Lajmet

​30 vjet nga traktati që i hapi rrugë krijimit të Bashkimit Evropian

Traktati i Mastrihtit njihet më shumë si Traktati i Bashkimit Evropian.

Published

on

Më 7 shkurt të vitit 1992 u nënshkrua Traktati Maastricht, i cili hapi rrugën për krijimin e Bashkimit Evropian. Traktati i Mastrihtit njihet më shumë si Traktati i Bashkimit Evropian, pasi me të nisi rruga që do të çonte në vitin 2002 në hyrjen në qarkullim të monedhës së përbashkët evropiane – euro.

Negociatat për traktatin e Mastrihtit lindën me vullnetin për të realizuar mes shteteve anëtare të Komunitetit, një integrim në sektorin e politikës ekonomike, përmes një përputhjeje të fortë ekonomike të vendeve anëtare, përmes hedhjes në qarkullim të një monedhe të vetme evropiane.

Traktati i Mastrihtit nuk është i rëndësishëm vetëm sepse shënon hapin e parë konkret drejt Bashkimit Ekonomik dhe monetar, por sepse nëpërmjet tij u kalua në Komunitetin Evropian dhe në Bashkimin Evropian, u përforcua bashkëpunimi mes shteteve anëtare në fushën e politikës së jashtme dhe arrihet në konceptin e qytetarit evropian.

Në qershor 1992, përmes referendumit, Danimarka i tha “JO” ratifikimit të Traktatit të Mastrihtit. Ndërkohë që në Francë, Traktati i Mastrihtit, i shtruar për referendum merr vetëm 50.4 për qind të votave: një gjysmë fitore dhe një goditje ndaluese për Evropën. Por me gjithë këto vështirësi, Traktati i Mastrihtit eci përpara, u kërkuan zgjidhje politike duke u bazuar në rezultatet e referendumit danez dhe pak nga pak u kapërcye edhe “jo”-ja e francezëve.

Traktati i Mastrihtit u firmos zyrtarisht nga ministrat e Punëve të Jashtme të vendeve anëtare më 7 shkurt 1992, në një qytet të vogël të Holandës, prej nga mori dhe emrin, pranë kufirit me Gjermaninë dhe Belgjikën. Por, Traktati i Mastrihtit, menjëherë pas nënshkrimit të tij, nuk pati jetë të lehtë. Pikërisht sepse shënonte një hap të rëndësishëm përpara në procesin e integrimit evropian, disa vende nuk e pritën mirë.

Për nga rëndësia që pati dhe bazat që hodhi, mund të thuhet se ai shkoi shumë më larg se objektivi ekonomik, të cilin kishte përcaktuar në fillim Komuniteti. Ai shënoi një etapë të re të procesit “të një bashkimi të vazhdueshëm më të ngushtë midis popujve të Evropës”, duke e veshur në këtë mënyrë objektivin ekonomik me një frymë politik.

Me hyrjen e tij në fuqi më 1 nëntor 1993, u krijua Bashkimi Evropian me 12 vende anëtare të Komunitetit, të cilat ishin: Belgjika, Danimarka, Franca, Greqia, Gjermania, Holanda, Irlanda, Italia, Luksemburgu, Mbretëria e Bashkuar, Portugalia dhe Spanja. Numri i anëtarëve do të shkonte në 15 në vitin 1995.

Në tërësinë e tij, Traktati i Mastrihtit mund të përmblidhet në tri elementë kryesore ose tri shtylla:

– Së pari, veshja e Komunitetit evropian (e i cili zëvendësoi Komunitetin Ekonomik Evropian), me kompetenca të gjera mbikombëtare;

– Së dyti, bashkëpunimi në fushën e një politike të përbashkët të jashtme dhe të sigurisë;

– Së treti, bashkëpunimi në fushën e marrëdhënieve të brendshme dhe të drejtësisë.

Një qytetari evropiane

Traktati i Mastrihtit i njeh qytetarinë evropiane çdo personi që ka shtetësinë e një vendi anëtar të Bashkimit Evropian. Në këtë mënyrë, qytetaria evropiane është e kushtëzuar nga qytetaria kombëtare, por veç kësaj, ajo pajis edhe me disa të drejta të reja shtesë:

– e drejta e qarkullimit dhe e qëndrimit të lirë në vendet e Komunitetit;

– e drejta për t’u mbrojtur, jashtë vendit, nga ambasada apo dhe konsullata e secilit vend anëtar;

– e drejta e votës dhe për t’u zgjedhur në vendin rezident, për zgjedhjet evropiane dhe bashkiake, me disa kushte;

– e drejta e peticionit përpara Parlamentit Evropian;- e drejta e ankimimit pranë Mediatorit Evropian lidhur me probleme në funksionimin e administratës komunitare. Një bashkim ekonomik dhe monetar

Vendimi për të krijuar një monedhë të përbashkët më 1 janar 1999, nën drejtimin e Bankës Qendrore Evropiane, ishte hapi final i integrimit ekonomik dhe monetar në gjirin e tregut të përbashkët. Bashkimi ekonomik dhe monetar u realizua në tri etapa:

– Së pari, liberalizimi i lëvizjeve të kapitaleve, etapë e cila përfundoi më 31 dhjetor 1993.

– Së dyti, bashkërendimi i politikave ekonomike të vendeve anëtare, me qëllim uljen e inflacionit, të normave të interesit dhe të luhatjeve të kurseve të këmbimit, si dhe kufizimin e deficiteve dhe të borxhit të vendeve anëtare.

Vendosja e këtyre kritereve, që njihen si “kriteret e Mastrihtit”, ishte parakushti për sigurimin e konvergjencës së ekonomive të vendeve anëtare, e cila nga ana e saj është kusht i domosdoshëm për kalimin në një monedhë të përbashkët. Kjo është arsyeja që kriteret e Mastrihtit rëndom quhen edhe “kriteret e konvergjencës”.

Kalimi në monedhën e përbashkët u përgatit nga Instituti Monetar Evropian, pararendësi i bankës qendrore evropiane.

– Së treti dhe së fundi, krijimi i një monedhë të përbashkët më 1 janar 1999, dhe i Bankës qendrore evropiane.

Zgjerimi i kompetencave të Komunitetit

Me Traktatin e Mastrihtit, kompetencat komunitare u shtrinë edhe në fusha të tjera siç ishin: arsimi, formimi profesional, kultura, shëndeti publik, mbrojtja e konsumatorëve, rrjetet trans-evropiane, politikat industriale. Zgjerimi i këtyre kompetencave u mbështet në parimin e subsidiaritetit, që do të thotë se këto kompetenca u zgjeruan në atë masë që objektivat e parashikuara nuk mund të realizoheshin plotësisht nga vendet anëtare në nivel kombëtar ose lokal. Pra, iniciativat komunitare nuk kishin për qëllim të zëvendësonin iniciativat e secilit vend anëtar në rrafshin kombëtar, por konsideroheshin si një plotës i këtyre të fundit.

Me Traktatin e Mastrihtit, edhe politika sociale bëhet pjesë e fushës komunitare. Protokolli social, ndonëse nuk u nënshkruar nga Mbretëria e Bashkuar, u përfshi në Anekset e Traktatit. Kështu, nga gjithë vendet anëtare (me përjashtim të Mbretërisë së Bashkuar), u adoptuan dispozita të përbashkëta lidhur me kushtet e punës, me barazinë midis burrit dhe gruas, me integrimin e personave të përjashtuar nga tregu i punës, me sigurimet shoqërore etj. Politika e jashtme dhe e sigurimit e përbashkët

Shtylla e dytë e Traktatit të Mastrihtit, e cila mbështetet në mekanizmin e bashkëpunimit politik të institucionalizuar me Aktin Unik, ka të bëjë me hartimin e një politike të jashtme dhe të sigurisë të përbashkët. Kjo politikë do të mundësonte ndërmarrjen e veprimeve të përbashkëta në fushën e politikës së jashtme.

Në këtë këndvështrim, vendimmarrja duhej të ishte unanime, ndërsa masat shoqëruese të miratuara me shumicën e votave.

Politikat e ndërmarra nga BE në fushën e sigurisë, kanë si objektiv mbrojtjen e përbashkët, duke u mbështetur në bashkimin e Evropës Perëndimore. Gjithnjë në këtë pikëpamje, vendet anëtare mund të veprojnë për llogari të tyre, por me kusht që veprimet e tyre të mos bien ndesh me vendimet e miratuara së bashku. Çështjet e brendshme dhe drejtësia.

Shtylla e tretë e Traktatit u konceptua për të lehtësuar dhe siguruar lëvizjet e lira të individëve midis vendeve të BE-së.

Edhe këtu, vendimet merren në unanimitet; ato mbulojnë fushat e mëposhtme:

– rregullat e kalimit të kufijve të jashtëm të hapësirës së Komunitetit dhe forcimin e kontrolleve (duke filluar nga 1996, masat e marra në lidhje me vizat duhet të miratohen me shumicë votash; megjithatë një vend mund të miratojë dispozita të nevojshme me qëllim sigurimin e brendshëm dhe rendnin publik);

– lufta kundër terrorizmit, kriminalitetit, trafikut të drogës dhe mashtrimeve ndërkombëtare;- bashkëpunimi në fushën e drejtësisë penale dhe civile;

– krijimi i Zyrës evropiane të policisë (Europol), e pajisur me një sistem këmbimi informacioni midis policive të vendeve anëtare;

– lufta kundër migracionit të paligjshëm;

– politika të përbashkët azilimi.

Rishikimi i Traktatit

Në Traktat parashikohet edhe rishikimi i tij, kryesisht lidhur me institucionet komunitare, në kushtet e zgjerimit. Konferenca ndërqeveritare e mbledhur në vitet 1996-97, u finalizua me nënshkrimin nga ana qeverive të vendeve anëtare të një Traktati tjetër, atij të Amsterdamit, i cili ishte vazhdim i fushave dhe kompetencave të parashikuar në Traktatin e Mastrihtit.

Lajmet

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Published

on

By

Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.

Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.

Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.

“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.

Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.

Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.

Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.

Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.

Continue Reading

Lajmet

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.

Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.

“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.

Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.

Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.

Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.

Continue Reading

Lajmet

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Published

on

By

Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.

Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.

Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.

Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.

Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.

“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.

Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.

Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.

Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.

Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.

Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/

Continue Reading

Lajmet

Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht

Published

on

By

Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka deklaruar se vendimi për ndalimin e punimeve në sheshin “Xhorxh Bush” është i paligjshëm dhe i pambështetur në argumente juridike. Ai tha se institucionet që morën këtë vendim po ndikohen nga qëllime politike, edhe pse duhet të veprojnë në mënyrë të pavarur.

“Për herë të dytë janë ndërprerë punimet në një projekt të planifikuar për transformimin e hapësirës publike. Arsyetimet për këtë ndërhyrje nuk qëndrojnë në bazë ligjore dhe nuk janë ngritur nga palët përkatëse,” tha Rama në një konferencë për media.

Ai theksoi se projekti ka për qëllim përmirësimin e hapësirës publike dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në zhvillimin urban të qytetit.

“Ka munguar përgjigjja nga Ministri për një debat publik për këtë çështje, edhe pse kemi qenë të hapur për diskutim,” shtoi ai.

Rama njoftoi se Komuna e Prishtinës do të ndjekë rrugë ligjore ndaj veprimeve që, sipas tij, bien ndesh me ligjin.

“Kryeqyteti do të vazhdojë procedurat ligjore ndaj të gjithë atyre që shkelin ligjin,” përfundoi ai.

Continue Reading

Të kërkuara