Në ditët pas cunamit të vitit 2004, kur u bë e dukshme shkalla e plotë e shkatërrimit dhe tmerrit që ndodhën në ishujt e Oqeanit Indian, fati i popujve fisnorë të Ishujve Andaman mbeti një mister.
Duket e pakonceptueshme, se ishulli Sentilenez mund të kishte mbijetuar, duke jetuar siç bënë në një ishull të largët, madje pikërisht në rrugën e tsunamit.
Kjo ishte fotoja që i tregoi botës se Sentilenezët i kishin mbijetuar cunamit vdekjeprurës 2004. Kur një helikopter fluturoi më ulët mbi ishull, një burrë sentinelez nxitoi, duke drejtuar shigjetën e tij drejt pilotit në një gjest që thoshte qartë, ‘Ne nuk ju duam këtu’. Nga dhjetëra miliona njerëz të prekur nga katastrofa, vetëm fisi Sentinelese nuk kishte nevojë për ndihmë nga askush.
Megjithatë, asnjë popull në Tokë nuk mbetet më i izoluar se fisi Sentinelese.
Ata mendohet se rrjedhin nga popullatat e para që dolën nga Afrika, dhe ndoshta kanë jetuar në Ishujt Andaman për më shumë se 60,000 vjet. Fakti që gjuha e tyre është kaq e ndryshme edhe nga banorët e tjerë të ishullit Andaman sugjeron që ata kanë pasur shumë pak kontakte me njerëz të tjerë për mijëra vjet.
Megjithatë, kjo nuk do të thotë që ata jetojnë ashtu si jetuan 60,000 vjet më parë. Të përshkruara zakonisht, për shembull, që i përkasin ‘Epokës së Gurit’, ata në fakt bëjnë mjete dhe armë nga metali, të cilat i rimarrin nga anijet e shkatërruara në shkëmbinjtë e ishullit.
Sentinelezët besohet se kanë jetuar në ishullin e tyre të cilën e kanë të vetmen shtëpi, për 60,000 vjet.
Si njerëz shumë të izoluar që ende jetojnë në fise dhe me një reputacion të frikshëm, fisi shpesh përshkruhen në mënyrë të pasaktë si ‘të egër’ ose ‘të prapambetur’. Megjithatë, armiqësia e tyre ndaj të huajve është lehtësisht e kuptueshme, sepse bota e jashtme u ka sjellë asgjë tjetër përveç dhunë dhe përbuzje.
Në 1879, për shembull, një çift i moshuar dhe disa fëmijë u morën me forcë dhe u sollën në qytetin Port Bler. Oficeri kolonial i ngarkuar me rrëmbimin shkroi se i gjithë grupi, ‘u sëmur shpejt, dhe plaku dhe gruaja e tij vdiqën, kështu që të katër fëmijët u kthyen në shtëpinë e tyre’. Pavarësisht se ishin përgjegjës për vdekjet e dy personave, dhe me shumë mundësi kishte filluar një epidemi midis ishujve, i njëjti oficer nuk shprehu pendim, por thjesht vuri në dukje shprehjen idiotike të fytyrës dhe mënyrës së sjelljes së Sentinelezëve.
Sentinelezët gëzojnë shëndet të shkëlqyeshëm, ndryshe nga ato fise Andamane, tokat e të cilave janë shkatërruar.
© Survival International
Se sa është kjo larg së vërtetës mund të gjykohet lehtë nga një video e Sentinelezëve në plazhin e ishullit të marrë gjatë një ekspedite ‘kontakti’ të qeverisë indiane në vitet 1990.
Banorët e ishullit janë qartë jashtëzakonisht të shëndetshëm, vigjilent dhe entuziastë, ndryshe nga dy fiset Andamane që kanë ‘përfituar’ nga civilizimi perëndimor, Onge dhe Andamaneza e Madhe, numri i të cilëve është ulur dhe të cilët tani janë kryesisht të varur nga shpërblimet e shtetit dhe mezi mbijetojnë.
Presioni nga organizata Survival dhe organizata të tjera ka bërë që qeveria indiane të ndryshojë politikën e saj ndaj fisit Sentinelez, nga përpjekja për të bërë kontakte me ta dhe për ti njohur, e që politika të ngjashme ishin katastrofike për fiset e tjera Andamane dhe kanë dëshmuar që ata kanë të drejtë të vendosin vetë se si ata dëshirojnë të jetojnë.
Mbështetja e këtij ndryshimi është arritur nga pranimi i thjeshtë se njerëzit janë të lirë për të vendosur se çfarë është në interesin e tyre, dhe si zgjedhin të jetojnë.
(Përktheu dhe përshtati UBTNews)