Në vitin 2004, hija e dritës të Eurovizionit për Shqipërinë fillimisht u shfaq në skenën e madhe të muzikës ndërkombëtare. Në këtë vit, zëri i Anjeza Shahinit u ngjall për të frymëzuar kombin shqiptar në një shfaqje të shkëlqyer të muzikës së tyre. Pavarësisht vendit të 7-të në finale, emocionet dhe krenaria filluan të rriteshin, si një flluskë që po ngrihej në qiell. Radio Televizioni Shqiptar (RTSH), udhëheqësi i rrugës së këtij udhëtimi muzikor, e mbante flamurin e kulturës së tyre me kujdes dhe pasion. Festivali i Këngës, një fushatë e fuqishme e talenteve vendas, u bë ura lidhëse për ëndrrën e tyre Eurovizive. Në të gjitha ato vitet, Festivali i Këngës u bë një arenë ku yjet dhe ëndrrat u përplasën për të çelur derën për përfaqësimin e tyre në Evropë, shkruhet në faqen zyrtare të Eurovision.
Në vitin 2012, Rona Nishliu u ngrit në krye të këtij udhëtimi, duke shkëlqyer me një zë të fuqishëm dhe një emocion të pashuar. Me renditjen e 5-të në finale, ajo vuri thelbin e një historie tashmë të ndërtuar me mund dhe pasion përpara vështrimeve të boteve të tjera. Përmes Festivalit të Këngës, Shqipëria vazhdoi të bënte histori, të ndante emocione dhe të kultivonte talentin e saj në një skenë të madhe ndërkombëtare, duke shpalosur njëherit identitetin dhe potencialin e saj në botën e muzikës, por edhe asnjëherë të vetme nuk gëzoi ndonjë arritje të madhe.
Besa Kokëdhima në Eurovizion: Transformimi me ‘Titan’
Në rrugën drejt Eurovizionit, Besa Kokëdhima u shfaq si përfaqësuese e Shqipërisë në Festivalin e 62-të të Këngës, me këngën “Zemrën n’Dorë”. Megjithëse mbështetja e publikut i siguroi vendin për të përfaqësuar vendin në arenën ndërkombëtare, rruga drejt Eurovizionit përfshiu ndryshime të mëdha në këngë dhe për të përfunduar me një titull të ri – “Titan”, i shoqëruar edhe nga një pamje e re vizuale. Ndryshimet në këngë u bënë të ditura që në fillim të rrugës së saj drejt Eurovizionit. Por çfarë përfitimi sollën këto ndryshime për projektin? A e bëri kjo këngë më të veçantë një konkurs kaq të madh si Eurovizioni? Është një pyetje që ka nevojë për vlerësim të thelluar.
Edhe pse teksti është shkruar nga emra të njohur në skenën muzikore si Gia Koka dhe Kledi Bahiti, një analizë e thellë e këngës duhet të përqendrohet në performancën dhe përmbajtjen e saj. Për më tepër, ndikimi i drejtorit artistik Hasan Kuyucu në realizimin e projektit është një tjetër aspekt që duhet vlerësuar.
Teksti i këngës “Titan” ka potencial për të përshkruar një udhëtim të vështirë, duke përshkruar forcën dhe vendosmërinë për të përballuar sfidat. Një aspekt që mund të merret parasysh është origjinaliteti i tekstit. Përvoja e një titani në dispozicionin e artistit për të përballuar sfidat është një metaforë e fuqishme. Megjithatë, disa mund të argumentojnë se ka një standard të përsëritur në disa linja, siç është “I won’t go down, I’ll never break / Like a titan I’ll be brave”, që mund të duket si një ngjashmëri e tepërt në disa pjesë të këngës.
Një aspekt tjetër që mund të shqyrtohet është përshtatshmëria e këngës për kontekstin e konkursit Eurovision. Në këtë rast, është e rëndësishme që performanca të jetë e përputhur me kërkesat dhe pritshmëritë e publikut të Eurovisionit, duke përfshirë elemente si përformance vizuale dhe pamja e skenës. Një kritikë e mëtejme mund të përqendrohet në mënyrën se si artistët përjetojnë dhe transmetojnë emocionet në performancë. Përsosmëria e ekzekutimit vokal dhe interpretimi emocional mund të luajnë një rol të rëndësishëm në se si kënga do të përjetohet dhe vlerësohet nga audienca.
Deklaratat e Besës në programin televiziv “E diela jonë” në lidhje me këngën e saj “Titan” dhe performancën në Eurovizion, sidomos përsa i përket ndryshimit të gjuhës nga shqipja në anglisht, kanë shkaktuar një reagim të ndarë në mes të adhuruesve të saj dhe dëgjuesve të muzikës në përgjithësi. Në fillim, është e rëndësishme të vlerësojmë qëndrimin e Besës për të paraqitur këngën në gjuhën angleze në Eurovizion. Në një kohë kur shumë artistë zgjedhin të paraqesin këngët e tyre në gjuhën origjinale në mënyrë të qëllimshme për të ruajtur autenticitetin dhe për të përmbushur lidhjen me dëgjuesit, zgjedhja e saj për të kënduar në anglisht është e diskutueshme. Për disa, kjo mund të shihet si një hap pozitiv drejt ndërkombëtarizimit të muzikës së saj dhe një mundësi për të arritur audienca të reja. Megjithatë, për të tjerë, kjo ndryshim mund të perceptohet si një humbje e ndjenjës së thellësisë dhe autenticitetit që mund të transmetonte në gjuhën origjinale.
Reagimi i dëgjuesve në YouTube, ku shumë prej tyre kanë shprehur keqardhje për ndryshimin në anglisht, është një indikator i qartë i rëndësisë së gjuhës së këngës në lidhjen emocionale me audienca. Për shumë njerëz, muzika shqipe ka një bukuri dhe një thellësi të veçantë që mund të humbasë në përkthimin në gjuhë të huaja. Nëse kënga është shkruar fillimisht në anglisht dhe më pas është përkthyer në shqip, është e natyrshme që artisti të vendosë të interpretojë në anglisht për të mbajtur besnikërinë ndaj origjinalitetit dhe sinjalizimit të autenticitetit të këngës. Megjithatë, disa mund të argumentojnë se performimi në gjuhën amtare të artistit mund të sjellë një lidhje më të thellë me publikun shqiptar dhe të forcojë identitetin kulturor. Për mënyrën se si kënga dhe performanca do të priten në Eurovizion, përdorimi i një ekipi të përbërë nga njerëz me përvojë ndërkombëtare është një hap i rëndësishëm për të siguruar një performancë cilësore dhe tërheqëse për audienca të ndryshme.
Kritikat për originalitetin: Ndryshimet në videoklipe dhe sfidat e prodhimit
Është e rëndësishme të kemi parasysh se çdo vend ka një stil të veçantë në prodhimin e videoklipeve, dhe për çdo artist apo grup muzikor, preferencat dhe stili personal janë gjithashtu në fokus. Për shembull, regjisori Hasan Kuyucu mund të ketë një stil të caktuar në këndvështrimin e tij artistik dhe të preferojë një estetikë të caktuar në videoklipe.
Në lidhje me videoklipin, komentet kritike përqendrohen në estetikën e përdorur. Edhe pse xhirimi në një qytet si Stambolli mund të jetë pikënisja e një atmosfere tërheqëse, mungesa e një stilistike të freskët dhe origjinale është e dukshme. Krahasuar me standartet e videoklipeve moderne, dizajni dhe regjia mund të perceptohen si të ngjashme me produksionet e mëparshme, duke humbur mundësinë për të sjellë diçka të re dhe të inovativë në skenën e videoklipeve muzikore.
Disa komente kritike janë bërë në EscTurkey në lidhje me ngjashmërinë e videoklipit me produksionet e mëparshme të artistëve turq si Hande Yener. Kjo ngjashmëri mund të jetë interpretuar si një mungesë e kreativitetit të ri dhe një përshtatje e thjeshtë ndaj modeleve të njohura, në vend të eksperimentimit dhe inovacionit në realizimin e videoklipeve.
Versioni i ri i këngës dhe videoklipi i shoqëruar kanë sjellë disa sfida dhe kritika në lidhje me origjinalitetin dhe freskërinë e tyre në skenën e muzikës dhe videoklipeve. Përfshirja e një kali në videoklip mund të jetë një element i diskutueshëm në lidhje me këngën për Eurovizion dhe emrin “Titan”. Në shumicën e rasteve, një videoklip duhet të përforcojë temën dhe mesazhin e këngës. Nëse nuk ka një lidhje të qartë mes këngës, emrit dhe përcaktimit të videoklipit, përfshirja e një kali mund të duket si një element i zbrazët dhe i pafuqishëm, duke sjellë konfuzion për audiencën. Kali është një simbol i fuqisë dhe forcës, por në kontekstin e një kënge për Eurovizion, ku shpesh mesazhet e paqes dhe bashkëpunimit janë thelbësore, përfshirja e një kali të kthen në histori, të kthen te ‘kali i Skëndërbeut’ dhe ky element mund të duket si një përpjekje për të sjellë një ndikim estetik ose historik.
Shqipëria ka një histori në konkursin Eurovizion dhe gjithmonë ka pasur një ndjekje të ngulitur nga fansat dhe dëgjuesit e muzikës në përgjithësi. Megjithatë, suksesi në Eurovizion nuk mund të sigurohet me përvojën e kaluar ose me emra të mëdhenj në produksion. Është e rëndësishme që çdo vit të paraqitet një prezantim të fuqishëm dhe të përshtatshëm që tërheqë vëmendjen e jurisë dhe dëgjuesve.
Në rastin konkret të këngës “Titan” dhe ekipeve të angazhuara për prezantimin e saj në Eurovizion, është e qartë që ka një përpjekje për të siguruar një performancë cilësore. Në fakt, duke bashkëpunuar me Fredrik Benke Rydman, një regjisor dhe koreograf me përvojë në Eurovizion, Besa Kokëdhima ka hedhur themelet për një performancë tërheqëse.
Megjithatë, është e rëndësishme të kuptojmë se suksesin në Eurovizion nuk e siguron vetëm puna e ekipit të prodhimit, por edhe përshtatshmëria e këngës dhe performanca në kontekstin e konkursit. Kënga duhet të jetë e aftë të përfaqësojë sinqeritetin dhe ndjenjat e artistit, ndërsa performanca duhet të jetë e bindshme dhe tërheqëse për dëgjuesit. Në disa raste, mungesa e resurseve financiare dhe logjistike mund të kufizojë aftësinë e Shqipërisë për të prodhuar performanca të larmishme dhe të përmbushura në Eurovizion. Konkurrenca në Eurovizion është e lartë, dhe për t’u dalë në krye, është e nevojshme që performancat të kenë një prodhim të lartë cilësor dhe teknik. Ndonjëherë, Shqipëria mund të përballet me sfida në përputhjen me këto standarde. Në përpjekjen për të përshtatur me trendet e muzikës botërore, ka rrezik që Shqipëria të humbasë esencën e promovimit të identitetit kulturor të një shteti dhe të dalë si një kopje e këngëve të tjera.
Në përfundim, suksesin e Shqipërisë në Eurovizion për vitin 2024 do ta përcaktojë një kombinim i shkëlqimit artistik, përpjekjeve të ekipit të prodhimit dhe përshtatshmërisë së këngës dhe performancës në kontekstin e konkursit. Duke përdorur përvojën nga e kaluara dhe duke marrë parasysh kritikat dhe sugjerimet, Shqipëria ka potencialin për të arritur një rezultat të mirë në Eurovizion viteve të ardhshme./UBTNews/
© Dionesa Ebibi