

Shëndeti
Pesë gjëra nga banjo që kanë më shumë baktere
Ekspertët e pastrimit zbulojnë se cilat gjërat në banjo mund të jenë të mbushura me baktere.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiDuke qenë se banjat janë të ngrohta dhe të lagështa, ato janë shpesh pika të nxehta për mikrobet e padëshiruara.
Ekspertët e pastrimit zbulojnë se cilat gjërat në banjo mund të jenë të mbushura me baktere dhe këshilloi se sa shpesh duhen pastruar.
Tapeti i banjës
Eksperti shpjegoi se tapetet e banjos janë bërë për të thithur shumë ujë, por është e rëndësishme që ato të pastrohen rregullisht për të ruajtur higjienën. Në mënyrë ideale, qilimat duhet të lahen një herë në javë dhe shumica e tyre mund të lahen në lavatriçe.
Nëse keni qilima banjosh me bazë gome, mos i vendosni në lavatriçe, por spërkatni me uthull alkooli një herë në javë dhe lajini në ujë të ftohtë çdo tre deri në katër javë. Eksperti rekomandoi gjithashtu ndërrimin e dyshekëve të banjës çdo dy vjet.
Perde dushi
Perdet e dushit mund të mbajnë shumë lagështi që mund të shndërrohet në myk nëse nuk jeni të kujdesshëm.
Për të shmangur këtë duhet ta lini perden e dushit të hapur pas dushit për të zvogëluar rritjen e mykut dhe mykut.
Perdja duhet pastruar çdo muaj dhe mënyra më e mirë për ta bërë këtë është ta vendosni në lavatriçe për larje delikate. Gjithashtu rekomandohet të shtoni një peshqir banje në larje me perde pasi do të ndihmojë në pastrimin e sipërfaqes.
Nëse perdja nuk lahet në makinë, shtoni disa pika zbardhues në një leckë ose sfungjer të lagur dhe fshijeni përpara se ta shpëlani tërësisht.
Sfungjerë dhe peshqirë banje
Sfungjerët sintetikë mund të pastrohen duke i zhytur në zbardhues dhe ujë për pesë deri në dhjetë minuta. Sfungjerët e bërë nga fibra natyrale mund të zhyten në një tretësirë me katër lugë sodë buke për çdo litër ujë.
Peshqirët gjithashtu duhet të lahen pas çdo dush për të shmangur përhapjen e baktereve dhe qelizave të lëkurës që mund të irritojnë lëkurën. Ato mund të vendosen në larje me sende të tjera me ngjyrë të ngjashme.
Furça tualeti
Furçat e tualetit shpesh mund të jenë një nga zonat më të pista në shtëpi dhe shpesh harrohen kur bëhet fjalë për pastrimin.
Mbushni një tas me një furçë tualeti me ujë të nxehtë dhe sapun dhe shtoni disa pika zbardhues.
Rrotulloni furçën në tretësirë dhe lëreni të zhytet për rreth 10 minuta, më pas hidheni tretësirën në tasin e tualetit. Pas kësaj, shpëlajeni me ujë të pastër dhe spërkatni mbajtësin dhe furçën me një sprej dezinfektues.
Nëse keni kohë, lëreni furçën të thahet në ajër përpara se ta ktheni në enë duke e vendosur mbi tasin e tualetit dhe duke e lënë të pikojë në të për dhjetë minuta. Nëse qimet e furçës humbasin ngjyrën ose përkulen, është koha për të blerë një të re.
Lodrat e banjës
Sipas ekspertëve të pastrimit, lodrat e banjos janë pika të nxehta për mykun, mykun dhe mikrobet dhe duhet të pastrohen rregullisht. Mjafton një herë në javë dhe duhen pastruar mirë me uthull alkooli dhe ujë të ngrohtë.
Zhytni lodrat në tretësirën e uthullës dhe ujit dhe lërini të zhyten për një orë para se t’i shpëlani me ujë dhe t’i lini të thahen në ajër.
Nëse në lodër ka mbetur ujë i ndotur ose ujë me erë të pakëndshme, është mirë ta hidhni në plehra sepse sipërfaqet e saj të brendshme nuk do të jenë sterile dhe të përshtatshme për lojë.
Shëndeti
Shkencëtarët kanë arritur të kultivojnë dhëmbë zëvendësues në laborator
Published
5 hours agoon
May 2, 2025
Shkencëtarët janë një hap më afër krijimit të dhëmbëve zëvendësues në laborator një zbulim që zëvendëson riparimet e pakëndshme dentare të mbushjeve, kanaleve të rrënjëve dhe implanteve artificiale.
Një dhëmb i bërë në laborator mund të ndryshojë shumë nga ajo që dimë aktualisht për stomatologjinë.
Sipas studiuesve nga King’s College në Londër, është zhvilluar material i veçantë që u lejon qelizave të komunikojnë me njëra-tjetrën në të njëjtën mënyrë si në trupin e njeriut, që u lejon të zhvillohen në qeliza dhëmbësh.
Studimi u botua në revistën ACS Macro Letters, ky proces lejon që dhëmbët të rriten nga qelizat e vetë pacientit në laborator.
Dhëmbët e dëmtuar ose të infektuar zëvendësohen me dhëmbë të vërtetë, natyralë në vend të mbushjeve dhe procedurave të ngjashme dentare.
Te njerëzit, zhvillohen dy palë dhëmbë: rreth 20 dhëmbë qumështi në fëmijërinë e hershme e 32 dhëmbë të përhershëm gjatë shkollës fillore. Ndryshe nga njerëzit, kafshët si peshkaqenët dhe krokodilët mund t’i zëvendësojnë dhëmbët e humbur, se ruajnë qeliza staminale që mundësojnë rritjen e vazhdueshme.
Tek njerëzit, këto qeliza zhduken pas daljes së dhëmbëve të përhershëm, shkruan Live Science, sot kur ndodh dëmtimi i dhëmbëve, riparimet përfshijnë mbushjet ose instalimin e implanteve, por këto metoda kanë një jetëgjatësi të kufizuar dhe nuk mund të stimulojnë rigjenerimin.
“Mbushjet nuk janë zgjidhja më e mirë për riparimin e dhëmbëve”, theksoi bashkautori i studimit Xuechen Zhang dhe shtoi se “me kalimin e kohës, ato dobësojnë strukturën e dhëmbit, kanë një jetëgjatësi të kufizuar dhe mund të çojnë në prishje ose ndjeshmëri shtesë”.
Vendosja e implantit kërkon procedura kirurgjikale invazive gjatë disa takimeve dhe mbart rrezikun e infeksioneve dhe dëmtimit të indeve përreth.
“Të dyja metodat janë artificiale e nuk e rikthejnë plotësisht funksionin natyror të dhëmbëve, gjë që mund të shkaktojë ndërlikime afatgjata”, shton Zhang.
Për vite me radhë, një ekip shkencëtarësh është përpjekur të imitojë zhvillimin natyror të dhëmbëve në kushte laboratorike.
Gjatë zhvillimit të hershëm embrional, qelizat staminale nga inde të ndryshme komunikojnë me njëra-tjetrën duke përdorur molekula sinjalizuese, duke shkaktuar formimin e dhëmbëve. Këto qeliza më vonë diferencohen në lloje të ndryshme qelizash që krijojnë materiale të tilla si smalti dhe dentina.
Një përparim kyç ishte krijimi i një materiali hidrogeli, një i butë, i ngjashëm me xhel, që thith sasi të mëdha uji që imiton mjedisin natyror të qelizave në trup. Falë kësaj, qelizat ishin në gjendje të dërgonin gradualisht sinjalet e nevojshme për të filluar procesin e formimit të dhëmbëve.
“Përpjekjet e mëparshme dështuan se sinjalet u dhanë menjëherë. Materiali i ri mundëson lëshimin gradual të sinjaleve, ngjashëm me organizmin”, shpjegoi Zhang.
Dhëmbët e rritur në laborator janë më të qëndrueshëm, më të fortë e shumë më pak të ndjeshëm ndaj refuzimit nga trupi, gjë që është një problem i zakonshëm me implantet e sotme. “Dhëmbët e rritur në laborator do të integroheshin natyrshëm me nofullën si dhëmbë të vërtetë”, tha Zhang.
Studiuesit janë larg implantimit të dhëmbëve të tillë tek njerëzit. Ata po eksperimentojnë me metoda të ndryshme për të implantuar me sukses dhëmbë të rinj — ose duke transplantuar qeliza të reja në gojën e pacientit, ose duke i rritur plotësisht dhëmbët në laborator para implantimit.
“Për të dyja opsionet, procesi i zhvillimit të hershëm të dhëmbëve duhet të fillojë në laborator”, theksoi Zhang.
Pavarësisht sfidave, ky zbulim hap rrugën për ndryshime revolucionare në stomatologji.
“Ndërsa fusha përparon, integrimi i teknikave të tilla inovative ka potencialin të transformojë plotësisht kujdesin dentar, duke ofruar zgjidhje të qëndrueshme dhe efikase për riparimin dhe rigjenerimin e dhëmbëve”, përfundoi bashkautorja e studimit Ana Angelova Volponi nga King’s College. /Telegrafi/
Shëndeti
Tajlanda raporton vdekjen e parë nga antraksi, qindra persona të ekspozuar
Published
6 hours agoon
May 2, 2025By
UBTnews
Tajlanda ka raportuar vdekjen e parë të lidhur me sëmundjen bakteriale të antraksit, me dy raste në të gjithë vendin, duke shkaktuar alarm për shëndetin publik pasi autoritetet identifikuan qindra njerëz që mund të kenë qenë të ekspozuar ndaj baktereve vdekjeprurëse, thanë zyrtarët.
Një burrë 53-vjeçar nga provinca Mukdahan, në verilindje të Tajlandës, pranë kufirit me Laosin, vdiq të mërkurën pasi u infektua me antraks, raportoi Reuters.
Një rast i dytë infeksioni është konfirmuar në të njëjtën provincë, ndërsa tre raste të tjera janë nën hetim.
Autoritetet kanë identifikuar të paktën 638 persona që ishin potencialisht të ekspozuar ndaj baktereve sepse konsumonin mish të gjallë.
Midis tyre, 36 persona morën pjesë në therjen e bagëtive, ndërsa pjesa tjetër konsumuan mish viçi të gjallë ose të pagatuar mirë. Të gjithë iu nënshtruan terapisë me antibiotikë si masë për të parandaluar përhapjen e sëmundjes.
“Të gjithë personat që mund të kenë qenë në kontakt me mishin e infektuar janë nën mbikëqyrje”, tha Ministria e Shëndetësisë e Tajlandës.
Ishte planifikuar të vaksinoheshin 1,222 bagëti, megjithëse asnjë prej kafshëve nuk shfaqi simptoma të sëmundjes. Antraksi është një sëmundje e rrallë por serioze e shkaktuar nga bakteret që zakonisht transmetohet te njerëzit nga kontakti me kafshët e infektuara ose nga ngrënia e mishit të kontaminuar.
Nuk transmetohet nga kontakti njerëzor. Tajlanda raportoi raste të fundit të antraksit tek njerëzit në vitin 2017, kur dy persona u infektuan, por nuk pati vdekje.

Po bën ushtrime, po fle mirë, kujdesesh për atë që ha dhe megjithatë, ndihesh ende e lodhur. Si të ishte dikush që të rrëmben energjinë, por nuk mund ta gjesh arsyen. Ndoshta nuk është stresi apo shqetësimi që po të mundon, por niveli i sheqerit në gjak.
Glukoza, pra sheqeri, është si karburanti i trupit. Kur ai ngrihet dhe bie papritur, ndihesh e uritur, e irrituar, e lodhur dhe ke dëshirë për diçka të ëmbël.
Nuk është çështje force apo disipline, është çështje balancimi, e e bukura është se mund ta rikthesh këtë balancë, mjafton të bësh disa ndryshime të vogla.
Ja pesë mënyra të thjeshta për të mbajtur glukozën të qëndrueshme dhe energjinë të lartë:
Kombino karbohidratet me proteina
Një pjatë e mbushur me makarona ose patate rrit sheqerin në gjak e pastaj e lë atë të bjerë shpejt. Rezultati? Uria, nervozizmi, lodhja.
Nëse shton pak proteina, si pulë, vezë, djathë feta ose bishtaja, ndihmon trupin të “shpërbëjë” karbohidratet më ngadalë, pa ngjitje dhe rënie të papritura.
Shmang karbohidratet e lëngshme
Lëngjet, pijet gazuese dhe smoothies që reklamohen si “të shëndetshme”, përmbajnë sheqer në formë lëngu, i cili kalon në gjak. Kjo rrit shpejt sheqerin në gjak dhe pak më vonë të lë me më shumë uri. Më mirë të hash një frut të plotë ose të pish ujë me pak fetë limoni, kastravec ose mentë. Ky është një mënyrë e shkëlqyer për të të freskuar, hidratuar dhe për të mbajtur sheqerin në gjak në një nivel të qetë.
Mos qëndro pa ngrënë për shumë orë
Nëse e lë barkun e zbrazët për orë të tëra, trupi stresohet dhe atëherë fillon të “digjej” muskuj në vend të yndyrës, diçka që nuk e do. Mundohu të hash diçka të vogël çdo 3-4 orë, një frut me arra të thata ose pak kos. Kështu do të arrish tek vaktin tjetër më të qetë, pa pasur dëshirë të hash gjithçka që është në tryezë.
Ha diçka brenda orës së parë pasi të zgjohesh
Pasi të kesh fjetur për orë, trupi ka nevojë për energji. Nëse nuk i jep asgjë për të “punuar”, do të fillojë të përdorë masën muskulore si karburant – një gjë që nuk të pëlqen. Nuk është e nevojshme të hash një mëngjes të rëndë, ha diçka të vogël: pak kos, një copë djathë ose madje një kafe me qumësht.
Mëngjesi i plotë mund të vijë pak më vonë. E rëndësishme është që trupi yt të nisë mirë.
Mos bëj ushtrime me stomakun e zbrazët
Ndoshta e ke dëgjuar se është “mirë” të ushtrohesh pa ngrënë, por kjo nuk është ideale. Trupi yt nuk ka rezerva energjie në mëngjes e përfundon duke djegur muskuj në vend të yndyrës. Ha diçka të vogël – p.sh. një fetë bukë me pak gjalpë arrash ose një kos të vogël.
Kështu do të kesh energji, do të mbrosh masën muskulore e do të bësh stërvitje më të mirë. Nuk është e nevojshme të bësh ndryshime të mëdha. Disa rregullime të vogla janë të mjaftueshme për të ndjerë më të fortë, më të ngopur dhe më pak… të çmendur për çokollata gjatë ditës.
Dëgjo trupin tënd, jepi atij atë që ka nevojë dhe ai do t’i kthehet me një mendje të qartë, energji të qëndrueshme dhe një humor të mirë.
Dhe po – mund të hash edhe ndonjë ëmbëlsirë. Mjafton ta bësh me masë dhe me ndërgjegje.
Shëndeti
Disa mënyra si të kujdesemi për trurin, sipas ekspertëve
Published
2 days agoon
May 1, 2025
Ndërsa jetojmë më gjatë, rreziku për sëmundjet që prekin trurin po rriten. Si mund të vonojmë shfaqjen e simptomave?
A duhet të heqim dorë nga çdo kënaqësi, apo ndryshime të vogla mund të bëjnë diferencë?
Neurologët do të të japin disa këshilla që mund t’i ndjekësh për të pasur një tru të shëndetshëm.
Kujdesu për shëndetin në përgjithësi
“Të gjitha gjërat e arsyeshme që vlejnë për shëndetin e trupit vlejnë edhe për shëndetin e trurit,” thotë Dr. Suzanne O’Sullivan, neurologe në spitalin e Neurologjisë në Londër dhe autore e librit “The Age of Diagnosis”.
Mos pi duhan dhe mos pi alkool çdo ditë
“Nëse do të dëmtosh trurin tënd, pi shumë duhan,” thotë Tom Solomon, profesor i neurologjisë në Universitetin e Liverpool-it. Po ashtu, “shumë alkool nuk zgjedhja më e mirë”, gjithsesi, nuk do të thotë se duhet të heqësh dorë plotësisht, por me terezi.
Stërvitu 3 herë në javë
Ka një lidhje të njohur mes aktivitetit fizik dhe shëndetit të trurit, thotë Dr. Richard Davenport, neurolog në Edinburg: “Funksionon në shumë nivele: psikologjik, metabolik, fiziologjik. Gjërat që janë të mira për enët e gjakut janë të mira edhe për trurin,” thotë ai. “Shumë raste të demencës lidhen me enë të dëmtuara gjaku. Aktiviteti fizik na mban në formë.”
Qëndro me një këmbë
“Ka studime që tregojnë se aktiviteti fizik ndihmon jetëgjatësinë e trurit,” thonë ekspertët. “Rekomandojmë të qëndruarit me një këmbë në rutinë, sigurisht, edhe ecja, pasi mbështetet në ekuilibrin e njëanshëm dhe kjo bëhet thelbësore me moshën. Ushtrimet aerobike çlirojnë një substancë që ushqen trurin – faktori neurotrofik që buron nga truri – dhe ushtrimet me rezistencë ndihmojnë muskujt”.
Më pak gjalpë
Kur nuk je i/e sigurt, zgjidh vajin e ullirit! “Zgjidh anti-oksidantë, yndyrna të pangopura dhe shmang mishin e kuq,” thonë ekspertët.
“Ka më shumë studime që tregojnë se dieta mesdhetare është shumë e mirë,” shtojnë ekspertët, duke vijuar: “Kur gatuaj, përdor vaj ulliri, jo gjalpë. Është shumë e lehtë të ndryshohet. Edhe ëmbëlsirat mund të bëhen me vaj ulliri.” Për vegjetarianët dhe veganët, ekspertët sugjerojnë suplemente me vitaminë B12.
Për të shmangur dhimbjet e kokës, pi ujë, jo kafe
“Për dhimbjet e kokës, zgjidhjet janë të njëjta: aktivitet i rregullt, të pish të paktën 2 litra ujë në ditë, të mos konsumosh kafeinë, pa anashkaluar vakte dhe të kesh një orar gjumi të rregullt. Nëse i ndjek këto për tre muaj, dhimbjet tkurren. Të gjitha janë të mira edhe për shëndetin e trurit”, shprehen ekspertët.
Njihu me njerëz të rinj
Shëndeti i trurit lidhet me pasionet, thotë eksperti O’Sullivan, duke sugjeruar që kur ke kohë, të dalësh, të ndjekësh pasionet dhe të bësh miq të rinj.
Mëso diçka të re
Ekspertët thonë: “Instrumentet muzikorë dhe gjuhët e huaja aktivizojnë pjesë të ndryshme të trurit. Njerëzit që luajnë janë më pak të rrezikuar nga demenca dhe sëmundje të tjera të trurit”.

Shefi i NATO-s, Rutte paraqet planin e rritjes së shpenzimeve për mbrojtjen

Etika mediatike në fokus të debatit në UBT, me pjesëmarrje të personaliteteve të njohura nga fusha e gazetarisë dhe komunikimit

Kina shqyrton ofertat e SHBA, Ministria e Tregtisë: Pekini i hapur për bisedime

Festivali i parë Mesdhetar i Filmit, aktorë e regjisorë nga bota “zbresin” në Tiranë

Një tërmet me magnitudë 7.4 ballë godet jugun e Argjentinës

Rubio: SHBA-të vazhdojnë përpjekjet për të zgjidhur konfliktin në Ukrainë

Shkencëtarët kanë arritur të kultivojnë dhëmbë zëvendësues në laborator

Anija me aktivistë pro-palestinezë sulmohet nga dronët izraelit

Sunny Hill 2025: Dita e fundit për biletat “Believers”- fillon zbulimi i emrave të artistëve që do të performojnë sivjet
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet3 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim
-
Lajmet nga UBT4 days ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”