Paranoja dhe narcizmi janë patologji të dallueshme, por shpesh të shoqëruara, sepse ata që janë paranojakë shpesh preken gjithashtu nga neuroza narciziste, edhe nëse e kundërta nuk është e vërtetë, shkruan faqja e internetit pazienti.it.
Në të dy rastet, këto janë çrregullime të personalitetit që mund të kenë pasoja serioze deri te shumë të rënda.
Personaliteti paranojak
Çrregullimi paranojak është refuzimi i pjesëve negative të vetvetes. Paranoidi ka turp prej tyre dhe është aq i fiksuar dhe i frikësuar atyre, saqë i refuzon dhe i transferon në botën e jashtme.
Kjo e çon paranojakun në një mënyrë jashtëzakonisht të ngurtë dhe të projektuar vazhdimisht të të menduarit, pra shoqërimi me çrregullimin narcizist.
Pacienti paranojak nuk i beson askujt dhe ndihet i persekutuar nga të gjithë dhe në çdo ambient: në rrugë, në shkollë, në punë, në familje.
Kjo mënyrë e të menduarit bëhet një kafaz që e detyron personin e sëmurë gjithnjë e më shumë në patologjinë e tij me fiksime, ndonjëherë në veçanti për një person të caktuar, i cili mund ta kthejë atë në një stalker.
Si njihet një paranojak?
Megjithatë, paranojaku nuk mund të durojë të “ndiejë turp”, prandaj situata që mund të nxjerrin në pah dobësitë e tij dhe shpesh reagon me shpërthime të befasishme zemërimi ose me sjellje të pazakonta ose të rrezikshme për të tjerët, ndaj situatave që mund ta vënë atë në provë.
Kjo simptomatologji mund të jetë e pranishme që nga fëmijëria e hershme.
Ajo që e dallon çrregullimin paranojak është se pacienti është aq i mbingarkuar nga ndjenja e fajit për gabimet apo dobësitë e tij sa ai refuzon ta pranojë atë, duke e kthyer atë jashtë derisa të bëhet i keq në mënyrë që të ndëshkojë ata mbi të cilin ai ka përmbysur gabimet.
Neuroza narciziste
Shpesh, siç u përmend në fillim, neuroza narciziste shoqërohet me çrregullime paranojake, të nxitura nga mendimi që i drejtohet vazhdimisht vetvetes.
Sidoqoftë, sjellja e narcistit është e ndryshme në mënyrën se si reagojnë ndaj situatave të pakëndshme.
Ndërsa paranojaku, siç shihet, nuk mund t’i konstatojë ata dhe t’i “ekzorcizojë” në çdo mënyrë të mundshme, madje edhe me sjellje agresive ndaj të tjerëve, narcisti, pasi të zbulohet, nuk do të përpiqet të shpëtojë dhe të mohojë atë që ka ndodhur, por përkundrazi do ta minimizojë atë sa më shumë sa më shumë që të jetë e mundur, duke zhvendosur temën në mënyrë që meritat dhe cilësitë e tjera të panumërta që ai beson se posedon janë të dukshme.
Narcisti, me fjalë të tjera, e pëlqen veten aq shumë sa ndihet si një zot në tokë dhe nuk mund të mos shfaqet për të kërkuar konsensus dhe lajka.
Historia e narcizmit
Kjo neurozë u studiua për herë të parë nga psikoanalisti austriak Heinz Kohut, themeluesi i “psikologjisë së vetvetes”.
Studimi i pacientëve me neurozë të vështirë për t’u klasifikuar, vetëm me mjete psikoanalitike frojdiane, e bëri Kohut të hetojë “ndjenjën e vetvetes” e cila ishte veçantia e treguar nga pacientët e tij derisa, në fillim të viteve 1970, “vetja” u bë një objekt autonom i analizës, me formimin, historinë, jetën dhe patologjitë e mundshme.