Lajmet

​Demenca: Katër mënyra të thjeshta që mund të ulin rrezikun e rënies njohëse

Fatkeqësisht, nuk ka ende një mënyrë të caktuar për të parandaluar këtë sindromë.

Published

on

Demenca është e ndryshme nga humbja e kujtesës. Ajo përshkruan një grup simptomash të lidhura me rënien e trurit. Ka lloje të ndryshme të kësaj sindrome, ku më të përhapurit janë sëmundja e Alzheimerit dhe demenca vaskulare. Ka katër mënyra të thjeshta për të reduktuar rrezikun e kësaj gjendjeje.

Fatkeqësisht, nuk ka ende një mënyrë të caktuar për të parandaluar këtë sindromë pasi kërkimet ende po përpiqen të kuptojnë se si zhvillohet.

Hulumtimet tregojnë se ajo që është e mirë për zemrën tuaj është e mirë për trurin tuaj, shpjegon NHS. Kështu që gjumi i mirë, stërvitja dhe një dietë e shëndetshme mund të ndihmojnë në uljen e rrezikut.

Një gjë shtesë që është vetëm e dobishme për trurin tuaj është mbajtja e trurit tuaj aktiv, i njohur gjithashtu si ushtrim i trurit.

Gjumë të mirë

Hulumtimet tregojnë se ekziston një lidhje midis gjumit të dobët dhe demencës.

Studimi i fundit i publikuar në Institutin Kombëtar të Shëndetit zbuloi se njerëzit e moshës 50 deri në 60-vjeç, të cilët flinin vetëm gjashtë orë ose më pak, kishin 30 për qind më shumë gjasa për t’u diagnostikuar me demencë më vonë.

Hulumtimi shqyrtoi pothuajse 8.000 njerëz nga Britania e Madhe dhe krahasoi të dhënat e atyre që flinin “normalë”, të cilët flinin më shumë se shtatë orë, me njerëzit që pushonin më pak.

Gjetjet e tyre sugjerojnë se të kesh më pak gjumë gjatë moshës së mesme mund të çojë në një rrezik më të lartë të rënies njohëse më vonë.

Megjithatë, studiuesit nuk mund të konfirmojnë nëse gjumi është arsyeja e demencës apo nëse është vetëm një nga shenjat e hershme të një rënieje të vazhdueshme njohëse.

Dr Séverine Sabia shtoi: “Ndërsa ne nuk mund të konfirmojmë se mungesa e gjumit të mjaftueshëm rrit rrezikun e demencës, ka shumë arsye pse një gjumë i mirë i natës mund të jetë i mirë për shëndetin e trurit.

Ushtrimi

Aktiviteti fizik është një nga mënyrat “më të mira” për të ulur rrezikun e demencës, sipas Shoqatës së Alzheimerit.

Ata rekomandojnë të gjeni ushtrime që ju pëlqejnë pasi vetëm 10 minuta në një kohë janë të shkëlqyera për shëndetin tuaj.

NHS këshillon të bëni të paktën 150 minuta aktivitet fizik çdo javë. Kjo mund të jetë çdo gjë nga ecja e shpejtë deri te kërcimi.

Gjëja kryesore është të hiqni dorë nga periudhat e gjata të qëndrimit ulur. Uluni më pak dhe përpiquni të ngjitni shkallët kur të keni mundësi, thuhet në shërbimin shëndetësor.

Gjëja kryesore është të hiqni dorë nga periudhat e gjata të qëndrimit ulur.

Diete e shëndetshme

Ndjekja e një diete të shëndetshme është një mënyrë tjetër për të ulur rrezikun e demencës.

Është gjithashtu i dobishëm për parandalimin e kushteve të tjera shëndetësore, si sëmundjet e zemrës dhe diabeti.

Aksionet e bamirësisë së Alzheimerit për të ngrënë:

Të paktën pesë porcione fruta dhe perime në ditë

Proteina (peshk me vaj, fasule, bishtajore, vezë ose mish) dy herë në javë

Ushqime me niseshte si buka, patatet dhe makaronat.

Gjërat që duhet të përpiqeni të reduktoni janë sheqeri, kripa dhe yndyrat e ngopura.

Ushtrimi i trurit

Mbajtja e trurit tuaj aktiv është një mënyrë argëtuese që mund të zvogëlojë rrezikun e rënies njohëse.

Disa aktivitete që duhen provuar të listuara nga bamirësia janë:

Studimi për një kualifikim, kurs ose argëtim

Mësimi i një gjuhe të re

Bërja e enigmave, fjalëkryqeve dhe kuizeve

Duke luajtur lojëra me letra

Leximi i librave sfidues ose shkrimi.

Bërja e ushtrimeve të zgjedhura të trurit tuaj rregullisht është thelbësore që ai të funksionojë.

Organizata bamirëse thotë: “Është e rëndësishme të gjesh diçka që do të vazhdosh”.

Aktualitet

UBT në hap me zhvillimin e qëndrueshëm në sektorin e ushqimit dhe agrikulturës

Published

on

Prof. Dr. Emine Daci Zejnullahi, profesoreshë në Fakultetin e Shkencave të Ushqimit me Bioteknologji dhe në Fakultetin e Inxhinierisë së Agrikulturës dhe Mjedisit, në UBT, ka nënshkruar kontratën për zbatimin e projektit shkencor: “Përdorimi i mbetjeve agro-industriale të patates për zhvillimin e produkteve bioteknologjike të qëndrueshme në VIPA CHIPS – Zgjidhje për ekonomi qarkore dhe qëndrueshmëri industriale”, i financuar nga MAShTI në kuadër të projekteve shkencore 2025.

Ky projekt synon të mbështesë sektorin privat në menaxhimin e mbetjeve të industrisë ushqimore, duke i kthyer ato në produkte finale me vlerë, si dhe duke reduktuar ndikimin negativ në mjedis dhe duke sjellë përfitime ekonomike e sociale.

Zbatimi i projektit do të bëhet me përfshirjen e profesorëve të tjerë të departamentit dhe studentëve të nivelit Master, duke kontribuar në ngritjen e kapaciteteve kërkimore dhe në zhvillimin e qëndrueshëm të sektorit.

Continue Reading

Lajmet

Lewandowski drejt largimit, Laporta rikthen ëndrrën e madhe

Published

on

Presidenti i FC Barcelona, Joan Laporta, po mendon seriozisht për transferimin e Erling Haaland në verën e vitit 2026, sipas raportimeve nga El Nacional.

Lëvizja lidhet me largimin e Robert Lewandowski, që nuk do të rinovojë kontratën dhe pritet të përfundojë në Arabinë Saudite.

Haaland, i shndërruar tashmë në një nga sulmuesit më frikësues në Europë te Manchester City, është konsideruar prej kohësh nga Laporta si zëvendësuesi ideal për qendrën e sulmit të Barcelonës.

Megjithëse çmimi i transferimit dhe paga e lojtarit mund të kalojnë 150 milionë euro, Laporta beson se ndikimi sportiv dhe medial do të justifikojë investimin. Në moshën 26-vjeçare, Haaland do të bëhej forca kryesore e sulmit, duke kompletuar talentet e reja si Lamine Yamal dhe Pedri për të formuar një trio sulmuese që mund të dominojë Europën.

Ky lëvizje konsiderohet rrezik strategjik, por Laporta mbetet i bindur: për të rikthyer Barcelonën në majat e futbollit, Haaland është një domosdoshmëri./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

Djali i axhës qëllon për vdekje të afërmin, kërkohet paraburgim 30-ditor

Published

on

By

Prokuroria Themelore në Ferizaj ka njoftuar se ka kërkuar nga Gjykata Themelore në Ferizaj caktimin e masës së paraburgimit prej 30 ditësh ndaj të dyshuarit B.R., nga komuna e Ferizajt, nën dyshimin për kryerjen e veprës penale “Vrasje e rëndë”,.

Sipas njoftimit të Prokurorisë, ngjarja ka ndodhur më 15 shtator 2025, rreth orës 19:42, në fshatin Balaj të Ferizajt, ku i dyshuari B.R. dyshohet se pas një mosmarrëveshjeje të mëhershme për çështje pronësore me viktimën – djalin e axhës së tij, I.R., e ka privuar këtë të fundit nga jeta me armë zjarri.

Ngjarja ka ndodhur pasi të dyshuarit i ishte përplasur me viktimën në rrugën e fshatit, ku pas një fjalosjeje verbale, B.R. ka nxjerrë armën e tipit ZIG 14 TISAS dhe ka shtënë katër herë në drejtim të viktimës, duke e goditur në pjesët e sipërme të trupit. Viktima ka ndërruar jetë gjatë rrugës për në Qendrën Emergjente të Ferizajt, si pasojë e plagëve të marra. I dyshuari ndodhet nën masën e ndalimit 48-orësh që nga mbrëmja e 15 shtatorit, me vendim të Prokurorit të Shtetit”, thuhet nw njofitm.

Hetimet për zbardhjen e plotë të rastit janë në vijim./D.B/KP

Continue Reading

Lajmet

Kos: Shpejtësia e Shqipërisë për integrimin mbresëlënëse

Published

on

By

Shqipëria hapi sot edhe katër kapituj të tjerë të negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Në konferencën e përbashkët në Bruksel, me kryeministrin Edi Rama si dhe ministren e Çështjeve Europiane të Danimarkës Marie Bjerre, komisionerja Evropiane për Zgjerimin Marta Kos tha se shpejtësia e Shqipërisë për integrimin në BE është mbresëlënëse.

Kos theksoi se ka mbetur edhe një grup-kapitull i cili sipas saj do të hapet së shpejti.

“Ende nuk kam bërë një vit në detyrë dhe kjo është hera e katërt tashmë që ne çelim një grup-kapitull negociatash me Shqipërinë gjatë mandatit tim. Kjo na çon në 5 grup-kapituj të hapur dhe 28 kapituj të çelur, ka mbetur edhe 1 grup-kapitull dhe nuk kam aspak dyshim që do të bëjmë këtë gjë së shpejti. E di që presidenca daneze dhe shtete anëtare janë tërësisht të përkushtuara në momentin që përmbushni kriteret. Po të përdorja terminologjinë olimpike do të jetë më shpejt, më lart, më fort dhe një punë në ekip. Siç e shihni, ka një trekëndësh të fortë që e mbështet procesin e integrimit në tërësi, siç ju e theksuat, duke qenë një nevojë gjeostrategjike”, u shpreh Kos.

Sipas komisioneres për Zgjerimin, “ky rezultat vjen si rrjedhore e punës së madhe të autoriteteve shqiptare që kanë çuar përpara reformat për gjatë shumë viteve dhe sidomos gjatë këtij viti, pavarësisht zgjedhjeve që janë zhvilluar”.

Kos theksoi më tej se reformat kërkojnë ndryshime themelore, por Shqipëria ka treguar se ndryshimi pozitiv është i mundur.

“Ne e dimë shumë mirë që reformat që iu kërkojmë kandidatëve tanë ndonjëherë nuk janë të lehta, kërkojnë ndryshime themelore. Por vendi juaj, i dashur kryeministër, po tregon që mund të bëhet, Shqipëria po tregon se ndryshimi pozitiv është i mundur dhe që BE-ja e shpërblen këtë ndryshim pozitiv”, tha Kos.

Kos nënvizoi më tej Shqipëria duhet të vijojë me këtë ritëm, duke përfshirë edhe parlamentin, shoqërinë civile dhe sektorin privat, në mënyrë që të përmbyllë kapitujt në 2027-n.

“Vazhdoni më këtë ritëm, duke u siguruar që të përfshini edhe parlamentin, shoqërinë civile dhe sektorin privat, pasi një konsensus i gjerë kombëtar përmirëson pranimin shoqëror dhe më tej, sidomos për fusha kritike, si reforma në drejtësi, pavarësia e gjyqësorit, lufta kundër korrupsionit, të drejtat e pronësisë, çështjet e pakicave dhe liria e medias, që të përmbushin piketat e ndërmjetme. Kjo është e rëndësishme që ne të nisim të përmbyllim kapitujt sa më shpejt të jetë e mundur që të realizojmë ambicien tuaj për t’i përmbyllur të gjitha brenda 2027-s”, tha Kos.

Kos u ndal edhe te grup-kapitulli i çelur sot.

“Grup-kapitulli që kemi çelur sot quhet “Agjenda e Gjelbër dhe Ndërlidhja e Qëndrueshme”, reforma që përmban ndihmojnë që rritja ekonomike e Shqipërisë të shkojë krah për krah me mbrojtjen pasurisë së jashtëzakonshme natyrore të Shqipërisë, të mbrojmë burimet natyrore, të përmirësojë menaxhimin e ujërave të ndotura dhe të ulë ndotjen e ajrit. Transporti në këtë grup-kapitull do të ndihmojë në zgjerimin e rrugëve, në përmirësimin e transportit dhe ndërlidhjen e Shqipërisë me sistemet evropiane, ndërkohë që energjia do të ndihmojë në konkurrueshmërinë e drejtë me forcimin e konkurrueshmërisë, por gjithashtu përdorimin e burimeve të përtëritshme. Kjo do të sjellë përmirësime për qytetarët shqiptarë”, tha Kos.

Kos e përmbylli deklaratën e saj duke theksuar se “e ardhmja e Shqipërisë është në BE, nuk ka aspak dyshim, dhe sot jemi një hap para për ta arritur këtë objektiv”.

Kryeministri Edi Rama deklaroi sot nga Brukseli se Bashkimi Europian është një perandori vlerash, të drejtash dhe sigurie, pjesë e së cilës duam të jemi, ndërsa vlerësoi faktin se populli danez është mes mbështetësve më të mëdhenj të anëtarësimit tonë në BE./D.B/KP

Continue Reading

Të kërkuara