edhe më e shijshme, dhe trupi juaj më i shëndetshëm dhe më i lumtur.
Çdo gjë që hidhet në ujë të vluar do të gatuhet, edhe nëse është e kripur, do të jetë e ngrënshme. Këshillat më të shkurtra dhe më të thjeshta të kuzhinës ndonjëherë janë vërtet më të mirat. Kripa është përbërësi më i zakonshëm në kuzhinë, sepse e dimë – pjatat e pakripura janë të pangrënshme si shakatë e padurueshme pa kripë.
Kripa është thelbësore për jetën, ajo është e pranishme në çdo qelizë të trupit tonë dhe na ndihmon të largojmë toksinën nga trupi. Është thelbësore për transportin e lëndëve ushqyese dhe oksigjenit dhe i lejon nervat të transmetojnë mesazhe. Por duke qenë se çdo gjë ju vjen në ndihmë në sasi të vogla, ndaj nuk duhet ta teproni me kripën. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon më pak se pesë gramë kripë në ditë, që korrespondon me sasinë që përshtatet në një lugë çaji.
Fatkeqësisht, pak njerëz i ndjekin këto rekomandime. Marrja e tepërt e kripës shkakton rreth 1.6 milionë vdekje në mbarë botën çdo vit, paralajmëroi një studim australian i vitit 2014, katër nga pesë prej këtyre vdekjeve ndodhin në vendet me të ardhura të ulëta dhe mesatare, dhe gati gjysma e vdekjeve janë nën 70-vjeç. Një studim tjetër zbuloi se 15 për qind e të gjitha vdekjeve nga sulmet në zemër dhe goditjet në tru dhe sëmundje të tjera të lidhura me zemrën ishin për shkak të marrjes së tepërt të kripës. Ka më shumë, nga hipertensioni te gurët në veshka, osteoporoza apo astma bronkiale.
A do të thotë kjo që tani e tutje t’i mbani kripërat larg? Është sigurisht mënyra më e thjeshtë, por për fat të mirë jo e vetmja. Ne ende mund të kriposim pjatat tona të preferuara për t’i bërë ushqimet tona më të shijshme, por me një kusht – të reduktojmë marrjen e natriumit. Kripa është në të vërtetë klorur natriumi (NaCl) dhe përbëhet nga afërsisht 40 për qind natriumi dhe 60 për qind klorur. Natriumi është një mineral thelbësor në kripë dhe vepron si një elektrolit i rëndësishëm në trup. Por marrja e tepërt e kripës/natriumit mund të ndikojë gjithashtu në shëndetin tuaj.
Së fundi, New England Journal of Medicine ka publikuar një studim të gjerë që ndoqi marrëdhënien shkak-pasojë midis shëndetit dhe marrjes së kripës në më shumë se 10.000 të rritur të shëndetshëm. Gjetjet konfirmuan atë që tashmë dihet mirë, sa më i ulët të jetë marrja e kripës, aq më i ulët është rreziku i sëmundjes. Por ky studim sugjeroi gjithashtu se rritja e marrjes së kaliumit lidhej drejtpërdrejt me reduktimin e goditjeve në tru dhe sëmundjeve të zemrës.
Kaliumi në trup ka efektin e kundërt të kripës – mund të ndihmojë në relaksimin e enëve të gjakut dhe uljen e presionit të gjakut. Për më tepër, kripërat e kaliumit në fakt ofrojnë një përfitim të dyfishtë, pasi marrja e ulët e natriumit ul presionin e gjakut dhe marrja shtesë e kaliumit ka të njëjtin efekt, gjë që përfundimisht çon në një shëndet më të mirë të zemrës.
Një zëvendësues i zgjuar i kripës nënkupton zëvendësimin e natriumit me kalium, i cili është i dobishëm për enët e gjakut
Nuk është e vështirë të mendosh për shëndetin, por shumë heqin dorë në fillim të udhëtimit nga frika se do t’u duhet të heqin dorë nga gjithçka që duan më shumë.
E gjithë mençuria përmbahet në faktin se kripërat zëvendësuese zëvendësojnë një pjesë të natriumit me kalium,e cila ka veti të ngjashme. Këta zëvendësues përmbajnë rreth një të katërtën më pak natrium, por kanë një shije të ngjashme me kripën e zakonshme dhe mund të përdoren në të njëjtën mënyrë siç përdorim zakonisht kripën e tryezës ose të detit. Kaliumi dhe ushqimet që përmbajnë kalium, si patatet e ëmbla, patatet, fasulet, panxhari apo drithi, janë aleatë të mëdhenj në uljen e presionit të gjakut dhe ruajtjen e shëndetit të zemrës. Kripa zëvendësuese ka të njëjtin efekt në shëndet.
Raporti matematikisht ideal i natriumit dhe kaliumit në dietë është afërsisht 1 me 1.2. Ju nuk keni nevojë për një kalkulator për ta mbajtur atë. Do të jetë e mjaftueshme për të reduktuar marrjen e ushqimeve të ndryshme jo të shëndetshme në trup, kështu që ju do të jeni në gjendje të shtoni kripë në një pjatë me një majë kripë të pasuruar me kalium. Dhe duke qenë se nuk përmban gluten apo laktozë dhe ka zero kalori, është gjithashtu i përshtatshëm për vegjetarianët dhe veganët dhe të gjithë ata që duan të ngushtojnë linjën e tyre dhe të ruajnë shëndetin. Dhe kjo është një situatë e pastër fituese.
Lajmet
UBT përfaqësohet me sukses në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Turqi
Published
1 hour agoon
October 6, 2025By
Driton Iseni
Prof. Dr. Aida Rexhepi dhe Ligj. Aferdita Gashi nga Katedra e Pedodoncisë dhe Stomatologjisë Preventive të Fakultetit të Stomatologjisë përfaqësuan UBT-në në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Antalia të Turqisë.
Me një prezantim të studimit të tyre shkencor mbi prevalencën e hipomineralizimit të molarit dhe incizivit te fëmijët e moshës 8-11 vjeç, përfaqësueset e UBT-së treguan ekspertizën e institucionit në hulumtime të avancuara në shëndetin oral dhe stomatologjinë pediatrike.
Konferenca u zhvillua në Antalia të Turqisë, më 4-7 tetor 2025, nën ombrellën e Shoqatës së Pedodonteve të Turqisë. Ky aktivitet ofroi një platformë ndërkombëtare për shkëmbimin e njohurive, diskutimin e metodave më të fundit në stomatologji pediatrike dhe prezantimin e rezultateve të studimeve shkencore nga specialistë të fushës.
Shëndet
Vjeshta në tavolinën tuaj, ushqime për zemër të fortë
Published
3 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Frutat dhe perimet e stinës së vjeshtës janë të pasura me shije dhe lëndë ushqyese, duke u bërë një aleat i çmuar për shëndetin e zemrës.
Ato ofrojnë fibra, vitamina, minerale dhe antioksidantë që ndihmojnë në funksionimin e zemrës, ulin kolesterolin dhe parandalojnë formimin e pllakës në arterie.
Ekspertët rekomandojnë të konsumohen të paktën 2,5 filxhanë perime dhe 2 filxhanë fruta çdo ditë, si pjesë e një diete të balancuar.
Disa prodhime të vjeshtës dallohen veçanërisht për efektin mbrojtës ndaj zemrës:
Kungulli: i pasur me beta-karoten që shndërrohet në vitaminë A dhe antioksidantë; farat ndihmojnë në uljen e tensionit dhe kolesterolit.
Mollët: përmbajnë fibra dhe polifenole që reduktojnë rrezikun e sëmundjeve kardiake.
Shega: e pasur me polifenole që mbështesin qarkullimin dhe mund të ndihmojnë në uljen e tensionit.
Bamjet: përmbajnë fibra, vitaminë K, C dhe folate.
Boronicat e kuqe: ndihmojnë në uljen e tensionit dhe përmirësojnë funksionin vaskular.
Patatet e ëmbla: kombinim i fibrave, beta-karotenit dhe kaliumit për presion më të qëndrueshëm të gjakut.
Edhe ndryshime të vogla, si një mollë në ditë ose shtimi i lahanidës në sallatë, bëjnë diferencë të madhe për zemrën dhe cilësinë e jetës. Duke konsumuar rregullisht prodhime sezonale, jo vetëm që mbështesim shëndetin, por fermerët vendas dhe mjedisin. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pija që ju mban të shëndetshëm gjatë stinës së ftohtë
Published
