Luz Maria Collazo ishte modelja e parë me ngjyrë e Kubës, një kërcimtare dhe ylli i filmit “Soy Cuba” (Soy Cuba) – një dështim në kohën e tij, por që tani konsiderohet klasik.
Gjashtëdhjetë vjet pasi u filmua, Collazo shikon prapa me ndjenja të përziera në një karrierë me ulje dhe ngritje të shënuar nga racizmi, revolucioni dhe qëndrueshmëria.
Në moshën 79-vjeçare, Collazo pretendon se ka një “kujtesë shumë të keqe”, të cilën ajo rifreskon me ndihmën e zarfeve të fryrë me foto, postera publicitar dhe kopertina revistash që ajo nxjerr nga sirtarët në apartamentin e saj në Havanë.
Ato janë kujtime të një karriere të nisur gjatë një shpërthimi artistik që pasoi revolucionin e vitit 1959, një periudhë të shprehjes relative liberale pas dekadash të një diktature represive.
“Unë pata fatin të isha atje gjatë kësaj periudhe të vitalitetit artistik”, tha ajo për AFP.
E lindur në Santiago de Kuba në 1943, por e rritur në Havana, Collazo ishte 15 vjeç kur revolucioni i Fidel Castros ndryshoi ishullin përgjithmonë.
Tre vjet më vonë, vajza e një shoferi dhe një amviseje vendosi të studionte dramë.
“Pashë një reklamë në gazetë” për të studiuar në Teatrin Kombëtar, kujton ajo. Në ofertë ishte edhe kërcimi modern dhe ajo e kaloi provimin pranues për të dyja.
Kur erdhi tek zgjedhja përfundimtare: “Doja të bëhesha aktore, por më në fund ishte kërcimi ai që më joshi”, tha Collazo.
Më pas, në vitin 1963, jeta e saj ndryshoi në një takim të rastësishëm me gruan e kineastit sovjetik Sergei Urusevsky në rrugët e Havanës.
Shkoja çdo javë për të rregulluar flokët dhe teksa isha në kafene një zonjë doli dhe më tha: “A dëshiron të bësh një film?” dhe unë thashë: “Oh po, sigurisht”.
Urusevsky ishte në Kubë me regjisorin Mikhail Kalatozov, fitues i Palmës së Artë në Festivalin e Filmit në Kanë në 1958.
“Soy Cuba”, i cili rrëfen përmbysjen e diktatorit Fulgencio Batista nga Kastro dhe revolucionarët e tij, u filmua bardh e zi për disa muaj.
Collazo, e cila tha se i ishin refuzuar shumë punë të tjera për shkak të racizmit sistematik në Kubë, luajti rolin e një gruaje të re të varfër të detyruar të punonte si prostitutë në kazino.
Filmi sot përshëndetet për teknikat inovative të xhirimit. Por kur u lëshua në vitin 1964, pati një pritje të ftohtë si pasojë e krizës në vend.
Në Havana, filmi u pa si shumë “poetik”, një portretizim joreal i ishullit të Karaibeve, kujton Collazo.
Ai u shfaq për një periudhë të shkurtër përpara se të tërhiqej.
Filmi nuk u mbështet as jashtë vendit dhe u ndalua për shkak të origjinës së tij komuniste.
“Isha e zhgënjyer”, tha Collazo.
Dekada më vonë, filmi mori një jetë të re pasi u shfaq në Festivalin e Filmit Telluride në Kolorado në 1992 në një homazh për Kalatozov.
Ai u zbulua nga regjisorët Francis Ford Coppola dhe Martin Scorsese, të cilët e promovuan atë në mënyrë aktive.
Një version i restauruar i filmit fitoi një çmim në Kanë në 2004 dhe sot studiohet si një kryevepër e kinematografisë në shkollat e filmit në Evropë dhe Shtetet e Bashkuara.
‘E jashtëzakonshme në atë kohë’
Dështimi fillestar i filmit në arkë nuk e pengoi Collazon të ndiqte fatin e saj.
Vite më vonë, ajo u ndalua përsëri në rrugë: këtë herë nga fotografi kuban Alberto Korda — krijuesi i portretit legjendar të Che Guevaras.
Korda i kërkoi të pozonte për të.
“Ishte e jashtëzakonshme në atë kohë të zgjidhe një grua me ngjyrë”, tha Collazo, e cila vazhdoi të kishte një karrierë të suksesshme modelimi.
Sot, ajo është e mbushur me “trishtim” për vitet që kalojnë dhe situatën e saj të pasigurt në një Kubë të mbushur me vështirësi ekonomike.
“Jam shumë nostalgjike duke i parë këto foto”, psherëtiu Collazo.
“Mendoj se kam qenë me fat, që kam qenë aty-këtu, që kam qenë modele dhe balerinë”./UBTNews/