Muzeu Historik Kombëtar organizoi sot një aktivitet përkujtimor në nderim të muzikantit dhe atdhetarit të njohur shqiptar Spiridon Ilo, i cili lindi më 30 shtator 1876, në qytetin e bukur të Korçës. Kjo ngjarje shënon jo vetëm një përkujtim të veprës së tij, por edhe një rikujtim të rëndësisë së tij në historinë kulturore dhe patriotike të Shqipërisë.
Spiridon Ilo, që në moshë të re, mërgoi drejt Shteteve të Bashkuara të Amerikës, ku, përveç angazhimeve të tij të përditshme, ndjente një pasion të madh për muzikën. Ai ndoqi studimet e larta për muzikë, duke forcuar kështu njohuritë dhe aftësitë e tij artistike. Ai ishte shqiptari i parë që ngriti një firmë për pllakat e gramafonit, një hap revolucionar për kultivimin e kulturës muzikore shqiptare në diasporë. Me entuziazëm, ai regjistroi një numër të madh këngësh patriotike dhe popullore, duke kontribuar kështu në ruajtjen dhe promovimin e traditës muzikore shqiptare.
Në vitin 1923, Ilo themeloi shoqërinë e parë diskografike që nxirrte këngë shqip, duke luajtur një rol të rëndësishëm në zhvillimin e kulturës shqiptare gjatë viteve 1920-1940. Ai nuk ndaloi së punuari për muzikën dhe identitetin shqiptar; një nga arritjet më të rëndësishme ishte regjistrimi i parë i Himnit Kombëtar të Shqipërisë, një veprim që përfaqësonte një ngjarje historike për kombin tonë. Regjistrimi, me numër E-3948, u realizua me zërin e tij dhe të tenorit arbëresh Giuseppe Mauro, duke e kthyer këtë moment në një kujtim të paharrueshëm për të gjithë shqiptarët.
Në vitet ’20, Spiridon Ilo botoi dhe shpërndau kartolina me tema patriotike, si dhe krijoi komedinë “Vërtet ëndërr” dhe përmbledhjen me këngë patriotike “Dëshirat e zemrës”. Pas një periudhe të gjatë në diasporë, ai u rikthye në Rumani dhe, në vitin 1926, vendosi përfundimisht në Korçë, qytetin e tij të lindjes. Më 1 prill 1945, iu akordua pensioni si Patriot i Rilindjes Kombëtare, një njohje e merituar për kontributin e tij të jashtëzakonshëm.
Një nga veprat e tij më të çmuara ishte sjellja e kallëpeve të pllakatave të gramafonit në Shqipëri, të cilat në vitin 1946 ai ia dhuroi Komitetit Ekzekutiv, duke i siguruar kështu trashëgiminë kulturore vendase. Spiridon Ilo ndërroi jetë në Korçë në vitin 1950, por veprat dhe kontributet e tij do të mbeten gjithmonë një pjesë e rëndësishme e historisë sonë kombëtare. Në përkujtim të tij, ne rikujtojmë jo vetëm veprën e tij, por edhe pasionin e tij të paepur për atdhenë dhe kulturën shqiptare./UBTNews/