Një funeral i rrallë shtetëror për Shinzo Abe, ish-kryeministrin që u vra në korrik, ka ndarë Japoninë.
Abe ishte një nga udhëheqësit më përçarës të vendit nga paslufta, por janë lidhjet e partisë në pushtet me Kishën ultra-konservatore të Unifikimit që ka ndezur shumicën e opozitës ndaj funeralit.
Kryeministri Fumio Kishida po përballet me një ndikim politik pothuajse të vazhdueshëm nga trajtimi i lidhjeve me kishën midis ligjvënësve të partisë së tij dhe funeralit shtetëror që ai thotë se Abe e meriton.
Këtu gjeni një vështrim në disa nga arsyet pse funerali shtetëror të martën po shkakton kaq shumë zemërim:
Pse duhet që Abe të ketë një funeral shtetëror?
Kishida thotë se Abe meriton një funeral shtetëror sepse ai ishte lideri më jetëgjatë në historinë moderne politike të Japonisë dhe për politikat e tij diplomatike, të sigurisë dhe ekonomike që ngritën profilin ndërkombëtar të Japonisë. Kishida, duke vënë në dukje vrasjen e Abe gjatë një fushate zgjedhore, thotë se Japonia duhet të tregojë vendosmërinë e saj për të mos u përkulur kurrë para “dhunës kundër demokracisë”.
Vëzhguesit politikë thonë se mbajtja e një funerali shtetëror për Abe është një përpjekje e Kishida-s për të kënaqur ligjvënësit e Partisë Liberale Demokratike, në mënyrë që të forcojë kontrollin e tij në pushtet.
Koichi Nakano, profesor i politikës ndërkombëtare në Universitetin Sophia, thotë se funerali është një përpjekje për të zbardhur trashëgiminë e Abe-s dhe për të mbuluar skandalet që lidhen me Kishën e Unifikimit. Kisha akuzohet për rekrutim të papërshtatshëm dhe taktika biznesi, por i mohon akuzat.
Pse është kontroverse?
Kundërshtarët thonë se është jodemokratike, duke përmendur mungesën e një baze të qartë ligjore dhe vendimin e njëanshëm të kabinetit të Kishida-s për të mbajtur funeralin.
Kundërshtarët e Abe kujtojnë përpjekjet e tij për të zbardhur mizoritë e kohës së luftës në Japoni, shtytjen e tij për më shumë shpenzime ushtarake, pikëpamjen e tij për rolet gjinore dhe një lidership që shihet si autokratik.
Protestat e funeralit janë shtuar pasi dolën më shumë detaje rreth lidhjes së Abe dhe ligjvënësve të LDP-së me Kishën e Unifikimit. Kisha me bazë në Korenë e Jugut ka ndërtuar lidhje të ngushta me ligjvënësit e LDP-së mbi interesat e përbashkëta në kauza konservatore.
Vrasësi i Abe thuhet se ishte i zemëruar për lidhjet midis Abe, partisë së tij dhe kishës, ku për këtë të fundit ai tha se nëna e tij i kishte dhënë të gjitha paratë e familjes.
Një grup avokatësh ngritën një padi duke u përpjekur të ndalonin funeralin, por thuhet se u hodh poshtë të hënën. Poashtu një i moshuar i kishte vënë flakën vetes pranë kryeministrisë në një protestë të dukshme për funeralin.
Cila është kostoja e funeralit?
Rreth 1.7 miliardë jen (11.8 milionë dollarë) nevojiten për vendin, sigurinë, transportin dhe akomodimin për mysafirët, tha qeveria. Kundërshtarët thonë se paratë e taksave duhet të shpenzohen për shkaqe më domethënëse, të tilla si adresimi i pabarazive ekonomike në rritje të shkaktuara nga politikat e Abe.
Cilat janë implikimet për Kishida-n?
Kishida, i cili mori detyrën një vit më parë, kishte gëzuar mbështetje të qëndrueshme publike, me fitoren e tij në zgjedhjet e korrikut që duket se i siguroi atij një mënyrë për të sunduar deri në tre vjet.
Por vlerësimet për të kanë rënë që atëherë, kjo për shkak të trajtimit të funeralit shtetëror dhe lidhjeve të partisë së tij qeverisëse me kishën e Koresë së Jugut.
Një sondazh i LDP-së zbuloi se gati gjysma e ligjvënësve të saj kishin lidhje me kishën. Kishida është zotuar për të gjitha lidhjet, por shumë japonezë duan një shpjegim të mëtejshëm se si kisha mund të ketë ndikuar në politikat e partisë.
Çfarë do të ndodhë në funeral?
Të ftuarit do të mblidhen disa orë përpara funeralit në arenën e arteve marciale Budokan në qendër të Tokios për kontrollet e sigurisë, të cilat janë forcuar pas vrasjes së Shinzo Abe-s. Asnjë ushqim apo pije nuk lejohet brenda dhe përdorimi i kompjuterëve personalë ose kamerave është i kufizuar. Rreth 1000 trupa japoneze do të rreshtojnë rrugët përreth vendit të ngjarjes.
Përfaqësues të qeverisë, parlamentarë dhe anëtarë të gjyqësorit, përfshirë Kishida, do të mbajnë fjalime ngushëllimi, ndjekur nga e veja e Abe, Akie Abe. Jashtë arenës do të vendoset një tavolinë me lule për publikun.
Qeveria thotë se funerali nuk ka për qëllim të detyrojë askënd të nderojë Abe-n. Por shumica e 47 qeverive prefekturale të vendit do të mbajnë flamurin në gjysmështizë dhe do të kenë një minutë heshtje, gjë që mund të ushtrojë presion mbi shkollat publike. Banorët dhe zyrat pranë vendit të ngjarjes do të preken nga kontrollet e trafikut dhe pikat e sigurisë, ndërsa mësimet do të anulohen në disa shkolla të lagjeve.
Kundërshtarët do të mbajnë mitingje në të gjithë vendin.
Kush do të jetë prezent në ceremoninë përkujtimore?
Aty do të jenë zëvendëspresidentja e SHBA-së, Kamala Harris, si dhe liderët nga Australia, India, Vietnami, Kamboxhia dhe Singapori. Kishida beson se ngjarja do t’i ofrojë atij një mundësi që të përfshihet në “diplomaci funerale”.
Qeveria tha javën e kaluar se 4,300 pjesëmarrës, përfshirë personalitete të huaja, ligjvënës japonezë, udhëheqës komunalë dhe përfaqësues nga biznesi, kultura dhe fusha të tjera, do të marrin pjesë – nga gjithsej 6,000 të ftuar.
Shumë anëtarë të opozitës, përfshirë ato kryesore, Partinë Demokratike Kushtetuese të Japonisë dhe Partinë Komuniste Japoneze, po bojkotojnë funeralin. Larg do të qëndrojë edhe një ish-ministër në partinë qeverisëse./UBTNews/