Lajmet

​Pse gratë kanë më shumë gjasa të zhvillojnë sëmundjen e Alzheimerit sesa burrat?

Arsyeja e parë dhe më e rëndësishme është se gratë kanë tendencë të jetojnë më gjatë se burrat.

Published

on

Pothuajse dy të tretat e njerëzve të diagnostikuar me sëmundjen Alzheimer në SHBA janë gra. Cila mund të jetë arsyeja për këtë?

Gratë jetojnë më gjatë

Arsyeja e parë dhe më e rëndësishme është se gratë kanë tendencë të jetojnë më gjatë se burrat.

Një nga arsyet pse ka më shumë gra me sëmundjen Alzheimer sesa burra është thjesht se në shoqërinë tonë ka më shumë gra të moshuara sesa burra të moshuar dhe faktori më i madh i rrezikut për sëmundjen e Alzheimerit është mosha. Sa më i vjetër të jeni, aq më shumë ka të ngjarë të zhvilloni këtë sëmundje.

Shanset për të zhvilluar sëmundjen e Alzheimerit në fund të jetës janë pak më të larta te femrat sesa te meshkujt. Një studim që ndoqi 16.926 njerëz në Suedi zbuloi se, duke filluar nga mosha 80-vjeç, gratë kanë më shumë gjasa të diagnostikohen me sëmundjen e Alzheimerit sesa burrat.

Në mënyrë të ngjashme, një studim në Tajvan zbuloi se gratë kanë më shumë gjasa të zhvillojnë sëmundjen e Alzheimerit në krahasim me burrat.

Një meta-analizë që shqyrton incidencën e sëmundjes në Evropë zbuloi se afërsisht 13 gra nga 1000 zhvillonin sëmundjen e Alzheimerit çdo vit, krahasuar me vetëm shtatë burra.

Çrregullimet autoimune janë më të zakonshme te gratë

Gratë kanë dy herë më shumë gjasa të kenë një sëmundje autoimune në krahasim me burrat. Arsyeja e këtij ndryshimi nuk është plotësisht e qartë, por dihet se sistemi imunitar është më i fortë te femrat se te meshkujt dhe shumë sëmundje autoimune shfaqen shpesh gjatë shtatzënisë.

Mund të ndodhë që sistemi imunitar më i fortë i një gruaje është zhvilluar përmes evolucionit për të mbrojtur fetusin nga infeksioni. Pra, si pjesë e sistemit të tyre imunitar më të fortë, gratë mund të përfundojnë me më shumë pllaka amiloide sesa burrat.

Pllakat amiloide që shkaktojnë sëmundjen e Alzheimerit mund të jenë pjesë e sistemit imunitar që është përgjegjës për luftimin e infeksioneve.

Një studim që shqyrton normat e demencës në Suedi zbuloi se ka të ngjarë një ndërveprim specifik midis sëmundjes së Alzheimerit dhe gjinisë.

Lajmet

UBT sjell në Tiranë trashëgiminë evropiane të Karl Gegës në bashkëpunim me partnerë prestigjiozë

Published

on

By

UBT, në bashkëpunim me Fondacionin Musei Civici di Venezia dhe Akademinë e Shkencave të Shqipërisë, ka organizuar një ngjarje të veçantë që përmbledh historinë dhe ndikimin e madh të Inxhinierit vizionar, Karl Gega. Konferenca Shkencore dhe Ekspozita, e titulluar “Një hekurudhë për të ndryshuar historinë”, u dedikuan Inxhinierit vizionar që ndikoi thellësisht në Evropën e shekullit XIX.

Konferenca është mbajtur në ambientet e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe ka bërë bashkë personalitete të shquara nga fusha e shkencës, arsimit dhe kulturës.

Pjesëmarrësit përfshinë figura të njohura si Rektori dhe Presidenti i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, Kryetarin e Seksionit të Shkencave Shoqërore Albanologjike pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akad. asoc. Gëzim Hoxha, si dhe përfaqësuesen e Fondacionit Musei Civici di Venezia, Monica Viero.

Gjithashtu, ngjarja ka pasur një prani të spikatur nga institucione të tjera, si dhe nga pjesëmarrës nga Kosova, Shqipëria dhe Italia, duke theksuar rëndësinë ndërkombëtare të kësaj ngjarje.

Në fokus të diskutimeve kanë qenë tema të ndryshme të lidhura me trashëgiminë e familjes së Karl Gegës, një figurë kyçe në zhvillimin e infrastrukturës dhe të historisë inxhinierike të Evropës, si dhe aspekte të tjera të rëndësishme që lidhen me ndikimin e tij në zhvillimet teknologjike të kohës. Diskutimet kanë përfshirë gjithashtu aspekte të kulturës, teknologjisë dhe ndikimit të zgjerimit të hekurudhës në lidhjen e kulturave dhe vendeve të ndryshme të Europës.

Në fjalën e tij, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, theksoi rëndësinë e bashkëpunimeve ndërkombëtare dhe të lidhjes mes institucioneve shkencore dhe kulturore për zhvillimin e mëtejshëm të dijes. Ai nënvizoi se, ngjarje të tilla nuk janë vetëm mundësi për të nxjerrë në pah trashëgiminë e vizionarëve të shquar si Karl Gegë, por gjithashtu ofrojnë mundësi për të reflektuar mbi ndikimin që kanë pasur dhe vazhdojnë të kenë përparimet teknologjike dhe inxhinierike në shoqërinë moderne.

Pjesëmarrësit janë angazhuar gjithashtu në një diskutim të thellë rreth trashëgimisë kulturore dhe historike të Karl Gegës dhe ndikimit të tij në ndërtimin e infrastrukturave hekurudhore që kanë lidhur qytete dhe shtete të ndryshme në Europë.

Nga 12 qershori, do të jetë e hapur gjithashtu ekspozita për Karl Gegën, në Pallatin e Kongreseve në Tiranë, dhe organizohet nga UBT dhe Fondacioni Musei Civici di Venezia. E njëjta ekspozitë do të vjen edhe në Kosovë, në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së në korrik.

Continue Reading

Aktualitet

Sulmohet pika kryesore bërthamore në Iran

Published

on

Kreu i agjencisë globale mbikëqyrëse bërthamore ka konfirmuar se vendi kryesor i pasurimit bërthamor të Iranit në Natanz u godit nga sulmet izraelite në orët e para të së premtes.

Në një postim në X, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike tha se po “monitoronte nga afër situatën thellësisht shqetësuese në Iran”, shkruan BBC.

Agjencia tha se ishte në kontakt me autoritetet iraniane në lidhje me nivelet e rrezatimit në vend, si dhe me inspektorët e saj në Iran.

Continue Reading

Aktualitet

Irani ka lëshuar mbi 100 dronë drejt Izraelit

Published

on

Një zëdhënës i ushtrisë izraelite tha se Irani ka lëshuar më shumë se 100 dronë drejt Izraelit gjatë orëve të fundit, pasi vendi premtoi hakmarrje për sulmet izraelite.

Zëdhënësi tha se 200 aeroplanë luftarakë izraelitë morën pjesë në sulmet kundër më shumë se 100 objektivave në Iran gjatë natës.

Sipas reuters, ai tha se Izraelin e presin “disa orë të vështira”. Sirena ajrore ranë paraprakisht në Izrael, ndërsa vendi u përgatit për hakmarrjen.

Në reagim të menjëhershëm pas sulmit, udhëheqësi suprem i Iranit tha se Izraeli “duhet të presë një ndëshkim të ashpër”.

“Regjimi sionist i ka sjellë vetes një fat të hidhur dhe të dhimbshëm, dhe me siguri do të përballet me të”, u shpreh ai.

Ndryshe, Izraeli ka nisur një fushatë të paprecedentë sulmesh ajrore mbi territorin iranian, në një operacion të koduar “Luanin që Ngrihet” (Operation Rising Lion), duke goditur objektiva strategjike që përfshijnë uzina bërthamore, baza ushtarake dhe ndërtesa të lidhura me Gardën Revolucionare Iraniane.

Continue Reading

Lajmet

Vijon gjykimi për rastin “Banjska”, dëshmojnë dy zyrtarë policorë

Published

on

By

Po mbahet seanca gjyqësore në rastin “Banjska”, ku sot pritet të dëgjohen dëshmitë e dy zyrtarëve policorë, Fahri Shala dhe Sedat Dushi.

Të akuzuarit Dushan Maksimoviq, Blagoje Spasojeviq dhe Vladimir Toliq, të cilët ndodhen në masë paraburgimi, u sollën në seancë nën masa të rrepta sigurie.

Më 11 shtator 2023, kryeprokurori i Prokurorisë Speciale të Kosovës, Blerim Isufaj, kishte konfirmuar aktakuzën për këtë rast, në të cilin mbeti i vrarë rreshteri i Policisë së Kosovës, Afrim Bunjaku.

Deri më tani, në këtë proces gjyqësor kanë dëshmuar edhe zyrtarët policorë Avni Shala, Elez Peci, Mirsad Kryeziu, Çlirim Shaqiri dhe Alban Rashiti.

Continue Reading

Të kërkuara