Goditja në tru është çrregullim i papritur neurologjik i shkaktuar nga një çrregullim i qarkullimit cerebral, i cili çon në një furnizim të pamjaftueshëm me oksigjen dhe lëndë ushqyese në pjesë të caktuara të trurit.
Mungesa e oksigjenit dhe e lëndëve ushqyese shkakton dëmtime dhe vdekje të qelizave nervore duke rezultuar në dëmtim të trurit dhe humbje të funksioneve që ajo pjesë e trurit kontrollon.
Një goditje në tru mund të jetë rezultat i një bllokimi në arterien që furnizon trurin me gjak, që quhet goditje ishemike ose infarkt cerebral, që është edhe më i shpeshti. Por mund të ndodhë edhe për shkak të një këputjeje të një ene gjaku në tru kur ka një dalje gjaku në tru, ose një goditje hemorragjike.
Simptomat më të zakonshme të një goditjeje ndodhin papritur:
Mpirje, dobësi ose humbje e papritur e krahut, këmbës ose fytyrës, veçanërisht nëse preket vetëm njëra anë e trupit
Probleme të papritura të të folurit – vështirësi në të kuptuarit, shqiptimin ose humbjen e të folurit
Çrregullime të papritura vizuale – turbullim i papritur ose humbje e shikimit,
Çrregullime të papritura të ecjes, pasiguri dhe lëvizje në ecje, humbje e ekuilibrit, marramendje
Dhimbje koke e papritur e fortë, mund të shoqërohet me marramendje dhe të vjella
Faktorët e rrezikut për goditje në tru
pirja e duhanit,
dietë jo e duhur,
pasiviteti fizik,
obeziteti,
konsumi i shtuar i alkoolit,
presioni i lartë i gjakut,
kolesterol i larte,
diabeti,
sëmundjet e zemrës (veçanërisht fibrilacioni atrial),
ataku ishemik kalimtar (TIA).
Faktorët që nuk mund të ndikojmë:
mosha,
gjinia,
preferenca familjare.
Parandalimi
Një goditje në tru mund t’i ndodhë kujtdo, në çdo kohë, kudo. Çdo i katërti i rritur do të përjetojë një goditje në tru dhe është shkaku kryesor i vdekjes dhe paaftësisë në mbarë botën. Megjithatë, pothuajse të gjitha goditjet në tru mund të parandalohen me masa parandaluese.
Hapi i parë në parandalim është të identifikoni dhe kuptoni faktorët tuaj të rrezikut. Ekzistojnë 10 faktorë kryesorë të rrezikut dhe mbrojtjes:
Hipertensioni (presioni i lartë i gjakut) – më shumë se gjysma e goditjeve në tru shkaktohen nga presioni i lartë i gjakut. Thjesht duke ekzaminuar dhe kontrolluar presionin e gjakut, ne mund të reduktojmë ndjeshëm rrezikun e goditjes në tru.
Ushtrimi – Rreth një milion goditje në vit shkaktohen nga pasiviteti fizik. Vetëm duke ndjekur rekomandimet për sasinë minimale të aktivitetit fizik (30 minuta aktivitet i moderuar 5 herë në javë) mund të reduktojmë rrezikun tonë me 25%.
Ushqyerja – duke modifikuar dietën, gjegjësisht duke reduktuar marrjen e kripës, sheqerit dhe yndyrës dhe duke rritur marrjen e perimeve dhe frutave, ne ndikojmë në faktorë të rëndësishëm si mbajtja e peshës trupore “adekuate”, presionit të gjakut dhe kolesterolit dhe në këtë mënyrë parandalojmë ndjeshëm goditjen në tru.
Pesha trupore – mbipesha është shkaku i çdo goditjeje të pestë. Personat mbipeshë kanë një rrezik 22% më të lartë për goditje në tru, ndërsa personat obezë kanë një rrezik 64% më të lartë!
Fibrilacioni atrial – rrahjet e parregullta, kryesisht shumë të shpejta të zemrës janë një rrezik i madh për goditje në tru, sigurisht nëse nuk trajtohen. Njerëzit me fibrilacion atrial kanë një rrezik pesë herë më të lartë për goditje në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Gjithashtu, ato goditje të shkaktuara nga fibrilacioni atrial kanë më shumë gjasa të jenë fatale ose të rezultojnë në dëmtime më të rënda.
Pirja e duhanit – më shumë se një e dhjeta e rasteve të goditjes në tru janë të lidhura me duhanin. Lënia e duhanit do të zvogëlojë rrezikun e goditjes në tru. Për të rritur shanset për një ndërprerje të suksesshme, është e dobishme të shikoni ndihmën e një profesionisti.
Alkooli – më shumë se një milion raste infarkti në vit lidhen me konsumimin e tepërt të alkoolit. Reduktimi i marrjes së alkoolit në dy njësi në ditë për burrat dhe një njësi për gratë do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.
Kolesteroli – Më shumë se një e katërta e goditjeve në tru janë të lidhura me nivele të larta të kolesterolit “të keq” (LDL). Në dietën tuaj, zgjidhni yndyra të pangopura dhe jo të hidrogjenizuara në vend të yndyrave të ngopura. Nivelet e kolesterolit mund të kontrollohen nga dieta dhe mënyra e jetesës, por edhe nga terapia e përshkruar.
Diabeti – Çdo i pesti person që përjeton një goditje në tru është diabetik. Përveç kësaj, diabetikët kanë më shumë pasoja fatale të goditjes në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Reduktimi i rrezikut të diabetit dhe kontrolli i tij do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.
Depresioni dhe stresi – shëndeti mendor është i lidhur edhe me rrezikun e goditjes në tru. Çaji 1 në 6 goditje është i lidhur me shëndetin mendor. Depresioni dhe stresi rrisin rrezikun e goditjeve të vogla në tru, veçanërisht në popullatën e moshuar.
Këta faktorë rreziku vlejnë edhe për sëmundje të tjera kronike jo të transmetueshme, si kanceri, diabeti dhe sëmundjet kardiovaskulare. Prandaj, është jashtëzakonisht e rëndësishme të ndërmerren aktivitete parandaluese të strukturuara dhe në kohë.
Bota2 months ago
Bota2 months ago
Bota2 months ago
Bota3 months ago