Kuriozitete

​Pse nuk ka ura mbi lumin Amazonë?

Amazona ndikohet nga variacionet sezonale, gjë që shton një shtresë shtesë kompleksiteti.

Published

on

Amazona është lumi i dytë më i gjatë në botë dhe një nga rrugët ujore më të rëndësishme të planetit.

Ai përmban më shumë ujë të freskët për nga vëllimi se çdo lumë tjetër, por pavarësisht nga cilësitë e shumta dhe të ndryshme, ka diçka që nuk mund të gjendet – urat.

Duke pasur parasysh se Amazona rrjedh në tri vende (Peru, Kolumbi dhe Brazil) dhe më shumë se 30 milionë njerëz jetojnë në pellgun e lumit, sipas Fondit Botëror të Kafshëve të Egra, duket disi e pamundur që asnjë urë të mos kalojë mbi lumin.

Mungesa e urave në Amazonë është një gjë e çuditshme. Vetëm në Kajro ka rreth nëntë ura që shtrihen nga Nili; më shumë se 100 ura janë përfunduar në 30 vjetët e fundit mbi Yangtze, lumi kryesor i Azisë, ndërsa Danubi i Evropës, i cili është vetëm një e treta e gjatësisë së Amazonës, ka 133 ura.

“Nuk ka nevojë mjaft urgjente për një urë përtej Amazonës”, tha për Live Science në një email Walter Kaufmann, kryetar i Inxhinierisë Strukturore (Strukturat e Betonit dhe Dizajni i Urave) në Institutin Federal Zviceran të Teknologjisë (ETH) të Cyrihut.

Amazona, për pjesën më të madhe të gjatësisë së saj prej 6.920 kilometra, gjarpëron nëpër zona që janë pak të populluara, që do të thotë se ka shumë pak rrugë kryesore me të cilat mund të lidhet ndonjë urë. Dhe në qytetet dhe qytezat që kufizojnë lumin, anijet dhe tragetet janë një mjet i vendosur për të lëvizur mallrat dhe njerëzit nga një bankë në bregu, që do të thotë se nuk ka nevojë reale për të ndërtuar ura, përveçse për t’i bërë udhëtimet pak më të shpejta.

Amazona ndikohet nga variacionet sezonale, gjë që shton një shtresë shtesë kompleksiteti. Për shembull, gjatë sezonit midis qershorit dhe nëntorit, Amazona ka një gjerësi mesatare 3.2 – 9.7 km, ndërsa në sezonin e lagësht – dhjetor deri në prill – lumi mund të jetë deri në 48 km, dhe niveli i ujit mund të jetë 15 metra më i lartë se sa gjatë sezonit të thatë, sipas Britannica.

Përveçse nuk ka nevojë të menjëhershme për një urë përgjatë Amazonës, proceset e përfshira në ndërtimin e një ure do të ishin të konsiderueshme.

Vlen të theksohet se, megjithëse asnjë urë nuk kalon Amazonën, ka një që kalon lumin Negro, dega kryesore e tij. E quajtur Ponte Rio Negro, ura e përfunduar në vitin 2011, lidh Manaus-in dhe Iranduba-n dhe deri më tani është ura e vetme kryesore që kalon çdo degë të Amazonës.

Në vitin 2019, Jair Bolsonaro, presidenti i Brazilit, deklaroi se donte që një urë përgjatë Amazonës të ndërtohej si pjesë e “Projektit të tij Rio Branco”, por ende nuk ka pasur asnjë përparim.

Por, a ka shans që një urë të ndërtohet nëpër Amazonë në të ardhmen e afërt?

“Unë mendoj se një urë do të ndërtohet vetëm nëse nevoja dominon mbi vështirësitë dhe koston. Personalisht dyshoj se kjo do të ndodhë së shpejti, nëse nuk ka zhvillime të paparashikuara ekonomike në rajon”, tha Kaufmann.

Continue Reading

Kuriozitete

Parashikimet e Ray Kurzweil për të ardhmen e Inteligjencës Artificiale dhe singularitetin

Published

on

Në librin e tij të vitit 1999, “The Age of Spiritual Machines”, shpikësi dhe futuristi Ray Kurzweil bëri parashikime që kanë tërhequr vëmendjen e botës teknologjike dhe shkencore.

