Pothuajse një vit më parë, forcat e presidentit rus, Vladimir Putin pushtuan Ukrainën. Veniamin e kujton 24 shkurtin e vitit 2022, sikur të ishte dje.
“Ishte një tronditje e madhe. Gjëja më e keqe që mund të ndodhte kishte ndodhur. Unë isha i paralizuar”, tha ai për DW, duke pirë çaj turk në një qendër tregtare në qendër të Stambollit me mikun e tij Aleksandër.
28-vjeçari Veniamin tha se kurrë nuk e kishte menduar se lufta mund të shpërthente pavarësisht tensioneve politike dhe shtypjes në rritje. Pas atij mëngjesi, kur zgjohej me video nga sulmet me raketa që po shpërndaheshin nëpër grupe të ndryshme në platforma sociale, asgjë nuk ishte e njëjtë.
Ashtu si për shokun e tij të klasës, Aleksandër, edhe një datë tjetër e mëvonshme do ta ndryshonte jetën e tij përgjithmonë: 21 shtator 2022. Kjo ishte dita kur Kremlini shpalli mobilizimin e pjesshëm ushtarak.
Dy të rinjtë studiuan në drejtimin shkenca politike në Shkollën e Lartë Ekonomike të Moskës, një nga universitetet më të mira në Rusi. Ata janë në mesin e rreth 700 mijë njerëzve që janë larguar nga vendi që nga mobilizimi, sipas burimeve të Kremlinit të cituara nga Forbes Rusia.
Para se të vinte në Turqi gjatë muajit tetor, Veniamin punonte në tregun e esports ndërsa Aleksandri punonte në një kompani të madhe energjetike.
“Ose do të vdisja ose do të shkoja në burg”
Veniamin filloi të kursente para menjëherë pas fillimit të luftës, kështu që ai do të kishte mjetet për të lënë vendin nëse do të duhej.
“Nuk mund të ikja menjëherë nga vendi për arsye financiare. Por kur u shpall mobilizimi i pjesshëm, gjërat ndryshuan. Ose do të vdisja ose do të shkoja në burg. Doja të jetoja”, tha ai.
Ditën kur filloi mobilizimi, ai bleu bileta avioni për në Bjellorusi. Duke paketuar vetëm sendet më thelbësore, si një palë këpucë dhe një furçë dhëmbësh, ai u largua nga Moska për në Minsk duke mbajtur vetëm një çantë shpine. Pasi qëndroi në shtëpinë e një shoku për një muaj, ai thirri Aleksandrin për të diskutuar se ku duhet të takoheshin.
“Unë e urrej politikën dhe gjithçka rreth saj. Unë e urrej Putinin”, tha Veniamin.
Të rinjtë thanë për DW se janë kundër luftës që po vazhdon dhe arsyeja pse u larguan nga Rusia është se nuk donin të ishin pjesë e saj.
Sipas të dhënave zyrtare, aktualisht në Turqi janë 149 mijë e 859 shtetas rusë me leje qëndrimi. Rreth 37 mijë prej tyre jetojnë në Stamboll. Si Veniamin ashtu edhe Aleksandri u bashkuan me mijëra rusë në zgjedhjen e metropolit turk si shtëpinë e tyre të re.
As për Aleksandrin s’ishte vendim i lehtë.
“Isha si një zombi, të gjithë ishin në shok”, tha ai, duke folur për ditën e parë të pushtimit rus.
Nuk ishte vetëm gjendja financiare që e mbajti në Moskë deri në shpalljen e mobilizimit, por barra emocionale e largimit nga shtëpia. Ai nuk e dinte se çfarë do të bënte më pas.
“Largimi nga Moska ishte vendimi më i vështirë i jetës sime. Ishte emocionalisht shumë e vështirë. Bleva bileta për në një qytet afër kufirit me Kazakistanin. Kisha pesë ditë përpara nisjes. Po mendoja [për këtë] deri në atë ditë”, deklaroi ai tutje.
Aleksandri vendosi në minutën e fundit dhe u nis për në aeroport. Me të mbërritur, ai hipi në një tren për të kaluar kufirin. Pasi biseduan me Veniamin, të dy vendosën që Turqia të jetë destinacioni i tyre.
Shumica e rusëve që ikën nga Rusia në Turqi pasi Putini nisi pushtimin e Ukrainës janë nën moshën 30-vjeçare, beqarë dhe kanë fare pak para të kursyera.
Themeluesi i Kompanisë së Këshillimit TotamTotut, i cili kërkoj të identifikohej si D., tha se distrikti i gjallë i Kadikoy në anën aziatike të Bosforit është shtëpia e komunitetit më të madh rus të Stambollit. Gjatë gjashtë muajve të fundit, posterat e koncerteve dhe grafite në rusisht janë bërë të zakonshme në rrugët e rrethit.
Pas njoftimit të pjesshëm të mobilizimit ushtarak gjatë muajit shtator, Këshillimi TotamTotut filloi të ndihmojë emigrantët rusë me strehim, aplikime për leje qëndrimi dhe integrim përmes grupeve në Telegram. Ishte kompania e D-së që ndihmoi Veniamin dhe Aleksandrin të zhvendoseshin në Turqi.
D., i cili u largua nga Rusia gjatë muajit mars, është gjithashtu i ri në Stamboll. Deri më tani, TotamTotut ka lidhur më shumë se 300 qytetarë rusë në Stamboll. Kompania madje ka krijuar një rrjet digjital në gjuhën ruse për shërbime të tilla si pastrimi dhe punë të tjera të çuditshme.
Kohët e fundit, disa emigrantë rusë kanë pasur vështirësi në marrjen e lejeve të qëndrimit në Turqi. D. pretendon se autoritetet turke po refuzojnë gjithnjë e më shumë kërkesat ruse për qëndrim.
Aleksandri është një nga ata që u refuzua, por ai nuk është dorëzuar. Nëse nuk mund të qëndrojë ligjërisht, tha ai për DW, ai e ka në plan të shkojë në një vend tjetër. Ndërkohë, Veniamin është ende në pritje të një vendimi për rastin e tij.
“Është thuajse e pamundur të bësh plane afatgjata”
Gjatë muajit shtator, ministri rus i Mbrojtjes, Sergei Shoigu tha se 300 mijë rezervistë do të bashkoheshin në ushtri. Një nga rekrutët ishte i afërmi i Aleksandrit, një 45-vjeçar i cili u dërgua në Ukrainë natën e Vitit të Ri pas vetëm dy muajsh stërvitje.
“Si një burrë i martuar me fëmijë, ai kishte një jetë të qëndrueshme në Rusi. Nuk është e lehtë të largohesh nga vendi në një rast të tillë”, tha Aleksandri.
Në muajin nëntor, gjenerali i ushtrisë amerikane, Mark Milley, kryetar i Shefave të Përbashkët të Shtabit, deklaroi se deri më tani rreth 100 mijë trupa ruse janë vrarë ose plagosur në Ukrainë.
Në fillimet e para, Stambolli dukej si kaos për Aleksandrin dhe Veniamin, por tani gjejnë kënaqësi duke jetuar në qytet. Dy miqtë rusë thonë se kanë mjaftueshëm kursime për të mbijetuar për një vit, por pas kësaj ata nuk e kanë idenë se çfarë do të ndodhë. Edhe pse do të donin të ktheheshin në Rusi, ata thonë se do të ishte e pamundur ta bënin këtë para se të mbaronte lufta.
“Nuk mund të bësh as plane për nesër. Është e pamundur të bësh plane afatgjata”, tha Aleksandri, duke shtuar se i mungon aq shumë shtëpia e tij në Moskë, saqë i kalon ditët duke parë transmetime të drejtpërdrejta në YouTube./UBTNews/