Në 31 janar 2016, Shqipëria humbi një nga personalitetet më të shquara të saj në fushën e historisë dhe shkencës, Kristo Frashëri, një njeri që la pas një trashëgimi të pasur dhe të paharrueshme. Ky akademik dhe historian i shquar, i lindur në Stamboll më 4 dhjetor 1920, u bë një figurë kyçe në krijimin e një kuptimi të thellë dhe të saktë të historisë së Shqipërisë.
Kristo Frashëri erdhi në jetë në një periudhë turbulente për kombin shqiptar, dhe në vitin 1927, familja e tij, si shumë të tjera, u detyrua të riatdhesohej dhe të vendosej në Tiranë. Edhe pse pasionet për studimin dhe shkencën do të ishin pjesë e jetës së tij që në moshë të re, rruga e tij akademike do të niste në vitin 1940, kur ai u regjistrua në Fakultetin e Shkencave Ekonomike në Universitetin e Firences. Por, si shumë të rinj të kohës, ai nuk mundi të vazhdonte studimet pa pengesa. Administrata fashiste e pushtimit e internoi atë në vitin 1942, për të kaluar më pas në radhët e partizanëve, një veprim që do të shpinte në ndryshime të mëdha në jetën e tij.
Pas Luftës së Dytë Botërore, Kristo Frashëri u angazhua në sektorin financiar, duke punuar në Bankën e Shtetit Shqiptar gjatë periudhës 1945-1952. Por, jo shumë më vonë, ai e vazhdoi karrierën e tij akademike në Institutin e Lartë Pedagogjik, ku ndoqi studimet në Fakultetin e Historisë dhe të Filologjisë gjatë viteve 1951-1955. Ndërkohë, ai do të kontribuonte në fushën e shkencave historike, fillimisht si punonjës shkencor dhe më pas si pedagog në Universitetin e Tiranës, ku do të formonte dhe përgatiteste një brez historianësh të rinj.
Puna e tij shkencore ishte jashtëzakonisht e pasur dhe mbulonte periudha të ndryshme të historisë së Shqipërisë, që nga Antikiteti e deri në kohërat moderne. Artikujt studimorë, vëllimet dokumentare, monografitë dhe referatet historike të Kristo Frashërit përmbajnë një pasuri të pashoqe të dijes për ngjarje, personalitete dhe procese të rëndësishme të historisë shqiptare. Përmes këtyre veprave, ai ofroi një analizë të thellë të ngjarjeve historike, duke përfshirë Mesjetën e hershme, Luftën Çlirimtare të Vlorës, Rilindjen Kombëtare Shqiptare, por edhe studime mbi individë të shquar si Abdyl Frashëri dhe Sami Frashëri, që patën ndikim të jashtëzakonshëm në formësimin e identitetit kombëtar shqiptar.
Pas vitit 1990, Kristo Frashëri vazhdoi të kontribuonte fuqishëm në shkencën historike shqiptare, me punime të shquara si “Lidhja e Prizrenit 1878-1881”, “Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Jeta dhe vepra”, “Historia e Tiranës”, dhe “Historia e lëvizjes së majtë në Shqipëri”. Kjo trashëgimi e pasur e tij u pasua nga tituj të tjerë të rëndësishëm, që lidhen me ngjarje kyçe të historisë shqiptare dhe zhvillimet e saj.
Për më shumë se pesë dekada, Kristo Frashëri mbeti një dritë udhëzuese për shumë historianë dhe studentë, duke i mësuar atyre jo vetëm mbi ngjarjet e kaluara, por edhe mbi rëndësinë e vërtetës dhe metodës shkencore. Kontributi i tij në përgatitjen e historianëve të rinj është i pamatshëm, dhe ndikimi i tij në historinë e Shqipërisë është i paçmuar.
Në vitin 1997, ai u emërua zëvendëskryetar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, një pozicion që e mbajti deri në vitin 1999, duke pasuruar më tej botën e shkencës dhe kërkimeve historike në vend. Për vite të tëra, ai punoi pa u lodhur për të mbështetur dhe zhvilluar historinë dhe kulturën shqiptare, duke i dhënë Shqipërisë një nga figurat më të shquara të shkencës dhe dijes.
Kristo Frashëri u nda nga jeta më 31 janar 2016, duke lënë një boshllëk të thellë në fushën e shkencës dhe edukimit shqiptar. Por vepra e tij do të jetojë përgjithmonë, duke frymëzuar breza të tërë dhe duke na ndihmuar të kuptojmë më thellë historinë dhe kulturën tonë. Ai do të mbetet gjithmonë një figurë e paharruar dhe një shembull i përkushtimit të jashtëzakonshëm ndaj dijes dhe të vërtetës./UBTNews/