Teknologji

​Shkencëtarët zbulojnë “yje” të ngjashme me tërmete

Të njohura zyrtarisht si lëkundje jo radiale, yjet janë lëvizje të ngjashme me cunami në koren e yjeve.

Published

3 years ago

on

Yjet përjetojnë tërmete të ngjashme me tërmetet në planetin tonë, kanë zbuluar shkencëtarët.

Të njohura zyrtarisht si lëkundje jo radiale, yjet janë lëvizje të ngjashme me cunami në koren e yjeve, të cilat ndryshojnë formën e yllit me forcën e tyre të fuqishme.

Ato u zbuluan bazuar në të dhënat e mbledhura për gati dy miliardë yje në galaktikën tonë nga observatori hapësinor Gaia, i cili fillimisht nuk ishte ndërtuar për të zbuluar këto lëvizje në sipërfaqen e yjeve.

“Më parë, Gaia kishte gjetur tashmë lëkundje radiale që shkaktojnë yjet të bymehen dhe tkurren periodikisht, duke ruajtur formën e tyre sferike. Por Gaia tani ka vërejtur edhe dridhje të tjera që janë më shumë si cunami në shkallë të gjerë”, tha Agjencia Evropiane e Hapësirës (ESA).

Yjet u zbuluan në mijëra yje, krahas dridhjeve në yje që sipas teorive aktuale nuk duhet të kenë asnjë tërmet.

“Yjet na mësojnë shumë për yjet, veçanërisht punën e tyre të brendshme. Gaia po hap një minierë ari për ‘astero-sizmologjinë’ e yjeve masive”, tha Conny Aerts nga KU Leuven në Belgjikë, një anëtar i bashkëpunimit Gaia.

E operuar nga ESA, Gaia rrotullohet rreth Tokës në një distancë prej rreth 1.5 milion kilometrash – duke mbajtur dy teleskopë të projektuar për të krijuar një hartë të saktë tredimensionale të Rrugës së Qumështit.

Kjo “hartë e ADN-së” është një katalog shumëdimensional i asteroideve, planetëve, yjeve dhe galaktikave dhe ka zbuluar zbulime të shumta me publikime të njëpasnjëshme të të dhënave.

Kjo hartë tregon pluhurin ndëryjor që mbush Rrugën e Qumështit. Rajonet e errëta në qendër të planit galaktikë me ngjyrë të zezë janë rajonet me shumë pluhur ndëryjor që zbehet në të verdhë ndërsa sasia e pluhurit zvogëlohet. Rajonet blu të errët sipër dhe poshtë planit galaktikë janë rajone ku ka pak pluhur.

Të dhënat përfshijnë një sërë informacionesh “duke përfshirë përbërjet kimike, temperaturat e yjeve, ngjyrat, masat, moshat dhe shpejtësinë me të cilën yjet lëvizin drejt ose larg nesh”, sipas ESA.

Këto të dhëna jo vetëm që u lejojnë astronomëve të hartojnë distancat dhe lëvizjet e rreth dy miliardë yjeve në galaktikën tonë, por jep edhe masa të detajuara të përbërjes fizike dhe kimike të një numri të madh të atyre objekteve për herë të parë.

Me këtë bazë të dhënash të pabesueshme ne mund të ndërtojmë një pamje gjithëpërfshirëse të Rrugës së Qumështit dhe periudhave të formimit intensiv të yjeve.

Related Topics:
Continue Reading

Teknologji

Samsung zbulon zyrtarisht projektin “Moohan”, kufjet e reja Galaxy XR

Published

3 hours ago

on

October 22, 2025

By

Samsung ka zbuluar zyrtarisht projektin Moohan, i njohur publikisht si kufjet XR të kompanisë, të cilat pritet të lansohen me emrin Galaxy XR.

Pajisja, që u prezantua gjatë panairit CES, tani po merr debutimin e plotë në një ngjarje të dedikuar të planifikuar për orën 2 të mëngjesit.

Platforma dhe fuqia e pajisjes

Sipas detajeve të para, Galaxy XR do të funksionojë me sistemin operativ Android XR të zhvilluar nga Google, ndërsa do të fuqizohet nga procesori më i avancuar i Qualcomm, Snapdragon XR2+ Gen 2.

Samsung ka deklaruar se “Android XR është projektuar për t’u shkallëzuar në të gjitha format”, duke sinjalizuar plane më të gjera në fushën e realitetit të zgjeruar dhe pajisjeve inteligjente.

Projekte të tjera në zhvillim

Edhe pse kufjet Galaxy XR janë fokusi kryesor i këtij lansimi, raportohet se Samsung po punon në syze inteligjente dhe formate të tjera XR, pjesë e Projektit Haean dhe Projektit Jinju, që njihen si iniciativa të brendshme të kompanisë.

Këto produkte nuk pritet të prezantohen sot, por më shumë detaje zbulohen gjatë eventit të transmetuar drejtpërdrejt. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Automobilizëm elektrikë

Porsche prezanton drejtuesin e ardhshëm të kompanisë

Published

21 hours ago

on

October 21, 2025

By

Bordi Mbikëqyrës i Porsche AG ka emëruar Michael Leiters si Drejtor Ekzekutiv të kompanisë, me detyrën që do ta marrë zyrtarisht më 1 janar 2026.

Leiters do të pasojë Oliver Blume, i cili ka udhëhequr Porsche për 10 vjet dhe do të vazhdojë karrierën e tij si Drejtor Ekzekutiv i Grupit Volkswagen.

Sipas Wolfgang Porsche, kryetarit të Bordit Mbikëqyrës, Blume udhëhoqi kompaninë me sukses në periudha të vështira, duke arritur rezultate rekord financiare, hyrje në tregje të reja dhe suksese të rëndësishme në sportet motorike.

Blume deklaroi se pas një dekade në krye të Porsche, ka vendosur të përqendrohet plotësisht te Volkswagen.

Ndërkohë, Michael Leiters vjen nga pozicioni i Drejtorit Ekzekutiv të McLaren Automotive, ku punoi që nga viti 2022.

Më parë, ai ka qenë Drejtor i Teknologjisë në Ferrari për mbi tetë vjet dhe ka punuar për më shumë se 13 vjet në Porsche, ku ishte përgjegjës për modelet Macan dhe Cayenne. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Teknologji

Meta mbyll Messenger për desktop në Windows dhe Mac

Published

1 day ago

on

October 21, 2025

By

Meta ka njoftuar se aplikacioni i Messenger për desktop në Windows dhe Mac do të mbyllet.

Që nga 15 dhjetori, përdoruesit do të duhet të përdorin direkt Facebook për të vazhduar bisedat nga kompjuteri i tyre.

Gjatë procesit të mbylljes, përdoruesit do të marrin një njoftim brenda aplikacionit dhe do të kenë 60 ditë për të përdorur Messenger përpara se të mbyllet përgjithmonë.

Meta rekomandon që përdoruesit të ruajnë historikun e bisedave para se aplikacioni të zhduket, përndryshe të dhënat mund të humbasin përgjithmonë.

Ndërkohë, aplikacioni Messenger për desktop nuk është më i disponueshëm në Apple App Store. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Teknologji

WhatsApp vendos kuotë mujore për mesazhe

Published

1 day ago

on

October 21, 2025

By

WhatsApp po teston një shtojcë të re për mesazhet që kufizon numrin e mesazheve pa përgjigje që një llogari mund t’i dërgojë një marrësi.

Ky kufizim synon kryesisht dërguesit që dërgojnë shumë mesazhe dhe llogaritë mashtruese.

Mesazhet e individëve dhe bizneseve do të llogariten në këtë limit, përfshirë mesazhet e shumta të palexuara që u dërgohen përdoruesve. Nëse marrësi përgjigjet, mesazhet hiqen nga kuota mujore. WhatsApp gjithashtu do të paralajmërojë llogaritë që afrohen pranë këtij kufiri.

Kompania thekson se përdoruesit mesatarë ndoshta nuk do ta arrijnë këtë limit, duke e bërë këtë një mënyrë për të parandaluar që individët t’u dërgojnë mesazhe atyre që nuk përgjigjen.

Aktualisht, testimi është i fokusuar tek bizneset dhe llogaritë mashtruese, por në javët e ardhshme do të shtrihet në disa vende.

Meta ka ndërmarrë më parë hapa për të zvogëluar mesazhet mashtruese. Vitin e kaluar mundësoi anulimin e abonimit nga mesazhet promocionale, ndërsa në gusht të këtij viti njoftoi që përdoruesit do të informohen kur dikush jashtë listës së kontakteve i shton në një grup.

Deri në gjysmën e parë të vitit 2025, WhatsApp ka ndaluar mbi 6.8 milionë llogari të lidhura me qendrat e mashtrimit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara