Lajmet

​Situata e menaxhueshme nga reshjet e fundit, komunat kërkojnë kod buxhetor për emergjenca

Published

on

Pas reshjeve të fundit atmosferike disa komuna të Kosovës u vërshuan, por nga Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës thonë se tashmë lumenjtë që dolën nga shtrati janë qetësuar dhe gradualisht brenda disa ditëve do kthehen normalisht tek shtretërit e tyre.

Hidrologu Bashkim Kastrati thotë se duke parë edhe situatën meteorologjike që do të mbretërojë në vend, Kosova nuk do të ballafaqohet me përmbytje të tilla në një periudhë afatshkurtër. Por meqenëse ky fillim viti nisi me vërshime nëpër shumë rajone të Kosovës, nga komunat po kërkohet një kod buxhetor i veçantë për rastet emergjente.

Bashkim Kastrati, hidrolog në Institutin Hidrometeorologjik të Kosovës, ka deklaruar se për shkak të reshjeve të ditëve të fundit disa rajone të Kosovës u ballafaquan me valën e dytë të vërshimeve pasi që lumenjtë kaluan vlerat maksimale.

“Pas një stabilizimi relativ të niveleve nëpër lumenj të Kosovës, përsëri do të thotë ka qenë ajo faza e dytë e ngritjes së tyre, natyrisht pas reshjeve intensive që filluan në pjesën perëndimore të cilat pas dy ditë u shtrinë edhe në tërë territorin e Kosovës. Dhe si pasojë e tyre kemi pasur ngritje enorme të disa lumenjtë dhe natyrisht daljes së tyre nga shtrati dhe padyshim kemi pasur edhe vërshime masive nëpër disa pjesë dhe dëme materiale, por fatmirësisht kësaj here pa viktime në njerëz. Janë prekur komunat si Gjakova, Juniku, Deçani, Suhareka, Malisheva, Klina, pastaj edhe disa komuna të pjesës qendrore të Kosovës si Podujeva, Skenderaj dhe Drenasi e kështu me radhë. Dje pasdite kanë qenë ato nivelet kritike ku kanë arritur vlerat maksimale, ndërsa prej ditës së djeshme pasdite deri më sot ato janë në trend të rënies së vazhdueshme dhe nuk pritet që edhe ditëve në vazhdim të ketë vështirësi apo probleme dhe gradualisht brenda disa ditëve do të kthehen normalisht tek shtretërit e tyre”, theksoi ai.

Hidrologu i IHMK-së për KosovaPress ka deklaruar se Kosova pas këtyre vërshimeve në një periudhë afatshkurtre nuk pritet të ballafaqohet me ndonjë situatë tjetër emergjente natyrore. Ai madje thotë se ana pozitive e këtyre reshjeve të mëdha është se Kosova ka siguruar ujë të pijshëm për këtë vit.

“Pritet në vazhdim që temperaturat të jenë të ulëta dhe kjo kontribuon që kjo sasi e borës që ka rënë të qëndrojë, dhe kur e kemi një situatë të rënduar hidrologjike me vërshime të përcjell deri sot, atëherë kjo situatë ndikon pozitivisht. Në periudhën afatshkurtër nuk pritet asnjë përmbytje e karakterit të tillë sa ka qenë deri tash, dhe sa për informimin tuaj përmbytjet e datës 11 dhe 12 janar të këtij viti kanë qenë vërshimet më të mëdha në 40 vitet e fundit të cilat e kanë përfshirë Kosovën. Ana pozitive e kësaj është se në tri vitet e fundit nga viti 2017 e deri tani kemi trashëguar një deficiti të ujërave të lagështisë dhe reshjeve kemi pasur një trend të rënies së reshjeve në disa regjione por edhe në tërësi dhe kjo sasi e reshjeve përveç dëmeve që shkaktuan e ka edhe të mirën e vetë. Për disa muaj edhe fare mos të me rënë asnjë pikë shiu ne vetëm se e kemi siguruar ujin e pijshëm, këtë e them me plotë përgjegjësi, por ne jemi në muajin e dimrit dhe e dimë që sasia më e madhe e reshjeve fillon gjatë pranverës dhe natyrisht nëse e marrim periudhën e muajve të pranverës me një mesatare të sasisë së reshjeve që do të bie potencialisht, atëherë ne do të thotë pa asnjë problem këtë vit mundemi ta kalojmë”, u shpreh Kastrati.

Në anën tjetër nga komunat e Kosovës po kërkohet një kod i veçantë buxhetor për emergjenca me qëllim që të intervenohet më shpejt në rast të vërshimeve apo edhe rasteve të tjera emergjente.

Kurse, kryetari i Asociacionit të Komunave të Kosovës, Sazan Ibrahimi tha se lidhur me vërshimet e djeshme nuk është raportuar ndonjë shqetësim nga kryetarët e komunave dhe sipas tij situata emergjente është e menaxhueshme nga komunat.

Ibrahimi tha se po kërkojnë që sa më parë të funksionalizohet Fondi Emergjent dhe të bëhet kompensimi i dëmeve sidomos për familjet me asistencë sociale.

“Nuk kemi pasur ndonjë shqetësim nga kryetarët e komunave deri më tani, sa i përket reshjeve të këtyre të fundit, jo në ato reshjet më herët. Situata është e menaxhueshme nga komunat kështu vlerësohet nga kryetarët e komunave. Shpresojmë që dëmet që janë shkaktuara nga vërshimet e kaluara jo shumë të largëta të kompensohen nga fondi emergjent që është krijuar dhe ka mbetur vetëm raportet të dërgohen nga niveli lokal në atë qendror. Në sektorin e bujqësisë, Ministria e Bujqësisë është kompetente dhe në sektorin e ekonomisë familjare do të dërgohen në dikasterin e caktuar por gjithashtu edhe sa i përket infrastrukturës rrugore do dërgohen në dikasterin adekuat. Ne shpresojmë që sa më shpejt fondi emergjent të fillojë të funksionalizohet të bëhet rimbursimi i familjeve të prekura nga vërshimet e fundit duke i dhënë prioritet dhe kryetarët e komunave kanë kërkuar që t’i jepet prioritet familjare që janë në asistencë sociale”, theksoi Ibrahimi.

Kryetari i Asociacionit të Komunave të Kosovës thotë se komunat po kërkojnë një kod buxhetor për emergjenca me qëllim të një intervenimi më të lehtë financiar në rast vërshimi.

Ai madje tha se nga Qeveria e Kosovës kanë kërkuar të bëhet dhe një studim fizibiliteti për lumenjtë.

“Niveli qendror e ka të krijuar Qendrën për Emergjenca në kuadër të Ministrisë së Punëve të Brendshme, por komunat kanë kërkuar dhe kërkojnë që t’u lejohet një kod buxhetor për raste emergjente ashtu si për rastin e fundit të vërshimeve. Mirëpo, neve e kemi pasur gjatë verës edhe zjarre, edhe ato janë raste emergjente, por komunat njëherë për njëherë nuk kanë kod buxhetor sa i përket rasteve emergjente që menjëherë të dalin në terren dhe të fillojnë kompensimin e dëmeve të shkaktuara nga situatat emergjente në këtë rast nga vërshimet. Gjithashtu është me rëndësi ta kemi një studim të fizibilitetit dhe ta shohim situatën në terren, komunat me kompetencat vetanake të cilat i kanë dhe me atë buxhet që kanë bërë shumë projekte që kanë ndihmuar që kjo situatë të mos eskalojë edhe më shumë, kanë intervenuar në shtretër të lumenjve dhe kanë intervenuar në ura dhe në përmirësim të rrugëve lokale të ndryshe dhe për këtë arsye kërkojmë një kod buxhetor për emergjencë dhe të kemi një studim fizibiliteti dhe do analizohej situata në terren dhe duke e pasur atë studim fizibiliteti do të ishte edhe intervenimi financiar më i lehtë”, deklaroi ai.

Në orët e hershme të mëngjesit, përgjegjësi për Marrëdhënie Ndërkombëtare dhe Marrëdhënie me Publikun në Agjencinë për Menaxhim të Emergjencave, Nehat Koqinaj ka njoftuar që disa shtëpi banimi janë vërshuar, por përgjithësisht situata është e qetë.

Koqinaj nëpërmjet një komunikate për media ka treguar se mbrëmjen e së martës janë vërshuar dy shtëpi banimi në fshatin Kozimin të Fushë Kosovës dhe disa shtëpi në fshatin Grebnin e Dresnik të Pejës, megjithatë ai thotë se rajone të tjera situata paraqitet e qetë. Edhe në fillim të janarit vendi u përball me vërshime në disa komuna.

Kulturë

Prezantohet fjalori i madh i Gjuhës Shqipe: 103 mijë fjalë, 55 bashkautorë dhe 25 hartues!

Published

on

Në ditën e dytë të Kuvendit Kombëtar për Gjuhën Shqipe, kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi, prezantoi me krenari Fjalorin e Madh të Gjuhës Shqipe, një vepër monumentale që i kushtohet pasurimit dhe dokumentimit të pasurisë gjuhësore të shqipes. Ky fjalor, i cili është rezultat i një pune kërkimore dhe shkencore të shtrirë mbi katër vite, është hartuar nga Akademia e Shkencave, në bashkëpunim me institucionet më të rëndësishme të gjuhësisë dhe albanologjisë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut.

Nevoja për një fjalor të madh

Gjinushi theksoi se nevoja për një fjalor të madh të shqipes kishte lindur prej kohësh, pasi shqipja ishte një nga gjuhët e pakta që nuk dispononte një fjalor të tillë, përkundrejt gjuhëve të tjera evropiane. Ai e konsideroi këtë projekt si një hap të rëndësishëm në zhvillimin e mëtejshëm të gjuhës shqipe, që synon të përmbledhë në mënyrë të plotë dhe shkencore gjithë pasurinë leksikore të shqipes, duke pasqyruar zhvillimin e saj historik, kulturor dhe shoqëror.

Një bashkëpunim mbarëkombëtar

Kryetari i Akademisë së Shkencave u shpreh se ky projekt ishte një frymëzim i bashkëpunimit mbarëkombëtar, duke përfshirë ekspertë dhe akademikë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut, dhe shqiptarët në diasporë, si dhe institucione shkencore nga Italia. Fjalori është një rezultat i një bashkëpunimi të ngushtë mes Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe atyre të Kosovës, duke përfshirë gjithashtu një numër të madh institutesh dhe universititesh nga rajoni dhe më gjerë.

Për realizimin e këtij projekti, u ngrit një grup i përbërë nga 55 bashkautorë dhe 25 hartues, të udhëhequr nga një redaksi prej 10 leksikografësh me përvojë, që siguroi cilësinë shkencore të kësaj vepre. Po ashtu, për të mundësuar një punë të saktë dhe të shpejtë, u krijua një qendër e veçantë botimesh enciklopedike dhe albanologjike, e cila do të vazhdojë të mbështesë zhvillimin e mëtejshëm të fjalorit dhe të fushës së leksikografisë.

Përmbajtja dhe shtrirja e fjalorit

Fjalori i Madh i Gjuhës Shqipe është një vepër e përmasave të mëdha, e cila përfshin më shumë se 103.000 fjalë si fjalë-tituj, që janë më shumë se dy herë më shumë se në Fjalorin e Gjuhës së Sotme Shqipe të vitit 1980. Pjesë e këtij fjalori janë rreth 5.000 emërtime të pathjeshta për realie, rreth 3.000 njësi leksiko-gramatikore të fshehura, 11.500 njësi frazeologjike, 1.400 shprehje të huaja të paasimiluara dhe 1.200 shkurtesa dhe akronime. Fjalori gjithashtu përmban më shumë se 40.000 vargje sinonimike dhe është një mjet i rëndësishëm për të kuptuar tërësinë e fjalëve dhe shprehjeve të përdorura në gjuhën shqipe.

Fjalori ka gjithsej 124.000 njësi dhe ka një volum prej 23 milionë karakteresh dhe hapësirash, që mund të konvertohen në rreth 9.200 faqe kompjuterike ose 10.000 faqe A4, duke u bërë kështu një nga projektet më të mëdha dhe të ndërlikuara në fushën e leksikografisë shqiptare.

Mbështetje qeveritare dhe perspektiva për të ardhmen

Kryetari i Akademisë së Shkencave falënderoi Qeverinë shqiptare dhe Kryeministrin Edi Rama për mbështetje të plotë dhe financimin e këtij projekti madhor, i cili ka pasur mbështetje gjithashtu edhe nga Qeveria e Kosovës. Ai theksoi se ky fjalor është një monument kulturor dhe shkencor, që do të shërbejë jo vetëm si një burim i pasur për studiuesit e gjuhës dhe letërsisë, por edhe për përdoruesit e çdo niveli, nga mësues e studentë, deri te gazetarë, shkrimtarë, diplomatë e përkthyes.

Për më tepër, Gjinushi theksoi se ky fjalor nuk është seleksionues ndaj dialekteve të ndryshme të shqipes, duke ndjekur parimin e gjuhës standarde, ku çdo fjalë shkruhet sipas rregullave të gjuhës letrare, pavarësisht se cilit dialekt i përket. Kjo siguron një uniformitet dhe koherencë në përdorimin e gjuhës shqipe, duke mbajtur gjithashtu në konsideratë dhe zhvillimin e vazhdueshëm të saj.

Ky Fjalor i Madh është një vepër që do të mbetet si një pasuri e çmuar e kulturës shqiptare, dhe gjithashtu një pasqyrë e gjallë e zhvillimeve të gjuhës shqipe dhe të shoqërisë shqiptare në përgjithësi./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

KFOR-i as pohon e as mohon nëse policët e Kosovës hynë në Serbi

Published

on

By

Misioni paqeruajtës i NATO-s në Kosovë (KFOR) nuk e ka demantuar as konfirmuar pretendimin e Ministrisë së Mbrojtjes së Serbisë se më 21 nëntor një grup policësh të Kosovës të armatosur rëndë kanë kaluar në mënyrë të paautorizuar vijën kufitare në fshatin Çirkoviq, në territorin e komunës së Leposaviqit.

KFOR-i në përgjigjen dërguar Radios Evropa e Lirë tha se situata përgjatë kufirit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë është e qetë dhe se po vazhdojnë të ndjekin zhvillimin e ngjarjeve.

Ne kemi një prani të dukshme dhe fleksibile dhe jemi të pozicionuar mirë për t’u përgjigjur për çdo skenar të sigurisë, në përputhje me mandatin tonë shumëvjeçar që bazohet në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara të vitit 1999”, tha KFOR-i.

Në fund të përgjigjes së tij, KFOR-i tha se për këtë çështje specifike, pra nëse Policia e Kosovës ka kaluar ose jo vijën kufitare, “drejtojuni autoriteteve serbe për komente të tjera”.

Pas kësaj, REL i është drejtuar sërish KFOR-it për të specifikuar se përse vetëm autoritetet serbe janë kompetente të japin përgjigje për këtë çështje, por REL-i nuk ka marrë ende përgjigje.

Policia e Kosovës të enjten, më 21 nëntor, i cilësoi si të pavërteta pretendimet e Serbisë se policët e Kosovës kaluan në mënyrë të paautorizuar vijën kufitare me Serbinë.

Shkrimet e tilla të referuara në njoftimin e Ministrisë së Mbrojtjes së Serbisë, janë të pavërteta dhe nuk qëndrojnë. Andaj këto shkrime dhe njoftimi i publikuar si i tillë, është një dezinformat që ka për qëllim të krijojë pasiguri te qytetarët e asaj zone dhe të njollosë punën e Policisë së Kosovës”, u tha në reagimin e Policisë së Kosovës.

Ministria serbe e Mbrojtjes tha se “kalimi i paautorizuar i vijës administrative” mes Serbisë dhe Kosovës paraqet “provokim të rrezikshëm dhe kërcënim për paqen” dhe shtoi se se Ushtria e Serbisë po ndjek situatën në terren dhe është e gatshme të reagojë në përputhje me Marrëveshjen Ushtarako-Teknike të Kumanovës.

Ministria e Mbrojtjes e Serbisë gjithashtu ka kërkuar nga KFOR-i, “si e vetmja forcë ushtarake ligjore dhe legjitime” në territorin e Kosovës, që “të marrë masa në përputhje me mandatin e tij dhe të parandalojë autoritetet përkohshme të Prishtinës në përpjekjet për të shkaktuar një përshkallëzim të dhunës”.

Ndërkaq, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, deklaroi më 21 nëntor se pret reagimin e Shteteve të Bashkuara sepse “ata e dinë që ishte [kryeministri i Kosovës, Albin] Kurti ai që e urdhëroi këtë me qëllim”.

Ai kërkoi nga SHBA-ja që të njoftojnë Serbinë nëse ka të drejtë “kur thotë se Kurti personalisht urdhëroi provokimin dhe hyrjen e forcave të tij të armatosura në territorin e Serbisë”.

Ai priste që këta individë të likuidoheshin dhe kjo të ishte arsyeja për të përfshirë NATO-n në një konflikt me Serbinë. Herën tjetër, ne do të reagojmë në përputhje me rregullat e plota të shërbimit ushtarak”, tha Vuçiq për transmetuesin publik serb.

Radio Evropa e Lirë i është drejtuar Ambasadës së SHBA-së në Prishtinë dhe Departamentit amerikan të Shtetit me kërkesën për të komentuar këto pohime të presidentit serb, por këto dy institucione ende nuk janë përgjigjur.

Kosova dhe Serbia kanë një linjë kufitare prej rreth 350 kilometrash, dhe më shumë se 60% e kësaj linje kalon nëpër komunat në veri të Kosovës, të banuara kryesisht nga serbë.

Kosova dhe Serbia ndajnë një vijë kufitare të gjatë rreth 350 kilometra dhe mbi 60 për qind e kësaj vije përfshin komunat në veri të Kosovës, të banuara me shumicë serbe.

Në vitet e fundit, Kosova shpesh ka akuzuar Serbinë se sjellë pranë kufirit ushtrinë. Ndërkaq, në qershor të vitit 2023, Kosova tha se tre policë të saj u arrestuan brenda territorit të shtetit, afër kufirit, por Serbia pretendoi se ata kishin kaluar vijën kufitare. Disa ditë më vonë, policët u liruan nga autoritetet serbe.

Për Kosovën vija kufitare është kufi, për Serbinë vijë administrative.

Për sigurinë e kufijve të Kosovës me Serbinë është përgjegjës misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, ndërsa për pjesën tjetër të vijës kufitare Policia e Kosovës.

Megjithatë, sipas një vendimi të vitit 2014 të komandantit të atëhershëm të KFOR-it, Policia mund të patrullojë në vijën kufitare Kosovë-Serbi deri në 1 kilometër afër vijës ndarëse.

Aktualisht KFOR-i ka mbi 4.400 trupa ushtarake në Kosovë./REL/

 

Continue Reading

Bota

Planet për dëbimet e emigrantëve, Teksasi i ofron Trumpit gati 567 hektarë tokë

Published

on

Zyrtarët e Teksasit kanë ofruar një hapësirë prej 567 hektarësh në jug të shtetit për ekipin e ri të tranzicionit të presidentit të ardhshëm, Donald Trump, për t’u përdorur në implementimin e planeve të administratës së re për deportime masive të emigrantëve. Ky veprim është pjesë e angazhimit të Trump për të intensifikuar politikën e deportimeve, një premtim që ai kishte bërë gjatë fushatës zgjedhore.

Komisioneri shtetëror i Teksasit, Dawn Buckingham, tha se është dërguar një ofertë zyrtare për të ofruar Konteja Starr, një zonë e ndodhur në jug të Teksasit, si vend të mundshëm për të implementuar këto plane. Në këtë ofertë, Buckingham i ka bërë të ditur ekipit të Trump se Teksasi disponon edhe shumë më tepër tokë 13 milionë hektarë që mund të përdoren për projekte të mëtejshme të administratës për menaxhimin e emigracionit.

Konteja Starr, që ndodhet në kufirin SHBA-Meksikë, është një zonë që ka qenë në fokusin e politikës së emigracionit të Trump gjatë fushatës së tij, e cila përfshin ndalimin dhe deportimin masiv të emigrantëve të paligjshëm. Sipas informacionit të shpërndarë, ky hap është pjesë e përpjekjeve të Teksasit për të mbështetur administratën e ardhshme në krijimin e mundësive për të forcimin e kontrollit të kufirit dhe zbatimin e ligjeve të emigracionit.

Për këtë qëllim, Tom Homan, i cili është emëruar për të mbikëqyrur politikat e emigracionit në administratën e ardhshme, pritet të vizitojë Teksasin më 26 nëntor, ku do të takohet me Guvernatorin e Teksasit, Greg Abbott. Ende nuk është e qartë nëse Homan dhe Abbott do të shqyrtojnë mundësinë për të inspektuar tokën në Konteja Starr.

Për më tepër, Teksasi ka marrë hapa të mëdhenj për të forcuar sigurinë e kufirit me Meksikën. Që nga korriku 2024, shteti ka ndihmuar në financimin dhe ndërtimin e një muri prej 54 kilometrash në kufirin SHBA-Meksikë, një projekt që është gjithashtu pjesë e angazhimeve të Trump për të frenuar emigracionin e paligjshëm.

Sipas të dhënave të fundit, sipas censit të vitit 2020, Konteja Starr ka një popullsi ku 97% e banorëve janë hispanikë ose latinë, një informacion që mund të ketë ndikim në zhvillimin e politikave të reja për menaxhimin e emigracionit dhe kontrollin e kufirit në këtë zonë./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Suedia i shpërndan popullsisë broshura: Si të reagojmë në raste lufte?

Published

on

Qeveria suedeze ka shpërndarë një broshurë të re me udhëzime për qytetarët, duke i përgatitur ata për situata emergjente ose lufte. Ky veprim vjen në kuadër të rritjes së tensioneve ndërkombëtare, për shkak të konfliktit të vazhdueshëm midis Rusisë dhe Ukrainës.

Broshurat, të cilat janë shpërndarë në 5 milionë kopje, ofrojnë këshilla praktike për jetesën gjatë periudhave krize, përfshirë furnizimet themelore që duhen ruajtur në shtëpi, si dhe udhëzime për trajtimin e situatave të ndryshme emergjente. Ato gjithashtu përfshijnë lista të dobishme dhe informacione për mënyrën e reagimit në rast sulmesh të mundshme ose situatash të tjera të rrezikshme.

Në tekstin e broshurës thuhet: “Nëse Suedia sulmohet, ne nuk do të dorëzohemi kurrë”, një mesazh që thekson qëndrueshmërinë dhe angazhimin për të mbrojtur vendin në çdo rrethanë.

Ky është botimi i pestë i një broshure të tillë, e para e cila u publikua gjatë Luftës së Dytë Botërore, dhe dy të tjera u shpërndanë gjatë Luftës së Ftohtë në vitet 1960. Broshura e fundit është një përditësim i informacionit të shpërndarë më herët, duke reflektuar ndryshimet e rrethanave ndërkombëtare dhe kërcënimet e mundshme ndaj sigurisë kombëtare.

Carl-Oskar Bohlin, Ministri i Mbrojtjes Civile, theksoi rëndësinë e këtij informacioni të përditësuar, duke deklaruar: “Me ndryshimin e situatës së sigurisë që nga botimi i broshurës së fundit në 2018, është e nevojshme të përditësojmë informacionin dhe udhëzimet për familjet suedeze, për t’i përgatitur ato më mirë për mundësitë e krizave.”

Kjo përpjekje e qeverisë është pjesë e një iniciative më të gjerë për të siguruar që popullsia suedeze të jetë e përgatitur për çdo skenar të mundshëm të kërcënimit të sigurisë, duke përfshirë edhe luftën./UBTNews/

 

Continue Reading

Të kërkuara