4 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Me afrimin e stinës së ftohtë, mënyrat natyrale për të forcuar imunitetin bëhen më të rëndësishme se kurrë.
Një pije e thjeshtë nga përbërës me vitamina, antioksidantë e veti natyrale antibakteriale që ndihmojë trupin të qëndrojë i fortë dhe energjik.
Konsumi i rregullt përmirëson rezistencën e trupit, rrit energjinë dhe vitalitetin, dhe ndihmon në parandalimin e sëmundjeve sezonale. Njerëzit që e përdorin raportojnë ndjenjë më të madhe force, përqendrimi e sistem imunitar më të qëndrueshëm.
Pse kjo pije forcon imunitetin?
Limoni është burim natyral i vitaminës C, i cili mbështet funksionin e qelizave të bardha. Mjalti ka veti antibakteriale e qetëson fytin.
Xhenxhefili dhe shafrani i Indisë janë anti-inflamatorë dhe përmirësojnë qarkullimin e gjakut. Kombinimi i përbërësve krijon stimulues natyral të fuqishëm për sistemin imunitar.
Eksperienca tregon se konsumimi i rregullt i kësaj pijeje ndihmon trupin të luftojë viruset dhe infeksionet më shpejt, duke sjellë energji më të mirë dhe më pak ndjeshmëri ndaj të ftohtit.
Si ta përgatisni në shtëpi:
Lëngu i një limoni
1 lugë gjelle mjaltë
1 cm xhenxhefil të freskët
Një majë shafrani i Indisë
Përzieni në një gotë me ujë të ngrohtë dhe pijeni një herë në ditë, më mirë në mëngjes me stomak bosh. Ky ritual i thjeshtë është i shpejtë, efektiv dhe sjell ndryshime të dukshme në forcën dhe rezistencën e trupit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
A mund të përdoret vaj ulliri për skuqje?
Published
5 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Vaji i ullirit është një nga produktet më të njohura të kuzhinës mesdhetare, i vlerësuar për shijen, aromën dhe përfitimet shëndetësore. Një pyetje e zakonshme është nëse mund të përdoret për skuqje.
Pikat e forta
Vaji ekstra i virgjër është i pasur me antioksidantë acide yndyrore të shëndetshme, veçanërisht acidi oleik, i cili ndihmon në uljen e kolesterolit të keq e mbrojtjen e zemrës. Për gatime të lehta, si kaurdisje, pjekje në temperaturë të ulët, ky vaj është zgjedhja më e mirë.
Pika e tymit
Një element i rëndësishëm për gatimin me vaj është pika e tymit, temperatura në të cilën vaji digjet e lëshon substanca të dëmshme. Vaji i ullirit ekstra i virgjër ka një pikë tymi 190–210°C, që e bën të përshtatshëm për shumë skuqje në shtëpi, si perime, vezë apo mish i lehtë.
Megjithatë, për skuqje të thella dhe në temperatura shumë të larta, ai nuk është më i rekomanduar, sepse digjet më shpejt se vajrat e tjerë, si vaji i lulediellit ose vaji i kikirikut.
Rekomandimet e ekspertëve:
Përdoreni pa problem për gatime të lehta dhe mesatare.
Për skuqje të thella, zgjidhni vajra me pikë tymi më të lartë.
Shmangni gjithmonë ngrohjen e tepërt të vajit, pasi humb vlerat ushqyese dhe mund të bëhet i dëmshëm. /A.Z/UBT News/

UBT përfaqësohet me sukses në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Turqi

Britney Spears rrëzohet nga shkallët, lëndon gjurin

Ngrihet aktakuzë për shitblerje të narkotikëve dhe armëmbajtje pa leje në Gjakovë

Zbulohet sasi e konsiderueshme mallrash të padeklaruara në pikën kufitare Vërmicë

Gjermania vendos laserë në aeroportin e Mynihut për t’u mbrojtur nga dronët

Jogurti i veçantë nga katër milingona, po rikthehet tradita bullgare dhe turke

Rektori Hajrizi u uron studentëve mirëseardhje dhe një fillim të mbarë të vitit akademik 2025/26

Ndeshja Serbi-Shqipëri pa tifozë dhe me masa të rrepta sigurie

Kosova me pesë mungesa ndaj Sllovenisë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën