Sevasti Qiriazi Dako, një ndër figurat më të shquara të atdhetarizmit dhe arsimit shqip, lindi më 24 shkurt 1871 në Manastir. Ajo ishte një grua e jashtëzakonshme, e cila luajti një rol kyç në organizimin e arsimimit të vajzave në gjuhën shqipe dhe kontribuoi në avancimin e arsimit dhe emancipimin shoqëror të gruas shqiptare.

Sevastia ishte gruaja e parë shqiptare që ndoqi studimet e larta në “Robert College” të Stambollit, një arritje që shënoi një hap të rëndësishëm për femrat shqiptare në një kohë kur mundësitë për arsimim ishin të kufizuara. Pas përfundimit të studimeve në vitin 1891, ajo u kthye në Shqipëri dhe u angazhua në ngritjen e shkollës për vajza në Korçë. Kjo shkollë, e drejtuar nga Sevasti dhe motra e saj Parashqevi Qiriazi, shërbeu si një qendër e rëndësishme edukimi për vajzat e kohës, duke formuar breza të rinjsh të kulturuar dhe me ndërgjegje kombëtare.

Sevasti Qiriazi ishte gjithashtu një shkrimtare dhe redaktore e teksteve shkollore. Ajo bashkëpunoi ngushtë me bashkëshortin e saj, Kristo Dako, një arsimtar atdhetar, për hartimin dhe redaktimin e materialeve që ndihmuan në zhvillimin e arsimit shqiptar. Angazhimi i Sevasti Qiriazit në lëvizjen për arsimin dhe alfabetin shqiptar ishte i padiskutueshëm, duke marrë pjesë aktive në dy ngjarjet më të rëndësishme të kohës: Kongresin e Manastirit dhe atë të Elbasanit, që hodhën themelet e arsimit dhe alfabetit të gjuhës shqipe.

Përveç angazhimit të saj në fushën e arsimit, Sevasti Qiriazi ishte një veprimtare e shquar në fushën e çështjeve kombëtare. Ajo bashkëpunoi ngushtë me Ismail Qemalin, kryeministrin e Pavarësisë, dhe me grupe patriotike shqiptare jashtë vendit, duke u angazhuar për mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve dhe për promovimin e çështjes kombëtare në nivele ndërkombëtare. Në cilësinë e kryetares së Partisë Kombëtare Shqiptare në SHBA, Sevasti mbajti ligjërata dhe trumbetoi kërkesat e shqiptarëve në forumet ndërkombëtare.

Pas kthimit të saj në Shqipëri në vitin 1920, Sevasti Qiriazi vazhdoi përpjekjet për zhvillimin e arsimit dhe emancipimin shoqëror të femrës shqiptare me hapjen e Institutit Femëror “Kyrias”, një tjetër hap i rëndësishëm në avancimin e mundësive për vajzat shqiptare.

Në shënimet e saj autobiografike, Sevasti Qiriazi përmbledh luftën e saj për emancipimin e bijave të shqipes në veprën e titulluar “Lufta për emancipimin e bijave të shqipes”. Ky testament i veprës së saj mbetet një kujtim i pavdekshëm i angazhimit të Sevasti Qiriazit për arsimin dhe përparimin e shoqërisë shqiptare./UBTNews/

Fituesi i Sanremo-s 2025, Olly ka hequr dorë nga përfaqësimi i tij për shtetin italian në Eurovision, e cila do të mbahet në Bazel. Njoftimin e ka bërë të ditur vetë ai në rrjetin e tij social “Instagram”, duke shprehur se ka vendosur të heqi dorë nga mundësia për të marrë pjesë në Eurovision.

Ai ka shkruar se ky vendim është mënyra e tij për të dëgjuar veten, duke uruar fat atyre që do e zëvëndësojnë, e njofton koncertet e tij nëpër botë. Sakaq, RAI i ka shprehur mirënjohje këngëtarit për kontributin e dhënë në edicionin e 75-të të Festivalit di Sanremo dhe i ka uruar një karrierë të gjatë dhe të suksesshme.

Reagimi i plotë:

Kam vendosur të heq dorë nga mundësia për të marrë pjesë në Eurovision, me vetëdijen se është një nga ato gjëra që ndoshta ndodh vetëm një herë në jetë. Falenderoj ata që më votuan dhe më dhanë mundësinë të kem këtë privilegj: Shpresoj t’ju shoh së shpejti në një nga koncertet e mia për t’ju kthyer gjithë dashurinë që marr këto ditë. Për mua, ky vendim është mënyra ime për të dëgjuar veten dhe ndoshta edhe mënyra ime e shtrembër për të thënë faleminderit. Disa do të thonë se po heq dorë nga një ëndërr, mirëpo mendoj se thjesht kam zgjedhur ta jetoj atë në kohën time.

I uroj një fat të madh kujtdo që zë vendin tim: muzika në Itali është plot me artistë të mrekullueshëm dhe kasti i këtij viti është prova më e sinqertë e kësaj. Gjithmonë besoni! Diçka po ndryshon dhe është e qartë për të gjithë. Ju përqafoj dhe shihemi në turne, Federico. /UBT News/

Qendra Kinematografike e Kosovës (QKK) ka shpallur tre projekte fituese për financim, të cilat do të mbështeten me një total prej 800 mijë eurosh. Këto projekte përfshijnë filma të metrazhit të gjatë, të cilët kanë marrë mbështetje për realizimin e tyre. Projekti “Dua”, me skenar dhe regji nga Blerta Basholli, ka marrë mbështetje më të madhe, 340 mijë euro, ndërsa “Dua të shkoj sërish në det” me regji nga Leart Rama do të mbështetet me 240 mijë euro. Filmi i tretë, “Gjurmë” i regjisores Rita Krasniqi, do të marrë 220 mijë euro. Kjo ndarje buxhetore është pjesë e një thirrje që QKK-ja ka hapur vitin e kaluar, ku nga 12 projekte që aplikuan, vetëm tre arritën të sigurojnë financim.

Përkundër kësaj mbështetjeje, është shprehur shqetësimi për numrin e vogël të projekteve të mbështetura, që ka pasuar ndarjen e një shume të kufizuar buxhetore. Sipas regjisorëve dhe aktorëve të industrisë kinematografike kosovare, problemi i buxhetit të vogël është një pengesë për zhvillimin e kinematografisë dhe për mbështetje më të gjerë të projekteve filmike. Në këtë kuadër, është nënvizuar gjithashtu se QKK-ja ka një buxhet më të madh këtë vit, prej 2 milionë eurosh, dhe se do të hapë një tjetër thirrje brenda një muaji për të mbështetur edhe projekte të tjera.

Për herë të parë, QKK-ja ka emëruar një komision të pavarur për shqyrtimin e projekteve, duke përfshirë ekspertë të njohur si Tin Dirdamali, Norika Sefa, Antoneta Kastratin, Thomas Logoreci dhe Alireza Ghasemi, ndërsa komisioni financiar është përbërë nga Ilir Hasanaj, Ujkan Hysaj dhe Virgjina Peja.

Përveç projekteve që morën mbështetje, disa filma të tjerë, si “Sa o Roma Babo” dhe “Zanushja”, mbetën jashtë këtij procesi. Pas shpalljes së fituesve, regjisori Besim Ugzmajli ka theksuar se ky konkurs është ndikuar edhe nga jashtë dhe se buxheti i vogël për kinematografinë është një problem që duhet adresuar në mënyrë urgjente. Ai ka sugjeruar se ndërhyrjet e jashtme kanë mundur të kenë një ndikim në vendimet e jurisë.

Pavarësisht kritikave, drejtoresha e QKK-së, Blerta Zeqiri, ka konfirmuar se një thirrje e re do të hapet brenda një muaji për të mbështetur kategoritë e tjera të projekteve filmike. Megjithatë, problemi i teknikës dhe shtyrja e afatit të aplikimit ka ndikuar në zhvillimin e këtij procesi. Ndërkohë, buxheti i vitit 2024, që është 1.6 milionë euro, ka mbetur i pa shfrytëzuar, duke e bërë vitin e kaluar të humbur për QKK-në.

Një ndër hapat e rëndësishëm për zhvillimin e industrisë kinematografike është miratimi i Rregullores për të drejtat e rabatit, që lejon rimbursimin e 30% të investimeve që kompanitë e huaja bëjnë në Kosovë. Ky hap është parë si mundësi për të rritur konkurrencën e Kosovës në tregun ndërkombëtar të filmit.

Megjithatë, komuniteti artistik mbetet i ndarë lidhur me këtë nismë dhe ka nevojë për më shumë fushata informuese për të shfrytëzuar këtë mundësi. Po ashtu, QKK-ja ka humbur mundësinë për të nominuar filma për çmimet prestigjioze “Oscar”, pasi nuk ka hapur konkurs për këtë qëllim. Drejtoresha Zeqiri ka sqaruar se një problem teknik ka qenë shkaku i humbjes së mundësisë për nominim, ndërkohë që vitin 2023, komiteti vendosi të mos ketë kandidat për këtë çmim.

Në këtë mënyrë, kinematografia kosovare vazhdon të përballet me sfida të mëdha përsa i përket buxhetit dhe mundësive për mbështetje të projekteve filmike, ndërsa shpresat janë që hapat e ndërmarra të kontribuojnë për zhvillimin e industrisë dhe konkurrencën ndërkombëtare./UBTNews/