

Shëndeti
A e dini se këto ushqime përmbajnë sasinë më të madhe të kripërave të fshehura?
Kripa është thelbësore për jetën.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiSot, kur gjithçka është e zgjuar, njerëzit nuk duhet të dorëzohen as në kuzhinë. Duke përdorur një zëvendësues të zgjuar për kripën klasike, shija e ushqimit nuk do të ndryshojë. Përkundrazi, me përdorimin imagjinues të erëzave, do të bëhet edhe më e shijshme, dhe trupi juaj më i shëndetshëm dhe më i lumtur.
Çdo gjë që hidhet në ujë të vluar do të gatuhet, edhe nëse është e kripur, do të jetë e ngrënshme. Këshillat më të shkurtra dhe më të thjeshta të kuzhinës ndonjëherë janë vërtet më të mirat. Kripa është përbërësi më i zakonshëm në kuzhinë, sepse e dimë – pjatat e pakripura janë të pangrënshme si shakatë e padurueshme pa kripë.
Kripa është thelbësore për jetën, ajo është e pranishme në çdo qelizë të trupit tonë dhe na ndihmon të largojmë toksinën nga trupi. Është thelbësore për transportin e lëndëve ushqyese dhe oksigjenit dhe i lejon nervat të transmetojnë mesazhe. Por duke qenë se çdo gjë ju vjen në ndihmë në sasi të vogla, ndaj nuk duhet ta teproni me kripën. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon më pak se pesë gramë kripë në ditë, që korrespondon me sasinë që përshtatet në një lugë çaji.
Fatkeqësisht, pak njerëz i ndjekin këto rekomandime. Marrja e tepërt e kripës shkakton rreth 1.6 milionë vdekje në mbarë botën çdo vit, paralajmëroi një studim australian i vitit 2014, katër nga pesë prej këtyre vdekjeve ndodhin në vendet me të ardhura të ulëta dhe mesatare, dhe gati gjysma e vdekjeve janë nën 70-vjeç. Një studim tjetër zbuloi se 15 për qind e të gjitha vdekjeve nga sulmet në zemër dhe goditjet në tru dhe sëmundje të tjera të lidhura me zemrën ishin për shkak të marrjes së tepërt të kripës. Ka më shumë, nga hipertensioni te gurët në veshka, osteoporoza apo astma bronkiale.
A do të thotë kjo që tani e tutje t’i mbani kripërat larg? Është sigurisht mënyra më e thjeshtë, por për fat të mirë jo e vetmja. Ne ende mund të kriposim pjatat tona të preferuara për t’i bërë ushqimet tona më të shijshme, por me një kusht – të reduktojmë marrjen e natriumit. Kripa është në të vërtetë klorur natriumi (NaCl) dhe përbëhet nga afërsisht 40 për qind natriumi dhe 60 për qind klorur. Natriumi është një mineral thelbësor në kripë dhe vepron si një elektrolit i rëndësishëm në trup. Por marrja e tepërt e kripës/natriumit mund të ndikojë gjithashtu në shëndetin tuaj.
Së fundi, New England Journal of Medicine ka publikuar një studim të gjerë që ndoqi marrëdhënien shkak-pasojë midis shëndetit dhe marrjes së kripës në më shumë se 10.000 të rritur të shëndetshëm. Gjetjet konfirmuan atë që tashmë dihet mirë, sa më i ulët të jetë marrja e kripës, aq më i ulët është rreziku i sëmundjes. Por ky studim sugjeroi gjithashtu se rritja e marrjes së kaliumit lidhej drejtpërdrejt me reduktimin e goditjeve në tru dhe sëmundjeve të zemrës.
Kaliumi në trup ka efektin e kundërt të kripës – mund të ndihmojë në relaksimin e enëve të gjakut dhe uljen e presionit të gjakut. Për më tepër, kripërat e kaliumit në fakt ofrojnë një përfitim të dyfishtë, pasi marrja e ulët e natriumit ul presionin e gjakut dhe marrja shtesë e kaliumit ka të njëjtin efekt, gjë që përfundimisht çon në një shëndet më të mirë të zemrës.
Një zëvendësues i zgjuar i kripës nënkupton zëvendësimin e natriumit me kalium, i cili është i dobishëm për enët e gjakut
Nuk është e vështirë të mendosh për shëndetin, por shumë heqin dorë në fillim të udhëtimit nga frika se do t’u duhet të heqin dorë nga gjithçka që duan më shumë.
E gjithë mençuria përmbahet në faktin se kripërat zëvendësuese zëvendësojnë një pjesë të natriumit me kalium,e cila ka veti të ngjashme. Këta zëvendësues përmbajnë rreth një të katërtën më pak natrium, por kanë një shije të ngjashme me kripën e zakonshme dhe mund të përdoren në të njëjtën mënyrë siç përdorim zakonisht kripën e tryezës ose të detit. Kaliumi dhe ushqimet që përmbajnë kalium, si patatet e ëmbla, patatet, fasulet, panxhari apo drithi, janë aleatë të mëdhenj në uljen e presionit të gjakut dhe ruajtjen e shëndetit të zemrës. Kripa zëvendësuese ka të njëjtin efekt në shëndet.
Raporti matematikisht ideal i natriumit dhe kaliumit në dietë është afërsisht 1 me 1.2. Ju nuk keni nevojë për një kalkulator për ta mbajtur atë. Do të jetë e mjaftueshme për të reduktuar marrjen e ushqimeve të ndryshme jo të shëndetshme në trup, kështu që ju do të jeni në gjendje të shtoni kripë në një pjatë me një majë kripë të pasuruar me kalium. Dhe duke qenë se nuk përmban gluten apo laktozë dhe ka zero kalori, është gjithashtu i përshtatshëm për vegjetarianët dhe veganët dhe të gjithë ata që duan të ngushtojnë linjën e tyre dhe të ruajnë shëndetin. Dhe kjo është një situatë e pastër fituese.
Shëndeti
Gjumi i çrregullt mund të jetë shkaktar i bllokimit të arterieve
Published
1 hour agoon
August 2, 2025By
UBT News
Këshilla për të fjetur tetë orë të plota është e njohur, por në vitet e fundit, kërkimet shkencore kanë sugjeruar gjithnjë e më shumë se mbajtja e një ore të qëndrueshme për të fjetur dhe për t’u zgjuar është edhe më e rëndësishme sesa numri i orëve që flini.
Një studim i ri i botuar në Journal of the American Heart Association na jep një arsye tjetër bindëse për t’u përqendruar në krijimin e këtij zakoni të rëndësishëm, duke lidhur modelet e çrregullta të gjumit me një rrezik në rritje të sëmundjeve kardiovaskulare.
Modelet e çrregullta të gjumit dhe shëndeti i zemrës
Studimi përfshinte më shumë se 2,000 të rritur amerikanë të moshës 45 deri në 84 vjeç. Pjesëmarrësit mbanin një pajisje që gjurmonte modelet e tyre të gjumit për shtatë ditë, ndërsa i nënshtroheshin një serie vlerësimesh kardiovaskulare.
Studiuesit analizuan disa faktorë kyç, duke përfshirë kalciumin në arteriet koronare, i cili tregon grumbullimin e pllakave, dhe shënjues të tjerë që diagnostikojnë shkallën e bllokimit të enëve të gjakut.
Analiza e të dhënave zbuloi se modelet e çrregullta të gjumit, veçanërisht kohëzgjatja e gjumit, shoqërohen me disa faktorë rreziku për arteriosklerozën, një sëmundje e karakterizuar nga ngushtimi dhe forcimi i arterieve.
Në mënyrë specifike, rezultatet treguan se ndryshimet në kohëzgjatjen e gjumit prej më shumë se dy orësh brenda të njëjtës javë rritën ndjeshëm gjasat e niveleve më të larta të kalciumit në arteriet koronare dhe treguesve të tjerë anormalë të shëndetit të zemrës.
A është qëndrueshmëria më e rëndësishme se kohëzgjatja?
Ky studim sugjeron që kur bëhet fjalë për gjumin, mbajtja e një orari të qëndrueshëm është po aq e rëndësishme sa numri total i orëve të gjumit. Kjo nuk është hera e parë që zakonet e parregullta të gjumit janë lidhur me rezultate të dobëta shëndetësore.
Një studim i vitit 2018 zbuloi se modelet e parregullta të gjumit shoqërohen me një rrezik në rritje të obezitetit, presionit të lartë të gjakut, problemeve me sheqerin në gjak dhe sulmeve në zemër. I njëjti studim zbuloi se njerëzit me modele të parregullta gjumi kishin më shumë gjasa të raportonin nivele kronike të larta të stresit dhe depresionit.
Edhe pse ky hulumtim është paraprak, është i pari që lidh drejtpërdrejt zakonet e parregullta të gjumit me arteriosklerozën. Duke pasur parasysh se sëmundja është shkaku themelor i më shumë se 50% të vdekjeve në botën perëndimore, ky zbulim është me rëndësi të madhe, transmeton Klankosova.tv.
Si të krijoni një rutinë të qëndrueshme mbrëmjeje?
Studimi sugjeron që, për shëndet optimal, nuk duhet të devijojmë nga koha e gjumit me më shumë se dy orë brenda një jave. Kjo do të thotë që nëse shkojmë në shtrat në orën 22:00 gjatë ditëve të javës, nuk duhet të rrimë zgjuar pas mesnatës gjatë fundjavave.
Ruajtja e qëndrueshmërisë kërkon planifikim, por krijimi i një rutine të fortë mbrëmjeje është një mënyrë e shkëlqyer për të krijuar zakonin e të shkuarit në shtrat në të njëjtën kohë dhe për t’u çlodhur në fund të ditës. Ja disa ide për të filluar, shkruan Index.hr, transmeton Klankosova.tv.
Vendosja e një rutine për kujdesin e lëkurës mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për t’u larguar nga ekranet dhe për t’u çlodhur para gjumit. Heqja e grimit, pastrimi dhe hidratimi i lëkurës krijojnë një ritual qetësues.
Ora juaj e brendshme rregullohet nga ekspozimi ndaj dritës. “Kam mësuar t’i kushtoj vëmendje të madhe rolit që luan drita në rregullimin e ritmit tim cirkadian”, shkruan psikiatrja holistike Ellen Vora, MD.
“Përpiqem të marr rrezet e diellit të vërteta sa më herët në mëngjes”, shton ajo. Kjo gjithashtu do të thotë të shmangni dritën e ndritshme natën vonë.
Magnezi njihet si një mineral relaksues dhe është një shtesë e shkëlqyer jo-hormonale për nxitjen e gjumit. Shumë njerëz kanë mungesë të këtij minerali të rëndësishëm, prandaj merrni në konsideratë marrjen e një shtesë, veçanërisht një të formuluar për të përmirësuar gjumin.
Ndërsa një stërvitje e vështirë natën vonë mund t’ju zgjojë, një klasë e lehtë joge në mbrëmje mund të bëjë të kundërtën. Provoni një sekuencë shtrirjeje për të përgatitur trupin tuaj për një kohë gjumi në kohë.
Shëndeti
Tri shenja të dukshme që mund të keni kolesterol të lartë
Published
17 hours agoon
August 1, 2025By
UBT News
Kolesteroli i lartë shpesh nuk shfaq simptoma, kështu që shumë njerëz nuk e dinë se kanë një rrezik në rritje për atake në zemër dhe sulme në tru.
Ekzistojnë tre shenja në trup që mund të tregojnë këtë problem të heshtur, por të rrezikshëm, paralajmërojnë ekspertët nga Fondacioni Britanik i Zemrës.
Ënjtje e tendinit të Akilit
Mund të jetë ënjtja e pjesës së pasme të kyçit të këmbës, tendinit të Akilit. Ky është grumbullim i kolesterolit në tendina, i njohur si ksantomë tendini. Këto shfaqen në formën e nyjeve ose gungave të verdha, dhe mund të shfaqen edhe në nyjet e gishtave dhe gjunjëve, raporton Index.hr.
Njolla të verdha në qepalla
Shfaqja e grumbullimeve të verdha në qepalla, veçanërisht pranë këndit të brendshëm, njihet si ksantelazmë. Një unazë e bardhë rreth irisit të syrit, e njohur si arcus corneae, mund të jetë shenjë paralajmëruese. Tek të moshuarit, ky fenomen është i zakonshëm, por tek të rinjtë mund të jetë sinjal se kolesteroli është rritur ndjeshëm.
Shenja të verdha në lëkurë
Grumbulla të vogla, të verdha ose portokalli që shfaqen në lëkurë, më shpesh në bërryla, gjunjë, duar ose vithe, mund të tregojnë kolesterol të lartë. Këto janë ksantoma klasike të lëkurës që formohen për shkak të depozitave yndyrore në trup.
Nëse vini re ndonjë nga këto simptoma, është e rëndësishme të vizitoni një mjek. Kolesteroli i lartë mund të përcaktohet në mënyrë të besueshme vetëm me një analizë gjaku. Zbulimi i hershëm është çelësi për parandalimin e komplikimeve serioze, veçanërisht tek njerëzit me histori familjare të sëmundjes.
Shëndeti
A keni migrenë të shpeshtë? Mund ta lehtësoni atë me ndihmën e kësaj erëze
Published
18 hours agoon
August 1, 2025By
UBT News
Migrena është një lloj dhimbjeje koke që shfaqet papritur, me dhimbje të forta dhe simptoma shoqëruese si të përziera, ndjeshmëri ndaj dritës dhe zhurmës, si dhe lodhje. Për shumë njerëz, mund të prishë aktivitetet e përditshme e të zgjasë për orë të tëra ose ditë.
Edhe pse migrena trajtohet me ilaçe, ekzistojnë metoda natyrale që mund të lehtësojnë simptomat në fazat e hershme të sulmit. Midis tyre, një qasje e thjeshtë por efektive mund të ndihmojë në uljen e intensitetit të dhimbjes dhe shqetësimit.
Një nga këto metoda është të konsumoni gjysmë luge çaji kripë të tretur në ujë. Ky kombinim ndihmon në stabilizimin e trupit kur shfaqen simptomat e para. Tretësira e kripës ndikon në ekuilibrin e elektroliteve sidomos të natriumit, që luan rol të rëndësishëm në funksionimin e sistemit nervor dhe enëve të gjakut.
Kur ky ekuilibër prishet, shfaqen simptoma si dhimbje koke, marramendje ose të përziera – pikërisht ato që shpesh shoqërojnë një migrenë. Në këto raste, një tretësirë kripe mund të ndihmojë në lehtësimin e shqetësimit dhe të ofrojë lehtësim të shpejtë.
Është e rëndësishme të theksohet se kjo metodë duhet të përdoret me kursim dhe me kujdes, veçanërisht tek njerëzit që kanë probleme me tensionin e gjakut ose veshkat.

Nuk është çaj, por përgatitet si një infuzion. Nuk përmban kafeinë, por jep energji. Vjen nga Japonia, por po fiton gjithnjë e më shumë vend edhe në kuzhinat perëndimore.
Quhet soba cha, dhe nuk është thjesht një pije, është ritual i vogël i përditshëm që bashkon mirëqenie, shije dhe thjeshtësi.
Çfarë është soba cha?
Me origjinë nga zonat malore të Japonisë, soba cha është infuzion i përgatitur me kokrra hikërre të pjekura. “Soba” i referohet hikrrës, përbërës përmes “soba noodles”, “cha” do të thotë çaj, përkthehet si “çaji i hikrrës”, s’është çaj në kuptimin tradicional, pasi nuk përmban gjethe të bimës Camellia sinensis.
Në kulturën japoneze, soba cha trajtohet me të njëjtin respekt si çaji i zakonshëm: përgatitet me kujdes, pihet ngadalë dhe shërbehet gjatë momenteve të qeta.
Pija ka shije të ngrohtë të pjekur, me nuanca ajthie e aromë të ngjashme me bukën e sapo pjekur. Ngjyra varion nga ari në amber, është pjesë e përvojës shumëdimensionale që pija ofron. Hikërra, pa gluten, e pasur në vlera ushqyese e rezistente, ka qenë për shekuj me radhë një bazë në dietën e rajoneve rurale të Japonisë. Sot, soba cha përfaqëson një kombinim perfekt mes thjeshtësisë tradicionale dhe një qasjeje moderne ndaj shëndetit dhe mirëqenies.
Në vitet e fundit, soba cha ka kaluar nga një produkt i veçantë etnik në fenomen mirëqenieje, edhe në vende si Italia. Njerëzit e kërkojnë në dyqanet bio, në restorantet autentike japoneze, apo menu të konceptuara me fokus shëndetin.
Arsyeja? Soba cha ofron një alternativë natyrale dhe efektive për ata që duan të kujdesen për trupin dhe mendjen, pa përdorur suplemente artificiale.
Kokrra e hikrrës është e pasur me rutina, një flavonoid me veti të fuqishme antioksiduese dhe mbrojtëse për sistemin kardiovaskular. Studimet ndërkombëtare sugjerojnë se rutina ndihmon në forcimin e kapilarëve, uljen e tensionit të gjakut dhe përmirësimin e qarkullimit të gjakut. Në mjekësinë popullore japoneze, soba cha shpesh këshillohet edhe për të moshuarit si mbështetje natyrale për shëndetin e zemrës.
Për më tepër:
Nuk përmban kafeinë, ndaj mund të konsumohet edhe në mbrëmje
Është i pasur me minerale si magnez, mangan dhe zink
Ndihmon në funksionimin e sistemit nervor dhe në menaxhimin e stresit
Ka veti diuretike dhe përmirëson tretjen
Është gluten free, ndaj i përshtatshëm për celiakët ose për ata që ndjekin një dietë pa gluten
Si përgatitet soba cha?
Shtoni një lugë gjelle hikërr të pjekura në filxhan me ujë të valuar, lërini për rreth 5 minuta Filtroni dhe është gati për ta shijuar.
Soba cha mund të pihet i ngrohtë ose i ftohtë (duke e ftohur më pas ose duke bërë përgatitje me ujë të ftohtë gjatë verës).
Shija mund të ndryshojë në varësi të shkallës së pjekjes: më e lehtë për një aromë delikate, më e errët për një shije më të thellë dhe të pasur.

Skechers ka prodhuar atlete për fëmijë që shumë prindër i ëndërrojnë

Zbulohet diagnoza e fshehur e Hulk Hogan

Gjumi i çrregullt mund të jetë shkaktar i bllokimit të arterieve

Çorapja e ndotur e Michael Jacksonit shitet në ankand për një shifër të çmendur

Këshilla për nënat e reja që mëngjesi të jetë më pak stresues

Parashikimi i motit për sot

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi pranohet anëtar në Akademinë Evropiane të Shkencave (EurASc)

Tri shenja të dukshme që mund të keni kolesterol të lartë

Meta me projekt për superinteligjencë artificiale
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit