Ish-kryeprokurorja e Tribunalit të Hagës për krimet në ish-Jugosllavi, Carla Del Ponte, ka treguar detaje nga koha kur i hetonte ish-pjesëtarët e ushtrisë shqiptare dhe asaj serbe që dyshohej se kishin kryer krime në luftë, transmeton Gazeta Express.
Ajo tha në një intervistë për “Der Spiegel” se ishte vullneti i vendeve të fuqishme, me theks të veçantë ai i SHBA-së dhe Rusisë për vendosjen e një sistemi ndërkombëtar të drejtësisë. Sipas saj, ky vullnet ishte avulluar pastaj.
“Bota është akoma e varur nga vullneti i vendeve më të fuqishme. Ishte e mundur vetëm të vendoset një sistem ndërkombëtar i drejtësisë penale sepse SHBA-ja dhe Rusia e mbështetën atë. Fatkeqësisht, ky vullnet politik është avulluar”, tha Del Ponte.
Ai tha se ishte befasuar nga mënyra se si kasapi i Ballkanit, ish-presidenti serb, Sllobodan Millosheviq i merrte në pyetje dëshmitarët, të cilët, siç shpjegon ajo, më pas frikësoheshin dhe i tërhiqnin dëshmitë.
“E vetmja gjë që më befasoi ishte mënyra se si ai i mori në pyetje dëshmitarët gjatë gjyqit. Shumë prej tyre e panë ende presidentin tek ai dhe ishin frikësuar. Ai madje i bëri që disa prej tyre t’i tërhiqnin dëshmitë e tyre”, tha ish-kryeprokurorja.
Ajo tha se gjykatësit e Tribunalit të Hagës ishin treguar shumë të sjellshëm me kasapin e Ballkanit.
“Gjykatësit tanë ishin, natyrisht, jashtëzakonisht të përshtatshëm me të. “Z. Millosheviq, si jeni? A keni fjetur mirë? A ndiheni mjaftueshëm mirë për t’iu përgjigjur disa pyetjeve?”… Kur isha në sallën e gjyqit, kisha mijëra viktima në mendjen time. Millosheviqi e mbrojti veten, gjë që i dha atij mundësinë për t’i mbajtur fjalimet e tij politike në gjykatë. Pas dy vjetësh, ne pothuajse kishim arritur në fund të gjyqit. Unë u betova: Duke filluar nga e hëna, unë do të them atë që duhet thënë. Dhe pastaj mbërriti lajmi se Millosheviqi kishte vdekur në qelinë e tij”, tha Del Ponte.
E pyetur për kritikat se kishte hetuar më shumë serbë sesa kosovarë dhe kroatë, Del Ponte tha:
“Sigurisht, sepse serbët kryen më shumë krime sesa kroatët ose kosovarët”.
“Është e vërtetë që bashkësia ndërkombëtare, NATO-ja, kishte prova të krimeve të kryera nga serbët, dhe ata na i siguruan që, gjë që bëri që gjërat të lëviznin më shpejt. Por është gjithashtu e vërtetë që SHBA-ja nuk donte që ne të shqyrtonim me kujdes krimet e luftës në Kosovë, për arsye politike. Ne kishim shumë probleme për të hetuar UÇK-në, sepse SHBA-ja na ngadalësoi”, tha ajo.
E pyetur drejtpërdrejt nëse politikanët amerikanë i thanë që të mos i hetonte kosovarët, Del Ponte tha se në rastin e hetimit të ish-komandantit të UÇK-së dhe ish-kryeministrit Ramush Haradinaj, ishte telefonuar nga Sekretarja e atëhershme e Shtetit, Madeleine Albright.
“Jo, sepse atëherë mund të ankohesha në publik. Por Madeleine Albright, e cila ishte sekretare e shtetit në atë kohë, më tha në telefon: Carla, ngadalë, ngadalë. Bëj kujdes me (ish-komandantin e UÇK-së Ramush) Haradinajn, përndryshe do të ketë trazira në Kosovë”, tha Del Ponte.
Ajo tha se kriminelët serbë Radovan Karagjiq dhe Ratko Mlladiq mund të arrestoheshin lehtë nga NATO, por ajo nuk e kishte bërë këtë.
“Asnjëherë nuk e dini saktësisht cilat janë motivet për ta penguar një hetim, por ato ishin aty. Një shembull: NATO-ja ishte e pranishme në Jugosllavi dhe lehtë mund t’i kishte arrestuar (udhëheqësit serbë të Bosnjës) Radovan Karagjiqin dhe Ratko Mlladiqin, por ata nuk e bënë këtë. E megjithatë Tribunali i Jugosllavisë ishte gjithsesi i suksesshëm”, tha ish-kryeprokurorja.
Ajo tha se drejtësia ndërkombëtare është gjithmonë drejtësi e të fuqishmëve.
“Për momentin, fatkeqësisht është kështu. Themelimi i Gjykatës Penale Ndërkombëtare ishte një hap i madh. Por vetëm kjo nuk mjafton. Ju gjithashtu keni nevojë për njerëz që e përfaqësojnë atë me vetëbesim”, tha Del Ponte.