

Shëndet
Zakonet që duhet t’u përmbaheni pas moshës pesëdhjetëvjeçare
Ndaloni së vepruari sikur jeni në të njëzetat.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiPlakja është një proces i pashmangshëm, por i natyrshëm që kalon të gjithë. Për t’u plakur sa më shëndetshëm dhe me hijeshi, ju sjellim këshillat e mjekëve, se cilat zakone duhet t’iu përmbaheni dhe nga cilat duhet të hiqni dorë.
James Dan, një mjek geriatri, ka trajtuar shumë pacientë të cilët i kanë dhënë mësimet që ai zbaton sot në moshën e tij të mëvonshme. Ai aktualisht punon në një shtëpi për të moshuar dhe të sëmurë rëndë dhe kryesisht kujdeset për njerëzit me demencë, Alzheimer dhe sëmundjen e Parkinsonit, por gjithashtu ndihmon individët në aktivitetet e tyre të përditshme dhe dëshiron t’u mësojë atyre se si të plaken me hijeshi, ndaj vendosi të ndajë disa këshilla.
Ndaloni së vepruari sikur jeni në të njëzetat
Sistemi juaj muskulor nuk e ka fleksibilitetin dhe forcën që kishte në rininë tuaj, që nga ana tjetër do të thotë se jeni më të prirë ndaj rrëzimeve dhe lëndimeve. Përveç kësaj, shqisat tuaja të shikimit, dëgjimit dhe ekuilibrit fillojnë të dobësohen me kalimin e kohës.
Dan rekomandon ushtrime që forcojnë aftësitë aerobike dhe muskulore. Aktivitetet e thjeshta si ecja, çiklizmi dhe noti janë shembuj të mirë të ushtrimeve aerobike. Kopshtaria, ushtrimet shtrënguese dhe aktivitete të tjera rekreative mund të jenë gjithashtu aerobike. Të gjitha këto aktivitete ndihmojnë në përmirësimin e aftësisë, forcës, lëvizshmërisë dhe qëndrueshmërisë.
Mos e injoroni trupin tuaj
Trupi juaj e di kur diçka nuk është në rregull dhe ju duhet ta dëgjoni atë sepse në këtë mënyrë ju mund të zbusni efektet e plakjes. Dëgjoni mesazhet që ju dërgon trupi juaj dhe kërkoni rregullisht kujdes mjekësor nga një mjek i kualifikuar nëse shfaqen probleme.
Nëse filloni trajtimin kur trupi juaj shfaq shenja paralajmëruese, mund të zvogëloni shpeshtësinë dhe ashpërsinë e sëmundjes dhe të shmangni probleme serioze shëndetësore, si lëndime të rënda ortopedike ose sulme në zemër.
Dan rekomandon t’ua lini diagnozat mjekëve të kualifikuar dhe të mos neglizhoni këshillat dhe trajtimin e tyre.
Ndaloni shmangien e shkuarjes te mjeku
Shkuarja për kontrolle rutinë mund të ndihmojë në zbulimin e sëmundjeve për të cilat përndryshe nuk do të kishit ditur kurrë. Në përgjithësi, sa më i vjetër të jeni, aq më shumë ka gjasa që të keni probleme të fshehura. Një shembull i mirë i një ekzaminimi rutinë është një kolonoskopi.
Kolonoskopitë janë të nevojshme kur hyni në pleqëri dhe janë çelësi për parandalimin e kancerit të zorrës së trashë.
Në fakt, për shkak të kolonoskopisë, shumica e kancerit të zorrës së trashë zbulohen në një fazë të hershme dhe të shërueshme.
Përpara se ekzaminimi të bëhej gjerësisht i disponueshëm, pacientët zakonisht kishin kancer të zorrës së trashë që tashmë ishte përhapur, duke i lënë ata me simptoma të pafavorshme si gjakderdhje rektale, humbje peshe dhe dhimbje barku. Testimi dhe rreziku i ulët i heqjes së polipeve prekanceroze ia vlen.
Ndaloni zakonet e pashëndetshme
Një dietë e ekuilibruar, kontrolli i konsumit të alkoolit dhe shumë pushim janë formula të mira për të përmirësuar mirëqenien dhe shëndetin e trurit. Në mënyrë të veçantë, një dietë e pasur me fruta, perime, proteina me pak yndyrë dhe drithëra është thelbësore për një tru të shëndetshëm dhe të lumtur.
Kujdesuni për shëndetin tuaj mendor
Një person mund të bëjë jetë të lumtur me shumë aktivitet fizik, por nëse depresioni dhe ankthi janë të theksuara, plakja e lumtur është pothuajse e pamundur. Rreziku i përkeqësimit të shëndetit mendor mund të zbutet nga shoqërimi, lidhjet e forta familjare dhe spiritualiteti. Shkoni në darka me miqtë, bashkohuni në një klub, merrni pjesë në festa ditëlindjesh dhe të ngjashme për të funksionuar më mirë individualisht.
Aktivizo trurin
Aktivitete të tilla si lojërat me fjalë, enigmat, vallëzimi dhe meditimi i përditshëm stimulojnë trurin dhe mund të ndihmojnë në përmirësimin e përqendrimit, kujtesës, koordinimit sy-dorë, aftësitë e të menduarit kritik dhe më shumë. Merrni disa minuta çdo ditë për të medituar, gjë që do të lejojë trurin dhe trupin tuaj të relaksohen dhe të rivendosen pas lojërave argëtuese me fjalë dhe kërcimit.
Qëndroni aktiv
Mos lejoni që zakonet tuaja të këqija të vazhdojnë deri në të pesëdhjetat, pasi ato ndikojnë në moshën tuaj.
Plakja mund të duket si një gjë e frikshme, por nuk duhet të jetë. Sigurisht, disa probleme mund të lindin gjatë rrugës, por nëse planifikoni, ndërmerrni hapat e nevojshëm dhe hiqni dorë nga zakonet tuaja të këqija, mund ta bëni plakjen të dobishme dhe ta ktheni atë në dekadat më të mira të jetës suaj.
Lajmet
UBT përfaqësohet me sukses në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Turqi
Published
41 minutes agoon
October 6, 2025By
Driton Iseni
Prof. Dr. Aida Rexhepi dhe Ligj. Aferdita Gashi nga Katedra e Pedodoncisë dhe Stomatologjisë Preventive të Fakultetit të Stomatologjisë përfaqësuan UBT-në në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Antalia të Turqisë.
Me një prezantim të studimit të tyre shkencor mbi prevalencën e hipomineralizimit të molarit dhe incizivit te fëmijët e moshës 8-11 vjeç, përfaqësueset e UBT-së treguan ekspertizën e institucionit në hulumtime të avancuara në shëndetin oral dhe stomatologjinë pediatrike.
Konferenca u zhvillua në Antalia të Turqisë, më 4-7 tetor 2025, nën ombrellën e Shoqatës së Pedodonteve të Turqisë. Ky aktivitet ofroi një platformë ndërkombëtare për shkëmbimin e njohurive, diskutimin e metodave më të fundit në stomatologji pediatrike dhe prezantimin e rezultateve të studimeve shkencore nga specialistë të fushës.
Shëndet
Vjeshta në tavolinën tuaj, ushqime për zemër të fortë
Published
2 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Frutat dhe perimet e stinës së vjeshtës janë të pasura me shije dhe lëndë ushqyese, duke u bërë një aleat i çmuar për shëndetin e zemrës.
Ato ofrojnë fibra, vitamina, minerale dhe antioksidantë që ndihmojnë në funksionimin e zemrës, ulin kolesterolin dhe parandalojnë formimin e pllakës në arterie.
Ekspertët rekomandojnë të konsumohen të paktën 2,5 filxhanë perime dhe 2 filxhanë fruta çdo ditë, si pjesë e një diete të balancuar.
Disa prodhime të vjeshtës dallohen veçanërisht për efektin mbrojtës ndaj zemrës:
Kungulli: i pasur me beta-karoten që shndërrohet në vitaminë A dhe antioksidantë; farat ndihmojnë në uljen e tensionit dhe kolesterolit.
Mollët: përmbajnë fibra dhe polifenole që reduktojnë rrezikun e sëmundjeve kardiake.
Shega: e pasur me polifenole që mbështesin qarkullimin dhe mund të ndihmojnë në uljen e tensionit.
Bamjet: përmbajnë fibra, vitaminë K, C dhe folate.
Boronicat e kuqe: ndihmojnë në uljen e tensionit dhe përmirësojnë funksionin vaskular.
Patatet e ëmbla: kombinim i fibrave, beta-karotenit dhe kaliumit për presion më të qëndrueshëm të gjakut.
Edhe ndryshime të vogla, si një mollë në ditë ose shtimi i lahanidës në sallatë, bëjnë diferencë të madhe për zemrën dhe cilësinë e jetës. Duke konsumuar rregullisht prodhime sezonale, jo vetëm që mbështesim shëndetin, por fermerët vendas dhe mjedisin. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pija që ju mban të shëndetshëm gjatë stinës së ftohtë
Published
3 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Me afrimin e stinës së ftohtë, mënyrat natyrale për të forcuar imunitetin bëhen më të rëndësishme se kurrë.
Një pije e thjeshtë nga përbërës me vitamina, antioksidantë e veti natyrale antibakteriale që ndihmojë trupin të qëndrojë i fortë dhe energjik.
Konsumi i rregullt përmirëson rezistencën e trupit, rrit energjinë dhe vitalitetin, dhe ndihmon në parandalimin e sëmundjeve sezonale. Njerëzit që e përdorin raportojnë ndjenjë më të madhe force, përqendrimi e sistem imunitar më të qëndrueshëm.
Pse kjo pije forcon imunitetin?
Limoni është burim natyral i vitaminës C, i cili mbështet funksionin e qelizave të bardha. Mjalti ka veti antibakteriale e qetëson fytin.
Xhenxhefili dhe shafrani i Indisë janë anti-inflamatorë dhe përmirësojnë qarkullimin e gjakut. Kombinimi i përbërësve krijon stimulues natyral të fuqishëm për sistemin imunitar.
Eksperienca tregon se konsumimi i rregullt i kësaj pijeje ndihmon trupin të luftojë viruset dhe infeksionet më shpejt, duke sjellë energji më të mirë dhe më pak ndjeshmëri ndaj të ftohtit.
Si ta përgatisni në shtëpi:
Lëngu i një limoni
1 lugë gjelle mjaltë
1 cm xhenxhefil të freskët
Një majë shafrani i Indisë
Përzieni në një gotë me ujë të ngrohtë dhe pijeni një herë në ditë, më mirë në mëngjes me stomak bosh. Ky ritual i thjeshtë është i shpejtë, efektiv dhe sjell ndryshime të dukshme në forcën dhe rezistencën e trupit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
A mund të përdoret vaj ulliri për skuqje?
Published
4 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Vaji i ullirit është një nga produktet më të njohura të kuzhinës mesdhetare, i vlerësuar për shijen, aromën dhe përfitimet shëndetësore. Një pyetje e zakonshme është nëse mund të përdoret për skuqje.
Pikat e forta
Vaji ekstra i virgjër është i pasur me antioksidantë acide yndyrore të shëndetshme, veçanërisht acidi oleik, i cili ndihmon në uljen e kolesterolit të keq e mbrojtjen e zemrës. Për gatime të lehta, si kaurdisje, pjekje në temperaturë të ulët, ky vaj është zgjedhja më e mirë.
Pika e tymit
Një element i rëndësishëm për gatimin me vaj është pika e tymit, temperatura në të cilën vaji digjet e lëshon substanca të dëmshme. Vaji i ullirit ekstra i virgjër ka një pikë tymi 190–210°C, që e bën të përshtatshëm për shumë skuqje në shtëpi, si perime, vezë apo mish i lehtë.
Megjithatë, për skuqje të thella dhe në temperatura shumë të larta, ai nuk është më i rekomanduar, sepse digjet më shpejt se vajrat e tjerë, si vaji i lulediellit ose vaji i kikirikut.
Rekomandimet e ekspertëve:
Përdoreni pa problem për gatime të lehta dhe mesatare.
Për skuqje të thella, zgjidhni vajra me pikë tymi më të lartë.
Shmangni gjithmonë ngrohjen e tepërt të vajit, pasi humb vlerat ushqyese dhe mund të bëhet i dëmshëm. /A.Z/UBT News/

UBT përfaqësohet me sukses në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Turqi

Britney Spears rrëzohet nga shkallët, lëndon gjurin

Ngrihet aktakuzë për shitblerje të narkotikëve dhe armëmbajtje pa leje në Gjakovë

Zbulohet sasi e konsiderueshme mallrash të padeklaruara në pikën kufitare Vërmicë

Gjermania vendos laserë në aeroportin e Mynihut për t’u mbrojtur nga dronët

Jogurti i veçantë nga katër milingona, po rikthehet tradita bullgare dhe turke

Rektori Hajrizi u uron studentëve mirëseardhje dhe një fillim të mbarë të vitit akademik 2025/26

Ndeshja Serbi-Shqipëri pa tifozë dhe me masa të rrepta sigurie

Kosova me pesë mungesa ndaj Sllovenisë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën