Në një kënd të harruar të Lagosit, Muzeu Kombëtar i Nigerisë qëndron i respektuar, por i pashkruar në histori. Ky institucion, themeluar në vitin 1957, para pavarësisë së vendit, mban brenda mureve të tij thesarë kulturorë si kokat prej bronzi të Ife, pllakat e arta të Beninit dhe maskat e Ibibio. Megjithatë, vizitorët e tij janë të paktë, dhe shumë ndihen të huaj në ambientet e tij, të mbushura me objekte që shpeshherë nuk kanë kontekstin e nevojshëm për t’u kuptuar.
Olugbile Holloway, i sapoemëruar si kreu i komisionit që administron muzeun, ka një vizion të ri për të. Ai dëshiron që artefaktet e këtij muzeu të nxirren nga harresa dhe të udhëtojnë për t’u parë aty ku kanë origjinën. “Sa organik është ky koncept i muzeut për Afrikën, apo a është një ide e imponuar?” pyet Holloway.
Me ironi, posti i tij nuk do të ekzistonte po të mos ishin ngritur strukturat e antikitetit nga qeveria koloniale, e cila dërgoi njerëz nëpër Nigeri për të mbledhur këto pasuri. Shumë objekte, ndryshe, mund të ishin shkatërruar nga besimtarët e krishterë që i shihnin si simbole të së keqes.
Një çift amerikanësh, Charlie Cushman dhe Herbert “Skip” Cole, u dërguan në Nigeri në vitin 1967 për të mbledhur artefakte. “Ishte një mundësi e pabesueshme,” thotë Cushman tani 90-vjeçar. Ata zbuluan se shumë njerëz në fshatra ishin të gatshëm të ndanin me ta maska dhe objekte që kishin kaluar nëpër breza.
“Çmimi monetar nuk kishte rëndësi,” shprehet Cole. “Objektet shërbenin për ceremonitë, për nderimin e paraardhësve dhe shpirtërave të natyrës.” Këto objekte ishin thelbësore për jetën e komuniteteve, dhe shitja e tyre për disa dollarë nuk kishte asnjë vlerë për vendasit.
Gjatë udhëtimit të tyre, Cushman mbajti ditarë të detajuar për ngjarjet, për ceremonitë dhe takimet e tyre me njerëzit. Ata përballeshin shpesh me besimtarë të krishterë që dëshironin të shkatërronin këto objekte, duke i parë si simbole të paganizmit. Cole përpiqej të shpjegonte se ata ishin atje për të ruajtur këto objekte për brezat e ardhshëm.
Kjo histori e mbledhjes së arteve është një dëshmi e përpjekjeve për të shpëtuar trashëgiminë kulturore të Nigerisë. Ndërsa muzeu vazhdon të qëndrojë i braktisur, vizioni i Holloway dhe kujtimet e Cushman dhe Cole përbëjnë një shpresë për një të ardhme ku arti nigerian të kthehet në vendin e tij, duke rikthyer dinjitetin dhe historinë e tij të humbur./UBTNews/
Nga BBC, në përkthim dhe përshtatje të D.E.
