Kulturë

​Manifesta 14 prezanton vizionin urban dhe kuratoren

Në këtë ngjarje mori pjesë ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrullah Çeku.

Published

on

Manifesta 14 Prishtina ka prezantuar sot vizionin urban të këtij edicioni, i cili është se si mund të rimerret hapësira publike nga qytetarët e saj. Po ashtu, është bërë e ditur se Chatherine Nichols do të jetë ndërmjetësuese kreative e edicionit të 14 të Manifesta.

Vizioni urban i krijuar për Manifesta 14 Prishtina nga CRA-Carlo Ratti Associati ka krijuar themelin i cili do të çojë në zbatimin e një programi bienal të qëndrueshëm dhe eksperimental 100-ditorë në Prishtinë dhe rajon.

Fabrika e Tullave dhe hapësira përreth Bibliotekës “Hivzi Sylejmani” do të jenë hapësirat e para në të cilat do të ndërhyhet në kuadër të këtij edicioni të Manifesta.

Në këtë ngjarje mori pjesë ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrullah Çeku, i cili tha se Kosova po bëhet gati për ndryshime të rëndësishme në kulturë.

Çeku tha se ministria që e udhëheq është e dedikuar në mbështetje të aktiviteteve të Manifestës dhe të gjithë komunitetit artistik të Kosovës, që së bashku të përfitojnë nga bashkëpunimi i ndërsjellë.

“Manifesta si një prej platformave më kreative dhe alternative të formatit të bienales zë vend shumë natyrshëm në ambientin kulturor të Kosovës. Manifesta vjen po ashtu në këtë periudhë të zhvillimit në Kosovë, komuniteti artistik dhe i gjithë ekosistemi i kulturës është gati për ndryshim dhe ndikim afatgjatë. Pikërisht këtu vjen në shprehje bashkëpunimi, i cili duhet të jetë deri në shterjen e çdo kapaciteti që e ofron kjo platformë e Manifestës që padyshim se do t’i shërbejë kulturës në vendin tonë. Ky bashkëpunim do të kontribuojë në ridefinimin, rikonceptimin, eksperimentimin e të gjitha kapaciteteve vendore artistike në nivel shumë më të gjerë në rajon dhe përtej rajonit. Ky është moment po ashtu për të parë ndryshimet me mënyrën se si i organizojmë hapësirën kulturore dhe si e organizon kulturën në kohë. Manifesta ofron kushte për të testuar modele të reja të planifikimit hapësinor në kulturë. Këtu pra tash të gjithë ne e kemi një rast unik për të eksperimentuar edhe në hapësirën publike, për ta ridestinuar përdorueshmërinë e saj, por më me rëndësi për ta rikthyer hapësirën publike tek vet publiku i Kosovës”, tha ai.

Ndërkaq, kryetari i Prishtinës, Shpend Ahmeti, tha se çështja kryesore ka qenë se si të ruhej dhe si të rimarrën hapësirat publike, teksa ka pasur një mesazh për kryetarin e ri të kryeqytetit që të mbrojë atë që ka mbetur nga hapësira publike.

“A mund ta përdorim artin dhe edukimin për rigjenerim të hapësirave urbane, si mund të përdorim këto projekte dhe po shoh shumë kandidat për zgjedhjet në Prishtinë se do të jetë një edukim kulturore, nuk po bëhet fjalë për shtëpinë private, por për një hapësirë publike që do të përdoret prej publikut. E dyta, është një nga lagjet më të varfra të Prishtinës, zonat më të varfra dhe me anë të këtij projekti a mund ta kapërcejmë këtë hendekun midis zonave më të pasura të Prishtinës me atë zonë, pra cili është ndikimi që do të kishte ai projekt. E treta, ishte se a do të mund ta përdorim trashëgiminë kulturore, kuptohet se është luftë e vazhdueshme me ministrin aktual të kulturës, sepse e ka bërë një prej prioriteteve të veta dhe kjo është një trashëgimi kulturore sepse askush nuk do t’i rrëzonte dy oxhaqe, është identitet i Prishtinës e kemi parë pothuajse në çdo kartolinë, si do ta ruajmë trashëgiminë kulturore në këtë qytet. Menduam që këto tri pyetje do të përdoreshin si standard për të gjitha zonat e tjera të qytetit apo si do të luftonim për hapësirat publike, si do ta mbrojmë historinë e Prishtinës”, tha Ahmeti.

Drejtoresha themeluese e Manifesta, Hedvig Fijen, tha se vizioni urban i këtij edicioni të Manifesta 14 është se si Prishtina do të mund të transformohet në një qytet të gjelbër dhe të qëndrueshëm.

“Shpresa jonë bazohet në mundësinë që ky vizion urban i Carlo Ratti të përdoret si udhërrëfyes për atë se si qyteti i Prishtinës do të mund të transformohet në dekadën e ardhshme në një qytet të sigurt, të gjelbër, të pastër, të qëndrueshëm”, tha ajo.

Ndërsa, Carlo Ratti, nga CRD-Carlo Ratti Associati, ka prezantuar disa nga punët që kanë bërë gjatë gjashtë muajve të fundit ne Prishtinë.

“Gjetjen e mënyrave të reja për të analizuar ambientin në Prishtinë dhe siç u tha është mënyrë për të angazhuar njerëzit, diçka që kemi punuar shumë në konceptin e arkitekturës, në këtë rast ua paraqesim juve diçka që mendojmë që do të ishte me interes. Prishtina do të bëhet model për qytetet e tjera si burim urban. Kjo është logjikë e shendosh, rikthimi i hapësirave publike në Prishtinë”, tha ai.

Në anën tjetër, Ndërmjetësuesja Kreative e Manifesta 14 Chatherine Nichols, ka treguar propozimet për hapësirat publike në kryeqytetin e Kosovës se për çka do të mund të përdoreshin.

“Propozimi im i parë është qendra për praktikë narrative në Bibliotekën “Hivzi Sylejmani”, propozimi i dytë është qendra për të mësuarit urban në Tulltore, propozimi i tretë është qendra me intervenime të ndryshme si pjesë e studimit urban. Propozimi i katërt është të transformohet Hoteli Grand në qendër hulumtuese shumë disiplinare, propozimi i pestë është të krijojmë një radiostacion online, propozimi i gjashtë është të zhvillohet një seri e ecjeve për të ndjerë dhe për ta dëgjuar rrëfimin e qytetit në mënyra të tjera”, tha ajo.

Manifesta 14 do të organizohet nga 22 korriku deri më 30 tetor 2022 në Prishtinë. 

Lifestyle

Rreziqet e fshehura në shtëpinë tuaj, 5 produkte të zakonshme

Published

on

Shumë prej produkteve që përdorim përditë në shtëpitë tona, me qëllimin për t’i mbajtur ato të pastra dhe me aromë të mirë, në fakt mund të përbëjnë rrezik serioz për shëndetin.

Nga produktet e higjienës personale, te ato për freskimin e ajrit apo për pastrimin, shumë prej tyre përmbajnë substanca toksike dhe potencialisht kancerogjene.

Shampot, shpesh përmbajnë përbërës si parabene, ngjyra sintetike dhe aromatizues artificialë, që ndikojnë në sistemin hormonal dhe të shkaktojnë irritime të lëkurës. Edhe produktet që reklamohen si “natyrale” nuk janë të sigurta, ndaj leximi i etiketave mbetet thelbësor.

Qirinjtë aromatik dhe sprejtë e ajrit janë burime të mundshme kimikatesh të dëmshme. Edhe pse krijojnë një atmosferë të këndshme, lëshojnë substanca të rrezikshme që ndikojnë në sistemin respirator, shkaktojnë alergji, edhe probleme serioze shëndetësore.

Edhe produktet që përdoren për aktivitetet artistike, si ngjitësit dhe ngjyrat, duhen përdorur me kujdes të madh, sidomos në prani të fëmijëve, pasi përmbajnë tretës kimikë që mund të dëmtojnë veshkat apo sistemin nervor.

Së fundi, pesticidet, të përdorura gjerësisht në shumë shtëpi për eliminimin e insekteve, janë ndër më të rrezikshmet, pasi përmbajnë neurotoksina të cilat lidhen me probleme neurologjike afatgjata, përfshirë sëmundjen e Parkinsonit.

Zgjidhja? Zëvendësoni sa më shumë produkte me alternativa natyrale e të certifikuara si të sigurta për shëndetin. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Lifestyle

Të dielën e kësaj jave, akrepat e orës kthehen 60 minuta pas

Published

on

Të dielën e kësaj jave, pra më 26 tetor, akrepat e orës kthehen 60 minuta pas.

Prapa, lëvizin më 03:00, natën mes të shtunës dhe të dielës, 25 e 26 tetor, duke u ripozicionuar te ora 02:00.

Kështu, mund të flemë një orë më shumë gjumë, por pasditet do të kenë një orë më pak dritë natyrale. Akrepat do t’i lëvizim në orët analoge, teksa siç dihet, të gjitha pajisjet tjera digjitale të lidhura me internetin përditësohen automatikisht me orarin e ri.

Ora diellore qëndron në fuqi der 29 mars 2026, kur si gjithmonë në 03:00 të mëngjesit, në fuqi hyn ora ligjore, e njohur si ajo verore.

Përcaktimi i ndryshimit të orës nuk ka datë fikse, aplikohet natën mes të shtunës e të dielës së fundit të tetorit e muajit mars. Pavarësisht polemikave që prej disa vitesh kanë shoqëruar ndryshimin stinor të orës, ende nuk është vendosur gjë nga BE-ja.

Diskutimi ishte mbi mbajtjen në fuqi të vetëm një ore ligjore, për të kursyer energji, arsye se pse është adoptuar që për herë të parë ose të regjimit të orës diellore. Impakti në ekonomi apo edhe në mjedis, pasi sjell reduktim të CO2, ka ndikuar në mosvijimin e diskutimeve për ta hequr orën ligjore, se duhet të jetë një vendim unanim për të gjitha vendet e Bllokut.

Më 2018, me 84% të votave, Parlamenti Europian u shpreh në favor të shfuqizimit të orës ligjore. Vendimi përfundimtar u la në dorë të secilit vend anëtar të Unionit. Në Europë, ndryshimi i orës nuk ka qenë i njëtrajtshëm. Ai filloi të përgjithësohej nga 1974, pas krizës së parë të naftës e kur disa vende vendosën të çojnë para orën, që të shfrytëzonin më shumë dritën e diellit e të konsumonin pak energji elektrike.

Si ligj europian u vendos nga 1981, është rinovuar çdo katër vjet. Në mënyrë të qëndrueshme, norma europiane përcakton datat e fillimit të periudhës së orës së verës (kur akrepat shkojnë 60 minuta para) dhe përfundimin e saj (kur shkon një orë pas). /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Prezantohet botimi i letrave të diplomatit francez Anton Vas

Published

on

Në kuadër të projektit “Prishtina në histori”, Varg dhe Trembelat do të prezantojnë botimin e letrave të diplomatit francez Anton Vas, i cili në vitin 1812, gjatë periudhës së Napolonit dhe luftës me Rusinë, u caktua të ngrinte një nënkonsullat francez në Prishtinë.

Promovimi do të mbahet më 31 tetor 2025, në ora 11:00, në ambientet e Institut Français në Pejton.

Dokumentet, të siguruara nga Arkivi i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Francës, pasqyrojnë përvojën e Vasit në një qytet kyç tregtar dhe diplomatik.

Misioni i tij ishte mbrojtja e tregtarëve francezë dhe forcimi i pranisë tregtare të Francës në rajon, përballë rivaliteteve ndërkombëtare dhe sfidave lokale.

Korrespondenca dokumenton marrëdhëniet e Vasit me autoritetet lokale, përfshirë Maliq Pashë Gjinollin dhe nipin e tij Jashar Pashë, si dhe sfidat që përballonte një diplomat francez në Prishtinën e fillimit të shekullit XIX.

Në redaktimin e studiuesit Yll Rugova, letra sjellin jo vetëm ngjarjet historike, por edhe atmosferën dhe përvojën personale të autorit.

Botimi u realizua pas transkriptimit, përkthimit dhe redaktimit të kujdesshëm të materialeve mikrofilmike, me mbështetjen e Komunës së Prishtinës, Ambasadës së Francës në Kosovë dhe specialistëve të arkivave.

Ky libër ofron një pasqyrë të veçantë mbi lidhjet historike midis Francës dhe Kosovës, duke nxjerrë në pah rëndësinë e Prishtinës si qendër tregtare dhe diplomatike në fillim të shekullit XIX. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Sanremo 2025: Carlo Conti zbulon se do të ketë 28 artistë të mëdhenj në garë

Published

on

Carlo Conti, drejtor artistik dhe prezantues i Festivalit të Sanremos, ka zbuluar detaje mbi edicionin e ardhshëm të festivalit gjatë fjalës së tij në ngjarjen ‘Luce!’ në Firence.

Conti theksoi se prioriteti i tij mbetet përzgjedhja e këngëve dhe artistëve, duke e krahasuar këtë proces me zgjedhjen e “biftekut më cilësor”.

“Çdo vit mbërrijnë rreth 500–600 këngë për Sanremo, dhe këtë vit duhet të zgjedhim 26 nga Big (artistët e mëdhenj), ndoshta deri në 28,” tha ai, duke shtuar se vitin e kaluar ishte shumë e vështirë përzgjedhja për shkak të shumësisë së këngëve të bukura.

Sa i përket pjesëmarrjes në Eurovision, Conti po ashtu sqaroi se rregullat mbeten të njëjta si vitin e kaluar: fituesi i Sanremos shkon automatikisht në festivalin evropian.

Në rast të tërheqjes, moskualifikimit ose anulimit, drejtimi artistik i Sanremos dhe RAI-t do të zgjedhin një artist zëvendësues.

Si shembull, ai përmendi rastin e këtij viti, kur Olly u tërhoq dhe vendin e tij e mori Lucio Corsi, i cili kishte përfunduar i dyti në festival. Conti përfundoi duke thënë se rregullorja funksionoi mirë dhe nuk ka nevojë të ndryshohet. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Të kërkuara