Ai parashikoi se deri në vitet 2020, Inteligjenca Artificiale (IA) do të ishte e aftë të kryente shumicën e detyrave që aktualisht i bëjnë njerëzit.

Kurzweil shpjegoi se deri më 2029, makinat do të arrinin inteligjencën e nivelit njerëzor, duke u bërë partnerë të barabartë në shumë fusha të jetës dhe punës njerëzore. Deri më tani, pretendon se nga 147 parashikime të bëra që nga vitet 1990, 86% janë rezultuar të sakta, një tregues i saktësisë së vizionit të tij për zhvillimin e teknologjisë.

Sipas Kurzweil, vala e ardhshme e teknologjisë do të shkojë shumë përtej automatizimit të thjeshtë. Ai parashikon se deri në vitin 2032, shkenca do të arrijë përparime që mund të ngadalësojnë ose madje të përmbysin procesin e plakjes, duke sjellë revolucion në shëndetin dhe jetëgjatësinë njerëzore.

Në vitet e 2030-ës, nanorobotët pritet të luajnë një rol kyç, duke lidhur trurin tonë me cloud-in, çka mund të zgjeronte aftësitë njohëse dhe të mundësonte një shkallë të re ndërveprimi mes mendjes njerëzore dhe inteligjencës artificiale.

Deri më 2045, Kurzweil beson se njerëzimi do të arrijë Singularitetin, një pikë ku inteligjenca njerëzore dhe artificiale bashkohen plotësisht, duke zgjeruar kapacitetet e vetëdijes dhe duke krijuar mundësi të reja për krijimtarinë, inovacionin dhe zhvillimin e civilizimit.

Ai e quan këtë dekadë si më transformuese në historinë njerëzore, një moment kur kreativiteti dhe llogaritja bashkohen, duke hapur një epokë krejtësisht të re të teknologjisë dhe shoqërisë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Raporti i UCLA zbulon: Adoleshentët po i drejtohen gjithnjë e më shumë filmave të animuar

Published

on

Qendra për Studiues dhe Tregimtarë në Universitetin e Kalifornisë, Los Anxhelos (UCLA) ka publikuar raportin e saj vjetor të titulluar “Adoleshentët dhe Ekranet”, i cili sjell një pasqyrë të hollësishme mbi zakonet dhe preferencat mediatike të gjeneratës së re në SHBA.

Sipas raportit, Gjenerata Z (të lindur midis viteve 1995–2012) po shfaq një prirje në rritje për filmat e animuar.

Përqindja e adoleshentëve që preferojnë animacionin ndaj filmave me aktorë është rritur nga 42% në 48.5% brenda një viti.

Kjo prirje nuk kufizohet vetëm te më të rinjtë, rreth 48% e të anketuarve 19–24 vjeç po ashtu preferojnë filmat e animuar, sipas të dhënave të Variety. Raporti tregon se filmave, videolojërave dhe koncerteve janë formatet që të rinjtë preferojnë t’i ndajnë me miqtë e tyre.

Për vitin e dytë radhazi, shikimi i një filmi të ri në kinema mbetet aktiviteti më i pëlqyer i fundjavës, nëse çmimi nuk përbën pengesë.

Marrëdhënia me median tradicionale

Të rinjtë ende vlerësojnë përvojën e përbashkët të kinemasë, por mënyra e konsumimit të përmbajtjes ka ndryshuar ndjeshëm.

Rreth 57% e të anketuarve pohojnë se shikojnë më shumë filma dhe seriale sesa brezat e mëparshëm, por80% prej tyre ndjekin këto përmbajtje në platforma si YouTube dhe TikTok, në vend të televizionit apo kinemave tradicionale.

Në lidhje me mënyrën se si portretizohen marrëdhëniet në ekran, 60.9% e të rinjve thanë se preferojnë që romancat të fokusohen më shumë te miqësia midis çifteve sesa te aspektet seksuale, 48.4% besojnë se ka tepër përmbajtje seksuale në filmat e serialet aktuale.

Sa i përket titujve më të pëlqyer, adoleshentët përmendën “Stranger Things”, “Wednesday”, “SpongeBob SquarePants” dhe “Spider-Man” si programet dhe filmat e tyre të preferuar.

Raporti thekson se të rinjtë amerikanë vazhdojnë të jenë të lidhur me kinemanë dhe serialet, por mënyra si i konsumojnë ka evoluar: më shumë online, më shumë në shoqëri, dhe me interes të veçantë për përmbajtje kreative dhe të animuar.

Studimi përfshiu 1,500 të anketuar amerikanë të moshës 10 deri 24 vjeç, të dhënat u mblodhën midis 13 dhe 25 gushtit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

146 vjet nga suksesi i parë i llambës elektrike të Thomas Edisonit

Published

on

Në tetor 1879, shpikësi Thomas Edison arriti suksesin e tij të parë të madh me llambën elektrike ndriçuese, duke shënuar një moment historik në zhvillimin e teknologjisë së ndriçimit.

Pas mijëra përpjekjesh të pasuksesshme në laboratorin e tij në Menlo Park, New Jersey, Edison filloi testimet me një filament karboni tepër të hollë sa një fije floku, i cili arrinte të ndriçonte pa u shkrirë nga nxehtësia e elektricitetit.

Rezultati ishte mbresëlënës: llamba qëndroi ndezur për 40 orë, duke u bërë eksperiment i parë i suksesshëm i këtij lloji.

I entuziazmuar, Edison deklaroi para bashkëpunëtorëve: “Nëse arrita ta bëj të ndriçojë për 40 orë, mund ta bëj të ndriçojë për 100 orë.”

Ky zbulim shënoi fillimin e punës për sistemin e parë praktik të ndriçimit elektrik, i cili më vonë do të furnizonte me energji 85 shtëpi në qytetin e New Yorkut, të pajisura me qarqe elektrike dhe llamba ndriçuese nga kompania e Edisonit.

Pra, para 146 vitesh, nisi epoka e ndriçimit modern, një arritje që ndryshoi përgjithmonë mënyrën se si njerëzimi jeton dhe punon. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Grabitja ndodhi brenda më 7 minutash, hajdutët në Luvër marrin bizhuteri me vlerë milionëshe

Published

on

Persona të panjohur hynë me forcë në Luvër të dielën dhe synuan Galerinë Apollo, një nga pjesët më të vlefshme të muzeut.

Plaçka e tyre përfshinte bizhuteri historike që datojnë nga koha e Napoleonit dhe vlerësohen në miliona dollarë.

Hajdutët kishin planifikuar grabitjen me kujdes dhe u fokusuan në dy vitrina të Galerisë Apollo, e cila ndodhet në katin e parë dhe strehon disa nga ekspozitat më të çmuara të muzeut.

Nëntë bizhuteri të vjedhura

U vodhën nëntë bizhuteri nga koleksioni i Napoleonit dhe Perandoreshës Eugénie, përfshirë një gjerdan, një brosh, vathë dhe një diademë.

U përmendën edhe dy kurora, nga të cilat kurora e Perandoreshës Eugénie u gjet e thyer pas grabitjes.

Një objekt tjetër i marrë ende nuk është identifikuar.

Xhevahiret e Kurorës Franceze në Luvër

Galeria Apollo strehon jo vetëm orendi madhështore, por edhe pjesët më të rëndësishme të xhevahireve të kurorës franceze.

Në vitin 1887, Republika e Tretë Franceze shiti shumicën e xhevahireve mbretërore për të parandaluar një grusht shteti, duke përjashtuar vetëm ato me rëndësi historike. Nga ato mbetura, 23 bizhuteritë u ekspozuan në Galerie d’Apollon dhe u vendosën në vitrina së bashku me objekte të tjera të vlerësuara nga koleksionet e Luvrit.

Vitrina të reja u shtuan më 1985 dhe 2020.

Ndër xhevahiret më të shquara janë kurorat e Luigjit XV dhe Napoleonit, diamanti Hydrangea, një diamant portokalli-rozë me 20 karat i blerë nga Luigji XIV, dhe diamanti Regent me 140 karat, një nga diamantet më të pastër të njohura ndonjëherë.

Po ashtu, gjendet edhe Sancy, një diamant i verdhë i çelët me 55 karat që dikur ishte pjesë e xhevahireve të kurorës së Mbretërisë së Bashkuar.

Autoritetet po kërkojnë katër të dyshuar, ndërsa grabitja ndodhi brenda më pak se 7 minutash. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara