Në një mbrëmje të zakonshme në Galerinë 17, heshtja e zakonshme e hapësirës u prish nga një shpërthim i butë tingujsh të brendshëm, i ngjashëm me një zhurmë të lehtë kur hap një letër të mbyllur prej kohësh. Kështu u hap ekspozita e Manushaqe Ibrahimit, e cila, me titullin e saj provokues “A Silent Scream Is a Yawn- Një ulërimë e heshtur është një përgjumje”, sfidoi çdo perceptim të zakonshëm për artin dhe të pashprehurën.
Duke mishëruar fragmente të jetës së përditshme, artistja ndërton një univers të formuar nga përvojat personale dhe reflektimet mbi izolimin, duke përdorur ngjyrat, format dhe simbolet si mjete për të krijuar një “alfabet personal.”
Ekspozita nuk është thjesht një përmbledhje e veprave artistike, por një kod i përjetimeve të brendshme që kërkon zbërthim. Si një ndërthurje midis intimitetit të Edward Hopper-it dhe simbolizmit të Gustav Klimt-it, Ibrahimi krijon një alfabet të ri, ku çdo vepër është një fragment i një gjuhe që nuk është folur kurrë.
Jastëkët e zi: Platforma e reflektimit… një ftesë për të dekoduar veten!
Shtatë piktura dhe tri video u shfaqën si një ftesë për të hyrë në thellësitë e mendimeve të pathëna, gabimeve të paanalizuara dhe bisedave të lëna pezull brenda vetes.
“Ekspozita është një hapësirë ku çdo gjë është e rastësishme, si jeta vetë. Ato biseda që nuk kemi guxuar t’i themi, ato momente kur kemi dështuar të mësojmë nga gabimet, të gjitha marrin jetë këtu,” tha artistja.
Me një ftesë delikate, ajo shtoi: “Jastëkët nuk janë thjesht për t’u ulur; ata janë një metaforë për një vend ku mund të ndalosh, të përqendrohesh dhe të dëgjosh zërin tënd të brendshëm, Nëse dëshironi, mund të uleni dhe të reflektoni para këtyre pikturave, ose të keni një bisedë të hapur me njëri-tjetrin. E rëndësishme është të mos i lini mendimet brenda, por t’i nxirrni jashtë.”
Lexime të ndryshme mbi një gjuhë unike… një zë që gjen kuptim në vetmi!
Kevin Kqira, artist, e interpreton këtë alfabet si një zë që kërkon vesh nga një monotoni e heshtur, një kontrast të fuqishëm mes dominimit dhe kaosit, një zë të ngritur që përplaset mbi mure të paqarta
“Zëri këtu është monotoni dhe ngritje njëkohësisht. Manushaqja krijon një hartë suksesi përmes figurave të saj. Ka një vale zëri që nuk pushon nga monotonia në ngritje, nga dështimi në triumf, është një hartë suksesi dhe një rrugë që i përket secilit, ku gjithkush gërvisht si macja në një hapësirë që të mban brenda, por edhe të sfidon të dalësh jashtë.” Ai pyet: “Çfarë ndodh nëse figura kthehet mbrapsht? A është ky një gabim, apo një tjetër mënyrë për ta lexuar botën?”
Sadri Çoçaj, dizajner grafik, e përshkruan ekspozitën si një vend ku mendimet e pathëna bien ndesh me njëra-tjetrën, duke na treguar konfliktin midis të shfaqurës dhe të fshehtës. Një gjuhë që refuzon të jetë e qartë, si rrudhat e pikturave të Egon Schiele-s.
“Ka mendime që s’kanë zë, por bien ndesh mes veti. Kjo është forca e artit të Manushaqes, të flet për konfliktin e brendshëm që, në fund, të ndihmon të shohësh më qartë.”
Ndërkohë, Gent Ademaj, dizajner shpalos një melankoli të qetë mbi vështrimin e tij për veprat:
“Ky është një udhëtim nostalgjik – çfarë kemi qenë, çfarë jemi, dhe çfarë kemi për t’u bërë. Veprat e Manushaqes janë si kujtimet e ndërlikuara, të dhimbshme dhe të bukura, që të detyrojnë të mendosh për rrugët që ke ndjekur dhe ato që të presin. Ka një ndjesi të thellë të nostalgjisë në këtë art.”
