Lajmet

​COVID-19 dhe migrimi kanë ndikuar në rënien e lindjeve në Kosovë

Published

on

Pandemia COVID-19 ka ndikuar në rënien e lindjeve në gjithë botën përfshirë edhe Kosovën. Në Kosovë në uljen e shifrave të lindjeve ka ndikuar edhe migrimi i të rinjve. Kështu u tha me rastin e Ditës Botërore të Popullsisë, në një tryezë të organizuar nga UNFPA në bashkëpunim me Komisionin për Shëndetësi dhe Mirëqenie Sociale, me temën “Të drejtat dhe zgjedhjet janë përgjigja. Qoftë rritja apo zvogëlimi i numrit të foshnjave, zgjidhja për të ndryshuar normat e lindshmërisë qëndron në prioritizimin e shëndetit dhe të drejtat riprodhuese të të gjithë njerëzve”.

Udhëheqësja e Zyrës së Fondi për Popullsi të Kombeve të Bashkuara (UNFPA) në Kosovë, Visare Mujko-Nimani tha se COVID-19 e ka përshpejtuar trendin global drejt niveleve më të ulëta të lindjeve.

Ajo tha se në uljen e lindjeve në Kosovë ka ndikuar edhe aspekti i migrimit, prandaj ajo kërkoi që institucionet e vendit të krijojnë politika të qartë që do ndihmojnë të rinjtë në planifikimin e të ardhmes së tyre.

“Të gjithë e dimë që pandemia COVID-19 mund ta ketë përshpejtuar së paku përkohësisht trendin global drejt niveleve më të ulëta të fertilitetit. Statistikat tregojnë një rënie të mprehtë të numri të lindjeve në shumë vende evropiane në fund të vitit 2020 nëntë muaj pas mbylljeve të para. Lajmet në lidhje me rënien e lindjeve nga COVID-19 kanë nxitur ankth dhe shqetësim në disa shtete, goditja e pandemisë dhe ndikimi i saj në zgjidhjen riprodhuese të njerëzve erdhën në një kohë kur nivelet e lindshmërisë veçse ishin shumë të ulëta në mbarë botën. Në Evropën Lindore ky problem është rritur edhe nga emigracioni. Njerëzit jo vetëm që nuk kanë fëmijë por edhe janë larguar masivisht nga vendet e tyre në kërkim të mundësive më të mira diku tjetër, për pasojë popullsitë e këtyre vendeve janë zvogëluar. Edhe Kosova si gjitha vendet e Ballkanit po përballet me çështjen e migrimit dhe institucionet duhet të krijojnë politika që do ofrojnë një mjedis në të cilin të rinjtë kosovar do të ndihen të sigurt për të planifikuar të ardhmen e tyre dhe për të krijuar familjen e tyre”, tha ajo.

Kryetarja e Komisionit për Shëndetësi, Fatmire Kollçaku derisa tha se pandemia edhe në Kosovë ka ndikuar në rënien e fertilitetit u shpreh se qeveria e Kosovës ka ndërmarr masa konkrete për ringjalljen ekonomike që do ndikoj edhe në mirëqenien e qytetarëve dhe planifikimin familjar. Ajo tha se si qeveri po punojnë në luftimin e krimit dhe korrupsionit me qëllim që të krijohen më shumë për të rinjtë.

“Mendoj që si parakusht që ne t’i realizojmë të gjitha këto është që vërtetë njëri nga zotimet kryesore që i kemi dhënë në fushatë dhe do i qëndrojmë besnik deri në fund është që mos të keqpërdoret paraja publike sa do që kemi qenë edhe të varfër ne më shumë kemi qenë të vjedhur dhe unë supozoj se qeveria mazhoranca aktuale e ka luftimin e krimit, korrupsionin e organizuar institucional nëse arrijmë këto t’i minimizojmë mendoj që do kemi shumë më shumë mundësi t’i mbështesim këto familje që të vendosin të rinjtë dhe të rejat që të krijojnë familje dhe të mbesin këtu që popullata të rritet në mënyrë të natyrshme duke e parë perspektivën jo me shtytje por të mundësojmë edhe në ruajtjen e shëndetit riprodhues”, tha Kollçaku.

Koordinatorja për Zhvillim të Kombeve të Bashkuara në Kosovë, Ulrike Richardson tha se tkurrja e popullatës do qëndroj edhe për një kohë, prandaj sipas saj politika ekonomike dhe fuqizimi i gruas do luante rol kyç që situata në këtë aspekt të përmirësohej. Ajo tha se edhe migrimi i të rinjve është sfidë për Kosovë.

“Kemi parë që është zvogëluar numri i lindjeve dhe kjo është diçka që të gjithë ne duhet të pajtohemi dhe besojmë që ky zvogëlim i lindjeve do qëndroj për një kohë, familjet tani më nuk kanë fëmijë aq sa kanë pasur më përpara dhe të në të njëjtën kohë COVID ka shkaktuar tkurrje edhe më të madhe të këtij zvogëlimi të fertilitetit, pra në disa shtet ka tendenca që të bëhet rikthimi pak a shumë nuk e di deri në cilën shkallë ky trend do qëndroj kështu por disa nga gjërat që neve i dimë dhe kjo është ai veprimi për balancim….Kur e shohim tkurrjen e popullatës e dimë edhe në Ballkanin Perëndimor vërehet kur të rinjtë largohen dhe kjo kombinohet me normat e ulëta të fertilitet… Të rinjtë që po largohen kjo është sfidë se do ta keni një popullatë të vjetër se kush do kujdeset për ta, nëse investoni në kujdesin shëndetësor mund të jeni produktiv deri në moshën 70 sepse nuk u duhet të keni mbështetje, apo të jeni barrë e sistemit shëndetësor nëse investoni në kujdesin shëndetësor, kujdesi shëndetësor është i rëndësishëm”, tha ajo.

Kryeshefi i Agjencisë së Statistikave të Kosovës, Ilir Berisha tha se regjistrim i popullsisë i cili ishte planifikuar të realizohej këtë vit, për shkak të pandemisë është shtyrë për vitin e ardhshëm

“Bëjmë edhe regjistrimin e popullsisë ku nxjerrim një numër të madh të treguesve demografik, social ekonomik, aktualisht ASK është e angazhuar në projektin e regjistrimin e popullsisë, si projekti më i madh i saj që ka qenë në plan të realizohet këtë vit, por për shkak të kushteve me COVID është shtyrë, por ne jemi në vlugun e aktiviteteve tona”, theksoi Berisha.

11 korriku shënon Ditën Botërore të Popullsisë, dheqëllimi i kësaj dite është që të fokusohet vëmendja e gjithë botës në rëndësinë e çështjeve të popullsisë. Ideja për këtë ditë lindi kur popullsia e botës arriti në 5 miliardë.

Aktualitet

Trashëgimia e Prizrenit në filatelinë kosovare, emision i ri i pullave postare “Kalaja e Prizrenit”

Published

on

Posta e Kosovës ka lëshuar sot në qarkullim një emision të ri pullash postare, që ka për temë “Kalaja e Prizrenit”. Ky emision vjen si një nderim dhe një vlerësim për një nga monumentet më të rëndësishme historike dhe kulturore të Kosovës, një trashëgimi e pasur që ka formuar identitetin kombëtar dhe kulturor të vendit. Pullat e reja postare synojnë të promovojnë vlerat e jashtëzakonshme kulturore të Kalasë së Prizrenit dhe rëndësinë e saj për trashëgiminë e Kosovës, si dhe të inkurajojnë ruajtjen e këtyre vlerave për brezat e ardhshëm.  

Kalaja e Prizrenit është një ndër ndërtimet më të lashta dhe më të rëndësishme të rajonit, me një histori që shkon më tej se periudha antike. Ajo ka qenë një pikë strategjike dhe një fortesë e rëndësishme për qytetin gjatë periudhave të ndryshme historike, duke përfshirë dominimin e Perandorive Romake, Bizantine dhe Osmane. Me muret e saj të forta prej guri dhe pozicionin e saj të jashtëzakonshëm gjeografik, Kalaja e Prizrenit ka mbrojtur qytetin dhe ka luajtur një rol kyç në zhvillimin e këtij rajoni, duke e bërë një simbol të fortë të trashëgimisë kulturore të Kosovës.

Kalaja nuk është vetëm një monument i së kaluarës, por një hapësirë e gjallë kulturore, ku zhvillohen aktivitete artistike dhe kulturore të ndryshme, si ekspozita, koncerte, festivale dhe ngjarje të tjera që lidhin të kaluarën me të tashmen. Ajo mbetet një pikë e rëndësishme për ruajtjen e traditave dhe kultivimin e artit dhe kulturës në Kosovë.

Ky emision i ri i pullave postare, i dedikuar Kalasë së Prizrenit, është një mundësi e shkëlqyer për qytetarët, koleksionistët dhe bizneset të kontribuojnë në ruajtjen e këtij simboli të historisë dhe kulturës kosovare. Posta e Kosovës inkurajon të gjithë ata që merren me filatelinë të shfrytëzojnë këtë mundësi për të pasuruar koleksionet e tyre me një pjesë të rëndësishme të historisë së vendit.

Në një kohë kur filatelia vazhdon të jetë një mjet i rëndësishëm për ruajtjen dhe përhapjen e vlerave kulturore, ky emision i ri i pullave postare do të mbetet një testament i përjetshëm i vlerave historike dhe kulturore të Kosovës, si dhe një kujtesë për rëndësinë e ruajtjes së trashëgimisë për brezat e ardhshëm./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

UBT shënon Javën e Kuzhinës Italiane

Published

on

Java e kuzhinës italiane në botë u shënua në mënyrë të veçantë në Parkun Shkencor Inovativ të UBT-së në Lipjan, ku u zhvillua një aktivitet me pjesëmarrjen e Rektorit të UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, Ambasadorit të Italisë në Kosovë, Antonello De Riu, si dhe studentëve dhe profesorëve të UBT-së.

Ky organizim i veçantë synonte të promovonte traditën e pasur të kuzhinës italiane dhe ndikimin e saj në fushën e shëndetit dhe mirëqenies njerëzore.

Në kuadër të aktiviteteve, u mbajt një punëtori e titulluar “Ristoceutics: nga ushqimet e dietës mesdhetare, tek vakte të shijshme dhe funksionale për shëndetin tonë”. Ky aktivitet u fokusua në lidhjen mes ushqimeve mesdhetare dhe efekteve pozitive që ato kanë për shëndetin e njeriut, duke u theksuar rëndësia e ushqimeve funksionale që jo vetëm që janë të shijshme, por kontribuojnë gjithashtu në ruajtjen e shëndetit dhe përmirësimin e mirëqenies.

Në fjalën e tij gjatë aktivitetit të shënuar, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, theksoi rëndësinë e aktiviteteve të tilla për zhvillimin e bashkëpunimeve ndërkombëtare dhe për promovimin e vlerave kulturore dhe edukative. Ai nënvizoi se këto organizime janë mundësi e shkëlqyer për të rritur ndërveprimin mes institucioneve akademike dhe diplomacisë, duke kontribuar në forcimin e lidhjeve mes kombit shqiptar dhe atij italian. Rektori Hajrizi theksoi gjithashtu se UBT vazhdon të mbajë një rol të rëndësishëm në promovimin e edukatës cilësore dhe zhvillimin e aktiviteteve që përfshijnë aspekte të rëndësishme të shoqërisë dhe kulturës.

“Aktivitete të tilla janë një mundësi për të promovuar jo vetëm traditat tona të pasura, por edhe për të forcuar bashkëpunimin ndërkombëtar, duke ofruar mundësi të reja për studentët dhe profesionistët në fushat e ndryshme,” theksoi Rektori Hajrizi gjatë fjalimit të tij.

Ambasadori i Italisë në Kosovë, Antonello De Riu, po ashtu vuri në dukje rëndësinë e promovimit të traditave të shëndetshme dhe ndikimin pozitiv që ato kanë në formimin e një shoqërie më të shëndetshme dhe më të informuar.

Aktiviteti shërbeu si një platformë për të nxitur ndërveprimin dhe shkëmbimin e njohurive mes studentëve, profesorëve dhe institucioneve të ndryshme, si dhe për të inkurajuar përdorimin e ushqimeve të shëndetshme dhe funksionale për një jetë të shëndetshme. Ky organizim i mbështetur nga Ambasada e Italisë në Kosovë dhe UBT-ja, pasuron aktivitetet që synojnë zhvillimin e mëtejshëm të edukimit dhe promovimin e traditave të ndryshme kulinarie ndërkombëtare./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Parlamenti i Ukrainës anulon seancën për shkak të rrezikut të sulmit rus

Published

on

Parlamenti i Ukrainës ka anuluar seancën e tij të planifikuar për këtë të premte, duke përmendur rrezikun e një sulmi me raketa nga Rusia, i cili mund të godiste rrethin e Kievit, ku ndodhen ndërtesat qeveritare. Kjo masë erdhi pas shqetësimeve të rritura për mundësinë e një sulmi të mundshëm, duke përfshirë gjithashtu kërcënimin ndaj sigurisë së deputetëve dhe personelit që ndodhen në Kuvendin e Ukrainës.

“Ora e pyetjeve për qeverinë është anuluar,” deklaroi një deputet nga partia në pushtet për agjencinë e lajmeve AFP. Deputetja Yevgenia Kravchuk, e cila bëri të ditur detajet e këtij vendimi, shtoi se “ka sinjale për një rrezik të shtuar të sulmeve në qarkun qeveritar në ditët në vijim.”

Ky zhvillim ka ndodhur në një periudhë të tensionuar, pasi sulmet ruse vazhdojnë të përshkallëzohen në disa zona të Ukrainës, përfshirë përdorimin e dronëve dhe raketave për të goditur infrastrukturën kritike dhe objektet qeveritare. Parlamenti ukrainas ka marrë masa të tjera të sigurisë, duke përfshirë ndalimin e mbledhjeve fizike dhe kalimin në platforma virtuale kur është e nevojshme, për të mbrojtur jetën e deputetëve dhe punonjësve të shtetit.

Continue Reading

Bota

Irani synon të instalojë centrifuga ‘të reja dhe të avancuara’

Published

on

Irani ka njoftuar se do të fillojë instalimin e një numri centrifugash të reja dhe të avancuara, si përgjigje ndaj një rezolute të miratuar nga Agjencia Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA), e cila kritikoi vendin për bashkëpunim të dobët dhe kërkoi që të përmbushë detyrimet ligjore. Komunikata e lëshuar nga Ministria e Jashtme dhe Organizata për Energji Atomike e Iranit, konfirmoi urdhrin e kreut bërthamor Mohammad Eslami për të filluar një seri të rëndësishme centrifugash të reja dhe të avancuara.

Rezoluta e miratuar më 21 nëntor nga IAEA, e mbështetur nga shtetet perëndimore si Franca, Britania dhe Gjermania, dhe Shtetet e Bashkuara, shprehu shqetësimin për aktivitetet bërthamore të Iranit, duke theksuar urgjencën e bashkëpunimit të plote të Iranit me hetimin ndërkombëtar pas gjetjes së grimcave të uraniumit në dy lokacione që nuk ishin raportuar më parë. Kjo masë vjen në një kohë të tensionuar politik, pasi Donald Trump është duke u përgatitur të kthehet në Shtëpinë e Bardhë në janar, duke ngritur shqetësime për një mundësi të rritjes së presionit dhe sanksioneve ndaj Iranit.

Gjatë një vizite të shefit të IAEA-s, Rafael Grossi, në Iran, u arrit marrëveshja për të kufizuar sasinë e uraniumit të pasuruar deri në 60 për qind, ndërkohë që kërkesa për armë bërthamore është uranium i pasuruar deri në 90 për qind. Megjithatë, ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araqchi, ka paralajmëruar se Irani nuk do të negociojë nën presion, duke theksuar se vendi i tij ka të drejtë të zhvillojë programin bërthamor për qëllime paqësore, siç pretendon./UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara