Paris, 21 gusht 1911. Mëngjes herët, ndërsa Muzeu i Luvrit pushonte në heshtjen e zakonshme të së hënës, një nga veprat më të njohura të artit botëror, Mona Lisa e Leonardo da Vinçit, u zhduk pa lënë gjurmë. Askush nuk e pa, askush nuk e dëgjoi. Thjesht… nuk ishte më.
Një ditë më vonë, piktori Louis Berou, i cili kishte ardhur të pikturonte vetë Mona Lisën, zbuloi boshllëkun në mur dhe ngriti alarmin. Mendohej se piktura ishte zhvendosur për mirëmbajtje a fotografim. Por, kur orët kalonin e Da Vinçi nuk po gjendej, muzeu u përfshi nga paniku.
Ajo që dukej e pamundur ishte bërë realitet: dikush kishte vjedhur Mona Lisën.
Skandal në Paris: Dyshohet Picasso!
Pas hetimeve të para, policia nisi të hetojë botën e artit e shpejt dyshimet ranë mbi emra të mëdhenj. Ndër të arrestuarit u përfshi edhe një artist i ri dhe i guximshëm, një farë Pablo Picasso. Ai dhe poeti Guillaume Apollinaire u morën në pyetje për lidhje me një tjetër vjedhje arti, por mungesa e provave i çliroi.
Misteri i vjedhjes së Mona Lisës vazhdoi të mbetej i pazgjidhur për më shumë se dy vjet, duke ndezur teori të shumta konspirative, nga vjedhje e porositur nga koleksionistë të fshehtë, te rrëmbime me sfond politik.
Rikthimi i papritur dhe një “hajdut patriot”
Në dhjetor 1913, në një zyrë të qetë arti në Firence, Italia mori frymë ndryshe. Një burrë i panjohur i quajtur Vincenzo Perugia, ish-zdrukthëtar në Luvër, u shfaq me një ofertë të pabesueshme: të shiste Mona Lisën. Piktura u verifikua si origjinale dhe Perugia u arrestua. Në hetim, deklaroi se kishte vepruar nga ndjenja patriotike, Mona Lisa, krijuar nga një mjeshtër italian, sipas tij, i takonte Italisë, jo Francës.
Akti i guximshëm qe i thjeshtë: veshur si punonjës muzeu, hyri herët në mëngjesin e 21 gushtit, hoqi pikturën nga muri, e futi në përparëse dhe u largua.
Një kthim triumfal dhe një famë e pavdekshme
Pas arrestimit të Perugias, piktura u ekspozua me entuziazëm në Galerinë Uffizi në Firence, ku mijëra italianë e pritën si një fitore kombëtare. Më pas, në janar 1914, ajo u rikthye në shtëpinë e saj në Paris, nën siguri të rreptë.
Perugia u dënua me vetëm një vit e 15 ditë burg. Për shumë italianë nuk ishte hajdut, ishte hero. Në të vërtetë, ai kreu vetëm 7 muaj burg.
Nga një vepër e çmuar në ikonë botërore
Paradoksalisht, ishte kjo vjedhje që bëri Mona Lisën të pavdekshme. Para vitit 1911, ishte vepër e njohur, por jo legjendare. Pas zhdukjes, u kthye në një ikonë kulturore globale, një simbol i misterit, artit dhe magjepsjes njerëzore.
Një vjedhje. Një legjendë. Një emër: Mona Lisa.