Në anën tjetër, Dea Berisha, studiuese e politikës i përkufizon veprat si zona të tensionuara ku “je brenda, por ndihesh i përjashtuar.” Për të, këto piktura pasqyrojnë luftën për ekzistencë dhe përpjekjen për t’u bërë “personazh në botën toksike të së përditshmes.” Edhe Dea sikur figurat e Giacometti-t, që humbin formën, por ruajnë një identitet të heshtur.
“Jam, por nuk jam. Si kjo pikturë, që ndihesh pjesë e saj, por je jashtë. Sikur të të përjashtonte dhe të të mirëpriste njëkohësisht. Një luftë e brendshme për të qenë diçka më shumë se një pikë në univers.”
Në veprat e Ibrahimit, Sara Çafleshi, artiste, sheh një “kaos të bukur,” që i ngjan lëvizjeve surrealiste të Miró-s: “Kombinimi i ngjyrave duket i pamundur, por ato bashkëpunojnë me një harmoni që sfidon logjikën. “Është kaos i bukur. Nuk të shkon në mend se këto ngjyra (e kuqe, e gjelbërt, e verdhë) mund të kombinohen, por ja që funksionojnë. Si një ditë me shi që papritur bëhet diell.”
Yll Avdiu, artist, vlerëson aftësinë e veprave për të krijuar një kaos të kontrolluar: “Elementet abstrakte sfidojnë perceptimet tona, duke nxitur një analizë të hollësishme për të zbërthyer alfabetin si një element të përhershëm të dialogut njerëzor.”
Ai e përshkroi alfabetin e Manushaqes si një enigmë që vazhdon të sfidojë: “Pamja dhe dëgjimi këtu janë dy elemente që bashkëjetojnë. Një alfabet i përsëritur, por që gjithmonë zbulon diçka të re. Është një kod që kërkon durim për t’u deshifruar.”
Por më i habitshëm është këndvështrimi profesorit të sportit, Milaim Berisha, i cili e përjeton artin në mënyrën e tij praktike: “Secili këtu tërheq diçka, sikur të ishin lojtarë në një fushë loje. Vijat e bardha shfaqen kur të këqijat largohen. Ky është arti – një lojë e heshtur, por me rregulla të brendshme që vetëm koha mund t’i shpjegojë. Ngjyrat e bardha ngrihen mbi të zezat kur e keqja zhduket. Ka një optimizëm të heshtur në këtë luftë për t’i dhënë formë kaosit.”
Një alfabet që pret të dekodohet…
Së fundi, artistja dhe ish- profesoresha e Manushaqes, Koja Isufi- Shukriu, përmbledh gjithë filozofinë e këtij universi artistik: “Këtu janë dy bota të brendshme që kërkojnë të komunikojnë. Kufijtë midis realitetit dhe virtualitetit janë të zbehtë, dhe veprat e saj na sfidojnë të mendojmë për dilemat tona si krijues. Ky alfabet, që ngjason me kodet e antikitetit, është një thirrje për të mos pasur frikë nga e panjohura. Ndoshta një ditë, dikush do ta deshifrojë. Por deri atëherë, të jetosh në këtë heshtje të pasigurt është vetë thelbi i krijimtarisë.”
Kur heshtja bëhet urë midis artit dhe shikuesit…
Në këtë univers të krijuar nga Manushaqe Ibrahimi, arti nuk është thjesht një medium, por një ekzistencë e heshtur që kërkon të përftohet, të zbulohet dhe të dialogohet. Çdo pikturë është një përpjekje për të kapur të pashprehshmen, një ftesë për t’i dhënë kuptim heshtjes dhe për t’i kthyer ndjenjat e fshehura në një alfabet të përbashkët njerëzor.
Ekspozita “A Silent Scream Is a Yawn” tejkalon rolin e saj si një ngjarje artistike; ajo bëhet një akt meditimi kolektiv, një hapësirë ku vizitori gjen jo vetëm artin, por edhe vetveten. Në këtë përplasje të mendimeve, ndjenjave dhe ngjyrave, Ibrahimi sjell një reflektim filozofik që prek thellësinë e ekzistencës njerëzore: A është arti një pasqyrë e shpirtit, apo shpirtit i duhen pasqyrat e artit për të parë më qartë?
Heshtja këtu është gjithçka përveç mungesës së zërit; ajo është mbushja e boshllëqeve, një pëshpëritje që rritet në zhurmë, një urë midis artistit dhe shikuesit. Dhe në fund, ndoshta arti nuk kërkon as të deshifrohet, as të kuptohet plotësisht, por vetëm të përjetohet si një fragment i pakohë i asaj që jemi dhe asaj që aspirojmë të bëhemi!
