Lajmet

​Do të ketë më tepër probleme të shëndetit mendor, shkak pandemia

Neuropsikiatri Sami Rexhepi thotë se pasojat e pandemisë do t’i vuajnë të gjithë pa përjashtim.

Publikuar

Stresi, frika, kufizimet në lëvizje dhe emocionet e forta me të cilat u përballë e gjithë bota që prej shfaqjes së virusit COVID-19, rrezikojnë shëndetin mendor të qytetarëve. Se pasojat mund të jenë afatgjata e thotë drejtori i Qendrës së Shëndetit Mendor, Sami Rexhepi.

Rexhepi në një intervistë për KosovaPress, thotë se për shkak të gjithë situatës së shkaktuar nga pandemia, do të ketë edhe më tepër probleme të pasojave mendore në të ardhmen.

“Pasojat e pandemisë COVID-19 janë shumë më shumë se nëse përkufizohemi në një aspekt, qoftë nëse e marrim shëndetin fizik, qoftë nëse i marrim humbjet të cilat kanë ndodhur, vendet e punës, e ajo që ka qenë edhe më e rëndë, humbja e anëtarëve të familjes. Të gjitha këto e përbëjnë një tërësi që nuk mund të shprehet vetëm me numër. Mirëpo, ajo që po më brengos më tepër është se do të ketë edhe më tepër probleme të pasojave mendore në të ardhmen. Posaçërisht po e theksoj në aspektin e shëndetit mendor do të ketë pasoja mjaftë të mëdha”, thotë ai.

Ai thekson se pasojat e pandemisë do t’i vuajnë të gjithë pa përjashtim.

“Në shëndetin mendor normalisht që ndikojnë edhe apsketi socio-ekonomik i individit. Një çrregullim i baraspeshës së shëndetit mendor dhe shëndetit fizik patjetër rezulton me një mosfunksionalizim të individit. Kur një individ nuk është funksional ai nuk mundet me e përmbushë dhe të realizojë vetveten në kuptimin e plotë, edhe në vendin e punës. Do të thotë do të ballafaqohemi si pasojë e kësaj me probleme edhe në të ardhmen. Nuk do të munden me u kthy në punë dhe në detyrat e tyre menjëherë të gjithë individët, të gjithë ata që e kanë kalu sëmundjen, qoftë ata që nuk janë prekur nga vet sëmundja, por pasojat sa i përket shëndetit mendor do t’i përjetojnë të gjithë”, thotë ai.

Ajo që mund të jetë më problematike, sipas neupsikiatrit Sami Rexhepi, është mundësia e paraqitjes së çrregullimit post-traumatik, pasi që thotë se ka karakter kronik.

“E kemi pasur një luftë të pashpallur me një armik të padukshëm, i cili për neve individualisht ka qenë prezent në çdo vend. Dhe, të jetosh me një presion të tillë për më tepër se një vjet e gjysmë dhe me faktin se ka pasur tërë kohën strese të reja, do të dëshiroja të mos ketë çrregullime të stresit post-traumatik sepse ka një karakter kronik ai çrregullim. Pastaj, është pjesa ku shpeshherë nuk kemi arritur me e tejkalu as stresin e pikëllimit për humbjen e anëtarëve. Tërë kohën ka pasur strese të reja”, thekson ai.

Ai flet edhe për situatat me të cilat u përballën qytetarët e Kosovës përgjatë periudhës pandemike. Mbyllja e plotë që ndodhi në fillim, mungesa e vaksinave, vala e re e virusit, pastaj dezinformatat pas ardhjes së vaksinës janë disa nga faktorët që sipas tij do të rëndojnë edhe më shumë shëndetin mendor.

“Të gjitha këto kanë ndikuar për individin që të rëndojnë edhe më tepër gjendjen e shëndetit mendor[…] Personat, të cilët do të preken nga stresi post-traumatik, ky është çrregullim i cili ka karakter kronik, shumë do të varet prej fuqisë që e ka secili individ, do të jetë individuale. Nuk mund të flitet për ditë, për muajin, kjo duhet të jetë një tregues për mobilizim shumë më të madh për ata persona për me i ndihmu me i tejkalu”, shton ai.

Rexhepi thotë se pa një baraspeshë të shëndetit mendor dhe fizik njerëzit nuk mund të jenë funksional për një shoqëri të shëndoshë, për çka apelon institucionet që të ndërgjegjësohen për rëndësinë që ka institucionalizimi i kësaj fushe.

“Rëndësinë e parë këtu e zë vet familja, e cila duhet të jetë më mbështetëse dhe më përkrahëse me anëtarët e familjes, sepse dikush është atakuar më tepër, dikush më pak. Familja është vendi i thithjes së energjisë pozitive, kështu që duhet të kemi kujdes për fuqizimin e familjes. Pastaj vjen fuqizimi i mjedisit social që mjerisht me këto kufizime, jo vetëm jemi kufizuar por edhe jemi traumatizuar mjaftë… Duhet të ndërrohen politikat sa i përket shëndetit mendor. Për fat të mirë e kemi një ushtri të tërë te psikologëve, nuk na mungojnë kuadrot, na mungon fuksionalizimi i tyre dhe organizimi i mirëfilltë e kjo mangësi është mungese e politikave”, thotë neuropsikiatri.

Më 13 mars të vitit 2020 u shënuan dy rastet e para me COVID-19 në Kosovë.

Lajmet

Irani mohon përdorimin e bandave suedeze për të shënjestruar Izraelin

Publikuar

nga

Ambasada e Iranit në Stokholm mohoi të premten akuzat se po rekruton anëtarë të bandës kriminale, disa prej tyre fëmijë, si përfaqësues për të kryer “akte dhune” kundër interesave izraelite në Suedi.

“T’i kushtosh vëmendje burimit të këtij informacioni tregon qartë se ai është i rremë”, njoftoi ambasada.

Sipas ambasadës, mbulimi mediatik i bazuar në dokumentet e shërbimeve sekrete të Izraelit është “i rremë dhe i pabazë”./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Dita kundër pirjes së duhanit, inspektorati sanitar me rekord të kontrolleve

Publikuar

nga

Inspektorati sanitar gjatë periudhës janar-maj 2024 ka shqiptuar rreth 2 mijë gjoba për personat që shkelin ligjin për kontrollin e duhanit.

Në lidhje me konsumin e duhanit, nga muaji prill të këtij viti ka hyrë në fuqi edhe zbatimi i udhëzimit administrativ për fotot që duhet të jenë në pakotë e duhanit, të cilat vetëdijesojnë duhanpirësit për rreziqet që sjell konsumi i duhanit, ku të gjitha subjektet në Kosovë kanë filluar të zbatojnë një gjë të tillë.

Kryeinspektori sanitar në Kosovë, Ibrahim Tërshnjaku thotë se kanë kryer rekord të numri të inspektimeve brenda dhjetë vjetëve të fundit, duke shqiptuar gjoba nga 50 deri në 3 mijë euro. Ai e konsideron shqetësuese edhe faktin se 30 për qind e përdoruesve të duhanit janë persona të mitur.

“Ka shtatë muaj që inspektorati sanitar nga ora pesë e mëngjesit deri në mesnatë bënë zbatimin e ligjit për kontrollin e duhanit…Kemi pasur edhe shqiptime të gjobave, të cilat nuk kanë respektuar ligjin për kontrollin e duhanit, ligj i cili është për ruajtjen e shëndetit publik për qytetarët e Republikës së Kosovës, dhe me theks të veçantë të rinjve të Kosovës, të cilët kanë filluar të konsumojnë deri në 30 për qind të duhanpirësve në Kosovë, me të cilën është ndër problemet dhe fenomenet më vdekjeprurëse sipas analizave statistikore të cilët i parasheh OBSH-ja. Inspektorati sanitar ka shqiptuar 1.740 gjoba vetëm për këtë periudhë kohore, është duke bërë kontrolle të vazhdueshme në kohë të ndryshme dhe qe nga muaji prill ka hyrë në fuqi zbatimi i udhëzimit administrativ për fotografitë, ku të gjitha subjektet në Kosovë kanë filluar të zbatojnë një gjë të tillë. Sa më shpejt të fillojmë të bëjmë ndalimin apo zvogëlimin e pirjes së duhanit, do të kemi një jetë më të shëndetshme duke filluar nga mosha e të rinjve. Shuma e gjobës në bazë të ligjit fillon nga 50 euro deri në 3 mijë euro, është rekord i kontrolleve, asnjëherë deri më tani nuk kemi bërë kontrolle me numër më të madh, është numër rekord për 10 vjet. Kemi ndryshime kulturore te subjektet e gastronomisë aty ku konsumohet ushqimi, mirëpo te kafe-baret dhe ato që punojnë pas orarit të punës kemi probleme në mos zbatim të këtij ligji”, ka thënë Tërshnjaku.

Drejtori i Klinikës së Pulmologjisë në QKUK, Musa Hoxha tregon se gjatë sezonit dimëror ka më shumë vizita në klinikë për shkak të problemeve shëndetësore të pacientëve të cilët konsumojnë duhan.

“Çdo tre-katër sekonda është nga një vdekje nga pasojat e pirjes së duhanit, apo nivelin botëror kemi diku në vit rreth shtatë milionë vdekje sa i përket duhan pirësve që janë aktivë dhe rreth një milion nga duhanpirësit pasivë… Duhanpirja rrezikon dëmtimin dhe zhvillimin e pacientëve me sëmundje kronike obstruktive dhe pacientët që janë me astma po ashtu edhe pacientët enfizematikë, por dëmin më të madh e shkakton sa i përket kancerit të mushkërive. Në tymin e duhanit, përveç nikotinës e cila është një substancë psiko-aktive dhe katranit e monoksidit të karbonit, kemi edhe substanca kancerogjene. Në statistikat tona kemi gjithmonë nga 10 pacientë me kancer pulmonar, nëntë rezultojnë duhanpirës. Është shumë i dëmshëm edhe për moshat e reja, por edhe te gratë sidomos te shtatzënat. Lindja e një fryti do të jetë me peshë rreth 200 gramë më pak dhe ka probleme më të mëdha të sistemit të respiratorit tek ato foshnje. Muajve të dimrit kemi përkeqësime shumë më të mëdha, kemi gjatë ditës rreth 60-70 vizita ambulatore që numri më i madh janë këto probleme”, ka thënë Hoxha.

Ndryshe çdo vit më 31 maj Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) dhe partnerët e saj organizojnë Ditën botërore pa duhan me qëllim të ngritjes së vetëdijesimit nga rreziku që sjell përdorimi i duhanit, si dhe ndërmarrja e politikave efektive me qëllim uljen e përdorimit të tij.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Kurti pas takimit me Erdoganin: Biseduam për rritje të bashkëpunimit ekonomik

Publikuar

nga

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti është takuar me presidentin e Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, me të cilin ka biseduar për thellimin e marrëdhënieve mes dy shteteve.

Në llogarinë e tij në “X”, Kurti ka publikuar pamjet nga takimi teksa ka thënë se të hënën më 3 qershor do të mbahet forumi i bizneseve turke dhe kosovare. Ky forum, sipas tij, do të jetë mundësi për të thelluar lidhjet dhe investimet turke në Kosovë.

Kurti tha se me presidentin turk kanë folur për raportet mes dy shteteve dhe për mundësitë e reja sa i përket bashkëpunimit ekonomik dhe në fushën e mbrojtjes.

“Diskutuam marrëdhëniet dypalëshe dhe mundësitë e reja për bashkëpunim ekonomik dhe të mbrojtjes. Të hënën do të mbahet forumi i parë ekonomik për bizneset nga Kosova dhe Turqia, duke ofruar një shans për thellimin e lidhjeve dhe nxitjen e investimeve”, ka shkruar Kurti.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Nasim Haradinaj u ankua se iu shkelën të drejtat, Haga shpall aktgjykimin: S’ka pasur asnjë shkelje

Publikuar

nga

Dhoma e Specializuar e Gjykatës Kushtetuese ka shpallur sot aktgjykimin në lidhje me ankesën e Nasim Haradinajt për shkeljen e të drejtave të tij gjatë gjykimit në Hagë.

Në aktgjykim, Dhoma Kushtetuese e shpalli një pjesë të ankesës së tij të papranueshme dhe hodhi poshtë pjesën tjetër, duke konstatuar se nuk kishte asnjë shkelje të Kushtetutës së Republikës së Kosovës ose të Konventës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore.

“Më 31 maj 2024, Dhoma e Specializuar e Gjykatës Kushtetuese lëshoi aktgjykimin në lidhje me kërkesën referuese të paraqitur nga Nasim Haradinaj, i cili pretendonte shkelje të të drejtave dhe lirive të tij në kontekstin e procesit penal kundër tij në Dhomat e Specializuara të Kosovës. Në aktgjykim, Dhoma Kushtetuese e shpalli një pjesë të ankesës së tij të papranueshme dhe hodhi poshtë pjesën tjetër, duke konstatuar se nuk kishte asnjë shkelje të Kushtetutës së Republikës së Kosovës ose të Konventës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore. Haradinaj ishte ankuar se ishte shpallur fajtor mbi bazën e interpretimeve të gjera në mënyrë të papërligjur të tri dispozitave të Kodit Penal të Kosovës dhe se veprimet e tij nuk përbënin vepra penale në kohën e kryerjes së tyre. Në lidhje me këtë, Dhoma Kushtetuese konstatoi se Haradinaj nuk kishte shfrytëzuar si duhet të gjitha mjetet juridike të efektshme sipas ligjit për dy prej pretendimeve të tij dhe e shpalli ankesën pjesërisht të papranueshme”, thuhet mes tjerash në reagim.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara