Shëndeti

​Cilat fruta e perime përmbajnë më shumë pesticide?

Si duhet të mbroheni?

Published

on

Një dietë e shëndetshme dhe e ekuilibruar duhet të përfshijë fruta dhe perime të freskëta. Por një studim i ri nga Grupi i Punës për Mjedisin jofitimprurës (EWG) zbuloi se më shumë se 70% e produkteve të freskëta inorganike të shitura në SHBA përmbajnë mbetje pesticidesh.

EWG gjithashtu thekson se disa fruta dhe perime përmbajnë dukshëm më shumë pesticide sesa frutat, perimet dhe grupet e tjera dhe për këtë arsye publikon një listë të produkteve me përqendrim të lartë të pesticideve çdo vit.

“Dirty 12”, siç i quan grupi, i referohet 12 llojeve të frutave dhe perimeve që janë më të kontaminuar me pesticide. Hulumtimi bazohet në të dhënat më të fundit të mbledhura në rreth 45.000 mostra të produkteve të testuar nga Departamenti i Bujqësisë i SHBA (USDA) dhe Administrata e Ushqimit dhe Barnave të SHBA (FDA).

Për të imituar kushtet reale, Ministria e Bujqësisë lan produktet para testimit, siç bëjnë konsumatorët kur blejnë ushqime të tilla.

Sydney Swanson nga EWG tha se të dhënat treguan se më shumë se 90% e dredhëzave, spinaqit, mollëve, rrushit, qershive të testuar ishin pozitive për dy ose më shumë lloje pesticidesh.

Rreziqet për shëndetin që sjell konsumimi i ushqimeve të tilla varen nga lloji i kimikatit, por thuhet se mund të ndodhin pasoja më të rënda se acarimi i zakonshëm i syve dhe lëkurës.

Si të mbroheni?

Frutat dhe perimet duhet të lahen mirë përpara konsumimit. Mos përdorni sapun, lëng për larjen e enëve ose produkte të ngjashme; Uji i thjeshtë është alternativa më e mirë, shkruan Eat this.

“Frutat dhe perimet mund të thithin sapun dhe detergjent shtëpiakë edhe kur lahen mirë dhe mund të sëmurin një person,” tha Administrata e Ushqimit dhe Barnave.

Lista e “dirty 12”, pra lista e frutave dhe perimeve që përmbajnë më shumë pesticide janë:

Dredhëza

Spinaqi

Lakra dhe zarzavate

Nektarin

Mollët

Rrushi

Specat

Qershitë

Pjeshkë

Dardha

Selino

Domate

Ushqime të pastra

Nga ana tjetër, ekziston një listë me “15 të pastra”, pra një listë e ushqimeve që konsiderohen të pastra dhe përmbajnë dukshëm më pak pesticide.

Avokado

Misër i ëmbël

Ananasi

Qepët

Papaja

Bizele të ëmbla (të ngrira)

Asparag

Pjepër mjaltë

Kivi

Lakra

Kërpudha

Pjepri

Mango

Shalqiri

Patate e ëmbël

Shëndeti

Ushqimet që duhet të hamë në darkë për një shëndet të mirë

Published

on

Darka është koha kur shumica e njerëzve konsumojnë vaktin më të rëndësishëm të ditës pas një dite të ngarkuar. Ajo është një mundësi për të rimbushur energjitë, por gjithashtu për të mbajtur shëndetin në nivele optimale.

Për të siguruar që darka juaj të jetë jo vetëm e shijshme, por edhe e shëndetshme, ka disa ushqime që mund të përfshini në vaktet tuaja të mbrëmjes.

Ja disa nga ushqimet më të mira që duhet të hani në darkë:

1. Peshk i yndyrshëm (Salmon, Sardelet, Makreli)

Peshqit e yndyrshëm janë të pasur me acide yndyrore omega-3, që janë të rëndësishme për shëndetin e zemrës dhe trurit. Salmoni dhe sardelet janë burime të shkëlqyera të vitaminës D dhe proteinave, duke ju ofruar ndihmë për forcimin e sistemit imunitar dhe mbajtjen e nivelit të energjisë. Peshqit përmbajnë selen, një mineral që mbështet funksionet e shumta të trupit, përfshirë metabolizmin.

2. Perime të gatuara

Perimet janë burim i pasur me fibra dhe ushqyes tjerë që janë të domosdoshëm për shëndetin e zorrëve dhe për një tretje të shëndetshme. Perimet si brokoli, spinaqi, dhe karotat janë të pasura me antioksidantë dhe vitamina që ndihmojnë në luftimin e inflamacionit dhe mbështesin funksionet e trupit. Ato janë gjithashtu të lehta për t’u tretur dhe nuk shkaktojnë ndjenja të ngopjes pas darkës, duke siguruar një natë të rehatshme gjumi.

3. Bajame dhe arra

Bajamet dhe arrat janë të pasura me yndyrna të shëndetshme, proteina dhe fibra, duke ofruar një ndihmë të shkëlqyer për shëndetin e zemrës dhe për uljen e kolesterolit. Një grusht me bajame ose arra mund të jetë një mundësi ideale për ndërmjetësim pas darkës, pasi janë të pasura me magnez, i cili ndihmon në relaksimin e muskujve dhe mund të përmirësojë cilësinë e gjumit.

4. Yogurt i thjeshtë (pa sheqer)

Burim i shkëlqyer i probiotikëve që ndihmojnë në shëndetin e zorrëve dhe imunitetit. Përmban kalcium e proteina, që janë të rëndësishme për kockat. Duke zgjedhur një version të thjeshtë, pa sheqer, shmangni sasinë e tepërt të kalorive e sheqerit që ndikon negativisht në cilësinë e gjumit dhe në shëndetin tuaj.

5. Quinoa dhe drithëra të plota

Një drithë që përmban aminoret, është  burim i shkëlqyer i proteinave e fibrave. Përdorimi i quinoa në darkë është një mundësi e shëndetshme, pasi ndihmon në stabilizimin e nivelit të sheqerit në gjak dhe ofron energji të qëndrueshme gjatë natës. Drithërat e tjera të plota, si orizi i kaf, janë të shkëlqyera për darkë.

6. Avokado

I pasur me yndyrna të shëndetshme dhe fibra, një burim i shkëlqyer i kaliumit, i cili ndihmon në balancimin e niveleve të presionit të gjakut. Konsumimi i avokados ndihmon në forcimin e zemrës e zvogëlon inflamacionin. Mund ta shtoni në sallata a hani me bukë të thekur për darkë të shijshme të shëndetshme.

7. Pula e gatuar (pa lëkurë)

Burim i shkëlqyer i proteinave të pastra, që ofron energji pa shtuar yndyrna të tepruara. Pula është e lehtë për t’u tretur, përmban vitaminën B6 dhe niacinë, që ndihmojnë në metabolizmin e energjisë e ruajnë funksionet e shëndetshme të trurit. Pula gatuhet në shumë mënyra, por është më mirë ta konsumoni pa lëkurë dhe të preferoni metodat e gatimit si pjekja ose zierja.

8. Të ftohta (fruta të freskëta)

Të pasura me vitamina, minerale e fibra. Të konsumoni fruta si banane, molla, dardha, dhe portokalle ndihmojnë të përmbushni nevojat për sheqer të natyrshëm e sigurojnë energji të qëndrueshme natën. Banania, është e pasur me magnez, i cili ndihmon në relaksimin e muskujve e përmirësimin e gjumit.

9. Supa me perime dhe pulë

Një pjatë e ngrohtë si supa e perimeve ose supa me pulë mund të jetë mundësi ideale për darkë. Supat janë të pasura me lëngje dhe mund të ndihmojnë në hidratimin e trupit pas një dite të ngarkuar.

10. Çaj i ngrohtë (pa sheqer)

Një çaj i ngrohtë pa sheqer, si i kamomilit, mund të jetë mundësi e shkëlqyer për të relaksuar trupin dhe mendjen pas një dite të gjatë. Çaji i kamomilit është i njohur për efektet  qetësuese, të cilat mund të përmirësojnë cilësinë e gjumit.

Continue Reading

Shëndeti

Fibremaxxing: A mund të kenë fibrat të njëjtin efekt si Ozempic?

Published

on

Drithërat, bishtajoret dhe farat po marrin vëmendjen kryesore në rrjetet sociale dhe për herë të parë pas shumë kohësh, duket se nutricionistët nuk kundërshtojnë dot: ky trend e meriton gjithë këtë bujë.

Në TikTok, trendi i ri quhet “fibremaxxing”, që do të thotë të pasurosh qëllimisht dietën tënde me fibra, përmes ushqimeve si fasulet, drithërat dhe farat chia. Trendi ka në fokus shëndetin e zorrëve dhe mirëqenien e përgjithshme të trupit.

Fjala “maxxing” përdoret për të përshkruar një konsum të rritur apo të qëllimshëm të diçkaje, dhe në këtë rast nënkupton: sa më shumë fibra, aq më mirë.

Ashtu si shumë trende të tjera, edhe ky nisi nga Gjenerata Z. Pamela Corral, një krijuese përmbajtjesh 25-vjeçare, është bërë virale në TikTok me videot ku ha ushqime të pasura me fibra, një prej tyre ka mbi 10 milionë shikime.

“Përpiqem të ha shumë fibra. Vetëm kështu mund të bëj video,” thotë ajo me humor. “Fibrat janë të mira, mendoj se më shumë njerëz duhet ta konsumojnë.”

Një studim i 2019 tregoi se dieta e pasur me fibra ulë rrezikun për sëmundje kardiovaskulare, goditje në tru, diabet të tipit 2 dhe kancer të zorrës së trashë me 16–24%. Vetëm 7 gramë fibra më shumë, sa gjysma e një kanaçeje fasule, ulin rrezikun e sëmundjeve kronike jo ngjitëse deri në 9%.

Çfarë janë fibrat dhe ku i gjejmë?

Fibrat gjenden në:

Bishtajore (fasule, thjerrëza, qiqra)

Drithëra të plota (tërshërë, oriz kafe)

Ushqime me niseshte (si patatet me gjithë lëkurë)

Fruta dhe perime

Farat chia, liri, etj.

Sipas rekomandimeve:

Gratë duhet të konsumojnë 25 gramë fibra në ditë

Burrat: 38 gramë

Megjithatë, mesatarja aktuale është rreth 20 gramë, pra shumica e njerëzve nuk marrin sasinë e duhur.

“Është dokumentuar mirë se një dietë me fibra ul kolesterolin, sheqerin në gjak dhe inflamacionin. Ajo ofron mbrojtje kundër kancerit të zorrës së trashë, ndihmon në shëndetin e zemrës dhe së fundmi lidhet edhe me shëndetin e trurit dhe sjelljen,” thotë Boushra Dalile, studiuese postdoktorale në KU Leuven.

Si çdo trend tjetër, edhe “fibremaxxing” ka nevojë për ekuilibër. Ekspertët theksojnë se rritja graduale e fibrave në dietë është thelbësore, sidomos për ata që nuk janë mësuar me një konsum të tillë. “Nëse shtoni shumë fibra menjëherë, mund të përjetoni fryrje, dhimbje barku apo edhe kapsllëk,” tha Dalile.

Gjithashtu, hidrimi është thelbësor. “Duhet të pini shumë ujë kur konsumoni ushqime të pasura me fibra,” thotë ajo.

Fibrat vs Ozempic?

Një arsye pse ky trend është bërë viral është se shumë e promovojnë si alternativë natyrale ndaj medikamenteve si Ozempic, që përdoren për menaxhimin e diabetit dhe humbjen e peshës. Në një video virale, një përdoruese shkruan:

“Kur kupton që fibrat veprojnë si Ozempic… e pi këtë smoothie çdo ditë dhe shoh më shumë ndryshim për 2 javë sesa për 2 vjet.”

Një recetë popullore përmban:

1 filxhan ujë

¼ filxhan fara chia

½ filxhan mjedra të ngrira

2 lugë gjelle lëng limoni

3 filxhanë ujë kokosi

Ky kombinim përmban 10g fibra për racion e pretendohet se nxit ndjesinë e ngopjes, ndihmon në menaxhimin e sheqerit në gjak dhe përmirëson tretjen.

Continue Reading

Aktualitet

ShSKUK në Spitalin e Pejës: Është bërë funksionalizimi i pajisjeve të avancuara diagnostike

Published

on

Shërbimi Spitalor Klinik dhe Universitar i Kosovës (ShSKUK) ka njoftuar se me përkrahjen buxhetore të ShSKUK-së, në Spitalin e Përgjithshëm të Pejës, janë kryer ndërhyrjet e nevojshme teknike dhe është bërë funksionalizimi i pajisjeve të avancuara diagnostike.

Rezonanca Magnetike dhe Rentgeni Digjital janë rregulluar dhe tashmë janë në dispozicion të qytetarëve të rajonit të Pejës, duke u mundësuar atyre që të marrin shërbime moderne dhe të sigurta brenda këtij institucioni shëndetësor.

“ShSKUK kërkon mirëkuptimin e qytetarëve për periudhën kur këto shërbime nuk ishin në shërbim të pacientëve, për shkak të procedurave të domosdoshme të prokurimit dhe kohës që kërkojnë ato”, thuhet në njoftim.

ShSKUK thotë se mbetet e përkushtuar që përmes përkrahjes buxhetore dhe investimeve të vazhdueshme, të përmirësojë infrastrukturën dhe cilësinë e shërbimeve në të gjitha spitalet e përgjithshme dhe institucionet tjera përbërëse.

Continue Reading

Shëndeti

A e rrit qumështi sheqerin në gjak? Ja çfarë thonë ekspertët

Published

on

Qumështi është njohur prej kohësh për përfitimet për dhëmbët dhe kockat. Tani, ekspertët kanë zbuluar se një gotë qumësht në ditë mund të ulë rrezikun e kancerit të zorrës nga pothuajse një e pesta, sipas një studimi të realizuar me mbi gjysmë milioni gra.

Sipas hulumtimit të ri, një shtesë prej 300 mg kalciumi në ditë, sa përmban një gotë qumësht lidhet me një ulje prej 17% të rrezikut të kancerit të zorrës.

Një filxhan qumësht ndihmon në kontrollin më të mirë të përqendrimit të sheqerit në gjak, sipas një studimi të realizuar nga shkencëtarët e Universitetit të Guelph-it në Kanada. Ai përfshiu 32 pjesëmarrës me peshë trupore ideale dhe me një moshë mesatare prej 23 vjetësh.

Rezultatet treguan se konsumimi i qumështit gjatë kafjallit ndihmon në stabilizimin e nivelit të sheqerit në gjak dhe në reduktimin e oreksit gjatë ditës.

Ky efekt i dobishëm lidhet me aftësinë e qumështit për të ngadalësuar tretjen e karbohidrateve, ngadalësimi ndihmon në shmangien e rritjes së shpejtë të nivelit të sheqerit pas ngrënies, duke përmirësuar kontrollin glikemik jo vetëm në mëngjes, por edhe gjatë orëve të pasdites.

Gjetjet përforcojnë rëndësinë e përzgjedhjes së ushqimeve të duhura, veçanërisht për personat që duan të mbajnë nën kontroll nivelin e glukozës në gjak apo të parandalojnë diabetin. Qumështi dhe jogurti i dhisë ofrojnë përfitime të shumta falë përbërjes së tyre unike ushqyese.

Qumështi i dhisë ka globula më të vogla yndyre e më pak laktozë, duke e bërë më të lehtë për tretje sesa qumështi i lopës.

Një studim nga “International Journal of Food Sciences” konfirmon se proteina e tij është më pak alergjike. Qumështi i dhisë është i pasur me kalcium, magnez, fosfor dhe vitamin A, të cilat mbështesin shëndetin e kockave dhe sistemit imunitar.

 

 

Continue Reading

Të kërkuara